«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: تعلیمات دینی ۳ (دینی، اخلاق و قرآن)
رشته: ریاضی فیزیک – علوم تجربی
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
تاریخ امتحان: ۳۱/۰۲/۱۳۹۸
ساعت شروع: ۸ صبح
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
تعداد صفحه: ۲
دانش‌آموزان روزانه سراسر کشور در نوبت خرداد ماه سال ۱۳۹۸
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱) تدبر در آیات قرآن و حدیث:
الف) با توجه به آیه شریفه «اِنَّ اللهَ رَبّی وَ ربُّکُم فاعبُدوهُ هذا صِراطٌ مستقیمٌ» راه درست زندگی کدام است؟ (۰/۵)
راه درست زندگی یا همان صراط مستقیم، عبادت و بندگی است. (درس ۳ صفحه ۳۱)
ب) با توجه به عبارت قرآنی «اَم مَن اَسَّسَ بُنیانَهُ عَلی شَفا جُرُفٍ هارٍ» مقصود از بنای زندگی بر لبه پرتگاه چیست؟ (۰/۵)
یعنی انسان به جای این‌که سبک زندگی خود را بر مبنای دین و دستورات الهی قرار دهد که پشتوانه‌ای محکم و قابل اعتماد است، هوی و هوس و مکاتب دنیوی را مبنا و معیار زندگی خود قرار دهد که سرانجامی تاریک به دنبال دارد (یعنی انسان زندگی خود را بر مبنای دستورات الهی بنا نکرده باشد). (درس ۸ صفحه ۹۹-۱۰۰)
ج) آیه شریفه «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» به کدام معیار تمدن اسلامی اشاره دارد؟ (۰/۵)
اطاعت از خدا و رسول و امام (پذیرش ولایت الهی و نفی طاغوت) (درس ۹ صفحه ۱۱۴)
د) بر اساس عبارت قرآنی «اُدعُ إِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالحِکمَهِ وَالمَوعِظَهِ الحَسَنَهِ وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» دو روش صحیح دعوت را بنویسید. (۰/۵)
دانش استوار، اندرز نیکو، بحث و مجادله به روش نیکوتر (درس ۱۰ صفحه ۱۳۹)
ه) حدیث شریف امام صادق (ع) که می‌فرماید: «…کسانی که به سبب نیکوکاری زندگی دراز دارند، از کسانی که به عمر اصلی زندگی می‌کنند بیشترند» دربردارنده کدام سنت الهی می‌باشد؟ (۰/۵)
تأثیر اعمال انسان در زندگی (درس ۶ صفحه ۷۸)
۲) درستی یا نادرستی گزاره‌های زیر را با (ص / غ) مشخص کنید:
الف) دوره جوانی دوره کم شدن انعطاف و تثبیت خوی‌ها و خصلت‌هاست. (۰/۵)
ب) احکام و قوانین دین اسلام فقط سعادت و نیک‌بختی اخروی و ابدی را تأمین می‌کند. (۰/۵)
ج) پیشرفت علمی، پایه‌های استقلال یک ملت را تقویت می‌کند و مانع تسلط بیگانگان می‌شود. (۰/۵)
د) از ویژگی‌های فرهنگ علمی دوره اسلامی، منحصر نبودن تحصیل علم به طبقه یا قشری خاص بود. (۰/۵)
الف) غ (درس ۷ صفحه ۹۲)
ب) غ (درس ۸ صفحه ۹۹)
ج) ص (درس ۱۰ صفحه ۱۳۸)
د) ص (درس ۹ صفحه ۱۲۰)
۳) عبارت‌های زیر را با کلمات مناسب کامل کنید:
الف) اگر توبه با …………….. و …………….. همراه باشد گناهان را به حسنات تبدیل می‌کند. (۰/۵)
ایمان – عمل صالح (درس ۷ صفحه ۸۸)
ب) مخلوقات جهان، از آن جهت که به حکم و اراده الهی ایجاد می‌شوند به …………….. الهی وابسته‌اند. (۰/۵)
قضای (درس ۵ صفحه ۵۹)
ج) در احکام دین، هر دستور خداوند، دلایل خاص خود را دارد که …………….. آن حکم و دستور نامیده می‌شود. (۰/۵)
حکمت (درس ۸ صفحه ۱۰۲)
د) رسول خدا (ص) در دوره تمدن اسلامی، با …………….. و …………….. خویش انقلابی عظیم در جایگاه خانواده و زن پدید آورد. (۰/۵)
گفتار و رفتار (درس ۹ صفحه ۱۱۶)
۴) به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید:
الف) در چه صورت استغفار بی‌خاصیت می‌شود؟ (۰/۵)
اظهار ندامت ظاهری و گفتن کلمه استغفار در حال انجام گناه، استغفار را بی‌خاصیت می‌کند. (درس ۷ صفحه ۹۰)
ب) زمینه‌های پیدایش تمدن جدید را بنویسید. (۰/۵)
۱- کلیسا و تعالیم تحریف شده ۲- بهره‌گیری از تجربیات سایر تمدن‌ها (درس ۱۰ صفحه‌های ۱۳۳ و ۱۳۵)
ج) در چه صورت یک نظام اجتماعی، توحیدی است؟ (۰/۵)
وقتی یک نظام اجتماعی توحیدی است که حاکم و زمامدار آن بر اساس قوانین الهی به حکومت رسیده باشد (و همان شرایطی را که خداوند برای حاکم تعیین کرده است دارا باشند) و بکوشد قوانین الهی را در جامعه به اجرا درآورد. (درس ۳ صفحه ۳۴)
د) گذر از عصر جاهلیت به عصر اسلام نیازمند چه تغییر و تحولی بود؟ (۰/۵)
گذر از عصر جاهلیت به عصر اسلام نیازمند تغییر در نگرش انسان‌ها و تحولی بنیادین در شیوه زندگی فردی و اجتماعی مردم بود. (درس ۹ صفحه ۱۱۳)
ه) اگر کسی حقوق مادی یا معنوی مردم را ضایع کرده است و برای جبران به آنان دسترسی ندارد، چه باید بکند؟ (۰/۵)
توبه‌کننده باید به نیابت آن‌ها صدقه دهد و برایشان دعای خیر و طلب آمرزش نماید. (درس ۷ صفحه ۹۱)
۵) در عبارات زیر گزینه صحیح را تشخیص دهید: (۱)
الف) مهم‌ترین عامل برای حضور کارآمد در میان افکار عمومی جهان:
۱- استحکام بخشیدن به نظام اسلامی ۲- ترسیم چهره عقلانی و منطقی دین اسلام
ب) بیت «این‌که فردا این کنم یا آن کنم خود دلیل اختیار است ای صنم» از شواهد وجود اختیار:
۱- مسئولیت پذیری ۲- تفکر و تصمیم
الف) ۱ (درس ۱۰ صفحه ۱۴۲)
ب) ۲ (درس ۵ صفحه ۵۶)
۶) کشف ارتباط:
هر یک از موارد سمت راست با کدام یک از موارد سمت چپ ارتباط دارد؟ (در سمت چپ یک مورد اضافی است) (۱/۵)
| الف) از میوه‌های درخت اخلاص ب) تأثیر روزه در تقویت اخلاص ج) تفکر در آیات و نشانه‌های الهی | ۱) افزایش معرفت نسبت به خدا ۲) دریافت پاداش وصف‌ناشدنی ۳) دوری از گناه و تلاش برای انجام واجبات ۴) راز و نیاز با خداوند و کمک خواستن از او |
الف) ۲ (درس ۴ صفحه ۵۰)
ب) (درس ۴ صفحه ۴۹)
ج) ۱ (درس ۴ صفحه ۴۶-۴۷)
۷) اصطلاحات زیر را تعریف کنید:
الف) توبه اجتماعی (۰/۵)
اگر جامعه در برخی از ابعاد از مسیر توحید و اطاعت از خداوند خارج شد، نیازمند بازگشت به مسیر توحید و اصلاح، یعنی نیازمند «توبه اجتماعی» است. (درس ۷ صفحه ۹۱)
ب) امداد خاص (توفیق الهی) (۱)
امداد خاص خدای متعال نسبت به آنان که با نیت پاک قدم در راه حق گذارند و سعادت جهان آخرت و رضایت پروردگار را هدف خود قرار دهند، «توفیق الهی» نام دارد. (درس ۶ صفحه ۷۵)
۸) احکام (۲)
حکم هر یک از موارد زیر را بنویسید: واجب – جایز – واجب کفایی – حرام – مستحب (یک مورد اضافی است)
۱- هر نوع تجارت به نفع رژیم صهیونیستی
حرام
۲- تلاش برای پیشرفت علمی، صنعتی و افزایش تولید داخلی
واجب
۳- دادن جایزه توسط سازمان‌ها، نهادها و افراد به ورزشکاران
جایز
۴- تولید فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی، تاریخی و اجتماعی به سبب اعتلای فرهنگ اسلامی و تربیت دینی در شرایط ویژه
واجب کفایی (درس ۸ صفحه‌های ۱۰۴ تا ۱۰۸)
۹) به پرسش‌های زیر پاسخ کامل دهید: (۵)
الف) از مراحل تکمیلی توبه «جبران حقوق الهی» را شرح دهید.
توبه‌کننده تلاش می‌کند حقوقی را که با گناه خود ضایع کرده است جبران نماید. دسته‌ای از این حقوق، مربوط به خداوند است. مهم‌ترین حق خداوند نیز، حق اطاعت و بندگی اوست. توبه‌کننده باید بکوشد کوتاهی‌های خود در پیشگاه خداوند را جبران کند؛ برای مثال، نمازها یا روزه‌های از دست داده را به تدریج قضا نماید و عبادت‌های ترک شده را به جا آورد، (۰/۵) البته خداوند نسبت به بندگان خود مهربان است و اگر ببیند که شخص توبه‌کار تلاش خود را کرده و نتوانسته همه گناهان را جبران کند، بقیه موارد را خود جبران نموده و او را عفو می‌کند.(۰/۵) (درس ۷ صفحه‌های ۹۰ تا ۹۱)
ب) با ظهور اسلام، چگونه یکی از جاهل‌ترین جوامع آن روز مشتاق علم گردید؟
نزول تدریجی آیات قرآن کریم و دعوت مکرر این کتاب به خردورزی و دانش از یک طرف (۰/۵) و تشویق‌های دائمی رسول خدا از طرف دیگر، سد جاهلیت و خرافه‌گرایی را شکست و یکی از جاهل‌ترین جوامع آن روز را مشتاق علم ساخت.(۰/۵) (درس ۹ صفحه ۱۱۸)
ج) نیازمندی جهان به خود در پیدایش را با دو مقدمه و یک نتیجه استدلال نمایید.
مقدمه اول: اگر به خود نظر کنیم، خود را پدیده‌ای می‌یابیم که وجود و هستی‌مان از خودمان نیست. در اشیاء پیرامون نیز که تأمل کنیم، آن‌ها را همین‌گونه می‌بینیم؛ حیوانات، نباتات، جمادات، زمین، ستاره‌ها و کهکشان‌ها، همه را، پدیده‌هایی می‌یابیم که وجودشان از خودشان نبوده و نیست. (ما و این جهان پدیده هستیم یعنی وجودمان از خودمان نیست.) (۰/۲۵)
مقدمه دوم: پدیده‌ها، که وجودشان از خودشان نیست، برای موجود شدن نیازمند به پدید آورنده‌ای هستند که خودش پدیده نباشد، بلکه وجودش از خودش باشد.(۰/۲۵)
نتیجه: ما و همه پدیده‌های جهان، در پدید آمدن و هست شدن خود به آفریننده‌ای نیازمندیم که خودش پدیده نباشد و سرچشمه هستی باشد. این موجود برتر و متعالی «خدا» نامیده می‌شود.(۰/۵) (درس ۱ صفحه ۷)
د) از آثار و پیامدهای منفی تمدن جدید در حوزه عدل و قسط، افزایش فاصله میان انسان‌های فقیر و غنی در جهان را شرح دهید.
شکل‌گیری نظام‌های سیاسی جدید بر پایه قدرت سرمایه‌داران و نفع‌طلبی فزاینده آنان بود.(۰/۲۵) صاحبان سرمایه و صنعت، منابع طبیعی اکثر نقاط جهان را به بهایی بسیار اندک خریدند (۰/۲۵) و یا با قدرت نظامی خود تاراج کردند (۰/۲۵) و کالاهای خود را با قیمت‌هایی بسیار سنگین به مردم همان سرزمین‌ها فروختند.(۰/۲۵) بدین ترتیب، بخش کوچکی از جهان روزبه‌روز غنی‌تر شد ولی بخش اعظم آن در فقر و تنگ‌دستی فرورفت. (درس ۱۰ صفحه ۱۴۱)
ه) عقیده بر توانایی پیامبر (ص) و اولیای دین (ع) در برآوردن حاجت انسان چه زمانی موجب شرک و چه زمانی عین توحید است؟
عقیده به توانایی پیامبر اکرم (ص) و اولیای دین (ع) در برآوردن حاجت انسان (مانند شفا دادن) وقتی موجب شرک است که این توانایی را از خود آن‌ها و مستقل از خدا بدانیم (۰/۵) اما اگر این توانایی را صرفاً از خدا و انجام آن را با درخواست اولیا از خداوند و به اذن خدا بدانیم عین توحید است و از این جهت مانند اثر شفابخشی داروست که خداوند به آن بخشیده است.(۰/۵) (درس ۲ صفحه ۲۴)
موفق و مؤید باشید.
