باسمه تعالی
رشته: ادبیات و علوم انسانی علوم و معارف اسلامی
سؤالات امتحان نهایی درس: فلسفه ۲
ساعت شروع: ۱۰ صبح
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
تاریخ امتحان: ۲۴/ ۱۰/ ۱۳۹۹
تعداد صفحه: ۲
دانش آموزان روزانه، بزرگسالان و داوطلبان آزاد سراسر کشور در دی ماه سال ۱۳۹۹ (چاپ جدید _ ۹۹)
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱- تعیین کنید کدام عبارت صحیح و کدام یک غلط می‌باشد: (۱/۲۵ نمره) (هر مورد ۰/۲۵)
الف) میان انسان به عنوان یک «ماهیت» و «وجود»، رابطه ذاتی برقرار است.
غلط (ص ۳)
ب) دیوید هیوم اصل علیت را یک اصل تجربی می‌داند.
غلط (ص ۱۶)
ج) در اندیشه حکمای ایران قدیم، مزدا همان خداوند است.
صحیح (ص ۵۵)
د) از نظر هراکلیتوس، اشیای عالم همان کلمات عقل هستند که حقیقت برتر است.
صحیح (ص ۵۵)
هـ) حیات تعقُّلی مسلمانان با ظهور اسلام و تشکیل جامعه اسلامی آغاز شد.
صحیح (ص ۷۲)
۲- جاهای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید: (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵)
الف) رابطه علیّت مانند رابطه دوستی نیست، بلکه رابطه‌ای ………………………….. است.
وجودی (ص ۱۴)
ب) قبول غایتمندی در جهان، فقط با قبول علت نخستین و ……………………………….. امکان پذیر است.
علت العلل (ص ۲۵)
ج) فیلسوفان مسلمان عالی‌ترین مرتبه شهود را ………………………………… می‌دانند.
وحى (ص ۶۵)
د) دانشمندانی که موضوعات اعتقادی دین را با استدلال و منطق مورد بحث قرار می‌دهند ………………………… نامیده می‌شوند.
متکلم (ص ۷۳)
۳- گزینه مناسب را انتخاب کنید: (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵)
الف) فیلسوفان غربی از طریق ابن سینا و ابن رشد، مجدداً با فلسفه (۱: افلاطون ۲: ارسطو) آشنا شدند.
۲- ارسطو (ص ۷)
ب) رابطه محمول با موضوع خود، در قضیه «زمین کروی است» رابطه (۱: امکانی ۲: وجوبی) است.
۱- امکانی (ص ۱۰)
ج) به هر یک از عوامل پدید آورنده یک معلول، علت (۱: تامه ۲: ناقصه) می گویند.
۲- ناقصه (ص ۲۴)
د) کامل‌ترین مرجع حکمت مشاء، کتاب ( ۱: شفا ۲: انصاف) ابن سینا است.
۱– شفا (ص ۸۰)
۴- رابطه وجود با هر یک از موضوع‌های زیر، وجوبی است با امکانی یا امتناعی؟ (۰/۷۵ نمره) (هر مورد ۰/۲۵)
الف) مایع جامد:
امتناعی
ب) خداوند:
وجوبی
ج) روح
امکانی (ص ۱۱)
۵- هریک از عبارات زیر نظر کدام فیلسوف درباره خدا است؟ (۰/۵ نمره) (هر مورد ۰/۲۵)
الف: دلیل وجود خداوند، عمدتاً در تجربه‌های شخصی درونی ما نهفته است. (۱- کانت، ۲- هیوم، ۳- ویلیام جیمز)
۳: ویلیام جیمز
ب: ضرورت وجود خداوند، از طریق اخلاق و وظایف اخلاقی امکان پذیر است. (۱- کانت، ۲- هیوم، ۳- ویلیام جیمز)
۱: کانت (ص ۳۲)
۶- جدول را کامل کنید. (۰/۷۵ نمره) (هر مورد ۰/۲۵)
| شرح دعای سحر | اصول فلسفه و روش رئالیسم | بدایه الحکمه |
| الف) مؤلف: ………………………… | ب) نویسنده پاورقی‌ها: ……………. | ج) مؤلف: …………………………………….. |
الف) امام خمینی (قدس سره) (ص ۱۰۰)
ب) استاد مطهری (ص ۱۰۴)
ج) علامه طباطبائی (ص ۱۰۵)
به سوالهای زیر پاسخ کوتاه بدهید:
۷- به ترتیب، وجه مشترک و وجه اختصاصی موجودات چیست؟ (۰/۵ نمره)
وجود – ماهیت (ص ۳، ۰/۵ نمره)
۸- نتیجه و لازمه اصل «سنخیت میان علت و معلول» چیست؟ (۰/۵ نمره)
نظم و قانونمندی معین میان دسته‌های مختلف پدیده‌ها (ص ۲۳، ۰/۵ نمره)
۹- دو کاربرد عقل در فلسفه را بنویسید. (۱ نمره)
عقل به عنوان دستگاه تفکر و استدلال (۰/۵ نمره)
عقل به عنوان یک موجود متعالی و برتر از ماده (ص ۵۳، ۰/۵ نمره)
۱۰- وظیفه عقل فعال چیست؟ (۰/۵ نمره)
فیض رسانی به عقل انسان‌ها (ص ۶۲، ۰/۵ نمره)
۱۱- موس اولین مکتب فلسفی در جهان اسلام چه کسی بود و به چه لقبی شهرت یافت؟ (۰/۵ نمره)
فارابی – معلم ثانی (ص ۷۵، ۰/۲۵ نمره)
۱۲- با توجه به فلسفه سهروردی، مفاهیم زیر را تعریف کنید: (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵)
الف: حکیم متألَّه:
کسانی که هم در صور برهانی به کمال رسیده و هم به اشراق و عرفان دست یافته‌اند.
ب: مغرب کامل:
جهان تاریکی یا عالم ماده که بهره‌ای از نور ندارد. (ص ۸۵)
۱۳- دو مورد از منابع حکمت متعالیه را نام ببرید. (۰/۵ نمره)
حکمت مشاء – حکمت اشراق (و یا در مورد دیگر) (ص ۹۱، هر مورد ۰/۲۵)
به سؤال‌های زیر پاسخ کامل بدهید:
۱۴- از نظر فیلسوفان مسلمان، چرا پدیده‌ها نمی‌توانند خود به خود به وجود آیند؟ (۱ نمره)
زیرا این که چیزی خودش به خودش وجود بدهد، به معنای آن است که چیزی که نیست، قبلاً باشد تا بتواند خودش را به وجود بیاورد و این، همان اجتماع نقیضین است که محال بودن آن بدیهی است. (ص ۱۷، ۱ نمره)
۱۵- برهان حرکت ارسطو را مبنی بر اثبات وجود خداوند بنویسید. (۱ نمره)
وجود حرکت در عالم نیازمند یک محرکی است که خود آن، حرکت نداشته باشد؛ زیرا اگر آن نیز حرکت داشته باشد، نیازمند محرّک دیگر است و آن نیز نیازمند محرک دیگر و این منجر به تسلسل می‌شود که عقلا محال است. (ص ۳۴، ۱ نمره)
۱۶- نظریه «امکان فقری» صدر المتألهین را توضیح دهید. (۱ نمره)
هر موجودی، وجودش عین وابستگی و نیاز است؛ موجود وابسته و نیازمند باید به وجودی که در ذات خود بی نیاز است، متصل باشد. پس؛ موجودات این جهان به وجودی بی نیاز وابسته هستند. (ص ۴۶، ۱ نمره)
۱۷- «عقل نظری» را از نظر ارسطو تعریف کنید. (۱ نمره)
عقل از آن جهت که درباره اشیاء و موجودات و چگونگی آنها بحث می‌کند، مانند بحث درباره خدا و کهکشان، عقل نظری نام دارد. (ص ۵۶، ۱ نمره)
۱۸- یکی از اشکال مخالفت با عقل در جهان اسلام، مخالفت با فلسفه بود، دلیل این مخالفان چه بود؟ (۰/۷۵ نمره)
آنها می‌گفتند که دانش فلسفه از یونان وارد جهان اسلام شده و دربردارنده عقاید کسانی مانند سقراط، افلاطون و در ارسطو است و این عقاید با عقاید اسلامی ناسازگار است. (ص ۶۱، ۰/۷۵ نمره)
۱۹- «عقل بالمَلکه» را تعریف کنید. (۱ نمره)
در این مرحله، عقل درکی از قضایای ضروری پیدا می‌کند، مثلاً می‌داند که یک چیز نمی‌تواند هم باشد و هم نباشد. در این مرحله انسان می‌تواند دانشها را کسب کند. (ص ۶۴، ۱ نمره)
۲۰- از نظر فارابی، هدف مردم مدینه جاهله چیست؟ چرا؟ (۱ نمره)
هدف مردم مدینه جاهله فقط سلامت جسم و فراوانی لذت‌ها است (۰/۵ نمره) آنها گمان می‌برند که اگر به این لذت‌ها دست یافتند، به سعادت رسیده و گرنه به بدبختی افتاده‌اند. (ص ۷۶، ۰/۵ نمره)
۲۱- به نظر ابن سینا، چه چیزی باعث ایجاد خشوع و خشیت در نهاد دانشمند در برابر حق می‌شود؟ (۰/۷۵ نمره)
از نظر ابن سینا، تأمل در رابطه طبیعت با ماوراء طبیعت و خدا در کنار تحقیق در روابط میان پدیده‌ها، دانشمند را از ظاهر پدیده‌ها عبور می‌دهد و به باطن آنها می‌رساند و آنها را به خشوع و خشیت در برابر حق وا می‌دارد.(ص ۸۱، ۰/۷۵ نمره)
۲۲- «معنای اصالت ماهیّت» چیست و کدام فیلسوف اصالت ماهیتی بود؟ (۱ نمره)
اصالت ماهیت: امر واقعی خارجی، مصداق ماهیت است؛ یعنی آنچه واقعی است، ماهیت است نه وجود و وجود صرفاً یک مفهوم انتزاعی ذهنی است. ۰/۷۵ – میرداماد (ص ۹۳، ۱ نمره)
۲۳- مباحث عمومی فلسفه در کتاب اسفار ملاصدرا، با کدام مرحله از سیر و سلوک عرفانی تطبیق می‌کند؟ توضیح دهید. (۱ نمره)
سفر از خلق به حق: در این سفر سالک می‌کوشد از طبیعت و عوالم ماورای طبیعت عبور کند و به حق واصل شود و میان او و خدا حجابی نباشد. (ص ۹۰، ۱ نمره)
۲۴- بگویید که سبک زندگی کدام دسته از افراد بر اساس تقلید از دیگران شکل می‌گیرد؟ (۰/۷۵ نمره)
کسانی که کمتر اهل اندیشه ورزی هستند و اصولاً یک نظام فکری مشخص شده برای خود ندارند. تصمیم گیری آنها احد تابع جو حاکم بر جامعه است. (ص ۱۰۸، ۰/۷۵ نمره)
سربلند و پیروز باشید
