کتاب الکترونیکی «جامـــــــع‌ترین و آخــــــــرین پرسش‌های آزمون‌های نهایی زیست‌شناسی دوازدهم»
انتشارات: موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
تعداد صفحه: ۱۱۵
این کتاب شامل
- بررسی تمامی امتحان‌های نهایی (از دی‌ماه ۱۳۹۷ تا دی‌ماه ۱۴۰۱) داخل کشور
- پاسخ تشریحی پرسش‌ها؛
- پاسخ کامل فعالیت‌های کتاب؛
- مطابق با جدیدترین تغییرات کتاب درسی
- تفکیک موضوعی پرسش‌ها براساس سرفصل‌های کتاب درسی
فصل از انرژی به ماده
شامل گفتارهای:
گفتار ۱: فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
گفتار ۲: واکنش‌های فتوسنتزی
گفتار ۳: فتوسنتز در شرایط دشوار
بارم‌بندی مربوط به این فصل:
نیمسال اول: ۰ نمره
نیمسال دوم و شهریور: ۲/۵ نمره
» فایل word «سوالات نهایی گفتار»
گفتار ۳: فتوسنتز در شرایط دشوار
۵۶- درستی یا نادرستی جمله زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (دی ۱۴۰۱)
روبیسکو به طور اختصاصی با CO۲ عمل می‌کند و تمایلی به اکسیژن ندارد.
نادرست (۰/۲۵)
۵۷- از بین کلمات داخل پرانتز، گزینۀ مناسب را انتخاب کنید. (شهریور ۱۴۰۰)
وقتی روزنه‌ها به منظور کاهش تعرق بسته می‌شوند، وضعیت برای نقش (کربوکسیلازی – اکسیژنازی) آنزیم روبیسکو مساعد می‌شود.
اکسیژنازی (۰/۲۵)
۵۸- در حالتی که میزان CO2 برگ کم و میزان اکسیژن در آن افزایش می‌یابد. (فتوسنتز در شرایط دشوار) (شهریور ۱۳۹۹)
الف) اکسیژن با چه مولکولی ترکیب می‌شود؟
ریبولوزبیس فسفات (۰/۲۵)
ب) این فرایند که با مصرف اکسیژن، آزاد شدن CO2 و همراه با فتوسنتز است، چه نامیده می‌شود؟
تنفس نوری (۰/۲۵)
۵۹- در عبارت زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید. (خرداد ۱۳۹۸)
در تنفس نوری، وضعیت برای نقش (اکسیژنازی – کربوکسیلازی) آنزیم روبیسکو مساعد می‌شود.
اکسیژنازی (۰/۲۵)
۶۰- دربارۀ فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۴۰۱)
مولکول سه کربنی ایجاد شده در تنفس نوری برای بازسازی چه مولکولی به مصرف می‌رسد؟
ریبولوزبیس فسفات (۰/۲۵)
۶۱- در مورد از انرژی به ماده به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۹)
در تنفس نوری، CO2 آزاد شده، حاصل تجزیۀ مولکول دو کربنی است یا مولکول سه کربنی؟
مولکول دو کربنی (۰/۲۵)
فتوسنتز در گیاهان C4
۶۲- در مورد فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۴۰۰)
یاختههای غلاف آوندی، در گیاهان C4 و گیاهان C3 چه تفاوتی با هم دارند؟
یاختههای غلاف آوندی در گیاهان C4 سبزدیسه دارند ولی در گیاهان C3 سبزدیسه ندارند. یا اینکه (در گیاهان C4 یاختههای غلاف آوندی توانایی فتوسنتز دارند ولی در گیاهان C3 این یاخته‌ها توانایی فتوسنتز را ندارند) (۰/۵)
۶۳- در جدول زیر، ویژگی ذکر شده، مربوط به کدام گروه از گیاهان است؟ (خرداد ۱۳۹۹)
| «الف» | تثبیت اولیۀ کربن در میانبرگ و انجام چرخۀ کالوین در غلاف آوندی |
الف) گیاهان C4 (۰/۲۵)
۶۴- در مورد فتوسنتز گیاهان به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۸)
در چه گیاهانی تثبیت اولیۀ کربن و چرخۀ کالوین در دو نوع یاخته متفاوت انجام می‌شود؟
گیاهان C4 (0/25)
۶۵- درستی یا نادرستی عبارت زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (دی ۱۳۹۸)
تثبیت کربن در گیاهان C4 در دو مرحله، ابتدا در یاختههای غلاف آوندی و سپس در یاختههای میانبرگ انجام می‌شود.
نادرست (۰/۲۵)
۶۶- به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۹ روزانه)
تفاوت آنزیم روبیسکو با آنزیمی که در ترکیب CO2 با اسید سه کربنی در گیاهان C4 و CAM نقش دارد، چیست؟
آنزیمی که در ترکیب CO2 با اسید سه کربنی و تشکیل اسید چهار کربنی نقش دارد، برخلاف روبیسکو به طور اختصاصی با CO2 عمل می‌کند و تمایلی به اکسیژن ندارد. (۰/۵)
۶۷- مورد زیر به تثبیت کربن در کدام گروه از گیاهان اشاره دارد؟ (خرداد ۱۴۰۱)
در این گروه از گیاهان، در یاخته‌ی میانبرگ، CO2 با اسید سه کربنه ترکیب شده و اسیدی چهار کربنه را ایجاد می‌کند.
C4 (0/25)
۶۸- به سؤال زیر دربارۀ از انرژی به ماده پاسخ دهید. (شهریور ۱۳۹۸)
در گیاهان C4، اسید چهار کربنی در کدام یاختههای برگ ایجاد می‌شود؟
یاختههای میانبرگ (۰/۲۵)
۶۹- در عبارت زیر جای خالی را با کلمه مناسب کامل کنید. (شهریور ۱۴۰۰)
در گیاهان C4، اسید چهار کربنی از یاختههای میانبرگ از طریق پلاسمودسم‌ها به یاختههای……………………….. منتقل می‌شود.
غلاف آوندی (۰/۲۵)
۷۰- از بین کلمات داخل پرانتز، گزینه مناسب را انتخاب کنید. (دی ۱۴۰۰)
در گیاهان C4 آنزیم روبیسکو در یاختههای (غلاف آوندی – میانبرگ) فعال است.
میانبرگ (۰/۲۵)
فتوسنتز در گیاهان CAM
۷۱- شکل مقابل فتوسنتز در گیاهان CAM را نشان می‌دهد. دو ویژگی مناطقی که این گیاهان در آنجا زندگی می‌کنند، را بنویسید. (دی ۱۳۹۷)
این گیاهان در مناطقی زندگی می‌کنند که با مسئله دما و نور شدید در طول روز و کمبود آب مواجه‌اند. (ذکر دو مورد) (۰/۵)
۷۲- در مورد فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۴۰۰)
گیاهان CAM برای جلوگیری از هدر رفتن آب در دمای بالا و نور شدید، چه سازشی دارند؟
در این گیاهان روزنه‌ها در طول روز بسته و در شب بازند. (۰/۵)
۷۳- در جدول زیر، ویژگی ذکر شده، مربوط به کدام گروه از گیاهان است؟ (خرداد ۱۳۹۹)
| «الف» | تثبیت اولیۀ کربن در شب |
الف) گیاهان CAM (0/25)
۷۴- در مورد فتوسنتز گیاهان به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۸)
در گیاهان CAM، چرخۀ کالوین در چه موقعی از شبانه‌روز انجام می‌شود؟
روز (۰/۲۵)
۷۵- در ارتباط با چرخۀ کالوین به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۴۰۰)
این چرخه در گیاهان CAM در چه زمانی انجام می‌شود؟
در روز (۰/۲۵)
۷۶- در مورد از انرژی به ماده به پرسش زیر پاسخ دهید. (شهریور ۱۳۹۹)
چه تفاوتی میان تثبیت کربن در گیاهان C4 و گیاهان CAM وجود دارد؟
تثبیت کربن در گیاهان CAM، مانند گیاهان C4 است، با این تفاوت که تثبیت کربن در آنها در یاختههای متفاوت نیست و به عبارتی تقسیم‌بندی مکانی نشده، بلکه در زمان‌های متفاوت انجام می‌شود. (۰/۵)
۷۷- مورد زیر به تثبیت کربن در کدام گروه از گیاهان اشاره دارد؟ (خرداد ۱۴۰۱)
در این گروه از گیاهان تثبیت کربن در زمان‌های متفاوت انجام می‌شود.
CAM (0/25)
۷۸- در عبارت زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید. (شهریور ۱۳۹۸)
تثبیت اولیۀ کربن در آناناس در (روز – شب) انجام می‌شود.
شب (۰/۲۵)
۷۹- دربارۀ فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (شهریور ۱۴۰۱)
در آناناس تثبیت اولیه کربن در چه زمانی از شبانه روز صورت می‌گیرد؟
تثبیت اولیه کربن در شب صورت می‌گیرد. (۰/۲۵)
۸۰- شکل روبرو فتوسنتز در چه گیاهانی را نشان می‌دهد؟ (دی ۱۳۹۹)
گیاهان CAM (0/25)
۸۱- به سؤال زیر دربارۀ از انرژی به ماده پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۸)
به گیاهانی که تثبیت کربن در آنها در زمان‌های متفاوت انجام می‌شود، چه میگویند؟
گیاهان CAM (0/25)
۸۲- دربارۀ فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۴۰۱)
اگر pH عصاره گیاهی در آغاز روشنایی نسبت به آغاز تاریکی اسیدیتر باشد، گیاه چه نوع فتوسنتزی دارد؟
گیاهان CAM (کَم) (۰/۲۵)
فعالیت ۵: گفت‌وگو کنید
سه گیاه الف، ب و پ داریم. با فرض اینکه فتوسنتز هیچ یک از این گیاهان یکسان نباشد، به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
۱- الف) عصارۀ برگ هر یک از این گیاهان در دو زمان، یکی در آغاز تاریکی (شب) و دیگری در آغاز روشنایی (صبح) استخراج و pH آنها اندازه‌گیری شد. pH عصارۀ گیاه ب در آغاز روشنایی نسبت به آغاز تاریکی اسیدیتر بود. گیاه «ب» چه نوع فتوسنتزی دارد؟
فتوسنتز گیاه «ب» از نوع CAM است. زیرا گیاه در طول شب اسید چهار کربنی تولید کرده است، بنابراین در آغاز روشنایی pH اسیدی‌تری دارد.
ب) برای تشخیص نوع فتوسنتز گیاه الف و پ چه راهی پیشنهاد می‌دهید؟ آیا ساختار این گیاهان در تشخیص نوع فتوسنتز به شما کمک می‌کند؟
چون در گیاهان C4، کربن‌دی‌اکسید در یاختههای میانبرگ با اسیدی سه کربنی ترکیب و اسید چهار کربنی ایجاد می‌کند. بنابراین pH یاختههای میانبرگ این گیاهان نسبت به یاختههای میانبرگ گیاهان C3 اسیدیتر است. بله. ساختار برگ این گیاهان و تعداد روزنه‌های هوایی آنها با هم فرق می‌کند.
۲- نمودارهای ۱ و ۲ به ترتیب اثر کربن دی اکسید جوّ و شدت نور را بر فتوسنتز دو گیاه C3 و C4 نشان می‌دهند. چه نتیجه‌ای از این نمودارها می‌‌گیرید؟
میزان CO2 محیط بر فتوسنتز گیاهان موثر است و میزان این تاثیر وابسته به نوع فتوسنتز گیاه است. چنانچه گیاهان C4 در محدودهای از میزان کربن‌دی‌اکسید محیط که گیاهان C3 توانایی فتوسنتز ندارند می‌توانند فتوسنتز کنند. البته وقتی میزان CO2 محیط در محدوده ۷۰ تا ۱۰۰ باشد میزان فتوسنتز گیاهان C3 بیشتر از گیاهان C4 است.
با توجه به نمودار ۲ نتیجه می‌گیریم که در شدت نورهای برابر میزان فتوسنتز گیاهان C4 بیشتر است. گیاهان C4 در شدتهای زیاد نور در حالی که روزنه‌ها بسته شده‌اند تا از تبخیر آب جلوگیری شود، همچنان میزان CO2 را در محل عملکرد آنزیم روبیسکو بالا نگه می‌دارند. به همین علت کارایی آنها در چنین شرایطی بیش از گیاهان C3 است.
نکته دیگر: سرعت فتوسنتز با افزایش شدت نور، تا حدی که همه رنگیزه‌ها مورد استفاده قرار گیرند، زیاد می‌شود. در این حالت فتوسنتز به نقطه اشباع خود می‌رسد، زیرا رنگیزه‌ها در این حالت نمی‌توانند نور بیشتری جذب کنند. افزایش تراکم گاز دی‌اکسیدکربن نیز تا حدی معین موجب افزایش سرعت فتوسنتز می‌شود.
جانداران فتوسنتزکنندۀ دیگر: باکتری‌ها
۸۳- در عبارت زیر جای خالی را با کلمه مناسب کامل کنید. (دی ۱۴۰۱)
باکتری‌هایی که فتوسنتز می‌کنند، ……………………….. ندارند، اما دارای رنگیزه‌های جذب کننده نورند.
سبزدیسه (کلروپلاست) (۰/۲۵)
۸۴- در عبارت زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید. (خرداد ۱۳۹۹)
سیانوباکتریها، جزء باکتریهای فتوسنتزکننده (اکسیژن‌زا – غیراکسیژن‌زا) هستند.
اکسیژن‌زا (۰/۲۵)
۸۵- در مورد «جانداران فتوسنتزکنندۀ دیگر» به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۷)
یک باکتری فتوسنتزکننده اکسیژن‌زا را نام ببرید؟
سیانوباکتریها (۰/۲۵)
۸۶- دربارۀ فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (شهریور ۱۴۰۱)
باکتریهای گوگردی ارغوانی و سبز جزء کدام گروه از باکتریهای فتوسنتزکننده هستند؟
باکتریهای فتوسنتزکننده غیراکسیژن‌زا (۰/۲۵)
۸۷- به سؤال زیر دربارۀ از انرژی به ماده پاسخ دهید. (شهریور ۱۳۹۸)
نام رنگیزه فتوسنتزی باکتریهای فتوسنتز کننده غیراکسیژن‌زا چیست؟
باکتریوکلروفیل (۰/۲۵)
۸۸- به پرسش زیر پاسخ دهید. (شهریور ۱۳۹۹ روزانه)
منبع تأمین الکترون در باکتریهای گوگردی چه مولکولی است؟
H۲S (0/25)
۸۹- در عبارت زیر جای خالی را با کلمه مناسب پر کنید. (دی ۱۳۹۹)
در باکتریهای گوگردی منبع تأمین الکترون………………… است.
H۲S (0/25)
۹۰- در مورد جانداران فتوسنتز کنندۀ دیگر به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۸)
از چه باکتری‌هایی در تصفیۀ فاضلاب‌ها برای حذف هیدروژن سولفید استفاده می‌کنند؟
باکتریهای گوگردی (۰/۲۵)
جانداران فتوسنتزکنندۀ دیگر: آغازیان
۹۱- در مورد جانداران فتوسنتز کنندۀ دیگر به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۸)
یک آغازی تک یاخته‌ای را نام ببرید که در صورت نبود نور، سبزدیسه (کلروپلاست)های خود را از دست می‌دهد؟
اوگلنا (۰/۲۵)
جانداران فتوسنتزکنندۀ دیگر: شیمیوسنتز
۹۲- در مورد «جانداران فتوسنتز کنندۀ دیگر» به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۷)
چه نوع باکتری‌هایی در معادن، اعماق اقیانوس‌ها و اطراف دهانه آتشفشانهای زیر آب وجود دارند؟
شیمیوسنتزکننده (۰/۲۵)
۹۳- دربارۀ شیمیوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۴۰۱)
باکتریهای نیترات‌ساز، انرژی مورد نیاز برای ساختن مواد آلی از مواد معدنی را از چه واکنش‌هایی به دست می‌آورند؟
واکنش‌های شیمیایی به ویژه اکسایش (۰/۲۵)
۹۴- در عبارت زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید. (خرداد ۱۳۹۸)
باکتریهای نیترات‌ساز که آمونیوم را به نیترات تبدیل می‌کنند، از باکتریهای (شیمیوسنتزکننده – فتوسنتزکننده اکسیژن‌زا) هستند.
شیمیوسنتزکننده (۰/۲۵)
۹۵- در عبارات زیر جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
الف) باکتریهای نیترات‌ساز که آمونیوم را به نیترات تبدیل می‌کنند، از باکتریهای …………………. هستند. (شهریور ۱۳۹۸)
شیمیوسنتزکننده (۰/۲۵)
ب) باکتریهای نیترات‌ساز که ……………. را به نیترات تبدیل می‌کنند، از باکتریهای شیمیوسنتزکننده هستند. (دی ۱۳۹۸)
آمونیوم (۰/۲۵)
بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم
بارم بندی زیست‌شناسی ۳ سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱
درس زیست‌شناسی دوازدهم
ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام می‌شود.
ارزشیابی مستمر بر اساس فعالیت‌های گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام می‌شود. این ارزشیابی بر اساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیت‌ها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحث‌های گروهی، پاسخ به پرسش‌های کتبی و شفاهی انجام می‌شود.
نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.
ارزشیابی پایانی به صورت آزمون کتبی انجام می‌شود. در نوبت اول ۲۰ نمره از چهار فصل اول کتاب (تا پایان صفحه ۶۲) و در نوبت خرداد، شهریور و دی ماه ۲۰ نمره از همه کتاب مطابق با جدول زیر پیشنهاد می‌شود.
نکات قابل توجه:
۱- طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی ها و پیوست‌های آخرکتاب در همه آزمون‌ها ممنوع است.
۲- گرچه نمره جداگانه‌ای برای فعالیت‌های کتاب زیست شناسی ۳ منظور نشده، اما بدیهی است که بخشی از نمره هر فصل به فعالیت‌های آن فصل اختصاص دارد. بر این اساس طراحان محترم در طراحی پرسش مربوط به هر فصل، فعالیت‌ها و نتایج آنها را مد نظر قرار دهند.
| شماره فصل و عنوان | نیمسال اول | نیمسال دوم و شهریور |
| ۱- مولکول‌های اطلاعاتی | ۶ | ۲/۵ |
| ۲- جریان اطلاعات در یاخته | ۵ | ۲/۵ |
| ۳- انتقال اطلاعات در نسل ها | ۴ | ۲/۵ |
| ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی | ۵ | ۲/۵ |
| ۵- از ماده به انرژی | – | ۲/۵ |
| ۶- از انرژی به ماده | – | ۲/۵ |
| ۷- فناوری‌های نوین زیستی | – | ۲/۵ |
| ۸- رفتارهای جانوران | – | ۲/۵ |
| جمع | ۲۰ | ۲۰ |
کتاب زیست‌شناسی ۳
فصل ۱- مولکول‌های اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئین‌ها
فصل ۲- جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
فصل ۳- انتقال اطلاعات در نسل‌ها
مفاهیم پایه
انواع صفات
فصل ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیت‌ها
تغییر در گونه‌ها
فصل ۵- از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
فصل ۶- از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنش‌های فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
فصل ۷- فناوری‌های نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فصل ۸- رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
ارتباط و زندگی گروهی
آزمون‌های آنلاین زیست ۳
فصل مولکول‌های اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئین‌ها
مولکول‌های اطلاعاتی
فصل جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
جریان اطلاعات در یاخته
فصل انتقال اطلاعات در نسل‌ها
مفاهیم پایه
انواع صفات
انتقال اطلاعات در نسل‌ها
فصل تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیت‌ها
تغییر در گونه‌ها
تغییر در اطلاعات وراثتی
فصل از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
از ماده به انرژی
فصل از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنش‌های فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
از انرژی به ماده
فصل فناوری‌های نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فناوری‌های نوین زیستی
فصل رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
رفتارهای جانوران
ارتباط و زندگی گروهی
