نورولوژی بالینی نگارنده داریوش طاهری؛ بیماری های نخاع؛ ضایعه نخاع توراسیک

ضایعات نخاع توراسیک (T1-T12) و اثرات آن

ضایعات در ناحیه نخاع توراسیک معمولاً باعث ضعف یا فلج اندام‌های تحتانی، مشکلات حسی، و اختلالات عملکردی مثانه و روده می‌شوند.

۱. ضعف یا فلج اندام‌های تحتانی

• ضایعات نخاعی توراسیک به‌طور عمده باعث پاراپارزی (ضعف دوطرفه پاها) یا پاراپلژی (فلج کامل پاها) می‌شوند.
• در ضایعات کامل، عملکرد حرکتی در اندام‌های تحتانی کاملاً از بین می‌رود.
• در ضایعات ناکامل، درجاتی از حرکت یا احساس ممکن است حفظ شود.

۲. اختلالات حسی

• اختلالات حسی بسته به سطح ضایعه متفاوت است.
• جهت تعیین سطح حسی، دو درماتوم مهم بررسی می‌شوند:
  • T4: سطح نیپل‌ها (نوک پستان‌ها).
  • T10: سطح ناف.
• این بررسی کمک می‌کند تا محل دقیق آسیب نخاعی مشخص شود.

۳. اختلالات مثانه و روده

• در ضایعات کامل نخاعی، بیماران دچار مثانه و روده نوروژنیک می‌شوند.
• این وضعیت معمولاً شامل احتباس ادرار در مرحله حاد و سپس بی‌اختیاری ادرار و مدفوع به دلیل اسپاستیسیتی اسفنکترها است.
• سوندگذاری متناوب یا دائمی برای مدیریت مثانه توصیه می‌شود.

۴. سایر مشکلات ناشی از ضایعات توراسیک

• دیس‌رفلکسی اتونومیک (Autonomic Dysreflexia):
  • در ضایعات T6 و بالاتر ممکن است دیده شود.
  • علائم شامل افزایش ناگهانی فشار خون، تعریق بیش‌ازحد، قرمزی صورت، و سردرد شدید است.
  • این وضعیت یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود و باید سریعاً درمان شود.
• اختلال در کنترل دمای بدن:
  • به دلیل از دست رفتن تعریق در زیر سطح ضایعه، بیماران در معرض هایپوترمی یا هایپرترمی هستند.
• افزایش خطر زخم فشاری:
  • به دلیل بی‌حرکتی طولانی‌مدت، این بیماران مستعد زخم بستر هستند.

درمان و توانبخشی

• مدیریت فیزیکی: شامل فیزیوتراپی برای حفظ دامنه حرکتی، جلوگیری از اسپاستیسیتی، و حفظ عملکرد باقی‌مانده.
• کنترل مثانه و روده: شامل برنامه‌های دفع منظم و استفاده از سوند متناوب.
• پیشگیری از عوارض: از جمله زخم بستر، عفونت‌های ادراری، و دیس‌رفلکسی اتونومیک.

تفاوت‌‌ها و شباهت‌های ضایعات نخاع توراسیک با ضایعات نخاع گردنی

تفاوت‌‌ها و شباهت‌های ضایعات نخاع توراسیک با ضایعات نخاع لومبار (کمری) 

تفاوت‌‌ها و شباهت‌های ضایعات نخاع توراسیک با ضایعات نخاع ساکرال و کونوس مدولاریس

پرسش‌هایی در مورد بیماری‌های نخاعی

خانم جوانی به دلیل ضعف پاها (پاراپارزی) از یک هفته قبل مراجعه کرده است. در معاینه عصبی، رفلکس های وتری عمقی پاها افزایش یافته و بابنسکی دو طرفه دارد. در معاینه حسی از یک سطح مشخص افقی در ناحیه ناف به پایین اختلال حسی دیده می شود ولی از این سطح به طرف بالاتر هیچ‌گونه اختلال حسی ندارد؛ در این بیمار آسیب آناتومیک در کدام قسمت است؟
(پرانترنی شهریور ۹۸ – قطب ۹ کشوری [دانشگاه مشهد])
الف) نخاع سرویکال
ب) نخاع توراسیک
ج) ریشه های دم اسب
د) اعصاب محیطی