آلزایمر کودکی؛ علائم سندرم سانفیلیپو چیست

سندرم Sanfilippo یک اختلال ذخیره لیزوزومی است. این بدان معناست که آنزیم‌های مسئول تجزیه و بازیافت کربوهیدرات‌های خاصی به نام سولفات هپاران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

هنگامی که این مولکول‌های پیچیده قند در بدن به سطوح بالایی می‌رسند، به مغز و سیستم عصبی مرکزی آسیب می‌رسانند. این اختلال همچنین ممکن است باعث تعدادی علائم دیگر شود، از رشد بیش از حد مو تا عفونت مزمن گوش و موارد دیگر.

انواع سندرم سانفیلیپو هر کدام به دلیل جهش در ژن های مختلف ایجاد می شوند:

• نوع A: ناشی از کمبود هپاران-N-سولفاتاز، نوع A شایع ترین است. در ۱ در ۱۰۰۰۰۰ تولد رخ می دهد. این شدیدترین شکل سندرم سانفیلیپو است.
• نوع B: ناشی از کمبود آلفا-N-استیل گلوکوزامینیداز، این نوع نیز شایع است. در ۱ در ۲۰۰۰۰۰ تولد رخ می دهد.
• نوع C: ناشی از کمبود استیل کوآلفا گلوکوزامینید استیل ترانسفراز، این نوع کمتر شایع است. در ۱ در ۱.۵ میلیون تولد رخ می دهد.
• نوع D: ناشی از کمبود N-acetylglucosamine-6-sulfatase، این نوع نیز کمتر رایج است. در ۱ در ۱ میلیون تولد رخ می دهد.

سندرم Sanfilippo یک اختلال اتوزومال مغلوب (autosomal recessive disorder) است. این بدان معنی است که می تواند به طور ژنتیکی از والدین به فرزندان در طول بارداری منتقل شود.

اگر هر دو والد ژنتیکی کودک ناقل این سندرم باشند، در هر بارداری دارای موارد زیر هستند:

• ۲۵ درصد احتمال داشتن فرزند مبتلا به سندرم سانفیلیپو
• ۵۰ درصد احتمال داشتن فرزندی که تحت تأثیر قرار نگرفته اما ناقل است
• ۲۵ درصد احتمال داشتن فرزندی که نه مبتلا باشد و نه ناقل آن

علائم سندرم سانفیلیپو چیست؟

نوزادانی که با سندرم سانفیلیپو متولد می شوند ممکن است در هنگام تولد هیچ نشانه ای از آن نداشته باشند. علائم معمولا زمانی شروع می شود که کودک بین ۲ تا ۵ سال سن دارد. 

شروع و پیشرفت علائم می تواند بر اساس کودک متفاوت باشد:

• کودکان بین ۱ تا ۳ سال ممکن است علائم اولیه را نشان دهند که شامل تاخیر در رشد حرکتی و زبان است.
• کودکان بین ۳ تا ۱۰ سال ممکن است این تاخیرها و همچنین مشکلات خواب و بیش فعالی، پرخاشگری یا سایر مشکلات رفتاری را داشته باشند.
• کودکان بزرگتر و بالای ۱۰ سال ممکن است علائم بیشتری از Sanfilippo را نشان دهند که شامل از دست دادن مهارت های حرکتی و نقاط عطف قبلی مانند آموزش توالت رفتن و مهارت های زبانی است. تشنج و مشکل در راه رفتن از دیگر علائم این گروه سنی است.

پس از شروع اولیه، این سندرم پیشرونده است، به این معنی که اثرات آن ممکن است در طول زمان بدتر شود. بر سیستم های بدن، ویژگی های فیزیکی و رفتارهای متعدد تأثیر می گذارد. علائم می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و تهدید کننده زندگی باشد.

ویژگیهای فیزیکی

• ویزگی های چهره:
  • لب های ضخیم
  • زبان بزرگ
  • چشم های درشت
  • صورت صاف
  • ابروهای پرپشت و تیره
  • دندان های با فاصله زیاد
• مو: هیرسوتیسم (موی پرپشت و رشد بیش از حد مو)
• سر: ماکروسفالی (سر بزرگ شده)
• ارتفاع: قد زیر متوسط ​​تا متوسط
• شکم: معده متسع یا بیرون زده
• پاها و پاها:
  • پاهای پهن
  • انگشتان فر شده
  • زانو زدن

علائم سیستم عصبی

اکثر اثرات سندرم Sanfilippo شامل سیستم عصبی مرکزی می شود.

علائم عبارتند از:

• از دست دادن مهارت های زبانی
• از دست دادن مهارت های حرکتی
• زوال عقل که در طول زمان پیشرفت می کند
• تشنج
• اختلالات حرکتی، مانند مشکل در راه رفتن و راه رفتن
• مشکلات خواب و اختلالات خواب ؛ مشکلات ریتم شبانه روزی
• هیدروسفالی (افزایش مایع در اطراف مغز)
• مسائل رفتاری مانند:
  • بیش فعالی
  • کج خلقی
  • پرخاشگری فیزیکی

علائم گوارشی

• اسهال مکرر
• هپاتواسپلنومگالی (تورم کبد و طحال)
• فتق ناف (نزدیک ناف) یا فتق اینگوینال (در کشاله ران)
• مشکلات متابولیزه کننده داروها

علائم اسکلتی عضلانی

• آرتروز
• درد لگن
• ناهنجاری های ساختار لگن
• اسکولیوز
• سندرم تونل کارپال
• پوکی استخوان (کاهش تراکم استخوان با افزایش خطر شکستگی استخوان)

علائم چشمی

• مشکل در دید در شب یا در نور تاریک
• آسیب به شبکیه (گیرنده های حساس به نور در چشم)، که باعث از دست دادن بینایی می شود
• دید تونلی یا از دست دادن دید محیطی

علائم گوش، حلق و بینی

• عفونت های مکرر گوش
• عفونت های مکرر دستگاه تنفسی فوقانی
• کاهش شنوایی ناشی از عفونت
• آپنه انسدادی خواب
• بزرگ شدن آدنوئیدها و لوزه ها

علائم قلبی عروقی

نقایص مادرزادی قلب در سندرم Sanfilippo به اندازه سایر اشکال MPS رایج نیست.

علائم عبارتند از:

• مشکلات دریچه میترال، باعث افتادگی دریچه میترال و نارسایی میترال می شود.
• مشکلات دریچه آئورت که باعث افتادگی دریچه آئورت و نارسایی آئورت می شود
• ناهنجاری میوکارد، ماهیچه های دیواره قلب
• بلوک دهلیزی (مشکلات مربوط به پیام های الکتریکی بین اتاق های فوقانی و تحتانی قلب)

پزشکان می توانند با مشاهده علائم و ویژگی های فیزیکی و همچنین سفارش آزمایش، سندرم سانفیلیپو را تشخیص دهند.

این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش‌های آزمایشگاهی: ممکن است ابتدا آزمایش ادرار (تحلیل ادرار) برای اندازه‌گیری سطح سولفات هپاران در ادرار انجام شود. آزمایش خون یا آزمایش پوست می تواند نتایج را با اندازه گیری فعالیت آنزیم تایید کند.
• آزمایش‌های تصویربرداری: این آزمایش‌ها ممکن است شامل MRI برای بررسی ناهنجاری‌های مغزی، عکس‌برداری با اشعه ایکس برای بررسی علائم فیزیکی و اکوکاردیوگرام برای تعیین نقص‌های قلبی باشد.

پزشکان همچنین می توانند سندرم Sanfilippo را قبل از تولد کودک با آزمایش ژنتیک قبل از تولد تشخیص دهند. گزینه ها شامل آمنیوسنتز و آزمایش نمونه برداری از پرزهای کوریونی (CVS) است.

هیچ درمانی برای سندرم Sanfilippo وجود ندارد. درمان بر بهبود کیفیت زندگی و درمان علائم خاص در هنگام بروز آنها متمرکز است.

درمان همچنین ممکن است شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و ورزش برای کمک به مشکلات مفصلی و حرکت کلی باشد.

این درمان‌های بالقوه در حال حاضر در آزمایش‌های بالینی هستند:

• ژن درمانی از یک ویروس برای ارائه یک نسخه طبیعی از ژن غیر طبیعی به بدن استفاده می کند.
• درمان جایگزینی آنزیم جایگزین آنزیم های از دست رفته مورد نیاز برای تجزیه هپاران سولفات می شود.
• درمان با سلول های بنیادی شامل گرفتن سلول های بنیادی از مغز استخوان است. سلول های بنیادی به طور ویژه برای تولید بیش از حد آنزیم از دست رفته و هدف قرار دادن سلول هایی که به سمت مغز حرکت می کنند، توسعه یافته اند. آنزیم سپس توسط سلول های مغزی آسیب دیده جذب می شود و شروع به اصلاح ذخیره اضافی هپاران سولفات می کند. (درمان با سلول های بنیادی برای Sanfilippo در حال حاضر در مرحله آزمایشی پیش بالینی است.)

چشم انداز کودکان مبتلا به سندرم سانفیلیپو چیست؟

چشم انداز کودکان مبتلا به سندرم سانفیلیپو به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع کودک و مراقبت های پزشکی که کودک دریافت می کند.

به طور کلی، کودکان علائم عصبی قابل توجهی را تجربه می کنند و سطح IQ ممکن است ۵۰ یا کمتر باشد.

دامنه امید به زندگی نیز ممکن است متفاوت باشد. افراد متوسط ​​مبتلا به سندرم سانفیلیپو ممکن است بین ۱۵ تا ۲۰ سال عمر کنند. برخی از افراد ممکن است تا ۳۰ یا ۴۰ سالگی زندگی کنند. دیگران، به ویژه کودکان مبتلا به Sanfilippo نوع A، ممکن است بیش از ۱۰ سال زندگی نکنند.

نکته و ایده

سندرم Sanfilippo یک اختلال نادر است که از طریق ژن در خانواده ها منتقل می شود. در حالی که علائم در بدو تولد ظاهر نمی شوند، اما در اوایل کودکی ایجاد می شوند و باعث قهقرایی در رشد و همچنین سایر علائم فیزیکی و رفتاری می شوند.

محققان در حال کار بر روی درمان‌های جدیدی هستند که ممکن است ژن‌های تغییر یافته را بررسی کنند یا فعالیت آنزیمی سالم را بازگردانند. پزشک کودک شما می‌تواند به سوالات شما در مورد علائم، گزینه‌های درمانی احتمالی و پشتیبانی برای بهبود کیفیت زندگی پاسخ دهد.