پرسشهای نهایی گفتار فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی فصل از انرژی به ماده
کتاب الکترونیکی «جامـــــــعترین و آخــــــــرین پرسشهای آزمونهای نهایی زیستشناسی دوازدهم»
انتشارات: موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
تعداد صفحه: ۱۱۵
این کتاب شامل
- بررسی تمامی امتحانهای نهایی (از دیماه ۱۳۹۷ تا دیماه ۱۴۰۱) داخل کشور
- پاسخ تشریحی پرسشها؛
- پاسخ کامل فعالیتهای کتاب؛
- مطابق با جدیدترین تغییرات کتاب درسی
- تفکیک موضوعی پرسشها براساس سرفصلهای کتاب درسی
فصل از انرژی به ماده
شامل گفتارهای:
گفتار ۱: فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
گفتار ۲: واکنشهای فتوسنتزی
گفتار ۳: فتوسنتز در شرایط دشوار
بارمبندی مربوط به این فصل:
نیمسال اول: ۰ نمره
نیمسال دوم و شهریور: ۲/۵ نمره
» فایل word «سوالات نهایی گفتار»
گفتار ۱: فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
برگ ساختار تخصص یافته برای فتوسنتز
۱- در مورد فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۷)
میانبرگ گیاهان دولپه و تک لپه شامل یاختههای نرم آکنه است یا سخت آکنه؟
نرم آکنه (۰/۲۵)
۲- به سؤال زیر دربارۀ از انرژی به ماده پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۸)
یک تفاوت بین ساختار برگ تک لپهایها و دولپهایها را بنویسید.
میانبرگ گیاه دولپه از یاختههای نرم آکنهای (پارانشیمی) نردهای و اسفنجی تشکیل شده ولی در گیاه تک لپه از یاختههای اسفنجی تشکیل شده است و یا در یاخته غلاف آوندی گیاه دو لپه سبزدیسه وجود ندارد ولی در یاخته غلاف آوندی گیاه تک لپه وجود دارد. (یک مورد کافی است) (۰/۵)
۳- درستی یا نادرستی عبارت زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (شهریور ۱۳۹۹)
میانبرگ در بعضی گیاهان از یاختههای اسفنجی تشکیل شده است.
درست (۰/۲۵)
۴- در عبارت زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید.
الف) در برگ گیاهان دولپه، یاختههای اسفنجی میانبرگ به سمت روپوست (رویی – زیرین) قرار دارند. (دی ۱۳۹۹)
زیرین (۰/۲۵)
ب) در میانبرگ گیاهان دولپهای، یاختههای پارانشیمی (نردهای – اسفنجی) بعد از روپوست رویی قرار دارند. (شهریور ۱۴۰۱)
نردهای (۰/۲۵)
۵- در مورد برگ، ساختار تخصص یافته برای فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۴۰۱)
در برگ گیاهان دو لپه، نحوه قرار گرفتن یاختههای پارانشیمی نردهای چگونه است؟
یاختههای نردهای بعد از روپوست بالایی قرار دارند و به هم فشردهاند. (۰/۲۵) (ذکر یک مورد کافی است)
سبزدیسه
۶- در مورد از انرژی به ماده به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۹)
ساختارهای غشایی و کیسهمانند و به هم متصل در فضای درون سبزدیسه (کلروپلاست) چه نام دارد؟
تیلاکوئید (۰/۲۵)
۷- در مورد برگ، ساختار تخصص یافته برای فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۴۰۱)
چرا سبزدیسه (کلروپلاست) میتواند بعضی پروتئینهای مورد نیاز خود را بسازد؟
زیرا بستره دارای دنا، رنا و رِناتَن است. (۰/۷۵)
فعالیت ۱: گفتوگو کنید
سبزینه همانطور که از نامش پیداست، به رنگ سبز دیده میشود. با توجه به آنچه در سال گذشته درباره بینایی آموختید، توضیح دهید این رنگیزه چرا به رنگ سبز دیده میشود؟
زیرا این رنگیزه نور سبز را جذب نمیکند بلکه آن را منعکس میکند. نور منعکس شده توسط چشمهای ما دریافت میشود و در نتیجه ما آن را به رنگ سبز میبینیم.
۸- به پرسش زیر پاسخ دهید. (شهریور ۱۳۹۹ روزانه)
علاوه بر سبزینهها، چه رنگیزههای دیگری در غشای تیلاکوئید وجود دارند؟
کاروتنوئیدها (۰/۲۵)
۹- در مورد فتوسنتز گیاهان به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۸)
علاوه بر سبزینههای (کلروفیلهای) a و b، چه رنگیزههای فتوسنتزی دیگری در غشای تیلاکوئید قرار دارند؟
کاروتنوئیدها (۰/۲۵)
۱۰- دربارۀ فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۴۰۱)
در گیاهان چه عواملی باعث افزایش کارایی گیاه در استفاده از طول موجهای متفاوت نور میشود؟
وجود رنگیزههای (۰/۲۵) متفاوت (۰/۲۵) یا وجود سبزینهها همراه با کاروتنوئیدها
۱۱- به سؤال زیر دربارۀ از انرژی به ماده پاسخ دهید. (شهریور ۱۳۹۸ و دی ۱۴۰۰)
مزیت وجود رنگیزههای متفاوت (سبزینه و کاروتنوئید) در سبزدیسههای (کلروپلاستهای) گیاهان چیست؟
کارایی گیاه را در استفاده از طول موجهای متفاوت نور افزایش میدهد. (۰/۲۵)
۱۲- برای مورد زیر یک دلیل علمی بنویسید. (شهریور ۱۴۰۱)
افزون بر سبزینه (کلروفیل) که بیشترین رنگیزه در سبزدیسه (کلروپلاست)هاست، کاروتنوئیدها نیز در غشای تیلاکوئید به عنوان رنگیزههای فتوسنتزی وجود دارند.
وجود رنگیزههای متفاوت، کارایی گیاه را در استفاده از طول موجهای متفاوت نور افزایش میدهد. (۰/۵)
۱۳- در رابطه با فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (شهریور ۱۴۰۰)
وجود رنگیزههای متفاوت مانند کاروتنوئیدها، در غشای تیلاکوئید چه اهمیتی دارد؟
کارآیی گیاه را در استفاده از طول موجهای متفاوت نور افزایش میدهد. (۰/۵)
۱۴- در پرسش چهار گزینهای زیر، گزینۀ مناسب را انتخاب کنید. (دی ۱۴۰۰)
سبزینههای a و b و کاروتنوئیدها، کدام نور را به طور مشترک، بیشتر جذب میکنند؟
۱) قرمز ۲) نارنجی ۳) آبی ۴) بنفش
پاسخ: گزینه ۳) آبی (۰/۲۵)
۱۵- در مورد فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۷)
بیشترین جذب کاروتنوئیدها در چه بخشهایی از نور مرئی است؟
آبی و سبز (۰/۵)
فتوسیستم: سامانه تبدیل انرژی
۱۶- در رابطه با فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید: (شهریور ۱۴۰۰)
در هر فتوسیستم، مرکز واکنش شامل چه مولکولهایی است؟
مرکز واکنش، شامل مولکولهای کلروفیل a است که در بستری پروتئینی قرار دارند. (۰/۵)
۱۷- درستی یا نادرستی عبارت زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (خرداد ۱۳۹۹)
هر فتوسیستم شامل آنتن گیرنده نور و یک مرکز واکنش است.
نادرست (۰/۲۵)
۱۸- در مورد فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۹)
هر آنتن گیرنده نور از چه قسمتهایی ساخته شده است، نام ببرید.
هر آنتن از رنگیزههای متفاوت (کلروفیلها و کاروتنوئیدها) و انواعی پروتئین ساخته شده است. (۰/۵)
۱۹- درستی یا نادرستی عبارت زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (شهریور ۱۴۰۱)
مرکز واکنش در فتوسیستم، شامل مولکولهای کلروفیل b است که در بستری پروتئینی قرار دارند.
نادرست (۰/۲۵)
۲۰- در عبارات زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید.
الف) مرکز واکنش فتوسیستمها، شامل مولکولهای (کلروفیل a – کلروفیل b) است که در بستری پروتئینی قرار دارند. (دی ۱۳۹۸)
کلروفیل a (0/25)
ب) به سبزینه یا کلروفیل a در فتوسیستم ۲، (P680 – P700) میگویند. (شهریور ۱۳۹۹)
P۶۸۰ (۰/۲۵)
۲۱- در مورد فتوسنتز گیاهان به پرسش زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۳۹۸)
حداکثر جذب سبزینه a در مرکز واکنش فتوسیستم ۱، در چه طول موجی است؟
۷۰۰ نانومتر (۰/۲۵)
۲۲- در عبارت زیر جای خالی را با کلمه مناسب کامل کنید. (خرداد ۱۴۰۰)
فتوسیستمها در غشای تیلاکوئید قرار دارند و با مولکولهایی به نام …………………… به هم مرتبط میشوند.
ناقل الکترون (۰/۲۵)
۲۳- در مورد فتوسنتز به پرسش زیر پاسخ دهید. (دی ۱۴۰۰)
فتوسیستمها در غشای تیلاکوئید چگونه به هم مرتبط میشوند؟
با مولکولهایی به نام ناقل الکترون به هم مرتبط میشوند. (۰/۲۵)
۲۴- درستی یا نادرستی عبارت زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید. (شهریور ۱۳۹۸)
فتوسیستمها در غشای تیلاکوئید قرار دارند و با مولکولهایی به نام ناقل الکترون به هم مرتبط میشوند.
درست (۰/۲۵)
فعالیت ۲: ارائه دلیل
نمودار زیر میزان فتوسنتز یک گیاه را نشان میدهد. این نمودار را با نمودار شکل ۳ مقایسه کنید و نتایجی را که از آن به دست میآورید، بنویسید.
مقایسه این دو نمودار نشان میدهد که میزان فتوسنتز در جاهایی از نمودار بیشتر است که در آنها طیف جذبی انواع رنگیزههای فتوسنتزی بیشتر است. در نتیجه میزان اکسیژن تولید شده نیز در این طول موجها بالاست و در جاهایی از نمودار که جذب نور توسط رنگیزهها به حداقل میرسد فتوسنتز هم در کمترین سطح ممکن انجام میشود.
۲۵- در رابطه با آزمایشی که برای بررسی این فرض انجام شد که، آیا همۀ طول موجهای نور مرئی به یک اندازه در فتوسنتز نقش دارند؟، به پرسشهای زیر پاسخ دهید. (خرداد ۱۴۰۰)
الف) نام جلبک رشتهای که در این آزمایش مورد استفاده قرار میگیرد چیست؟
ب) از این آزمایش میتوان نتیجه گرفت که رنگیزۀ اصلی در فتوسنتز چیست؟
الف) اسپیروژیر (۰/۲۵) ب) سبزینه یا کلروفیل (۰/۲۵)
۲۶- به سؤال زیر دربارۀ از انرژی به ماده پاسخ دهید. (دی ۱۳۹۸)
یک ویژگی سبزدیسههای (کلروپلاستهای) اسپیروژیر را بنویسید.
نواری یا دراز (۰/۲۵)
فعالیت ۳: گفت وگو کنید
آیا همۀ طول موجهای نور مرئی به یک اندازه در فتوسنتز نقش دارند؟ میتوان با استفاده از اسپیروژیر (جلبک سبز رشتهای)، نوعی باکتری هوازی، چشمه نور و منشور برای تجزیه نور -آزمایشی را برای پاسخ به این پرسش انجام داد.
اسپیروژیر سبزدیسههای نواری و دراز دارد (شکل الف). اگر همه طول موجهای نور به یک اندازه در فتوسنتز مؤثر باشند، انتظار داریم که تراکم اکسیژن در اطراف جلبک رشتهای یکسان باشد.
در آزمایشی که برای بررسی این فرض انجام شد، جلبک را روی سطحی ثابت کردند و درون لولۀ آزمایشی شامل آب و باکتریهای هوازی قرار دادند. لوله آزمایش در برابر نوری قرار گرفت که از منشور عبور کرده و به طیفهای متفاوت تجزیه شده بود. بعد از گذشت مدتی، مشاهده شد که باکتریها در بعضی قسمتها تجمع یافتهاند (شکل ب).
الف) چه توضیحی برای این مشاهده دارید؟ با چه آزمایشی میتوانید درستی این توضیح را بررسی کنید؟
تجمع باکتریها در طول موجهای نزدیک ۵۰۰ نانومتر (آبی) و ۷۰۰ نانومتر (نارنجی _ قرمز) است.
همانطور که در «ترسیمی از نتیجه آزمایش» مشخص است: باکتریهای هوازی در طول موجهایی از نور مرئی تجمع یافتهاند که در آنها حداکثر جذب کلروفیل و در نتیجه حداکثر فتوسنتز و تولید اکسیژن صورت میگیرد.
با استفاده از دستگاههای فتوسنتزمتر میتوان میزان فتوسنتز در طول موجهای مختلف نور مرئی جذب شده توسط کلروفیل کلروپلاست اسپیروژیر را محاسبه کرد که بر طبق آن میزان فتوسنتز در طول موجهایی که تجمع باکتریهای هوازی در آنها حداکثر بوده است بسیار بیشتر از طول موجهای دیگر نور مرئی است.
ب) آیا از این آزمایش میتوان نتیجه گرفت که سبزینه، رنگیزه اصلی در فتوسنتز است؟ پاسخ خود را توضیح دهید.
بله. زیرا باکتریهای هوازی در محدودههایی از طول موج نور تجمع پیدا کردهاند که طیف جذبی رنگیزه کلروفیل بیشتر است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که کلروفیل، رنگیزه اصلی فتوسنتز است.
بارمبندی زیستشناسی دوازدهم
بارم بندی زیستشناسی ۳ سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱
درس زیستشناسی دوازدهم
ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام میشود.
ارزشیابی مستمر بر اساس فعالیتهای گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام میشود. این ارزشیابی بر اساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیتها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحثهای گروهی، پاسخ به پرسشهای کتبی و شفاهی انجام میشود.
نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.
ارزشیابی پایانی به صورت آزمون کتبی انجام میشود. در نوبت اول ۲۰ نمره از چهار فصل اول کتاب (تا پایان صفحه ۶۲) و در نوبت خرداد، شهریور و دی ماه ۲۰ نمره از همه کتاب مطابق با جدول زیر پیشنهاد میشود.
نکات قابل توجه:
۱- طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی ها و پیوستهای آخرکتاب در همه آزمونها ممنوع است.
۲- گرچه نمره جداگانهای برای فعالیتهای کتاب زیست شناسی ۳ منظور نشده، اما بدیهی است که بخشی از نمره هر فصل به فعالیتهای آن فصل اختصاص دارد. بر این اساس طراحان محترم در طراحی پرسش مربوط به هر فصل، فعالیتها و نتایج آنها را مد نظر قرار دهند.
شماره فصل و عنوان | نیمسال اول | نیمسال دوم و شهریور |
۱- مولکولهای اطلاعاتی | ۶ | ۲/۵ |
۲- جریان اطلاعات در یاخته | ۵ | ۲/۵ |
۳- انتقال اطلاعات در نسل ها | ۴ | ۲/۵ |
۴- تغییر در اطلاعات وراثتی | ۵ | ۲/۵ |
۵- از ماده به انرژی | – | ۲/۵ |
۶- از انرژی به ماده | – | ۲/۵ |
۷- فناوریهای نوین زیستی | – | ۲/۵ |
۸- رفتارهای جانوران | – | ۲/۵ |
جمع | ۲٠ | ۲۰ |
کتاب زیستشناسی ۳
فصل ۱- مولکولهای اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئینها
فصل ۲- جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
فصل ۳- انتقال اطلاعات در نسلها
مفاهیم پایه
انواع صفات
فصل ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیتها
تغییر در گونهها
فصل ۵- از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
فصل ۶- از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنشهای فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
فصل ۷- فناوریهای نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فصل ۸- رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
ارتباط و زندگی گروهی
آزمونهای آنلاین زیست ۳
فصل مولکولهای اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئینها
مولکولهای اطلاعاتی
فصل جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
جریان اطلاعات در یاخته
فصل انتقال اطلاعات در نسلها
مفاهیم پایه
انواع صفات
انتقال اطلاعات در نسلها
فصل تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیتها
تغییر در گونهها
تغییر در اطلاعات وراثتی
فصل از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
از ماده به انرژی
فصل از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنشهای فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
از انرژی به ماده
فصل فناوریهای نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فناوریهای نوین زیستی
فصل رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
رفتارهای جانوران
ارتباط و زندگی گروهی