باسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس: جامعه شناسی ۳
رشته: ادبیات و علوم انسانی تعداد صفحه: ۳
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
تاریخ امتحان: ۲۲/ ۱۰/ ۱۳۹۹
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
ساعت شروع: ۱۰ صبح
دانش آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۳۹۹
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱- عبارت‌های صحیح و غلط را مشخص کنید. (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵)
الف) هر وقت در یک جامعه مسئله خاصی مطرح می‌شود زمینه برای پیدایش و رشد دانش علمی درباره آن نیز فراهم می‌گردد.
ص – (صفحه ۵)
ب) پیش بینی در علوم اجتماعی به سبب آگاهانه و ارادی بودن کنش‌های اجتماعی پیچیده‌تر از علوم طبیعی است.
ص- (صفحه ۱۳)
ج) انسان در دیدگاه تبیینی با سایر موجودات طبیعی تفاوت‌های بنیادی دارد و می‌تواند جوامع و تاریخ‌های گوناگونی را پدید آورد.
غ – (صفحه ۲۹ و ۳۰)
د) انسان‌ها اغلب در کنش‌هایشان بدنبال تحقق اهداف و ارزش‌هایی مانند کسب فضیلت‌های اخلاقی، جلب رضایت الهی هستند که دیگران نمی‌توانند آنها را مشاهده کنند.
ص (صفحه ۳۸)
۲- جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید. (۲/۵ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
الف) جهان اجتماعی یعنی جامعه و فرهنگی که در آن زندگی می‌کنیم، دانش لازم برای زندگی یا همان ………….. اختیار ما قرار می‌دهد.
شناخت عمومی (صفحه ۴)
ب) در جامعه شناسی بر اساس دوری و نزدیکی به ……………………….. رویکردهای مختلفی شکل گرفته است.
علوم طبیعی (صفحه ۱۶)
ج) چگونگی رابطه و پیوند میان پدیده‌های اجتماعی، ……………………………………… نامیده می‌شود.
ساختار اجتماعی (صفحه ۲۳)
د) حس و تجربه از ابزارهای مهم شناخت علمی هستند، اما روش تجربی توان ………………………… کنش انسان‌ها را ندارد.
فهم معانی (صفحه ۳۷)
ه) در قرن بیستم نتایج این باور که مرز علم و غیر علم را تجربه و ……………………….. تعیین می‌کند مورد تردید قرار گرفت.
تبیین تجربی (صفحه ۴۹)
۳- پاسخ صحیح را مشخص کنید. (۳ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
۳- ۱) مطالعه موردی یکی دیگر از …………………… است، اگر محققی بخواهد تمامی ابعاد یک پدیده اجتماعی خاص مثلاً یک ده، موقعیت اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی، فرهنگی و به طور کلی جزئیات زندگی مردم ده را بررسی کند، از این روش استفاده می‌کند.
الف) روش‌های آماری
ب) روش‌های کمی
ج) روش‌های تبیینی
د) روش‌های کیفی
د- روش‌های کیفی (صفحه ۵۲)
۳- ۲) اعمال قدرت سازمان یافته برای دستیابی به هدف معین چه نام دارد؟
الف) مشروعیت
ب) سیاست
ج) تبعیت
د) حکومت
ب – سیاست (صفحه ۵۹)
۳- ۳) در کدام رویکرد به نابرابری اجتماعی معتقدند که از گذشته تا به حال هیج جامعه‌ای بدون قشربندی نبوده است و قشربندی پدیده‌ای طبیعی است؟
الف) طرفداران قشر بندی اجتماعی
ب)مخالفین مالکیت خصوصی
ج) مخالفین قشربندی اجتماعی
د) طرفداران عدالت اجتماعی
الف- طرفداران قشربندی اجتماعی (صفحه ۷۰)
۳- ۴) در دوره پسامدرن همه آنچه در دوره مدرن پدید آمده بوداز جمله …………………….. مورد نقد قرار گرفت و به جای آن بر هویت‌های خرد، محلی و فردی تاکید شد.
الف) تکثرگرایی
ب) سیاست هویت
ج) تعارف هویت‌ها
د) سیاست همانند سازی
د- سیاست همانند سازی (صفحه ۸۸)
۳- ۵) در کدام یک از جوامع فارابی، آرمان‌ها ، ارزش‌ها و امور غیر عقلانی، آرمان‌ها و ارزش‌های عقلانی معرفی می‌شوند؟
الف) مدینه جاهله
ب) مدینه ضالّه
ج) مدینه فاضله
د) مدینه فاسقه
ب- مدینه ضاله (صفحه ۹۹)
۳- ۶) کدام عامل در ایران نقش مهمی در تعیین نوع رابطه مردم با قدرت‌های داخلی و خارجی داشته است؟
الف) علوم اجتماعی
ب) علوم ابزاری
ج) علم فقه شیعه
د) علوم انسانی
ج – علم فقه شیعه (صفحه ۱۰۸)
۴- به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (۴/۵ نمره)
الف) چرا گاهی بخشی از ذخیره دانشی به نفع بخش دیگر رها می‌شود؟
زیرا گاهی میان دانش عمومی و دانش علمی یک جهان اجتماعی، تعارض‌هایی پدید می‌آید که اعضای جهان اجتماعی بخشی از ذخیره دانشی را به نفع بخش دیگر رها می‌کند. (صفحه ۶)
ب) چگونه علوم اجتماعی می‌تواند فرصت موضع گیری اجتماعی مناسب و صحیح را برای دانشمندان فراهم آورد؟
با داوری درباره ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی و انتقاد از آنها. (صفحه ۱۳)
ج) چگونه می‌توانیم نظم‌های پنهان و شگفت انگیزی که در زندگی ما وجود دارد را کشف کنیم؟
با هنر آشنایی زدایی از امر مأنوس. (صفحه ۲۱)
د) ماکس وبر از سلطه چه نوع نظمی به قفس آهنین تعبیر می‌کند؟
ماکس وبر از سلطه نظمی که هدفی جدا از انسان‌ها و نیازهای واقعی آنها دارد، به قفس آهنین تعبیر می‌کند.(صفحه ۳۷)
ه) جلب تبعیت دیگران به چند شکل ممکن است؟ نام ببرید.
به دو صورت تبعیت با کراهت و تبعیت با رضایت. (صفحه ۵۶)
و) علت نابرابری‌های اجتماعی در دیدگاه جامعه شناسان چیست؟
این است که مزایای اجتماعی یعنی ثروت، قدرت و دانش به صورت نابرابر میان افراد توزیع شده‌اند. (صفحه ۶۹)
ز) یک مورد از فواید شناخت متقابل افراد و جوامع از یکدیگر را بنویسید.
این شناخت به افراد و جوامع کمک می‌کند که تفاوت‌های همدیگر را درک کنند و به این تفاوت‌ها احترام بگذارند. و هم اشتراکاتی را ایجاد می‌کند که به بهتر شدن روابطشان منجر می‌شود. ذکر یک مورد) (صفحه ۸۷)
ح) قرآن کریم مسلمانان را به آموختن کدام علم تشویق و از یاد گیری چه نوع علمی منع کرده است؟
به آموختن علم نافع تشویق شده‌اند و از علومی مانند سحر و جادو منع شده‌اند. (صفحه ۹۴)
ط) در آغاز قرن بیستم میرزای نائینی چگونه نظام مشروطه را تبیین کرد؟
با توجه به واقعیت‌های اجتماعی ایران و با استفاده از فقه نظام مشروطه را تبیین کرد.(صفحه ۱۰۹)
۵- هر عبارت به کدام رویکرد جامعه شناسی اشاره دارد؟ (۰/۵ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
الف) پدیده‌های اجتماعی همانند پدیده‌های طبیعی می‌باشند. (………….)
تبیینی (صفحه ۴۸)
ب) برای فهم زندگی اجتماعی باید از ظاهر پدیده‌های اجتماعی عبور کرد. (………………..)
تفسیری (صفحه ۴۹)
۶- عبارت نشانه کدام نوع قدرت می‌باشد؟ (۰/۵ نمره) ( هر مورد ۰/۲۵ نمره)
الف) نظام آموزشی از ابزارهای آن است. (………………. )
قدرت نرم (صفحه ۵۸)
ب) موجب سلطه سیاسی – اقتصادی بر سایر کشورها می‌شود. (………………………….)
قدرت سخت (صفحه ۵۸)
۷- هر عبارت کدام یک از انواع تفاوت و نابرابری را نشان می‌دهد؟ (۰/۵ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
الف) تفاوت در زبان، لهجه و رنگ پوست. (……………………………………..)
الف) تفاوت‌های اسمی (صفحه ۶۸)
ب) نابرابری در ثروت و تحصیلات (……………………………………..)
نابرابری اجتماعی (صفحه ۶۸)
۸- هر عبارت نشانه کدام نوع الگوی هویتی است؟ (۰/۵ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
الف) در مقابل الگو تنازع قرار دارد. (………………………………)
الگوی تعارف (صفحه ۸۷)
ب) تفاوت‌های موجود میان گروه‌های قومی و زبانی حفظ و حتی تشدید می‌گردد. (…………………..)
الگوی تکثرگرا (صفحه ۸۶)
۹- هر عبارت به کدام مفهوم و علم اشاره دارد؟ (۰/۵ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
الف) عامل شکل گیری جوامع در دیدگاه ابن خلدون (………………………..)
عصبیت (صفحه ۱۰۰)
ب) علم اجتماعی که فارابی آن را زیر مجموعه علوم انسانی می‌دانست. (………………………………………….)
علم مدنی (صفحه ۹۷)
۱۰- عبارت نشانه کدام یک از انواع عقل در معنای خاص می‌باشد؟ (۰/۵ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
الف) علومی مانند فلسفه، ریاضیات و طبیعت را پدید آورد. (…………………………..)
عقل نظری (صفحه ۱۱۴)
ب) خوبی عدالت و بدی ظلم را می‌شناسد. (……………………………………………………..)
عقل عملی (صفحه ۱۱۴)
۱۱- هریک از عبارات سمت راست به کدام یک از مفاهیم سمت چپ اشاره دارد؟ (یک مورد اضافی است) (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
| عبارات | مفاهیم |
| الف) هر فرد گروه، قوم، جامعه و امتی آن را دارد. | ۱- علوم تفهمی |
| ب) به علوم انسانی به دلیل فهم معانی کنش‌های انسان می گویند. | ۲- اخلاق گریزی |
| ج) انکار ارزش‌های عاطفی، اخلاقی و مذهبی | ۳- ذخیره دانشی |
| د) در زندگی روزمره بیشتر به چشم می‌آید. | ۴- بی نظمی |
| ۵- رکود اراده‌ها |
الف) ۳ (صفحه ۳)
ب) ۱ (صفحه ۱۵)
ج) ۲ (صفحه ۳۸)
د) ۴ (صفحه ۲۰)
۱۲- به سؤالات زیر پاسخ کامل دهید. (۱ نمره)
چرا جامعه شناسان تبیینی ارزش‌های سیاسی را قابل مطالعه نمی‌داند؟
جامعه شناسی تبیینی با منحصر کردن علم به علوم تجربی ارزش‌های انسانی از جمله ارزش‌های سیاسی را قابل مطالعه علمی نمی‌داند. از این رو با ارزش زدایی و معنا زدایی از قدرت آن را به عنوان یک پدیده خنثی و فاقد معنا مطالعه می‌کند. (صفحه ۶۵)
۱۳- مهم‌ترین هدف جامعه شناسی انتقادی چیست؟ (۱ نمره)
مهم‌ترین هدف جامعه شناسی انتقادی نقد وضعیت موجود جهان اجتماعی و تجویز راه حل‌هایی برای رسیدن به یک وضعیت بهتر است. (صفحه ۷۷)
۱۴- دلیل رشد و شکوفایی جهان اسلام از قرن سوم و چهارم هجری چه بود؟ (۱ نمره)
رشد و شکوفایی جهان اسلام از قرن سوم و چهارم هجری به دلیل پیروی از این الگو الگوی تعارف و احترامی بود که اقوام مختلف در جهان اسلام برای یکدیگر قائل بودند. (صفحه ۸۸)
۱۵- چرا ابن خلدون از جامعه آرمانی سخن نگفت؟ (۱ نمره)
ابن خلدون با تأثیرپذیری از قرآن به دنبال شناخت سنت‌های الهی در جامعه بود. او در مطالعات خود به روش عقلی توجه چندانی نداشت و بیشتر از روش‌های حسی و تجربی استفاده می‌کرد، بنابراین از جامعه آرمانی سخن گفت. (صفحه ۱۰۰)
۱۶- دو مورد از کارکردهای علوم اجتماعی جهان اسلام را بنویسید. (۱ نمره)
۱- قدرت فهم، تفسیر و توصیف پدیده‌های اجتماعی را دارد.
۲- توان تبیین و شناخت علل شکل گیری و پیدایش پدیده‌های اجتماعی را دارد.
۳- درباره جامعه آرمانی سخن می‌گوید. (اشاره به دو مورد از پنج مورد قابل قبول است) (صفحه ۱۱۲ و ۱۱۳)
موفق باشید
“در نهایت، نظر همکاران محترم صائب است”
