علل بیماری
پارکینسون به علت دژنرسانس نورونها در جسم سیاه و به میزان کمتری در گلوبوس پالیدوس، پوتامن و هسته دمدار روی میدهد. دژنرسانس نورونهای جسم سیاه که آکسونهای خود را به جسم مخطط میفرستند باعث کاهش تولید دوپامین در جسم مخطط میشوند، در نتیجه بیش حساسیت گیرندههای دوپامین در نورونهای پسسیناپسی جسم مخطط را خواهیم داشت.
علائم بیماری
علائم بیماری پارکینسون شامل
۱- لرزش آهسته که در حالت استراحت اندامها به حداکثر میرسد در جریان خواب ناپدید میشود.
۲- سفتی عضلانی
۳- برادیکینزی که شامل حرکات کند، چهره بیروح و صدای مبهم است.
۴- اختلال در نحوه قرارگیری بدن: که وقتی بیمار میایستد قامت او خمیده و اندامهای فوقانی در حالت فلکسیون است.
انواع بیماری
برخی انواع بیماری پارکینسون، علت شناخته شدهای دارند. پارکینسونیسم متعاقب آنسفالیت (Postencephalitic Parkinsonism) در پی درگیری هستههای قاعدهای در افراد مبتلا به آنسفالیت ویروسی روی میدهد پارکینسونیسم ایاتروژنیک (Iatrogenic) به عنوان یک عارضه جانبی داروهای آنتی سایکوتیک (مثلاً فنوتیازینها) محسوب میشود. همچنین آنالوگهای مپردین (از داروهای مخدر) و مسمومیت با مونوکسید کربن و منگنز میتواند علائم پارکینسونیسم را ایجاد کند. پارکینسونیسم آترواسکلروتیک در افراد مسن مبتلا به فشار خون بالا روی میدهد.
درمان بیماری
بیماری پارکینسون را میتوان با افزایش سطح دوپامین مغز درمان کرد. متاسفانه دوپامین از سد خونی مغزی عبور نمیکند پیشساز آن L-dopa از این سد میگذرد و به جای آن تجویز میشود. نورونهای دوپامینرژیک هستههای قاعدهای، L-dopa را برداشته و به دوپامین تبدیل میکنند. سلژلین نیز در درمان بیماری پارکینسون مفید است؛ زیرا MAO-B را مهار میکند. این آنزیم مسئول تخریب دوپامین است. بر اساس برخی شواهد سلژلین میتواند سرعت دژنرسانس نورونهای ترشح کننده دوپامین را در جسم سیاه کاهش دهد. پیوند نورونهای مولد دوپامین از رویان انسان به هسته دمدار و پوتامن عملکرد حرکتی را در بیماری پارکینسون بهبود میبخشد.
برخی مطالعات نشان داده که این پیوند به حیات خود ادامه میدهد و تماسهای سیناپسی را برقرار میکند. متاسفانه بسیاری از این پیوندها زنده نمیمانند و در اکثر موارد وضعیت بالینی به دلیل تداوم دژنرسانس نورونهای مولد دوپای خود بیمار رو به وخامت میرود. پیوند سلولهای مدولای آدرنال خود بیمار به عنوان منبع تولید دوپا پیشنهاد شده، اما به نظر میرسد در آینده مهندسی ژنتیک کمک این بیماران بشتابد.
با توجه به اینکه اکثر علائم بیماری پارکینسون به دلیل افزایش خروجی مهار کننده از هستههای قاعدهای به تالاموس و قشر حرکتی مخ میباشد. پلیدوتومی (ایجاد ضایعی در گلوبوس پالیدوس) به کمک جراحی در رفع علائم پارکینسون موثر بوده است. امروزه جراحی فقط در بیمارانی توصیه میشود که به درمان دارویی پاسخ نمیدهند.
پارکینسونیسم دارویی
اگرچه بیماری پارکینسون (پارکینسونیسم اولیه) شایعترین نوع پارکینسونیسم است که در طب بالینی دیده میشود. اما شیوع پارکینسونیسم دارویی به شدت رو به افزایش است. داروهایی که گیرندههای دوپامین جسم مخطط (D2) را مهار میکنند نظیر فنوتیازینها و بوتیروفنونها، اغلب برای رفتار سایکوتیک تجویز میشوند. داروهای دیگر نظیر تتابنازینها ممکن است دوپامین جسم مخط را تخلیه کنند. پارکینسونیسم دارویی در پی قطع دارو ناپدید میشود.
