برای دعای مطالعه کلیک کنید.
بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
اَللّهُمَّ اَخْرِجْنى مِنْ ظُلُماتِ الْوَهْمِ
خدایا مرا بیرون آور از تاریکىهاى وهم،
وَ اَکْرِمْنى بِنُورِ الْفَهْمِ
و به نور فهم گرامى ام بدار،
اَللّهُمَّ افْتَحْ عَلَیْنا اَبْوابَ رَحْمَتِکَ
خدایا درهاى رحمتت را به روى ما بگشا،
وَانْشُرْ عَلَیْنا خَزائِنَ عُلُومِکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
و خزانههاى علومت را بر ما باز کن به امید رحمتت اى مهربانترین مهربانان.
آزمون ماز آبی موریس (Morris Water Maze) یکی از ابزارهای استاندارد و پرکاربرد در علوم اعصاب شناختی است که برای مطالعه عملکردهای حافظه فضایی و یادگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. [استاد: این ماز بهترین و معتبرترین ماز برای ارزیابی حافظه فضایی موش است.] این آزمون به طور خاص بر نقش هیپوکامپ در پردازش اطلاعات فضایی و ذخیره‌سازی آنها تمرکز دارد. در ادامه جزئیات این آزمون توضیح داده می‌شود:
طراحی و ساختار ماز
-
ابعاد مخزن:
- قطر: بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متر
- ارتفاع: بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر
- عمق آب: ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر
-
ویژگی‌های محیطی:
- دیواره‌های مخزن معمولاً سیاه‌رنگ و بدون الگو هستند تا حواس جانور پرت نشود.
- آب باید تمیز و در دمای بهینه ۲±۲۵ درجه سانتی‌گراد باشد.
-
سکو:
- سکویی شفاف و کوچک در زیر سطح آب قرار داده می‌شود.
- سکو باید در سطحی قرار گیرد که از بیرون قابل مشاهده نباشد اما دسترسی به آن برای حیوان امکان‌پذیر باشد.
روش اجرای آزمون
- حیوان (معمولاً موش یا رت) در یک نقطه تصادفی از مخزن قرار داده می‌شود.
- حیوان باید با استفاده از نشانه‌های بینایی (مانند تصاویر یا اشیاء خاص در دیواره‌های بیرونی) محل سکوی پنهان را پیدا کند.
- در صورت موفقیت، سکوی پنهان به عنوان محل ایمن به حافظه فضایی حیوان ثبت می‌شود.
- آزمون معمولاً در چندین جلسه تکرار می‌شود تا روند یادگیری و تثبیت حافظه بررسی شود.
در ادامه روش اجرای آن را با جزئیات بیشتر بیان می‌کنیم.
اهداف اصلی آزمون
- ارزیابی حافظه و یادگیری فضایی: بررسی توانایی حیوان در به خاطر سپردن مکان سکوی پنهان.
- بررسی اثرات داروها: اندازه‌گیری تغییرات در عملکرد حافظه فضایی پس از تجویز داروهای خاص (مانند داروهای تقویت‌کننده حافظه یا فراموشی‌آور).
- تحقیق در مورد دستکاری ژنتیکی: ارزیابی نقش ژن‌های خاص در فرآیندهای حافظه و یادگیری.
شاخص‌های ارزیابی
- زمان پیدا کردن سکو (Escape Latency): مدت زمانی که حیوان برای یافتن سکو نیاز دارد.
- مسیر طی‌شده (Path Length): میزان مسافتی که حیوان برای رسیدن به سکو طی می‌کند.
- محل‌یابی فضایی (Spatial Preference): ارزیابی میزان توجه حیوان به ناحیه‌ای که سکو در آن قرار دارد.
این آزمون به دلیل دقت بالا در اندازه‌گیری تغییرات حافظه و یادگیری فضایی، به ویژه در ارتباط با عملکرد هیپوکامپ، به طور گسترده در پژوهش‌های علوم اعصاب، روان‌شناسی و داروشناسی استفاده می‌شود.
مراحل کامل اجرای آزمون ماز آبی موریس
آزمون ماز آبی موریس یکی از ابزارهای دقیق برای مطالعه یادگیری و حافظه فضایی در حیوانات است.
کاربردها
- ارزیابی عملکرد حافظه فضایی؛
- بررسی اثرات داروها یا مداخلات ژنتیکی بر یادگیری و حافظه؛
- مطالعه مکانیسم‌های مرتبط با هیپوکامپ.
مراحل کامل اجرای این آزمون و متغیرهای مورد بررسی در زیر آورده شده است:
ویژگی‌های آزمون
-
سکوی پنهان:
- مشخصات: یک سکوی کوچک (۱۰-۱۱ سانتی‌متر) که ۱-۵ سانتی‌متر زیر سطح آب قرار دارد.
- ویژگی‌ها: جنس آن می‌تواند پلکسی گلاس یا فلز تیره باشد تا برای حیوان قابل رؤیت نباشد.
- موقعیت: در مرکز یکی از چهار ربع (شمال‌شرقی، جنوب‌شرقی، شمال‌غربی، جنوب‌غربی) قرار می‌گیرد.
-
محیط اطراف:
- دیوارهای اطراف باید دارای نشانه‌های بصری ثابت (مانند پوستر، قفسه، پنجره) باشند تا حیوان بتواند از آنها برای جهت‌یابی استفاده کند.
- نور اتاق باید تنظیم شود تا از انعکاس مزاحم جلوگیری شود.
-
ردیابی رفتار:
- یک دوربین مادون قرمز در ارتفاع دو متری بالای مخزن نصب می‌شود.
- حرکات حیوان توسط نرم‌افزار مخصوص ثبت و تحلیل می‌شود.
مراحل آزمون
۱. مرحله عادت کردن:
- هدف: آشنایی حیوان با مخزن.
- روش: حیوان به مدت ۳ دقیقه در مخزن بدون سکوی پنهان رها می‌شود.
- زمان: 3 ساعت قبل از مرحله آموزش.
۲. مرحله آموزش:
- هدف: یادگیری محل سکوی پنهان.
- روش اجرا:
- روزانه ۳ تا ۸ بار به مدت ۲ تا ۵ روز حیوان به طور تصادفی از یکی از ۸ نقطه ژئوگرافیک مخزن (شمال، جنوب، شرق، غرب و جهات بینابین) وارد آب می‌شود.
- حیوان باید سکوی پنهان را پیدا کرده و روی آن قرار گیرد.
- اگر حیوان ظرف ۶۰ ثانیه سکو را پیدا نکند [استاد: ۹۰ ثانیه]، با دست به سمت آن هدایت می‌شود.
- پس از یافتن سکو، حیوان به مدت ۳۰ ثانیه روی آن می‌ماند.
- شرایط:
- فاصله بین هر آموزش ۱۰ تا ۲۰ دقیقه باشد.
- موش پس از هر آموزش خشک شده و به قفس برگردانده می‌شود.
۳. مرحله به خاطرآوری
- زمان: یک روز پس از آخرین جلسه آموزش.
- هدف: ارزیابی حافظه فضایی حیوان.
- روش اجرا:
- سکوی پنهان از مخزن برداشته می‌شود.
- حیوان برای ۶۰ ثانیه در مخزن قرار می‌گیرد.
- متغیرهای اندازه‌گیری:
- زمان طی شده در محل قبلی سکو.
- مدت زمان گذرانده در حاشیه ماز.
- مدت زمان در سایر نواحی.
- زمان لازم برای اولین عبور از محل سکو.
- تعداد دفعات عبور از محل قبلی سکو.
- سرعت شنا.
- مسافت کل طی شده.
تحلیل نتایج
- اندازه‌گیری‌ها: میانگین متغیرهای یاد شده در گروه‌های آزمایش و کنترل محاسبه می‌شود.
- تجزیه و تحلیل آماری: برای مقایسه عملکرد گروه‌ها از روش‌های آماری مناسب استفاده می‌شود.
» موضوع بعدی
