سوالات نهایی خط به خط زیستشناسی دوازدهم تجربی؛ انتقال اطلاعات
کتاب الکترونیکی «جامـــــــعترین و آخــــــــرین پرسشهای آزمونهای نهایی زیستشناسی دوازدهم»
انتشارات: موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
تعداد صفحه: ۱۱۵
این کتاب شامل
- بررسی تمامی امتحانهای نهایی (از دیماه ۱۳۹۷ تا دیماه ۱۴۰۱) داخل کشور
- پاسخ تشریحی پرسشها؛
- پاسخ کامل فعالیتهای کتاب؛
- مطابق با جدیدترین تغییرات کتاب درسی
- تفکیک موضوعی پرسشها براساس سرفصلهای کتاب درسی
فصل انتقال اطلاعات در نسلها
شامل گفتارهای:
گفتار ۱: مفاهیم پایه
گفتار ۲: انواع صفات
بارمبندی مربوط به این فصل:
نیمسال اول: ۴ نمره
نیمسال دوم و شهریور: ۲/۵ نمره
درست یا نادرست
الف) گروه خونی فردی که Dd است، مثبت خواهد شد. (خرداد ۹۸ خارج صبح)
درست
ب) در گروه خونی ABO، دگرههای (اللهای) A و B نسبت به هم، همتوان هستند. (شهریور ۹۸)
درست
ج) در گل میمونی، با دیدن رنگ گل میتوان ژننمود (ژنوتیپ) آن را تشخیص داد. (خرداد ۹۸)
درست
د) صفات چند جایگاهی رخنمودهای (فنوتیپهای) گسسته ای دارند. (دی ۹۸)
نادرست
س) تغذیه نوزاد مبتلا به فنیلکتونوری با شیر مادر دارای فنیلآلانین به آسیب یاختههای مغزی او میانجامد. (خرداد ۹۸ خارج صبح)
درست
ش) در افراد مبتلا به هموفیلی، هم ساختار گلبولهای قرمز و هم نبود بعضی از پروتئینهای خونی باعث بیماری میشود. (شهریور ۹۰)
نادرست
ص) نمیتوان تنها از روی ژنها، علت اندازه قد یک فرد را توضیح داد. (دی ۹۸)
درست
ض) در افراد مبتلا به هموفیلی، هم ساختار گلبولهای قرمز و هم نبودِ بعضی از پروتئینهای خونی باعث بیماری میشود. (شهریور ۹۰)
نادرست
ه) بیماری فنیلکتونوری (PKU) به دلیل نبودن آنزیم سازنده آمینواسید فنیلآلانین است. (خرداد ۹۹ خارج صبح)
نادرست
ی) در گل میمونی، رنگ گل با ژننمود (ژنوتیپ) RW حالت حد واسط قرمز و سفید است. (خرداد ۹۹ خارج عصر)
درست
پیش از کشف قوانین وراثت، چه تصوری در مورد رابطۀ بین صفات والدین و فرزندان وجود داشت؟ (دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)
صفات فرزندان، آمیخته ای از صفات والدین و حد واسطی از آنهاست.
گروههای خونی: Rh و ABO
۱- D و d شکلهای مختلف صفت Rh را تعیین میکنند. بین این دگرهها (اللها) رابطه…………… برقرار است. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
بارز و نهفتگی (غالب و مغلوبی)
۲- جایگاه ژنی گروه خونی Rh در کدام فامتن (کروموزوم) است؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
کروموزوم شماره ۱
۳- اگر پروتئین D در غشای گویچههای قرمز وجود داشته باشد، گروه خونی RH (مثبت – منفی) است. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
مثبت
۴- اصطلاحات زیر را تعریف کنید.
الف) فنوتیپ: (شهریور ۹۴؛ ۰٫۵)
شکل ظاهری یا حالت بروز یافته صفت
ب) الل: (دی ۹۴؛ ۰٫۵)
D و d که شکلهای مختلف صفت Rh را تعیین میکنند و هر دو جایگاه ژنی یکسانی دارند؛ دِگره (الل) هم هستند. یا حالتهای مربوط به یک ژن
ج) ناخالص: (شهریور ۹۳؛ ۰٫۵)
فردى که هر دو نوع الل (بارز و نهفته) را با هم داشته باشد.
۵- شکل ظاهری مربوط به هر صفت، چه نامیده میشود؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
فنوتیپ
۶- اگر دو الل مربوط به یک صفت در یک جاندار شبیهِ یکدیگر باشند، میگویند آن جاندار نسبت به صفت مورد نظر چگونه است؟ (خرداد ۹۴؛ ۰٫۲۵)
خالص
۷- اگر گروه خونی زن و شوهری Rhمثبت باشد و گروه خونی یکی از فرزندان آنها Rh منفی شود، ژننمود این والدین را بنویسید. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
Dd
انواع ژننمود (ژنوتیپ)های گروه خونی Rh را بنویسید. (دی ۹۹؛ ۰٫۷۵)
DD , Dd , dd
۸ اگر فردی برای گروه خونی ABO فقط آنزیم A را داشته باشد، گروه خونی این فرد……….. است. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
A
۹ دگره صفت گروههای خونی ABO یک جایگاه مشخص از فامتن شماره……… را به خود اختصاص داده اند. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
۹
۱۰ جایگاه ژنهای گروه خونی ABO در فامتن شماره چند است؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
در فامتن شماره ۹ است.
۱۱ در مورد Rh و گروه خونی ABO به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) رابطه دگرههای (اللهای) مربوط به Rh از چه نوعی است؟
بارز و نهفتگی
ب) گروه خونی ABO جزء صفات تک جایگاهی است یا چند جایگاهی؟ (خرداد ۹۸ خارج کشور عصر؛ ۰٫۵)
تک جایگاهی
۱۲ در گروه خونی ABO، بین دگرههای (اللهای) A و B رابطهی…………….. وجود دارد. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
هم توانی
۱۳ در گروه خونی ABO، بین دگرههای (اللهای) O و B رابطهی……………… برقرار است. (خرداد ۹۸ خارج کشور صبح؛ ۰٫۲۵)
بارز و نهفتگی
۱۴ در گروه خونی ABO، بین دو دگره (الل) A و O چه رابطه ای برقرار است؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
بارز و نهفتگی
۱۵ چرا فردی که ژننمود (ژنوتیپ) AO دارد دارای گروه خونی A میباشد؟ (خرداد ۹۸ خارج کشور عصر؛ ۰٫۵)
دگره A آنزیم A را میسازد اما دگره O هیچ آنزیمینمیسازد.
۱۶ پدری گروه خونی O و مادری گروه خونی AB دارد. چه ژننمودها (ژنوتیپها) و رخنمودهایی (فنوتیپهایی) برای فرزندان آنان پیشبینی میکنید؟ (بدون ذکر راه حل) (شهریور ۹۸ و دی ۹۸؛ ۰٫۵)
AO: گروه خونی A و BO: گروه خونی B
۱۷ دختری با گروه خونی A، که یکی از والدینش گروه خونی O دارد، با پسری که گروه خونی AB دارد، ازدواج کرده است. کدام گروههای خونی در فرزندان آنها قابل انتظار است؟ (خرداد ۹۰؛ ۰٫۷۵)
AB و B و A
۱۸ اگر پدر گروه خونی AB و مادر گروه خونی B ناخالص داشته باشد، کدام گروههای خونی در فرزندان آنها قابل انتظار است؟ (شهریور ۸۷؛ ۰٫۷۵)
AB و B و A
۱۹ مردی با گروه خونی A که والدینش گروه خونی AB داشته اند، با زنی با گروه خونی AB ازدواج میکند، کدام گروههای خونی در فرزندان آنها مورد انتظار نیست؟ (خرداد ۹۳؛ ۰٫۵)
O و B
۲۰ در خانواده ای که پدر گروه خونی A و مادر گروه خونی B دارد، فرزندی با گروه خونی O متولد شده است.
الف) ژنوتیپ والدین را بنویسید.
AO و BO
ب) انواع فنوتیپهای جدید احتمالی در فرزندان کدامند؟ (شهریور ۹۱ و دی ۹۲)
O و AB و B و A
۲۱ در یک خانواده، گروه خونی مادر AO و پدر AB است. کدام ژنوتیپ در فرزندان این خانواده دیده نمیشود؟ (دی ۸۷؛ ۰٫۲۵)
۱) AO
۲) BO
۳) AA
۴) BB
BB
۲۲ در مورد صفات گروههای خونی ABO و Rh به پرسشهای زیر پاسخ دهید. (شهریور ۹۹؛ ۱)
الف) جایگاه ژنی کدام یک از صفات فوق در فامتن (کروموزوم) شماره ۹ است؟
گروه خونی ABO
ب) ژننمود (ژنوتیپ) فردی با گروه خونی O منفی را بنویسید.
OOdd
ج) چه رابطه ای بین دگره (الل) A و B وجود دارد؟
هم توانی
۲۳ در گروههای خونی انسان (ABO) کدام اللها نسبت به هم، رابطهی هم توانی نشان میدهند؟ (شهریور ۹۳؛ ۰٫۵)
A و B
بارزیت ناقص
۲۴ منظور از رابطه هم توانی بین دگرهها چیست؟ یک مثال برای آن ذکر کنید. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۷۵)
رابطهای در آن اثر دگرهها همراه با هم ظاهر میشود. مثل رابطه بین دگرههای A و B در گروه خونی ABO.
۲۵ هم توانی چه تفاوتی با بارزیت ناقص دارد؟ (خرداد ۹۲؛ ۰٫۵)
هم توانی: اثر دگرهها، همراه با هم ظاهر میشود.
بارزیت ناقص: صفت در حالت ناخالص، به صورت حد واسط حالتهای خالص مشاهده میشود.
۲۶ نوع رابطه بین اللهای زیر را مشخص نمایید. (خرداد ۸۸؛ ۰٫۵)
a) اللهای A و B در گروه خونی: هم توانی
b) اللهای رنگ گل در گیاه میمونی: بارزیت ناقص
۲۷ با توجه به این که در صفات زیر رابطه غالب و مغلوبی بین اللها وجود ندارد، در هر مورد نوع رابطه ی بین اللها را مشخص کنید. (شهریور ۹۲؛ ۰٫۵)
الف) همه ی فرزندان حاصل از آمیزش گل میمونی سفید با گل میمونی قرمز، صورتی رنگ میشوند.
بارزیت ناقص
ب) از ازدواج شخصی با گروه خونی A خالص، با فردی با گروه خونی B خالص، تمامیفرزندان گروه خونی AB خواهند شد.
هم توانی
۲۸ از آمیزش یک گیاه گل صورتی (RW) با یک گیاه میمونی گل صورتی دیگر، کدام نتیجه زیر درست است؟ (دی ۹۳؛ ۰٫۲۵)
۱- همه زادههای آنها صورتی هستند.
۲- زادههای آنها ۳ نوع ژنوتیپ و ۳ نوع فنوتیپ دارند.
۳- زادههای آنها ۳ نوع ژنوتیپ و ۲ نوع فنوتیپ دارند.
۲ صحیح است.
۲۹ کدام رنگ گل میمونی نشان دهنده رابطه بارزیت ناقص بین دو دگره R و W است؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
صورتی
۳۰ رنگ گل میمونی RW چگونه است؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
صورتی
۳۱ از آمیزش دو گل میمونی صورتی، (دو – سه) نوع رخنمود (فنوتیپ) در زادهها مشاهده میشود. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
سه
۳۲ رخنمودهای (فنوتیپهای) زادههای حاصل از آمیزش دو گل میمونی صورتی را با رسم مربع پانت بنویسید. (خرداد ۹۹؛ ۱)
گامتها | W | R |
R | RW | RR |
W | WW | RW |
رخنمود (فنوتیپ)های زادهها: قرمز، سفید و صورتی
۳۳ از آمیزش دو گیاه گل میمونی که ژنوتیپ RW دارند، مطلوب است: (دی ۹۵؛ ۰٫۷۵)
الف) ژنوتیپ گیاهانی که غیر از ژنوتیپِ والدین داشته باشند. (بدون نوشتن راه حل)
RR و WW
ب) فنوتیپ گیاه RW را بنویسید.
صورتی
۳۴ خرگوشی با موی سیاه با خرگوشی سفید موی، آمیزش کرده و در میان فرزندان حاصل، بچه خرگوشی با موی خاکستری دیده میشود. (خرداد ۹۰؛ ۰٫۵)
الف) نوع وراثت رنگ موی خرگوش را بنویسید.
بارزیت ناقص
ب) ژنوتیپ خرگوش خاکستری را بنویسید.
BW (دو حرف بزرگ و متفاوت نمره دارد)
انواع صفات
الف) مستقل از جنس مانند: Rh ،ABO، رنگ گل میمونی، فنیلکتونوری
ب) وابسته به جنس مانند: هموفیلی
۳۵ در کدام یک از بیماریهای زیر، الل مربوط به عامل بیماری زا، بر روی کروموزوم جنسی X قرار دارد؟ (دی ۹۳؛ ۰٫۲۵)
۱-هموفیلی ۲- فنیلکتونوریا
هموفیلی
۳۶ کدام فامتن (کروموزوم) انسان جایگاهی برای دگرههای هموفیلی ندارد؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
کروموزوم Y (هر کروموزوم دیگری غیر از X)
۳۷ چرا در صفات وابسته به X ممکن نیست پدر ناقل باشد؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۵)
در فامتن Y (0/25) جایگاهی برای دگرههای ژنهای وابسته به X وجود ندارد. (۰/۲۵)
۳۸ چرا در بیماری هموفیلی (وابسته به X) مرد ناقل وجود ندارد؟ (خرداد ۹۸ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
در فامتن Y جایگاهی برای دگرههای هموفیلی وجود ندارد.
۳۹ ژننمود (ژنوتیپ) دختر ناقل بیماری هموفیلی را بنویسید. (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
XHXh
۴۰ دختر دارای ژننمود (ژنوتیپ) X^H X^h سالم است یا بیمار؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
سالم
۴۱ علت شایعترین نوع هموفیلی چیست؟ (دی ۹۸ و خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
شایعترین نوع هموفیلی به فقدان عامل انعقادی VIII (هشت) مربوط است.
زن و مردی سالم از نظر بیماری هموفیلی، پسری هموفیل دارند.
الف) ژننمود این زن و مرد را برای هموفیلی بنویسید.
پدرX^H Y و مادر XH X^h
ب) اگر این زن و مرد صاحب فرزند دختری شوند، ژننمودهای احتمالی این دختر را برای هموفیلی بنویسید. (دی ۹۹؛ ۱)
X^H X^h یا X^H X^H
زن و مردی سالم، پسری هموفیل با گروه خونی AB و دختری سالم با گروه خونی O دارند. (بدون ذکر راه حل) (خرداد ۹۹ خارج صبح)
الف) ژننمود (ژنوتیپ) پدر و مادر را برای صفت هموفیلی بنویسید.
پدر X^H Y و مادر X^H X^h
ب) رخنمود (فنوتیپ) گروه خونی پدر و مادر چیست؟
یکی از والدین دارای گروه خونی A و دیگری گروه خونی B میباشد.
مردی سالم قصد دارد با زنی هموفیل ازدواج کند، چه ژننمود (ژنوتیپ) و رخنمودهایی (فنوتیپهایی) برای فرزندان آنان پیش بینی میکنید؟ (بدون نوشتن راه حل) (خرداد ۹۸ خارج عصر)
فنوتیپ | ژنوتیپ |
دختر سالم (ناقل) | X^H X^h |
پسر هموفیلی | X^h Y |
مردی هموفیل قصد دارد با زنی ازدواج کند که سالم است و ناقل هم نیست. چه ژننمودها (ژنوتیپها) و رخنمودهایی (فنوتیپهایی) برای فرزندان آنان پیش بینی میکنید؟ (بدون ذکر راه حل) (خرداد ۹۸)
X^H X^h: دختر ناقل و X^H Y: پسر سالم
ژننمودهای (ژنوتیپهای) فرزندان حاصل از ازدواج مردی هموفیل با زنی ناقل هموفیلی را با رسم مربع پانت بنویسید. (دی ۹۸؛ ۱)
گامتها | Y | X^h |
X^H | X^H Y | X^H X^h |
X^h | X^h Y | X^h X^h |
۴۶ زن و مردی سالم، دارای فرزند هموفیل شده اند. اگر پدر زن، هموفیل باشد، ژنوتیپ مادر و جنسیت فرزند هموفیل را بنویسید. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۵)
ژنوتیپ مادر: X^H X^h جنسیت فرد هموفیل: پسر
۴۷ مردی هموفیل با زنی سالم که پدرش هموفیل بوده، ازدواج کرده است. ژنوتیپ زن را مشخص کنید. (خرداد ۹۲؛ ۰٫۲۵)
X^H X^h
۴۸ مردی سالم قصد دارد با زنی هموفیل ازدواج کند. چه ژننمود و رخنمودهایی برای فرزندان آنان پیشبینی میکنید؟ (بدون ذکر راه حل) (خرداد ۹۹؛ خارج عصر)
پسرها هموفیل: X^h Y دخترها سالم (ناقل بیماری): X^H X^h
۴۹ زن و مردی سالم صاحب فرزندی هموفیل شده اند. با توجه به این که هموفیلی یک بیماری وابسته به X و نهفته است. (شهریور ۹۹)
الف) جنسیت فرزند هموفیل را مشخص کنید.
پسر
ب) ژننمود (ژنوتیپ) والد ناقل را بنویسید.
X^H X^h
ج) احتمال تولد کدام یک، دختر هموفیل یا پسر سالم در این خانواده وجود ندارد؟
دختر هموفیل
۵۰ فرزند اولِ مردی هموفیل با زنی که سالم است، پسر هموفیل است. ژنوتیپ مادر را بنویسید. (شهریور ۹۰؛ ۰٫۲۵)
X^H X^h
۵۱ زن و مردی سالم، دارای پسر هموفیل شده اند. این پسر بیماری خود را، از کدام والد به ارث برده است؟ (خرداد ۹۱؛ ۰٫۲۵)
مادر
۵۲ اگر زن فقط روی یکی از کروموزومهای X خود، الل مغلوب داشته باشد، صفت مربوط به آن ظاهر نمیشود. علت را بنویسید. (خرداد ۹۳؛ ۰٫۵)
زیرا الل بارزی که روی کروموزوم x دیگر وجود دارد از بروز آن صفت جلوگیری میکند.
۵۳ کدام گزینه زیر درست است؟ (خرداد ۹۴)
۱) اگر پدر مبتلا به بیماری مستقل از جنس و غالب باشد، فقط فرزندانِ پسر او بیمار میشوند.
۲) در بیماری فنیلکتونوری، احتمالِ انتقال بیماری، برای فرزندان دختر و پسر یکسان نیست.
۳) در یک بیماری مستقل از جنس و مغلوب، پدر و مادری که ناقل بیماری هستند، میتوانند دختر بیمار داشته باشند.
۴) زن مبتلا به بیماری هموفیلی، فقط روی یکی از کروموزومهای X خود الل مغلوب هموفیلی را دارد.
گزینه ۳
۵۴ نشانه ی زیر مربوط به کدام بیماری است؟(دی ۹۴)
این افراد در خطر خون ریزی بیش از حد قرار دارند.
هموفیلی
صفات
۵۵ رنگ گل میمونی مثالی از صفات (تک جایگاهی _ چند جایگاهی) است. (شهریور ۹۸)
تک جایگاهی
۵۶ رخنمود (فنوتیپ) صفات تک جایگاهی،………….. است. (خرداد ۹۸ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
غیر پیوسته
۵۷ اندازه قد انسان صفتی گسسته است یا پیوسته؟ (خرداد ۹۹ خارج شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
پیوسته
۵۸ نمودار توزیع فراوانی رخنمودهای (پیوسته _ غیرپیوسته) شبیه زنگوله است. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
پیوسته
۵۹ نمودار توزیع فراوانی کدام یک شبیه زنگوله است؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
۱) رنگ گل میمونی
۲) گروه خونی ABO
۳) صفت Rh
۴) رنگ ذرت
گزینه ۴
۶۰ صفت رنگ نوعی ذرت یک صفت چند جایگاهی است یا تک جایگاهی؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
چند جایگاهی
۶۱ اگر نمودار توزیع فراوانی رخنمودهای (فنوتیپهای) صفتی زنگوله ای باشد، آن صفت (چند جایگاهی _ تک جایگاهی) است. (خرداد ۹۸ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
چند جایگاهی
۶۲ در رابطه با رنگ نوعی ذرت، ژننمود (ژنوتیپ) ذرتهای موجود در دو آستانۀ طیف یعنی قرمز و سفید را بنویسید. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۵)
رنگ قرمز AABBCC و رنگ سفید aabbcc
۶۳ نوعی ذرت صفتی با سه جایگاه ژنی دارد. در رخنمودهای ناخالص، هر چه تعداد دگرههای بارز بیشتر باشد، مقدار رنگ (سفید _ قرمز) کمتر است. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
سفید
۶۴ در رابطه با رنگ نوعی ذرت، در رخنمودهای ناخالص، هر چه تعداد دگرههای بارز بیشتر باشد، مقدار رنگ قرمز (بیشتر _ کمتر) است. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
بیشتر
۶۵ در رنگ نوعی ذرت که یک صفت چند جایگاهی است، دگرههای بارز چه رنگی را به وجود میآورند؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
قرمز
۶۶ ساخته شدن سبزینه در گیاهان علاوه بر ژن به چه چیزی نیاز دارد؟ (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
نور
مهار بیماریهای ژنتیک
۶۷ در بیماران مبتلا به فنیلکتونوری (PKU) کدام آنزیم وجود ندارد؟ (دی ۹۸ و خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۵)
در این بیماری آنزیمیکه آمینواسید فنیلآلانین را میتواند تجزیه کند وجود ندارد.
۶۸ در بیماری فنیلکتونوری، آنزیم تجزیه کننده کدام آمینواسید وجود ندارد؟ (خرداد ۹۸ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
فنیلآلانین
۶۹ در بیماری………… آنزیمیکه آمینواسید فنیلآلانین را میتواند تجزیه کند، وجود ندارد. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
فنیلکتونوری
۷۰ در بیماری فنیلکتونوری (PKU) تجمع چه ماده ای در بدن به ایجاد ترکیبات خطرناک منجر میشود؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
فنیلآلانین
۷۱ در بیماری فنیلکتونوری، آنزیمیکه آمینواسید فنیلآلانین را (تجزیه کند _ بسازد) وجود ندارد. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
تجزیه کند
۷۲ تغذیه نوزاد مبتلا به بیماری فنیلکتونوری با شیر مادر، باعث آسیب رسیدن به کدام یاختههای بدن او میشود؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
یاختههای مغزی
۷۳ چگونه میتوان از بروز بیماری فنیلکتونوری (PKU) جلوگیری کرد؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۵)
با تغذیه نکردن از خوراکیهایی که فنیلآلانین دارند (۰/۲۵) میتوان مانع بروز اثرات این بیماری شد.(۰/۲۵)
۷۴ چرا در بیماران مبتلا به فنیلکتونوریا، عقب ماندگی ذهنی به وجود میآید؟ (دی ۹۳)
در این بیماری آنزیمیکه آمینواسید فنیلآلانین را میتواند تجزیه کند وجود ندارد. (۰/۲۵) تجمع فنیلآلانین در بدن به ایجاد ترکیبات خطرناک منجر میشود. در این بیماری، مغز آسیب میبیند. (۰/۲۵)
۷۵ از ازدواج زن و مرد سالمی، فرزند اول این خانواده، دختری مبتلا به فنیلکتونوریا (PKU) متولد شده است. ژنوتیپ مادر این دختر را بنویسید. (دی ۹۰؛ ۰٫۲۵)
Aa یا ژنوتیپ ناخالص
علت عبارت زیر را بنویسید.
«نوزادان در بدو تولد، از نظر ابتلای احتمالی به بیماری فنیلکتونوری، با انجام آزمایش خون بررسی میشوند.» (دی ۹۹؛ ۰٫۵)
فنیلکتونوری یک بیماری نهفته است و وقتی نوزاد متولد میشود علائم آشکاری ندارد. تغذیه نوزاد مبتلا به این بیماری با شیر مادر (که حاوی فنیلآلانین است) به آسیب یاختههای مغزی اومیانجامد.
۱ یک موش سیاه با یک موش قهوه ای آمیزش انجام داده و همه ی فرزندان آنها سیاه رنگ شده اند. (رنگ سیاه به قهوه ای بارز است)
الف) چرا در میان فرزندان آنها بچه موشی که رنگ قهوه ای داشته باشد، وجود ندارد؟
زیرا موش سیاه رنگ خالص بوده است.
ب) ژنوتیپ زادهها را مشخص کنید. (شهریور ۹۲)
ناخالص (Aa)
۲ گیاه نخود فرنگی ساقه بلندی را با گیاه نخود فرنگی دیگری که فنوتیپ ساقه کوتاه دارد، آمیزش میدهیم. در بین زادههای حاصل، ساقه بلند و ساقه کوتاه دیده میشود. ژنوتیپ گیاهان والد چگونه بوده است؟ (الل ساقه بلند = T و الل ساقه کوتاه = t) (دی ۹۳؛ ۰٫۵)
Tt و tt
۳ عامل بیماری کم خونی وابسته به گلبولهای قرمز داسی شکل، اللی بارز است یا نهفته؟ (دی ۹۳ و دی ۹۵؛ ۰٫۲۵)
نهفته
بارمبندی زیستشناسی دوازدهم
بارم بندی زیستشناسی ۳ سال تحصیلی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۱
درس زیستشناسی دوازدهم
ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام میشود.
ارزشیابی مستمر بر اساس فعالیتهای گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام میشود. این ارزشیابی بر اساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیتها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحثهای گروهی، پاسخ به پرسشهای کتبی و شفاهی انجام میشود.
نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.
ارزشیابی پایانی به صورت آزمون کتبی انجام میشود. در نوبت اول ۲۰ نمره از چهار فصل اول کتاب (تا پایان صفحه ۶۲) و در نوبت خرداد، شهریور و دی ماه ۲۰ نمره از همه کتاب مطابق با جدول زیر پیشنهاد میشود.
نکات قابل توجه:
۱- طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی ها و پیوستهای آخرکتاب در همه آزمونها ممنوع است.
۲- گرچه نمره جداگانهای برای فعالیتهای کتاب زیست شناسی ۳ منظور نشده، اما بدیهی است که بخشی از نمره هر فصل به فعالیتهای آن فصل اختصاص دارد. بر این اساس طراحان محترم در طراحی پرسش مربوط به هر فصل، فعالیتها و نتایج آنها را مد نظر قرار دهند.
شماره فصل و عنوان | نیمسال اول | نیمسال دوم و شهریور |
۱- مولکولهای اطلاعاتی | ۶ | ۲/۵ |
۲- جریان اطلاعات در یاخته | ۵ | ۲/۵ |
۳- انتقال اطلاعات در نسل ها | ۴ | ۲/۵ |
۴- تغییر در اطلاعات وراثتی | ۵ | ۲/۵ |
۵- از ماده به انرژی | – | ۲/۵ |
۶- از انرژی به ماده | – | ۲/۵ |
۷- فناوریهای نوین زیستی | – | ۲/۵ |
۸- رفتارهای جانوران | – | ۲/۵ |
جمع | ۲٠ | ۲۰ |
کتاب زیستشناسی ۳
فصل ۱- مولکولهای اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئینها
فصل ۲- جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
فصل ۳- انتقال اطلاعات در نسلها
مفاهیم پایه
انواع صفات
فصل ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیتها
تغییر در گونهها
فصل ۵- از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
فصل ۶- از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنشهای فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
فصل ۷- فناوریهای نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فصل ۸- رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
ارتباط و زندگی گروهی
آزمونهای آنلاین زیست ۳
فصل مولکولهای اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئینها
مولکولهای اطلاعاتی
فصل جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
جریان اطلاعات در یاخته
فصل انتقال اطلاعات در نسلها
مفاهیم پایه
انواع صفات
انتقال اطلاعات در نسلها
فصل تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیتها
تغییر در گونهها
تغییر در اطلاعات وراثتی
فصل از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
از ماده به انرژی
فصل از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنشهای فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
از انرژی به ماده
فصل فناوریهای نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فناوریهای نوین زیستی
فصل رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
رفتارهای جانوران
ارتباط و زندگی گروهی