انواع بیماری های خواب

بیماری های خواب

معمولا دو دسته اند:

۱. بیماری های اولیه خواب

۲. بیماری هایی که سبب اختلال در خواب می شوند.

بیماری های اولیه خواب

نارکولپسی:

حالتی است که بیمار،حتی اگر کمبود خواب نداشته باشد گرایش شدیدی به خوابیدن پیدا می کند و قادر نیست جلوی این خواب را بگیرد. بیمار ممکن است چندین بار در حالی که سر کلاس نشسته یا سخنرانی میکند و یا مشغول فعالیت یا رانندگی می باشد احساس سنگینی پلک ها نماید و چشم هایش بسته و عضلاتش شل شوند و به خواب رود. مدت چنین خوابی به ندرت به بیش از ۱۵ دقیقه می رسد و شخص و خوابیده را با تحریک کوچکی می توان بیدار کرد. شایع ترین زمان نارکولپسی ۱۵ تا ۳۵ سالگی است و هنگامی که بیماری شروع شد تا آخر عمر ادامه می یابد. گرچه با افزایش سن از تعداد دفعات آن کاسته می شود. همچنین بروز این بیماری در مردان بیش از زنان است. اکثراٌ علت نارکولپسی معلوم نیست ولی عمدتاٌ به دنبا ضربه های مغزی ایجاد می شود.

کاتاپلکسی:

بیماران دچار کاتاپلکسی در ۵۰ تا ۷۰ درصد موارد از حالتی به نام کاتاپلکسی رنج می برند که در آن به دنبال یک خنده شدید یا پس از استرس روحی و یا هیجان عصبی، یک مرتبه سرشان به جلو می افتد، زانوهایشان خم می شود و به زمین سقوط می کنند ولی هوشیاری خود را از دست نمی دهند. این حالت چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد.

از حالات دیگری که ممکن است با این بیماری مشاهده شود اتوماتیسم یا فراموشی است. بدین صورت که بیمار برای چند ثانیه یا بیشتر به ویژه بعداز ظهرها هنگام انجام کارهای خود دچار گیجی و حرکات خودکار می گردد و به آن چه انجام می دهد آگاه نیست. همچنین فرد مبتلا به سوالات پاسخ مناسب نمی دهد و قادر به اجرای کارهای پیچیده نمی باشد. به زودی بیمار به شرایط عادی بازمی گردد و وضعیتی که داشته است را به یاد نمی آورد. این حالت ممکن است با صرع لب گیج گاهی اشتباه گرفته شود. ۲۵ درصد از این بیماران از بیماری های دیگر از جمله فلج خواب و توهمات شروع خواب رنج می برند.

فلج خواب:

بدین صورت است که بیمار هنگام بیدار شدن یا خوابیدن احساس می کند همه اندام هایش فلج شده اند و با وجودی که مغز او بیدار شده است نمی تواند دست و پای خود را حرکت دهد و بلند شود بیش تر مردم به این حالت بختک می گویند که ممکن است بدون همراهی با نارکولپسی و به تنهایی بروز نماید. پیدایش این حالت یا خستگی بدنی و فکری ارتباط دارد.درمانی که توسط پزشک مغز و اعصاب معمولا برای این عارضه تجویز می شود متیل فیندات یا متالین می باشد.

توهمات شروع خواب:

حالتی است که بیمار در آغاز خوابیدن دچار توهمات بسیار واضحی (بیش تر از نوع بینایی یا شنوایی) می شود که برای او نزدیک به حقیقت می باشد.در ۱۰ درصد بیمارانی که نارکولپسی دارند ممکن است دو حالت توهمات شروع خواب و فلج خواب نیز همزمان وجود داشته باشد.

سبب شناسی نارکولپسی:

علت نارکولپسی هنوز معلوم نیست ولی پیدایش آن با صرع و میگرن ازتباطی ندارد. بین نارکولپسی و HLA پیوستگی مهمی یافته اند. در موازدی ممکن است نارکولپسی به دلیل تومورهای بطن سوم، انفالیت، ضربه مغزی و یا بیماری نیمن – پیک بروز کند.

تشخیص افتراقی نارکولپسی: بیماری هایی که ممکن است با این آزردگی اشتباه شوند عبارتند از: صرع لب گیجگاهی، هیپوتیروئیدی، مصرف دارو یا الکل، حملات TLA، نارسایی قلب و هیستری.

درمان ناکولپسی

درمان ناکولپسی که توسط پزشک مغز و اعصاب انجام میشود معمولاٌ با یکی یا آمیزه ای از موارد زیر صورت می گیرد:

۱. به بیمار توصیه شود پیش یا پس از ناهار خواب کوتاهی داشته باشد.

۲. ریتالین یا متیل فنیدات، ۱۰ میلی گرم سه بار روزانه

۳. آمفتامین، ۵ تا ۱۰ میلی گرم سه بار در روز

۴. ضد افسردگی های سه حلقه ای ،۲۵ میلی گرم تا سه بار در روز

۵. داروهای بازدارنده مونوامین اکسیدار

۶. پروتریپتیلین ۱۵ تا ۶۰ میلی گرم روزانه ممکن است مفید واقع شود.

آپنه خواب:

اغلب انسان ها هنگام خواب دچار وقفه های کوتاه تنفسی می شوند که اهمیت مرضی ندارد ولی اگر این وقفه ها بیش از ۱۰ ثانیه طول بکشند، بیماری آپنه خواب مطرح می گردد. در این بیماری مدت هر ایست تنفسی معمولاٌ ۱۶ تا ۲۰ ثانیه می باشد و هنگام خواب شبانه ممکن است ده ها بار تکرار شود که در صورت عدم درمان آن توسط پزشک مغز و اعصاب می تواند پیامدهای ناگواری داشته باشد.

بیماری آپنه خواب که بیش تر در کودکان و نوجوانان دیده می شود به انواع محیطی، مرکزی و مختلط تقسیم می شود.

• علل محیطی: چاقی زیاد، بزرگی لوزه هی طرفی و لوزه سوم، آکرومگالی (به دلیل زبان بزرگ و چانه ی جلو آمده)، میکدم، دیستروفی میوتونیک و سندرم پیک ویکین.
• علل مرکزی: پولیومیت بولبر، سکته ساقه مغز و علل اولیه (ایدیوپاتیک)

بیماری آپنه خواب به هر علت که باشد سبب هیپوکسی و بالا رفتن دی اکسید کربن خون می گردد و این مساله در صورتی که درمان نشود به تدریج به افزایش ریوی و نارسایی قلب می انجامد.

نمودهای بالینی آپنه خواب:

نمودهای بالینی بیماری آپنه خواب به صورت چرت زدن روزانه، احساس خستگی، سردرد، کاهش میل جنسی، اشکال در تمرکز و یادگیری، بی توجهی، کاهش مهارت، اضطراب و افسردگی روزانه می باشد و به همین خاطر این بیماری ممکن است با نارکولپسی اشتباه شود. این بیماران ممکن است با احساس خفگی شبانه به دفعات مکرر از خواب بیدار شوند.

درمان آپنه خواب:

در انواع با علت محیطی شامل رفع انسداد راه های هوایی (مانند جراحی لوزه سوم یا جراحی پلاستیک در ناحیه گلو و حنجره) و در صورت لزوم تراکتوستومی، درمان چاقی و یا درمان هیپوتیروئیدی است. برای انواع با علت مرکزی مدروکسی معمولاٌ پزشک مغز و اعصاب پروژستون و پروتریپتلین با دوز ۱۰ تا ۶۰ میلی گرم روزانه تجویز می کند.در موارد انسدادی لازم است از دستگاه CPAP هر شب هنگام خواب استفاده کند. در صورت عدم درمان، خطر ابتلا به فشار خون بالا، افزایش فشار ریوی و نارسایی قلب وجود خواهد داشت.

سندرم کلاین – لوین:

سندرم کلاین – لوین از بیماری های نادر خواب می باشد که در آن فرد مبتلا که معمولاٌ پسر نوجوانی است، روزها و هفته ها می خوابد و تنها برای خوردن و اجابت مزاج بیدار می شود و دوباره به خواب می رود. این سندرم درمان خاصی ندارد.

بیماری خواب:

بیماری خواب یا “تریپانوزومیازیس آفریقایی” یکی از علل پرخوابی است که به وسیله ای زیرگونه هایی از انگل تک یاخته ایجاد می شود و در ایران وجود ندارد. آسیب های مغزی مربوط به این بیماری بیش تر پیرامون بطن سوم پدید می آیند.

راه رفتن هنگام خواب شبانه:

راه رفتن هنگام خواب شبانه حالتی است که معمولاٌ بین کودکان ۵ تا ۱۲ ساله دیده می شود و بیش تر در مراحل سوم و چهارم خواب NON-REM یعنی ساعات اول و دوم خواب است بروز می کند. اغلب مبتلایان نیمه شب بیدار می شوند و در رختخواب حرکات تکراری غیرمفید و بی هدف انجام می دهند و یا شروع به راه رفتن می کنند. اگر در این زمان بیمار را بیدار کنند، حالت گیجی و منگی خواهد داشت. این گونه افراد صبح روز بعد از آن چه شب گذشته انجام داده اند چیزی به یاد ندارند.

درمان بیماران توسط پزشک مغز و اعصاب شامل تجویز دیازپام و اقدامات محافظتی برای جلوگیری از سقوط از بلندی و پله است.

وحشت هنگام خواب شبانه:

بیمار (معمولاٌ کودک) مبتلا به وحشت شبانه، در مرحله NON-REM وحشت زده از خواب می پرد، جیغ می کشید و سپس دچار اضطراب، تاکی کاردی، تعریق، حرکات اتوماتیسم می شود.بیمار هنگام حمله هیچ آگاهی از وضعیتش ندارد و روز بعد نیز چیزی به یاد نم آورد.

خواب وحشتناک:

خواب وحشتناک را تقریباٌ همه انسان ها تجربه می کنند. این حالت در مرحله REM بروز می کند و انسان پس از پریدن از خواب می تواند به طور کامل رویای ترسناک خود را شرح دهد.بروز اینگونه خواب ها با مسائل روزمره، مشکلات روحی، دیدن فیلم های ترسناک و پرخوری های شبانه ارتباط دارد.

بیماری های که سبب اختلال در خواب می شوند:

۱‌. حملات میوکلونیک شبانه

در این عارضه، بیمار شب ها چندین بار دچار پرش های اندام ها به ویژه پاها می گردد به طوری که از خواب می پرد و دوباره می خوابد ولی روز بعد خسته و عصبی می باشد.این آزردگی در افراد میانسال و سالخورده بیش تر بروز می کند. کلونازپام تجویز شده توسط پزشک مغز و اعصاب برای درمان این بیماری تاثیر خوبی دارد.

۲. سندرم پاهای ناآرام:

در این سندرم بیمار هنگام خوابیدن یا استراحت روزانه احساس نامطبوع و خزیدن چیزی در پاها می کند که برای رهایی از آن باید بایستد و راه برود یا پاها را تکان دهد. این بیماری اثر فقر آهن بروز و در آبستنی تشدید و هنگام تب ناپدید می شود. گاهی هم علت مشخصی ندارد. درمان انتخابی آن قرص پرامی پکسول در شب یا یک قرص ال دو پا که توسط پزشک مغز و اعصاب تجویز شده است می باشد.

۳. سندرم کانال کارپ:

یکی از علل بسیار شایع خواب رفتگی و گزگز و مور مور شدن دست ها در خانم های خانه دار است که هنگام نیمه شب سبب بیدار شدن آن ها از خواب می شود.بیش تر بیماران به غلط تصور می کنند دلیل گزگز و خواب رفتگی این است که دستشان زیر تنه آن ها مورد فشار  قرار گرفته است.

۴‌. سردرد خوشه ای:

سردرد خوشه ای نوعی سردرد عروقی است و در مردان میانسال شایع تر می باشد.درد اغلب هنگام نیمه شب آغاز می شود و سبب بیدار شدن بیمار از خواب می گردد.

۵. حملات صرعی شبانه:

برخی بیماران صرعی فقط هنگام خواب دچار حمله می شوند که این باعث اختلال در خواب آن ها می گردد. با تنظیم داروهای ضد صرع بیماران می توان این آزردگی را برطرف نمود.

۶. اختلال خواب در بیماری های روانی:

از مهم ترین و شایع ترین علل بی خوابی یا بیدار شدن بدون علت از خواب بیماری های روانی مانند افسردگی، اضطراب و بیماری های دو قطبی است.

۷‌. دندان کروچه:

که در اصطلاح عامیانه دندان قروچه نیز می گویند.این ناراحتی باعث مزاحمت برای خواب دیگران و خرابی دندان های بیمار می شود و درمان آن بنزودیازبین و تزریق سم بوتولینوم در عضلات ماضغه می باشد. دقت کنید که باید بر اساس دستور پزشک مغز و اعصاب باشد.

۸. بیماری های عضوی:

بیماری های عضوی که ممکن است هنگام خواب بروز می کنند و موجب اختلال در خواب شود عبارتند از:

• خونریزی درون مغزی در پرفشاری خون
• آپنه خواب
• دیسکوپاتی ها
• زخم معده
• سندرم کانال کارپ
• سردردهای ناشی از تومور مغزی
• میگرن شبانه و سردرد خوشه ای
• سکته های قلبی
• حمله آسم
• پای بی قرار

ادرار کردن در خواب شبانه ممکن است بدون علت یا به دلیل عفونت های ادراری و آسیب های نخاع و ناحیه ی دم اسبی بروز کند.این بیماری ممکن است زمینه ارثی و فامیلی داشته باشد. برای درمان نوع اولیه که شایع ترین شکل بیماری است، ایمی پرامین و قطره آنتی دیوروتیک هورمونی که توسط دکتر مغز و اعصاب تجویز شود می تواند درمان این بیماری باشد.