باسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس: علوم اجتماعی
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
رشته: ریاضی فیزیک – علوم تجربی
ساعت شروع:۱۰ صبح
تاریخ امتحان: ۲۲/ ۱۰/ ۱۳۹۹
تعداد صفحه: ۲
دانش آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزادسراسر کشور درنوبت دی ماه سال ۱۳۹۹
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱- در عبارات زیر موارد صحیح و غلط را مشخص کنید: (۲ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
الف) پیامدهای غیرارادی کنش احتمالی هستند؛ یعنی ممکن است انجام بشوند یا نشوند.
غلط (ص ۶)
ب) “یک انسان با تقوا جهانی را تغییر می‌دهد” نشانگر تأثیر بعد نفسانی بر اجتماعی است.
صحیح (ص ۳۵)
ج) در همه کشورها رتبه بندی مشاغل وجود دارد، و این رتبه بندی در همه جا یکسان است.
غلط (ص ۱۷)
د) هویت فرهنگی جامعه در پرتو هویت اجتماعی افراد و متناسب با آن شکل می‌گیرد.
غلط (ص ۵۱)
۲- جاهای خالی را با عبارات مناسب پر کنید: (۲ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
الف) مرز و محدوده فرهنگ آرمانی و فرهنگ واقعی بر اساس …………………………… تغییر می‌کند.
عمل مردم (ص ۲۴)
ب) در جامعه قبیله‌ای، هویت اجتماعی افراد اغلب براساس …………………………………. در قبیله مشخص می‌شود.
جایگاه افراد (ص ۳۶)
ج) جامعه‌ای که روش‌های مناسبی برای ……………………………………. نداشته باشد، در معرض آسیب‌های بیشتری قرار می‌گیرد.
کنترل اجتماعی (ص ۴۳)
د) هویت ایرانی قبل از ظهور اسلام، هویتی توحیدی، دینی و در مواردی آمیخته با ……………………………… بود.
اساطیر (ص ۵۹)
۳- سؤالات چهار گزینه‌ای: (۲ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
الف) کدام یک از گزینه‌های زیر در ارتباط با هویت متغیر انسان درست است؟
۱- نژاد – مکان تولد – کارمند
۲- شغل – رنگ پوست – راستگویی
۳- ورزشکار – رنگ چشم – موقعیت اجتماعی
۴- فوتبالیست – خوش اخلاق شاگرد ممتاز
گزینه۴ (فوتبالیست – خوش اخلاق – شاگرد ممتاز) (ص ۳۴)
ب) نظریه پردازان غربی طی قرن بیستم، …………………………. شدن همه فرهنگ‌ها را سرنوشت مشترک و حتمی بشریت می‌دانستند.
۱- غربی
۲- دنیوی
۳- دینی و معنوی
۴- متجدد
گزینه ۲ (دنیوی) (ص ۶۴)
ج) به معنای مباح دانستن همه امور برای انسان‌هاست.
۱- جمهوری
۲- لیبرال دموکراسی
۳- دموکراسی
۴- لیبرالیسم
گزینه ۴ (لیبرالیسم) (ص ۷۴)
د) کدام یک از گزینه‌های زیر راه گسترش فرهنگ نیست؟
۱- پذیرفتن
۲- شناختن
۳- عمل کردن
۴- اصلاح کردن
گزینه (اصلاح کردن) (ص ۷۷)
۴- به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (۲ نمره) (هر مورد ۰/۵ نمره)
الف) خردترین پدیده اجتماعی چیست؟
کنش اجتماعی (ص ۱۱)
ب) خرده فرهنگ‌های مربوط به اصناف مختلف درون یک جامعه را چه می گویند؟
خرده فرهنگ موافق (ص ۱۸)
ج) ویژگی‌های هویتی که در شکل گیری آنها نقش و سهم زیادی داریم، چه نامیده می‌شود؟
ویژگی‌های اکتسابی (ص ۳۳)
د) منظور از اقتدار چیست؟
قدرتی که با مقبولیت همراه باشد و به صورت رسمی پذیرفته شده باشد. (ص ۶۹)
۵- هر یک از تعاریف ستون اول به کدام یک از مفاهیم ستون دوم اشاره دارد؟ (۱ مورد اضافی است) (۱ نمره) (هر مورد ۰/۲۵ نمره)
| تعاریف | مفاهیم |
| الف: مبهوت و مقهور فرهنگ دیگر شدن | ۱- از خودبیگانگی فطری |
| ب: از یاد بردن هویت فرهنگی خود در مواجهه با جامعه دیگر | ۲- از خود بیگانگی تاریخی |
| ج: دور ماندن انسان از حقیقت خود و هستی | ۳- خود باختگی فرهنگی |
| د: از خودبیگانگی جوامع | ۴- از خودبیگانگی |
| ۵- از خود بیگانگی فرهنگی |
الف: ۳
ب: ۲
ج: ۱
د: ۵
سؤالات تشریحی
۶ منظور از معنا دار بودن کنش چیست ؟ با مثال توضیح دهید. (۱ نمره)
انسان‌ها با توجه به معنای کنش خود، آن را انجام می‌دهند؛ مثلاً وقتی دانش آموزی در کلاس، دستش را بالا می‌آورد، این کار را آگاهانه، ارادی و هدف دار انجام می‌دهد و معنای آن اجازه خواستن از معلم است .معلم نیز در صورتی می‌تواند به او پاسخ مناسب بدهد که معنای کنش او را بیابد. (ص ۴، ۱ نمره)
۷- چرا بعضی مواقع افراد احساس می‌کنند پدیده‌های اجتماعی همانند پدیده‌های طبیعی هستند؟ (۱ نمره)
پدیده‌های اجتماعی به مرور از انسان‌هایی که آنها را به وجود آورده‌اند، مستقل می‌شوند و فرصت‌ها و محدودیت‌هایی را برای کنش‌ها و زندگی انسان‌ها ایجاد می‌کنند. این روند تا جایی ادامه پیدا می‌کند که افراد احساس می‌کنند پدیده‌های اجتماعی همانند پدیده‌های طبیعی هستند. (ص ۱۲، ۱ نمره)
۸- فرصت‌ها و محدودیتهای زبانی که مردم یک جامعه با آن صحبت می‌کنند چیست؟ (۱ نمره)
مردمی که با آن سخن می گویند، باید در چارچوب آن حرف بزنند آنها نمی‌توانند هرگونه که دلشان بخواهد صداها، حرف‌ها، کلمات و جملات را به کار ببرند (محدودیت) با این حال فرصت ارتباط با هم زبانان و مبادله معانی پیچیده را فراهم می‌آورد (فرصت) (ص۲۰، ۱ نمره)
۹- جوامع مختلف چگونه حقیقت را به فرهنگ آرمانی و واقعی‌شان وارد می‌کنند ؟ (۱ نمره)
جوامع مختلف با ایمان به حق، حقیقت را به فرهنگ آرمانی خود وارد می‌کنند و با عمل کردن براساس این عقاید و ارزش‌ها، آنها را به فرهنگ واقعی‌شان وارد می‌نمایند. (ص ۳۰، ۱ نمره)
۱۰- توضیح دهید و مثال بزنید که فرصت‌های پیش روی افراد برای تحرک اجتماعی و کسب هویت‌های جدید در جوامع مختلف یکسان نیست. (۱ نمره)
دیگر را منع می‌کند؛ برخی هویت‌ها را می‌پذیرد و برخی دیگر را نمی‌پذیرد مثلاً جامعه‌ای که براساس ارزش‌های نژادی شکل می‌گیرد، صرفاً برای یک نژاد خاص امکان تحرک اجتماعی صعودی را فراهم می‌آورد. (ص۴۷ ، ۱ نمره)
۱۱- در ارتباط میان جوامع، در چه صورت زمینه گسترش و پیشرفت جامعه فراهم می‌شود؟ (۱ نمره)
اگر یک جامعه با حفظ عقاید و ارزش‌های خود با جوامع دیگر ارتباط برقرار کند و در محدوده هنجارها و سبک‌های زندگی، عناصری را از جوامع دیگر بگیرد و در صورت لزوم تغییرات لازم را در آنها پدید آورد، زمینه گسترش و پیشرفت خود را فراهم می‌آورد. (ص ۵۲، ۱ نمره)
۱۲- اسلام چه تانیری بر هویت ایرانی داشته است؟ (۱/۵ نمره)
ایرانیان پس از آشنایی با اسلام، عناصر مشرکانه و اساطیری خود را کنار گذاشتند، به تفسیر توحیدی از هویت خویش دست یافتند و با پذیرش عقاید و ارزش‌های اسلامی، ایران به جهان اسلام ملحق گردید و هویت ایرانی بخشی از هویت جهان اسلام شد. (ص۵۹ ، ۱/۵ نمره)
۱۳- بر اساس تعداد افراد تأثیرگذار و تصمیم گیرنده؛ نظام‌های سیاسی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ توضیح دهید. (۱/۵ نمره)
نظام‌هایی که در آنها یک فرد حاکم است و تصمیم می‌گیرد؛
نظام‌هایی که در آنها اقلیتی تصمیم گیرنده است؛
نظام‌هایی که در آنها اکثریت مردم در سرنوشت سیاسی خود تأثیرگذارند. (ص ۷۲، ۱/۵ نمره)
۱۴- در چه صورتی جهت گسترش فرهنگ اسلامی و توحیدی، افزایش جمعیت ضروری است؟ (۱ نمره)
اگر فرهنگی که با افزایش جمعیت بسط می‌یابد، فرهنگ حق باشد نه فرهنگ باطل و همچنین، افراد و اعضای آن فرهنگ حاملان و عاملان فرهنگ حق باشند، افزایش جمعیت ضروری است. (ص ۷۸، ۱ نمره)
۱۵- تأثیر سرمایه‌های نفتی بر اقتصاد را بنویسید. (۱ نمره)
سرمایه‌های نفتی می‌تواند به انواع دارایی‌ها و ثروت‌ها مانند صنایع و کارخانجات تولیدی مختلف تبدیل شود اما اگر به درستی از آن استفاده نشود، می‌تواند اقتصادی وابسته ایجاد کند که رشد و افول آن، به قیمت و درآمد نفت وابسته است. (ص ۸۰، ۱ نمره)
“به پاسخ هایی که از نظر مصحح محترم به راهنمای تصحیح نزدیک است نمره تعلق می گیرد.”
سربلند و پیروز باشید
