علت بوی عرق چیست؛ چرا سالمندان بوی پیری می‌دهند

از پدیده بوی سالمندی چه می‌دانید؟

بررسی تفاوت بین بوی افراد جوان و پیر

بوی سالمندان، به بوی خاص افراد سالمند اطلاق می‌شود و به این است که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها بوی به خصوص خود را دارند.

بوی سالمندی را معمولا به تفاوت بین بوی افراد سالمند و جوان نسبت می‌دهند و نتایج بررسی‌ها حاکی از آن است که بوی بدن افراد مسن نسبت به افراد جوان از شدت کمتری برخوردار است. اما واقعا؛ بوی سالمندی چیست؟

این سوالی است که ما قصد داریم به آن پاسخ دهیم.

سالمندی به چه معناست؟

سالمندی، فرآیند طبیعی رشد و تکامل بشری است و معمولا به میانگین طول عمر انسان اشاره دارد و معمولا بخش پایانی چرخه حیات انسان محسوب می شود.

افراد سالمند قابلیت‌های تجدید قوای محدودی دارند و بیش از دیگر بزرگسالان در معرض بیماری، سندرم‌ها و کسالت هستند.

سالمندی یک پدیده‌ی جهانی است و در عین حال یک پدیده‌ی فردی که متأثر از تجارب زندگی هر فرد است.

علم پیری‌شناسی به مطالعه پزشکی روند پیری، و پیرپزشکی به مطالعه بیماری‌هایی که سالمندان بدان مبتلا می‌شوند، مربوط است.

تقسیم‌بندی‌های سن سالمندی

تقسیم‌بندی‌های مختلفی در مورد سن سالمندی وجود دارد، اما معتبرترین تقسیم‌بندی که مربوط به سازمان بهداشت جهانی است، به شرح زیر است:

۶۰ تا ۷۵ سال: سالمند جوان (مسن)

۷۵ تا ۹۰ سال: سالمند پیر

۹۰ سال و بالاتر: خیلی پیر

عوامل مؤثر بر سلامت سالمندان

به درستی مشخص نیست که چه عواملی بر سالمندی سالم تأثیر گذارند، اما این نکته مشخص است که عادات و رفتار‌های بهداشتی، سیستم حمایت کننده‌ی اجتماعی و دید خوش بینانه نسبت به زندگی، تجارب زندگی، خصوصیات شخصیتی و سلامت جسمی کنونی و… همه بر سلامت دوران سالمندی مؤثرند.

آیا پدیده بوی سالمندان واقعی است؟

پاسخ این سوال مثبت است، اما تفاوتی بین بوی افراد سالمند و افراد جوان وجود دارد.

نتایج بررسی‌ها حاکی از آن است که بوی بدن افراد مسن نسبت به افراد جوان از شدت کمتری برخوردار است.

بوی پیری!

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها بوی به خصوص خود را دارند، بویی که برایمان آشنا و خاطره انگیز و دوست داشتنی است. بویی که با چشم بسته هم می‌توانیم آن را تشخیص دهیم.

اگر فکر می‌کنید که این بو تنها متعلق به افراد سالمندی است که در دور و بر شما وجود دارند سخت در اشتباهید!

پدیده”بوی سالمندان” واقعا وجود دارد و بویی که از سالمندان دور و بر خود می‌شنوید تنها مربوط به نفتالین و نم خانه آن‌ها نیست. محققان مرکز شیمی فیلادلفیا تایید کرده اند که سالمندان بوی به خصوصی دارند و این بو به میزانی قابل تشخیص است که می‌توان افراد سالمند را تنها با شنیدن این بو تشخیص داد و به هر نقطه از این کره خاکی که بروید همین بو را از افراد سالمند آنجا خواهید شنید.

محققان می‌گویند توانایی تشخیص سن افراد از بویی که آنها می‌دهند، می‌تواند یک مهارت تکاملی باشد. توانایی که حیوانات هم بوسیله آن قادر می‌شوند که جوان و سالم بودن یک هم نوع خود را تشخیص دهند و هم سانان پیر و بیمار خود را اشتبا‌ها به جای آنها نگیرند.

به گفته دانشمندان بو و رایحه بدن هم در انسان‌ها و هم در حیوانات، متشکل از اجزای شیمیایی است که می‌توانند اطلاعات اجتماعی مفیدی را مخابره کنند.

اجزای شیمیایی رایحه بدن بسیاری از حیوانات نظیر موش ها، خرگوش ها، جغد‌ها و میمون‌ها همراه با بالا رفتن سن آن‌ها تغییر می‌کند.

لاندستروم، یکی از دانشمندان متخصص در این حوزه می‌گوید:

“همانند حیوانات، انسان‌ها هم می‌توانند نشانه‌هایی را از رایحه بدن افراد استخراج کنند که به تشخیص سن افراد کمک می‌کند. این قوه توانایی همچنین به تشخیص دادن افراد بیمار، انتخاب یک شریک زندگی مناسب و تشخیص قوم و خویش از غریبه هم کمک می‌کند”.

لاندستروم می‌گوید که او زمانی به مطالعه در این حوزه علاقمند شد که متوجه شد افراد سالمند در آمریکا، همان بویی را که افراد سالمند در سوئد می‌دهند، می‌دادند. روزی که او برای سخنرانی به یک مرکز سالمندان در فیلادلفیا رفته بود متوجه می‌شود که بوی آنجا برایش آشناست. این بو دقیقا همان بویی بود که زمانی که او کوچک بود و در سوئد همراه با مادرش که در یک خانه سالمندان کار می‌کرد به آنجا می‌رفت آن را استشمام کرده بود.

در این مطالعه محققان رایحه بدن ۴۴ داوطلب، از سه گروه سنی مختلف ۲۰ تا ۳۰ سال (جوان)، ۴۵ تا ۵۵ سال (میانسال) و ۷۵ تا ۹۵ سال (سالمند) را جمع آوری کرده بودند. آن‌ها ابتدا پنبه‌های پرستاری را در زیر بغل تی-شرت‌هایی که هیچ بویی نمی‌دادند دوختند و از داوطلبین درخواست کردند که به مدت ۵ شب متوالی همان تی شرت را به هنگام خواب بپوشند؛ و سپس پنبه‌ها را جدا کردند و هر یک را در یک ظرف شیشه‌ای در بسته قرار دادند.

پس از آن به ۴۱ نفر از اعضای گروه جوانان (افراد بین ۲۰ تا ۳۰ سال)، هر یک دو ظرف شیشه ای، با ۹ ترکیب مختلف برای ارزیابی و تشخیص رایحه‌ها داده شد. از شرکت کنندگان خواسته شد تا میزان شدت و خوشایند بودن هر یک از رایحه‌ها را گفته و همچنین اینکه کدام نمونه‌ها مربوط به افراد سالمند بوده و یا بطور کلی اینکه هر نمونه متعلق به کدام گروه سنی بود را تشخیص دهند.

شرکت کنندگان در تشخیص نمونه‌های مربوط به افراد سالمند، نسبت به دو گروه دیگر موفق‌تر بودند.

زمانیکه از آن‌ها خواسته شد تا نمونه‌ها را بر اساس سن طبقه بندی کنند، آن‌ها در طبقه بندی و تشخیص دو گروه میان سال و جوان با مشکل مواجه شدند، اما معمولا می‌توانستند بو‌های مربوط به افراد سالمند را به سرعت تشخیص دهند.

اما نکته‌ای که در این میان جالب است به آن اشاره کنیم این است که بر خلاف تصور رایج، با وجود به خصوص بودن بوی سالمندان این بو در حقیقت آنقدر‌ها هم بد نیست.

شرکت کنندگان نظر دادند که بوی افراد سالمند از شدت کمتری برخوردار بوده و نسبت به بوی گروه‌های دیگر خوشایندتر هم بوده است.

اما بر اساس جنسیت، مردان میان سال از ناخوشایندترین و شدیدترین بو و مردان سالمند از خوشایند‌ترین و خفیف‌ترین بو در میان شرکت کنندگان برخوردار شدند.

برعکس در میان زنان، در رای گیری که صورت گرفت، زنان میان سال نسبت به زنان سالخورده از بوی خوشایندتر و خفیف تری برخوردار شدند.

در این تحقیقات بوی افراد سالمند، نمی‌توانست توسط محیط و یا سبک زندگی فرد داوطلب توضیح داده شود.

همه داوطلبین می‌بایستی که بدن خود را با صابون و شامپوی بدون رایحه، قبل از خواب می‌شستند.

همچنین از آن‌ها خواسته شده بود تا از سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و خوردن غذا‌های تند و بطور کلی هر غذایی که می‌توانست بر رایحه بدن تاثیر بگذارد، پرهیز کنند.

توضیح بیولوژیکی برای بوی متفاوت افراد مسن

توضیح بیولوژیکی مشخصی برای بوی متفاوتی که افراد مسن دارند وجود ندارد، اما محققان به این نکته اشاره می‌کنند که:

” رایحه‌های بدن انسان‌ها از یک سری فعل و انفعالات پیچیده‌ای که مابین ترشح غدد پوستی و فعالیت‌های میکروبی وجود دارد، سرچشمه می‌گیرند؛ و الگوی تغییر ترکیب این غدد ترشحی پوستی وابسته به عامل سن است”.

اینکه چرا گروه جوانان بوی افراد مسن را به هیچ عنوان زننده و بد توصیف نکردند هم مشخص نیست، اما نویسنده‌های این تحقیق اینگونه نوشتند که:

در ادبیاتی که در آن به روابطی که بین حیوانات وجود دارد پرداخته شده است و بهترین ژن همواره به عنوان عاملی که باعث جذب حیوانات ماده به حیوانات نری که سن بیشتری از آن‌ها دارند و یا تمایل بیشتر حشرات مونث به جفت گیری با حشرات مذکری که سن بیشتری از آن‌ها دارند بیان شده است؛ و از نشانه‌هایی که برای توصیف حشرات نر مسن‌تر آورده شده این است که فرضا بدن آن‌ها از سیستم ایمنی قوی تری برخوردار است و بطور کلی سن بالای آن‌ها هم نشانگر این است که این حشرات از استقامت بیشتری برخوردارند و می‌توانند خود را با محیط اطراف خود تطبیق دهند. حشرات مذکر مسن‌تر توان و موفقیت بیشتری هم در امر تولید مثل نسبت به نسل‌های جوانتر خود دارند.

البته مشخصا انسان ها، بر خلاف حشرات از راه‌های خیلی بهتری برای برگزیدن شریک خود استفاده می‌کنند. با این وجود هنوز دلیل توانایی ما در تشخیص بوی افراد مسن‌تر و همچنین زننده نبودن این بو دست نخورده باقی می‌ماند. لاندستروم می‌گوید:” در حال حاضر جالب‌ترین دست آوردی که این تحقیق برای ما داشته است، این است که این تحقیق نشانه دیگری بود برای اثبات این امر که ما می‌توانیم بوی بدن افراد را استخراج کرده و از آن‌ها استفاده کنیم. هم اکنون ما می‌دانیم که می‌توانیم اطلاعاتی نظیرترکیب ژنتکی فرد، رابطه خویشاوندی او و همچنین بیماری و سن وی را از بوی بدن او استخراج کنیم”.

این تحقیق که در مجله پلاس وان انتشار یافت، بخشی از یک پروژه بزرگتر است که هدف آن در ابتدا تشخیص دادن سیگنال‌هایی است که توسط بوی بدن افراد مخابره می‌شود، سپس مجزا کردن چگونگی فرآیندی که مغز انسان این اطلاعات و سیگنال‌ها را دریافت و طبقه بندی می‌کند و نهایتا پی بردن به این نکته که این سیگنال‌ها چگونه رفتار‌ها و خلقیات هر روز ما را عوض کرده و تحت تاثیر قرار می‌دهند، است.

نامه‌ای سرگشاده

بسم الله الرحمن الرحیم

استحمام در شب مخصوصا هنگام به بستر رفتن دیری نپاید که منجر به بدبویی عرق شود. بنابراین از حمام در شب برحذر باشید مگر لیالی که بخواهید تا سحر بیدار باشید و …. با این وجود ما چیزی از قضای الهی نتوانیم از کسی دور کنیم زیرا فرمان جز برای خدا نیست و این از چیزهایی است که خداوند به من آموخته است و خداوند اجر محسنین را ضایع نمی کند.

طاهری

تاریخ انتشار در سایت قبلی ۳۱ خردادماه ۱۳۹۶