سوالات نهایی خط به خط زیست‌شناسی دوازدهم تجربی؛ تغییر در اطلاعات

---

---

---

---

درست یا نادرست

---

در جهش جانشینی یک نوکلئوتیدِ یک ژن با نوع دیگر عوض می‌شود. (شهریور ۹۴)

درست

کم خونی ناشی از گلبول‌های قرمز داسی شکل، یک جهش کوچک از نوع جانشینی است. (دی ۸۹)

درست

ژنوم هسته‌ای انسان از ۲۲ کروموزوم غیر جنسی و دو کروموزوم جنسی X و Y تشکیل شده است. (دی ۹۴)

درست

خزانه ژنی شامل مجموع همه آلل‌های موجود در همه جایگاه‌های ژنی سلول‌های جنسی افراد یک جمعیت است. (خرداد ۹۴)

نادرست

جهش، با افزودن دگره‌های جدید، خزانۀ ژن را غنی‌تر می‌کند و گوناگونی را افزایش می‌دهد. (شهریور ۹۸)

درست

هر چه اندازه یک جمعیت بزرگ‌تر باشد، رانش دگره‌ای اثر بیشتری دارد. (دی ۹۷)

نادرست

شارش ژن از عوامل برهم زننده تعادل است. (دی ۸۸ عصر)

درست

اگر دو ژن روی یک کروموزوم قرار داشته باشد باز هم انتظار نوترکیبی داریم. (خرداد ۹۶)

درست

برای پیدایش گیاهان پلی‌پلویید که منجر به گونه‌زایی می‌شود، جدایی جغرافیایی لازم است. (دی ۹۰)

نادرست

ژنوم سلول یوکاریوتی، عبارت است از کل محتوای DNA هسته‌ای. (دی ۸۸ صبح)

نادرست

علت مقاوم شدن باکتری‌ها به پادزیست‌ها (آنتی‌بیوتیک‌ها)، انتخاب طبیعی است. (خرداد ۹۸)

درست

گیاه گل مغربی سه لاد (تریپلوئید) (۳n) یک گیاه زیستا و زایا است. (خرداد ۹۹)

نادرست

هر چه اندازه یک جمعیت بزرگ‌تر باشد، رانش دگره‌ای (اللی) اثر بیشتری دارد. (خرداد ۹۹ خارج صبح)

نادرست

برای آن که جمعیتی در حال تعادل باشد، لازم است آمیزش‌ها در آن غیر تصادفی باشند. (خرداد ۹۹ خارج عصر)

نادرست

جهش‌های اضافه و حذف، الزاماً به تغییر چارچوب خواندن می‌انجامند. (شهریور ۹۹)

نادرست

جهش جانشینی همیشه باعث تغییر در توالی آمینواسیدها می‌شود. (دی ۹۹)

نادرست

تعریف کنید.

الف) جهش دگرمعنا:

(تغییر در آمینواسید) جهشی که سبب تغییر در نوع آمینواسید در زنجیره پلی‌پپتیدی شود. مانند: گلبول‌های قرمز داسی شکل

ب) جهش خاموش:

(بدون تغییر در توالی آمینواسیدها) گاهی جهش، رمز یک آمینواسید را به رمز دیگری برای همان آمینواسید تبدیل می‌کند. این نوع جهش تأثیری بر پروتئین نخواهد گذاشت.

ج) جهش بی معنا:

(ایجاد رمز پایان) گاهی جهش، رمز یک آمینواسید را به رمز پایان تبدیل می‌کند. طول پلی‌پپتید کوتاه‌تر می‌شود.

اثرات و پیامدهای جهش حذف و اضافه چیست؟

اگر حذف یا اضافه نوکلئوتیدها، مضربی از ۳ نباشد: باعث تغییر چارچوب خواندن رمزهای سه نوکلئوتیدی DNA می‌شود.

اگر حذف یا اضافه نوکلئوتیدها، مضربی از ۳ باشد: چارچوب خواندن تغییر نمی‌کند.

جهش را تعریف کنید. (خرداد ۹۰؛ ۰٫۵)

تغییر دائمی در نوکلئوتیدهای ماده وراثتی

در زنجیره بتای هموگلوبین طبیعی، رمز مربوط به ششمین آمینواسید، (CTT – CAT) است. (دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)

CTT

کدام نوع جهش کوچک باعث ایجاد گویچه‌های قرمز داسی‌شکل می‌شود؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

جانشینی

الف) جهش کوچک چیست؟ تعریف کنید.

این جهش‌ها یک یا چند نوکلئوتید را در بر می‌گیرند.

ب) انواع جهش‌های کوچک را نام ببرید.

اضافه، جانشینی و حذف

اگر در جهش جانشینی، رمز یک آمینواسید به رمز پایان ترجمه تبدیل شود، در این صورت طول پلی‌پپتید حاصل از آن، چه تغییری می‌کند؟ (شهریور ۹۸)

پلی‌پپتید حاصل از آن، کوتاه خواهد شد.

اگر رمز یک آمینواسید به رمز دیگری برای همان آمینواسید تبدیل شود و تأثیری بر پروتئین نگذارد، چه نوع جهش جانشینی رخ داده است؟ (خرداد ۹۸)

جهش خاموش

جهش خاموش را تعریف کنید. (خرداد ۹۹ خارج صبح)

جهشی که رمز یک آمینواسید را به رمز دیگری برای همان آمینواسید تبدیل کند.

اگر جهش سبب تغییر در نوع آمینو اسید در زنجیره پلی‌پپتیدی شده باشد، چه نوع جهش جانشینی رخ داده است؟ (خرداد ۹۹ خارج عصر)

دگر معنا

اگر جهشی سبب تبدیل کدون UAC به کدون UAG شود، نتیجه‌ی جهش را با ذکر دلیل توضیح دهید.

اگر جهش، رمز یک آمینواسید (۰٫۲۵) را به رمز پایان ترجمه تبدیل کند (۰٫۲۵)، پلی‌پپتید حاصل از آن، کوتاه خواهد شد (۰٫۲۵). به این جهش، جهش بی‌معنا می‌گویند.

جهش بی معنا را تعریف کنید. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۷۵)

اگر جهش جانشینی رمز یک آمینواسید (۰٫۲۵) را به رمز پایان ترجمه تبدیل کند (۰٫۲۵) که در این صورت پلی‌پپتید حاصل از آن، کوتاه خواهد شد (۰٫۲۵) به این جهش، جهش بی‌معنا می‌گویند.

این نوع از جهش، باعث اشتباه خوانده شدن حروف سه نوکلئوتیدی می‌شود. (جهش جانشینی – جهش تغییر چهارچوب) (شهریور ۹۰؛ ۰٫۲۵)

جهش تغییر چهارچوب

کدام نوع از جهش‌ها باعث اشتباه خوانده شدن حروف سه نوکلئوتیدی DNA می‌شوند؟ (شهریور ۹۷؛ ۰٫۲۵)

تغییر چارچوب خواندن 

درچه صورت، جهش جانشینی ممکن است اثری بر بیان ژن نداشته باشد؟ (دی ۸۸؛ ۰٫۲۵)

گاهی جهش، رمز یک آمینواسید را به رمز دیگری برای همان آمینواسید تبدیل می‌کند (یا رمز پایان را جایگزین رمز پایان دیگر می‌کند). این نوع جهش تأثیری بر پروتئین نخواهد گذاشت.

در رشته الگو DNA مقابل رمزهای ساخت یک زنجیره پلی‌پپتید قرار دارد، با توجه به این مطلب به سؤال زیر پاسخ دهید:

DNA: T A C C G C G A C T C A A T T رشته الگو

در صورت بروز جهش و حذف نوکلئوتید مشخص شده، رشته پلی‌پپتیدی حاصل از ترجمه چند آمینواسید خواهد داشت؟ (دی ۹۵؛ ۰٫۲۵)

۲ تا 

رشته mRNA حاصل از DNA الگو مقابل، تحت تأثیر یکی از انواع جهش‌های کوچک قرار گرفته است. (خرداد ۹۶؛ ۰٫۵)

رشته DNA الگو T A C A C A C G T A T T

رشته mRNA جهش یافته A U G U G G C A U A A

الف) با توجه به رشته DNA الگو، نوع جهش کوچک را مشخص کنید.

کاهش

ب) کدام نوکلئوتید در رشته DNA، مورد جهش قرار گرفته است؟

A

با توجه به شکل زیر، سؤالات را پاسخ دهید: (دی ۸۸؛ ۰٫۵)

الف) کدام نوع جهش کوچک رخ داده است؟

جانشینی

ب) تعداد آمینواسیدهای پلی‌پپتید ساخته شده را بعد از جهش بنویسید.

۳

اگر جهش حذفی بر روی سومین نوکلئوتید از چهارمین کدون mRNA مقابل رخ دهد، «رشته پلی‌پپتیدی حاصل از ترجمه………….. ». (خرداد ۹۷؛ ۰٫۵)

AUGCCGUUUUGUCCAUAA

۱) دارای پنج آمینواسید خواهد بود.

نادرست

۲) نسبت به قبل از جهش، کوتاه‌تر خواهد بود.

نادرست

---

جهش‌های بزرگ (ناهنجاری‌های کروموزومی)

---

زیست‌شناسان چگونه می‌توانند از وجود ناهنجاری‌های فام‌تنی (کروموزومی) آگاه شوند؟ خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

با مشاهده کاریوتیپ

وجود یک فام‌تن (کروموزوم) ۲۱ اضافی در مبتلایان به نشانگان داون، مثالی از ناهنجاری……….. در فام‌تن‌ها است. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)

عددی

از انواع جهش‌های کروموزومی، جابه جایی را توضیح دهید. (خرداد ۸۷؛ ۰٫۵)

در آن قسمتی از یک فام‌تن به فام‌تن غیرهمتا یا حتی بخش دیگری از همان فام‌تن منتقل می‌شود.

در جهش ساختاری کروموزومی، از نوع………. بعد از ایجاد جهش، مقدار ماده وراثتی حاصل، به طور واضح کاهش می‌یابد. (خرداد ۹۱؛ ۰٫۲۵)

حذف

در کدام جهش‌های ساختاری کروموزوم‌ها، سلول جدید بعد از تقسیم، برخی از ژن‌ها را ندارد؟ (دی ۹۱؛ ۰٫۲۵)

حذف

اگر قطعه جدا شده از یک کروموزوم به کروموزوم…………… متصل شود، جهش را جا به جایی می‌نامند. (خرداد ۹۳؛ ۰٫۲۵)

غیرهمتا

در جهش‌های کروموزومی، از نوعِ…………….، قطعه‌ای که بر اثر شکسته شدن جدا شده است، به کروموزوم غیر همتا متصل می‌شود. (خرداد ۹۷؛ ۰٫۲۵)

جابجایی

جهش (واژگونی – مضاعف شدن)، خودترکیب از دو فرآیند حذف و جابه جایی بین کروموزوم‌های همتا است. (دی ۹۶؛ ۰٫۲۵)

 مضاعف شدن

اگر جهت قرارگیری قسمتی از یک فام‌تن (کروموزوم) در جای خود معکوس شود، جهش (جابه جایی– واژگونی) نام دارد. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)

واژگونی

جهش واژگونی را تعریف کنید‌. (خرداد ۹۵؛ ۰٫۵)

در آن جهت قرارگیری قسمتی از یک فام‌تن در جای خود معکوس می‌شود.

هر یک از موارد ستون «A» با یکی از عبارت‌های ستون «B» ارتباط دارد. آنها را مشخص کنید و در برگه پاسخ نامه بنویسید. (یکی از عبارت‌های ستون «B» اضافه است) (دی ۹۸)

«B»	«A»
۱- کم خونی ناشی از گویچه‌های قرمز داسی شکل	الف) ناهنجاری ساختاری در فام‌تن (کروموزوم)
۲- نشانگان داون	ب) جهش ارثی
۳- جهش در گامت‌ها (کامه‌ها)	ج) جهش جانشینی
۴- واژگونی	د) جهش خاموش
	ه) ناهنجاری عددی در فام‌تن (کروموزوم)

۱»»»»» ج. ۲ »»»» ه. ۳ »»»»» ب. ۴ »»»» الف

---

ژنوم (ژنگان) و پیامدهای جهش

---

به کل محتوای ماده وراثتی چه می‌گویند؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

ژنگان (ژنوم) 

به مجموع محتوای ماده‌ی وراثتی هسته‌ای و سیتوپلاسمی،……………………. گفته می‌شود. (دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)

ژنگان (ژنوم) 

طبق قرارداد ژنگان هسته‌ای انسان شامل کدام فام‌تن‌ها (کروموزوم‌ها) است؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح)

مجموعه‌ای شامل یک نسخه از هر یک از انواع فام‌تن‌ها شامل: ۲۲ کروموزوم غیرجنسی، کروموزوم X و کروموزوم Y

ژنوم در سلول‌های یوکاریوتی فتوسنتز کننده، شامل محتوای DNAی کدام اندامک‌هاست؟

هسته، میتوکندری و کلروپلاست 

ژنوم سیتوپلاسمی‌سلول‌های آکاسیا در کدام بخش‌ها جای می‌گیرد؟ (شهریور ۹۶؛ ۰٫۵)

در میتوکندری و کلروپلاست 

ژنگان (ژنوم) هسته‌ای انسان شامل چند فام‌تن (کروموزوم) غیرجنسی است؟ (خرداد ۹۸ و خرداد ۹۴؛ ۰٫۲۵)

۲۲

کدام دِنا (DNA)، ژنگان سیتوپلاسمی را در ژنگان انسان تشکیل می‌دهد؟ (دی ۹۷ و خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

DNA میتوکندری

کدام گزینه در ارتباط با ژنوم به درستی بیان شده است.  (خرداد ۹۷؛ ۰٫۲۵)

۱) برای تهیه ژنوم از همه سلول‌های انسان می‌توان استفاده کرد.

۲) ژنوم سلول‌های گیاهی شامل ژنوم هسته و کلروپلاست است.

۳) ژنوم همه سلول‌های انسان بالغ با یکدیگر یکسان است.

هر سه گزینه نادرست

جهش در چه توالی‌هایی از ژن می‌تواند بر مقدار ساخت پروتئین مؤثر باشد؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)

توالی‌های تنظیمی‌ژن یا راه انداز یا افزاینده

گاهی جهش در یکی از توالی‌های تنظیمی‌رخ می‌دهد، این جهش بر (توالی _ مقدار) پروتئین اثری نخواهد داشت. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)

توالی

جهش در راه انداز یا افزاینده، بر توالی پروتئین اثری نخواهد داشت بلکه بر…………….. آن تأثیر می‌گذارد. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

مقدار

---

علت جهش

---

بنزوپیرن که در دود سیگار وجود دارد یک عامل جهش‌زای فیزیکی است یا شیمیایی؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

شیمیایی

بنزوپیرن موجود در دود سیگار جزء کدام عوامل جهش‌زا است؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)

شیمیایی

از مواد شیمیایی جهش‌زا می‌توان به………………… اشاره کرد که در دود سیگار وجود دارد. (خرداد ۹۸ و خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

بنزوپیرن

یک عامل جهش‌زای فیزیکی نام ببرید که باعث تشکیل دوپار (دیمر) تیمین می‌شود؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)

پرتوی فرابنفش

چه ترکیباتی برای ماندگاری محصولات پروتئینی مثل سوسیس و کالباس به آن‌ها اضافه می‌شود؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

ترکیبات نیتریت‌دار

---

تغییر در جمعیت‌ها

---

انتخاب طبیعی را تعریف کنید. (دی ۹۸؛ ۰٫۵)

فرآیندی است که در آن افراد سازگارتر با محیط انتخاب می‌شوند (۰٫۲۵)، یعنی آنهایی که شانس بیشتری برای زنده ماندن و تولیدمثل دارند. (۰٫۲۵)

علت مقاوم شدن باکتری‌ها به پادزیست‌ها در نتیجه انتخاب طبیعی را بنویسید. (دی ۹۹؛ ۰٫۵)

باکتری‌های غیرمقاوم بر اثر پادزیست‌ها از بین می‌روند و باکتریی‌های مقاوم تکثیر می‌شوند و به تدریج همه جمعیت را به خود اختصاص می‌دهند؛ در نتیجه جمعیت از غیرمقاوم به مقاوم تغییر می‌یابد.

جمعیت را تعریف کنید. (دی ۸۹؛ ۰٫۵)

به افرادی گفته می‌شود که به یک گونه تعلق دارند و در یک زمان و مکان زندگی می‌کنند.

مجموع همه دگره‌های موجود در همه جایگاه‌های ژنی افراد یک جمعیت را………… آن جمعیت می‌نامند. (شهریور ۹۸ و خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)

خزانه ژن

---

تعادل در جمعیت

---

از عواملی که سبب می‌شوند جمعیت از تعادل خارج شود چهار مورد را ذکر کنید. (دی ۹۰؛ ۱)

جهش، رانش، شارش ژن، آمیزش غیر تصادفی و انتخاب طبیعی

نقش جهش چیست؟

جهش، با افزودن دگرههای جدید، خزانۀ ژن را غنی‌تر می‌کند و گوناگونی را افزایش می‌دهد. 

شکل زیر کدام عامل برهم زننده تعادل جمعیت را نشان می‌دهد؟

رانش دگره‌ای

به فرآیندی که باعث تغییر فراوانی دگره‌ای بر اثر رویدادهای تصادفی می‌شود،……………. می‌گویند.

رانش دگره‌ای

در کدام عامل برهم زننده تعادل جمعیت‌ها، رویدادهای تصادفی نقش دارند؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

رانش دگره‌ای

شارش ژن را تعریف کنید.

وقتی افرادی از یک جمعیت به جمعیت دیگری مهاجرت می‌کنند، در واقع تعدادی از آلل‌های جمعیت مبدأ را به جمعیت مقصد وارد می‌کنند.

وقتی افرادی از یک جمعیت به جمعیت دیگری مهاجرت می‌کنند، در واقع تعدادی از آلل‌های جمعیت مبدأ را به جمعیت مقصد وارد می‌کنند. به این پدیده، چه می‌گویند؟

شارش ژن

در چه صورت با شارش ژن، خزانۀ ژن دو جمعیت به هم شبیه می‌شود؟(خرداد ۹۹؛ ٠/۵)

اگر بین دو جمعیت، شارش ژن به طور پیوسته (٠/۲۵) و دوسویه ادامه یابد، (٠/۲۵) سرانجام خزانۀ ژن دو جمعیت به هم شبیه می‌شود. 

برای برقرار ماندن تعادل در جمعیتی، باید در آن جمعیت،  مهاجرت صورت (بگیرد _ نگیرد).(شهریور ۹۳؛ ٠/۲۵)

نگیرد

برای آن که جمعیتی در حال تعادل باشد، لازم است آمیزش‌‌ها در آن (تصادفی _ غیر تصادفی) باشند.(شهریور  ۹۸؛ ٠/۲۵)

تصادفی

---

تداوم گوناگونی در جمعیت‌ها

---

کراسینگ اور را تعریف کنیدـ

مبادله قطعاتی بین کروماتید‌های غیرخواهری، در میوز ۱، هنگام جفت شدن کروموزوم‌های همتا و ایجاد تتراد

مبادله قطعاتی بین کروماتید‌های غیر خواهری، در میوز ۱، هنگام جفت شدن کروموزوم‌های همتا و ایجاد تتراد، به…………….. معروف است. (شهریور  ۹۶؛ ٠/۲۵)

کراسینگ اور

در چلیپایی شدن (کراسینگ اور)، قطعه‌ای از فام‌تن بین فامینک‌های (خواهری _ غیرخواهری) مبادله می‌شود. (خرداد ۹۹؛ ٠/۲۵)

غیرخواهری

ژنوتیپ و گامت‌های نوترکیبِ افراد حاصل از آمیزش دو فرد با ژنوتیپ‌های AABB ×aabb را بنویسید.  (خرداد ۹۱؛ ٠/۷۵)

ژنوتیپ: AABb – گامت‌های نوترکیب: Ab و aB

در فردی با ژنوتیپ AaBb، ژن‌های A و b روی یک کروموزوم قرار دارند، پس از انجام کراسینگ اور در میوز، ژنوتیپ گامت‌های نوترکیب فرد، چه خواهد بود؟ (دی ۸۸؛ ٠/۵)

در صورت وقوع کراسینگ اور ۴ نوع گامت تولید می‌شود: Ab و aB و دو گامت نوترکیب ab و AB در نیتجه پاسخ می‌شود: (گامت‌های نوترکیب: AB و ab)

کدام ژن نمود بیماری کم خونی داسی شکل، به بیماری مالاریا مقاوم است؟  (خرداد ۹۹؛ ٠/۲۵)

Hb^AHb^S

چرا انگل بیماری مالاریا در افرادی با ژن نمود (ژنوتیپ) Hb^AHb^S نمی‌تواند باعث بیماری شود؟(دی ۹۷، خرداد ۹۸ و خرداد ۹۹ خارج صبح؛  ٠/۵)

چون وقتی این گویچه‌ها را آلوده می‌کند، شکل آنها داسی‌شکل می‌شود و انگل می‌میرد.

گویچه‌های قرمز افراد با ژن‌نمود (ژنوتیپ) ناخالص Hb^AHb^S چه زمانی داسی‌شکل می‌شوند؟ (شهریور ۹۸؛ ٠/۲۵)

مقدار اکسیژن محیط کم باشد. 

در مناطقی که شیوع مالاریا بالا است، کدام یک از موارد زیر نسبت به مالاریا مقاوم‌اند؟ (شهریور  ۹٠؛ ٠/۲۵)

الف) افراد ناخالص از نظر کم خونی داسی شکل

ب) افراد سالم (خالص) از نظر کم خونی داسی شکل

پاسخ الف

با مطالعۀ توزیع بیماری کم خونی داسی شکل در جهان، فراوانی دگره Hb^S در چه مناطقی بسیار بیشتر از سایر مناطق است؟(شهریور  ۹۹؛ ٠/۲۵)

در مناطقی که مالاریا شایع است. 

در مناطق مالاریاخیز، افراد با ژنوتیپ (Hb^AHb^A _ Hb^AHb^S) نسبت به مالاریا مقاوم‌اند. (شهریور ۹۳؛ ٠/۲۵)

Hb^AHb^S

وجود چه دگره‌ای، باعث بقای جمعیت انسان در مناطق مالاریا خیز نسبت به سایر مناطق می‌شود؟ (دی ۹۸؛ ٠/۲۵)

Hb^S

---

تغییر در گونه‌ها

---

شواهد تغییر گونه‌ها را فقط نام ببرید؟ (سه مورد)

سنگواره‌ها، تشریح مقایسه ای، مطالعات مولکولی

اندام یا ساختارهای همتا را تعریف کنیدـ (شهریور ۹۸ و خرداد ۹۹ خارج صبح؛  ٠/۵)

اندام‌هایی را که طرح ساختاری آنها یکسان است (٠/۲۵) با این که کار متفاوتی دارند (٠/۲۵)

اندام‌هایی که طرح ساختاری آنها یکسان است و کار متفاوتی دارند، چه نامیده می‌شوند؟(دی ۹۷؛ ٠/۲۵)

اندام‌ها یا ساختارهای همتا

به اندام‌هایی که اساس یکسانی دارند، ساختارهای…………… می‌گویند.(دی ۸۸ عصر؛  ٠/۲۵)

اندام‌ها یا ساختارهای همتا

دلفین با (شیر کوهی – کوسه) خویشاوندی نزدیک تری دارد، بنابراین در یک گروه قرار می‌گیرند. (شهریور ۹۹؛ ٠/۲۵)

شیرکوهی

ساختار آنالوگ را تعریف کنید.  (خرداد ۹۸؛ ٠/۵)

ساختارهایی را که کار یکسان (٠/۲۵) اما طرح متفاوت دارند. (٠/۲۵)

به ساختارهایی که نشان می‌دهند، برای پاسخ به یک نیاز، جانداران به روش‌های مختلفی سازش پیدا کرده اند، چه می‌گویند؟(دی ۹۸ و شهریور  ۹۹؛ ٠/۲۵)

آنالوگ

اندام وستیجیال را تعریف کنیدـ (شهریور ۹٠؛ ٠/۵)

ساختارهایی که در یک عده بسیار کارآمد هستند اما در عده دیگر، کوچک یا ساده یا ضعیف شده یا فاقد کار خاصی باشند. 

اندام‌های وستیجیال در جانداران، نشان دهنده چیست؟ (خرداد ۹۳؛ ٠/۲۵)

نشان دهنده تغییر گونه‌هاست.

ساختاری که در یک جاندار نسبت به جاندار دیگر کوچک تر شده یا فاقد نقش مشخص است چه نامیده می‌شود؟ (همولوگ – وستیجیال)

وستیجیال

یک مثال برای ساختارهای وستیجیال بنویسید. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

بقایای پا در لگن مار پیتون

بقایای پا در لگن مار پیتون نشان دهنده چه نوع ساختارهایی است؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

وستیجیال

در جدول زیر، هر یک از عبارت‌های ستون «الف» با یکی از موارد ستون «ب» ارتباط دارند. آنها را پیدا کنید.

«الف»	«ب»
الف) ردپای تغییر گونه‌ها	۱- ساختارهای همتا
ب) کار یکسان و طرح ساختاری متفاوت	۲- ساختارهای آنالوگ
ج) طرح ساختاری یکسان و کار متفاوت	۳- ساختارهای وستیجیال

الف »»»»»» ۳، ب »»»»»»» ۲، ج »»»»»» ۱

---

گونه‌زایی

---

ارنست مایر، مفهوم گونه‌ی زنده را چگونه پیشنهاد کرد؟

گونه در زیست‌شناسی به جاندارانی گفته می‌شود (۰٫۲۵) که می‌توانند در طبیعت با هم آمیزش کنند (۰٫۲۵) و زاده‌های زیستا (۰٫۲۵) و زایا (۰٫۲۵) به وجود آورند ولی نمی‌توانند با جانداران دیگر آمیزش موفقیت آمیز داشته باشند. (۰٫۲۵)

منظور از جدایی تولیدمثلی چیست؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۵)

منظور از جدایی تولیدمثلی، عواملی است که مانع آمیزش بعضی از افراد یک گونه با بعضی دیگر از افراد همان گونه می‌شوند.

انواع گونه‌زایی را نام ببرید. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۵)

گونه‌زایی دگر میهنی و هم میهنی

گونه‌زایی دگرمیهنی را تعریف کنید. (۰٫۵)

در آن جدایی جغرافیایی رخ می‌دهد.

در کدام گونه‌زایی، جدایی جغرافیایی رخ می‌دهد؟ (خرداد ۹۸، شهریور و دی ۹۸؛ ۰٫۲۴)

دگر میهنی

آشکار ترین نمونه گونه‌زایی هم میهنی را بنویسید. (شهریور ۹۴؛ ۰٫۲۵)

پیدایش گیاهان پلی‌پلویید

چه عاملی باعث ایجاد گیاهان چند لادی (پلی پلوییدی) می‌شود؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)

خطای میوزی

پیدایش گیاهان چند لادی (پلی پلوییدی)، مثال خوبی از گونه‌زایی…………….. است. (دی ۹۲، دی ۹۷ و خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)

هم میهنی

تشکیل گیاهان تتراپلوئیدی، نمونه ای از کدام نوع گونه‌زایی است؟ نام ببرید.(دی ۸۸ عصر؛ ۰٫۲۵)

هم میهنی

گیاه گل مغربی به طور طبیعی (دیپلویید) دارای چند کروموزوم است؟ (خرداد ۹۳؛ ۰٫۲۵)

۱۴

در گیاه گل مغربی دلیل پدید آمدن حالت تتراپلوئیدی (۲۸ کروموزومی) چیست؟ (شهریور ۹۵؛ ۰٫۵)

بر اثر خطای میوزی (۰٫۲۵) و پدیده ی جدا نشدن کروموزوم‌ها در میوز (۰٫۲۵) ایجاد می‌شوند.

اگر گل مغربی غیر طبیعی میوز انجام دهد، گامت‌های آن چه تفاوتی با گامت‌های گیاه طبیعی دارند؟

گامت‌های گل مغربی غیرطبیعی ۲n کروموزومی‌می‌شوند.

اگر گیاه گل مغربی دیپلوییدِ طبیعی با یک گیاه تتراپلویید آمیزش انجام دهد، نتیجه آن چیست؟ (خرداد ۹۳؛ ۰٫۵)

تخم‌های حاصل تریپلوئید (۳n) خواهند شد. (۰٫۲۵) گیاه تریپلوئید حاصل از نمو این تخم، نازاست. (۰٫۲۵)

چگونه می‌توان از گیاه تتراپلوئیدی حاصل، دودمانی از گیاهان تتراپلوئیدی پدید آورد؟ شرح دهید. (دی ۸۸؛ ۰٫۷۵)

اگر گیاه چارلاد بتواند خودلقاحی انجام دهد، (۰٫۲۵) یا در نزدیکی آن گیاه چارلاد مشابه دیگری وجود داشته باشد، یاخته تخم ۴n خواهد بود (۰٫۲۵) و گیاهی که از آن ایجاد می‌شود، قادر به میوز بوده، بنابراین زایاست. (۰٫۲۵)

چرا از خودلقاحی گل مغربی چارلاد (تتراپلوئید) (۴n)، گیاهی زای ایجاد می‌شود؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۵)

یاخته تخم (۴n) خواهد بود و گیاهی که از آن ایجاد می‌شود، قادر به میوز بوده، بنابراین زایاست.

---

---

---

---

---

بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم

---

شماره فصل و عنوان	نیمسال اول	نیمسال دوم و شهریور
۱- مولکول‌های اطلاعاتی	۶	۲/۵
۲- جریان اطلاعات در یاخته	۵	۲/۵
۳- انتقال اطلاعات در نسل ها	۴	۲/۵
۴- تغییر در اطلاعات وراثتی	۵	۲/۵
۵- از ماده به انرژی	–	۲/۵
۶- از انرژی به ماده	–	۲/۵
۷- فناوری‌های نوین زیستی	–	۲/۵
۸- رفتارهای جانوران	–	۲/۵
جمع	۲٠	۲۰

---

---