سوالات نهایی خط به خط زیست‌شناسی دوازدهم تجربی؛ جریان اطلاعات در یاخته

---

---

---

---

درست یا نادرست

---

الف) چون تعداد رمزهای سه حرفی بیشتر از تعداد لازم برای ۲۰ نوع آمینواسید است، یک آمینواسید ممکن است بیش از یک رمز داشته باشد. (دی ۸۹؛ ۰٫۲۵)

درست

ب) راه انداز قسمتی از DNA است که در نزدیکی جایگاه پایان رونویسی قرار دارد. (دی ۹۳؛ ۰٫۲۵)

نادرست (البته جای بحث دارد راه انداز یک ژن ممکن است در نزدیکی جایگاه پایان رونویسی ژن مجاورش باشد.) 

ج) هر رمز سه نوکلئوتیدی mRNA را یک کدون می‌نامند. (شهریور ۹۲؛ ۰٫۲۵)

درست

د) در بخش آنتی کدون مولکول tRNA، توالی AUC نمی‌تواند وجود داشته باشد. (خرداد ۹۶؛ ۰٫۲۵)

درست

ذ) کدون هر آمینواسید در جانداران مختلف متفاوت ولی در گروه‌های نزدیک جانداران یکسان است. (دی ۸۹؛ ۰٫۲۵)

نادرست

ر) سه نوکلئوتید یک کدون تعیین می‌کند که tRNA چه آمینو اسیدی را باید حمل کند. (دی ۸۹؛ ۰٫۲۵)

نادرست

ز) مناطقی از DNA که رونوشت آنها در mRNAی بالغ باقی می‌ماند، اینترون نامیده می‌شود.

نادرست

ژ) هر رمز سه نوکلئوتیدی mRNA را یک آنتی کدون می‌نامند.

نادرست

ط) در رونویسی یک ژن در سلول تخم یک دوزیست، رشته‌های منشعب در ساختار پرمانند، DNA‌هایی هستند که در حال ساخته شده اند. (خرداد ۹۵؛ ۰٫۲۵)

نادرست

ظ) پس از اتصال بخش بزرگ و کوچک ریبوزوم به یکدیگر، tRNA آغازگر با کدون آغاز رابطه ی مکملی برقرار می‌کند.

نادرست

ک) در یوکاریوت‌ها mRNA اولیه اغلب هم در هسته و هم در سیتوپلاسم حضور دارد. (شهریور ۹۷؛ ۰٫۲۵)

نادرست

گ) حذف رونوشت اینترون‌ها و تشکیل mRNA بالغ در هسته صورت می‌گیرد. (خرداد ۹۵؛ ۰٫۲۵)

درست

س) مناطقی از DNA که رونوشت آنها در RNA بالغ باقی می‌ماند، اگزون نامیده می‌شود.

درست

ش) در پروکاریوت‌ها آنزیم RNA پلی‌مراز به تنهایی نمی‌تواند راه انداز را شناسایی کند. (دی ۹۰؛ ۰٫۲۵)

نادرست

ف) در یوکاریوت‌ها، اتصال بعضی رناهای کوچک مکمل به رنای پیک مثالی از تنظیم بیان ژن پس از رونویسی است. (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

درست

ق) طول عمر رنای پیک (mRNA) در پروکاریوت‌ها بیشتر از یوکاریوت‌ها است. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)

نادرست

ص) تجمع رِناتَن‌ها (ریبوزوم‌ها) فقط در یاخته‌های پروکاریوت دیده می‌شود. (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)

نادرست

ض) فقط یکی از دو رشته هر ژن رونویسی می‌شود. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)

درست

ح) در رونویسی، نوکلئوتید تیمین‌دار رنا به عنوان مکمل در برابر نوکلئوتید آدنین‌دار دنا قرار می‌گیرد. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

نادرست

خ) در پروکاریوت‌ها شروع ترجمه یک رنای پیک (mRNA) ممکن است قبل از پایان رونویسی آن رنا آغاز شود. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)

درست

ث) در یوکاریوت‌ها پروتئین‌سازی حتی ممکن است پیش از پایان رونویسی رنای پیک (mRNA) آغاز شود. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)

نادرست

پ) در یاخته‌های یوکاریوتی، رناهای ساخته شده در رونویسی برای انجام کارهای خود، دستخوش تغییراتی می‌شوند. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)

درست

و) تنظیم بیان ژن، موجب ایجاد یاخته‌های متفاوتی از یاخته‌های بنیادی مغز استخوان می‌شود. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)

درست

ن) رمزه (کدون) آمینواسیدها در بسیاری از جانداران یکسان‌اند. (دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)

نادرست

۲- در صورتی که رمز هر آمینواسید دو حرفی باشد، فقط (۱۶ نوع آمینواسید – ۴ نوع آمینواسید) علامت رمز خواهند داشت.

۱۶ نوع

۳- یک تفاوت همانندسازی و رونویسی را بنویسید. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۵)

در رونویسی با توجه به نوکلئوتیدهای رشته دنا، نوکلئوتیدهای مکمل در زنجیره رنا قرار می‌گیرد و به هم متصل می‌شوند. در همانندسازی با توجه به نوکلئوتیدهای رشته دنا، نوکلئوتیدهای مکمل در زنجیره دنا قرار می‌گیرد. در هر چرخۀ یاخته ای یک بار همانندسازی انجام می‌شود. رونویسی یک ژن می‌تواند در هر چرخه بارها انجام شود.

در همانندسازی DNA مولکول جدیدی که ساخته می‌شود، DNA است (۰/۲۵)، در حالی که در رونویسی مولکول ساخته شده از جنس RNA است (۰/۲۵).

در همانندسازی DNA هر دو رشته به عنوان الگو عمل می‌کنند (۰/۲۵)، در صورتی که در رونویسی یکی از دو رشته‌ی DNA به عنوان الگو عمل می‌کند.

۴- در این فرآیند، یکی از دو رشته ی DNA به عنوان الگو مورد استفاده قرار می‌گیرد. (رونویسی – همانندسازی) (شهریور ۹۰؛ ۰٫۲۵)

رونویسی

۵- بخشی از ژن که محل صحیح آغاز رونویسی را تعیین می‌کند، چه نام دارد؟ (شهریور ۹۴؛ ۰٫۲۵)

راه انداز

۶- رونویسی با اتصال RNAپلی‌مراز به قسمتی از ژن به نام (جایگاه آغاز رونویسی – راه انداز ژن) شروع می‌شود.

راه انداز ژن

۷- در فرآیند رونویسی کدام آنزیم موجب باز شدن دو رشته DNA از یکدیگر می‌شود؟ (شهریور ۹۶؛ ۰٫۲۵)

RNA پلی‌مراز

۸- در یوکاریوت‌ها رنای رِناتَنی (rRNA) توسط کدام رنابسپاراز ساخته می‌شود؟ (دی ۹۲، دی ۹۷ و خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)

رنابسپاراز ۱

۹- رونویسی از ژن‌های rRNA بر عهده آنزیم RNAپلی‌مراز…………. است‌. (دی ۹۴؛ ۰٫۲۵)

RNAپلی‌مراز ۱

رونویسی ژن‌های tRNA در یوکاریوت‌ها، توسط آنزیم RNAپلی‌مراز………. صورت می‌گیرد. (شهریور ۹۲ و شهریور ۹۳؛ ۰٫۲۵)

RNAپلی‌مراز ۳

در یوکاریوت‌ها، RNAای که در نتیجه فعالیت RNAپلی‌مراز ۳ حاصل می‌شود،………. نام دارد. (دی ۹۳؛ ۰٫۲۵)

tRNA

در یوکاریوت‌ها آنزیم (RNAپلی‌مراز ۳ – RNAپلی‌مراز ۱)، رونویسی ژن‌های tRNA را انجام می‌دهد.

RNAپلی‌مراز ۳

در سلول‌های یوکاریوتی، مولکول tRNA در اثر فعالیت پلی‌مرازی کدام آنزیم ساخته می‌شود؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)

RNAپلی‌مراز ۳

نقش هر یک از دو نوع آنزیم پلیمراز ۱ و پلیمراز ۲ را در سلول‌های یوکاریوتی بنویسید.

rRNA توسط RNAپلی‌مراز ۱ و mRNA توسط RNAپلی‌مراز ۲ ساخته می‌شود.

وظیفه RNAپلی‌مراز ۳ در سلول‌های یوکاریوت بنویسید.

tRNA توسط RNAپلی‌مراز ۳ ساخته می‌شود.

به رشته مکمل رشته الگو در مولکول دنا، چه گفته می‌شود؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

رشته رمزگذار

فرآیندهای رونویسی و همانندسازی را از نظر نوع الگو با یکدیگر مقایسه کنید. (خرداد ۹۷؛ ۰٫۵)

در همانندسازی از دو رشته به عنوان الگو و در رونویسی از یک رشته استفاده می‌شود.

در کدام مرحله رونویسی، رنابسپاراز راه انداز را شناسایی می‌کند؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)

مرحله آغاز

چرا برای رونویسی از ژن به راه انداز نیاز است؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۵)

راه انداز موجب می‌شود رنابسپاراز اولین نوکلئوتید مناسب (۰/۲۵) را به طور دقیق پیدا و رونویسی را از آنجا آغاز کند. (۰/۲۵)

در ارتباط با فرآیند رونویسی، کدام عبارت صحیح است؟ (شهریور ۹۷؛ ۰٫۲۵)

۱) پس از رونویسی جایگاه پایان رونویسی، RNA پلی‌مراز از RNA جدا می‌شود.

غلط

۲) در رونویسی یکی از دو رشته DNA، به عنوان الگو عمل می‌کند.

صحیح

۳) در یوکاریوت‌ها این فرآیند در سیتوپلاسم انجام می‌شود.

غلط. می‌تواند صحیح در نظر گرفته شود: میتوکندری و کلروپلاست

در مورد رونویسی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید‌. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۷۵)

الف) در یوکاریوت‌ها رنای پیک (mRNA) توسط کدام رنابسپاراز ساخته می‌شود؟

رنابسپاراز ۲

ب) شکل مقابل کدام مرحله از رونویسی را نشان می‌دهد؟

مرحله آغاز

ج) شماره (۱) را نام گذاری کنید.

رنابسپاراز

با توجه به شکل روبرو به پرسش‌ها پاسخ دهید. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۷۵)

الف) کدام مرحله از رونویسی را نشان می‌دهد؟

آغاز

ب) شماره‌های (۱) و (۲) را نام گذاری کنید.

۱- راه انداز ۲- رنابسپاراز (RNAپلی‌مراز)

در شکل روبرو (؟) را نامگذاری کنید. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

رشته رمزگذار

---

تغییرات mRNA: پیرایش

---

علت عبارت زیر را بنویسید. (دی ۹۹؛ ۰٫۵)

در بعضی ژن‌های یوکاریوتی، رنای پیک (mRNA) بالغ، کوتاه تر از رنای پیک اولیه (نابالغ) است.

در بعضی ژن‌ها، توالی‌های معینی از رنای ساخته شده، جدا و حذف می‌شود و سایر بخش‌ها به هم متصل می‌شوند و به علت حذف رونوشت اینترون‌ها یک رنای پیک بالغ کوتاه‌تر ساخته می‌شود.

مناطقی از DNA که رونوشت آنها در mRNA بالغ حذف می‌شود، ………… نامیده می‌شود. (دی ۹۲؛ ۰٫۲۵)

اینترون

مناطقی از DNA که رونوشت آن‌ها در mRNA بالغ باقی می‌ماند، ………… نامیده می‌شود. (شهریور ۹۲؛ ۰٫۲۵)

اگزون

مناطقی از …………. که رونوشت آن‌ها در mRNA بالغ باقی می‌ماند، اگزون نامیده می‌شود. (شهریور ۹۳؛ ۰٫۲۵)

دنا (DNA)

به بخش‌هایی که در مولکول دنا وجود دارند و رونوشت آن‌ها در رنای پیک سیتوپلاسمی‌حذف نمی‌شوند،………….. می‌گویند. (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

اگزون

در یوکاریوت‌ها مناطقی در DNA وجود دارد که رونوشت آنها در mRNA بالغ نیز باقی می‌ماند. (اگزون – اینترون) (شهریور ۹۰؛ ۰٫۲۵)

اگزون

به بخش‌هایی از مولکول دنا که رونوشت آنها در رنای پیک سیتوپلاسمی‌حذف شده، (میانه– بیانه) می‌گویند. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)

میانه

میانه (اینترون) را تعریف کنید. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۵)

نواحی که در مولکول DNA وجود دارد ولی رونوشت آن mRNA سیتوپلاسمی‌حذف شده است.

در یوکاریوت‌ها، RNAای که مستقیماً در نتیجه ی فعالیت RNAپلی‌مراز حاصل می‌شود (mRNA اولیه – mRNA بالغ) نام دارد.

mRNA اولیه

شکل زیر طرح ساده ای از رشته الگوی مولکول دنا و رنای بالغ حاصل از آن را نشان می‌دهد. (شهریور ۹۸؛ ۰/۵)

با توجه به شکل به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:

الف) این طرح در یاخته یوکاریوتی دیده می‌شود یا یاخته پروکاریوتی؟

یوکاریوت

ب) بخش‌هایی از مولکول دنا که به شکل حلقه در آمده، چه نام دارد؟

اینترون

رنای رونویسی شده از رشته الگو، در ابتدا دارای رونوشت‌های میانۀ دنا است. به این رنا،………….. گفته می‌شود. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

رنای نابالغ یا اولیه

رنای (RNA) بالغ را تعریف کنید. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۵)

با حذف رونوشت میانه‌ها (اینترون‌ها) از رنای اولیه (۰/۲۵) و پیوستن بخش‌های باقیمانده به هم، رنای بالغ ساخته می‌شود. (۰/۲۵)

رنای بالغ، حاصل پیوند بین (میانه‌ها – بیانه‌ها) است. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)

بیانه‌ها

mRNA اولیه ای با ۳ اگزون و ۲ اینترون در سلول کپک نوروسپورا مفروض است. بر مبنای گسسته بودن ژن‌های یوکاریوتی، به سؤالات پاسخ دهید. (خرداد ۹۶؛ ۰٫۵)

الف) تعداد قطعاتی که در mRNA بالغ باقی می‌ماند؟

۳ قطعه

ب) محل تشکیل mRNA بالغ در کدام بخش سلول است؟

در هسته

در جریان بالغ شدن یک mRNA اولیه چهار پیوند فسفودی‌استر شکسته می‌شود: (خرداد ۹۴؛ ۰٫۵)

الف) mRNA حاصل چند اگزون دارد؟

۳=۱+۲   «««««««««      ۲ = ۲ ÷ ۴

ب) در این فرآیند چند پیوند فسفودی‌استر تشکیل می‌شود؟

۲

ژن‌های سازنده (رنای رِناتَنی – رنای ناقل) در یاخته‌های تازه تقسیم شده بسیار فعال اند. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

رنای رِناتَنی

شکل زیر ساختار پر مانند حاصل از رونویسی یک ژن یوکاریوتی را نشان می‌دهد: (دی ۸۸؛ ۰٫۷۵)

الف) کدام شماره جهت حرکت RNAپلی‌مراز را روی ژن نشان می‌دهد؟ با یک دلیل بنویسید.

شماره ۲، زیرا در جهت (۲) در مولکول‌های RNA در حال طویل شدن هستند.

ب) خط افقی میانی که با علامت سؤال مشخص شده، چه مولکولی است؟

DNA

---

ترجمه

---

ساخته شدن پلی پپتید از روی اطلاعات رنای پیک، چه نامیده می‌شود؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

ترجمه

رمز سه نوکلئوتیدی mRNA را چه می‌نامند؟ (شهریور ۹۳؛ ۰٫۲۵)

کدون

ژن‌هایی که محصول رونویسی آنها……………. باشد ترجمه می‌شوند. (خرداد ۹۶؛ ۰٫۲۵)

mRNA

با توجه به شکل، سؤالات زیر را پاسخ دهید:

الف) ساختار سه بعدی این مولکول در سلول چگونه است؟

شبیه حرف L

ب) اگر این tRNAی آغازگر باشد، توالی آنتی کدون آن چیست؟

UAC

در شکل روبه رو یک رنای ناقل (tRNA) با تاخوردگی اولیه نشان داده شده است. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)

کدام شماره توالی پادرمزه (آنتی‌کدون) را نشان می‌دهد؟

(۱)

با توجه به شکل به پرسش‌ها پاسخ دهید. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۷۵)

الف) تفاوت رناهای ناقل (tRNA) مربوط به کدام شماره در این مولکول است؟

۲

ب) شکل تاخوردگی اولیه رنای ناقل را نشان می‌دهد یا ساختار سه بعدی آن را؟

تاخوردگی اولیه

ج) این مولکول در باکتری اشرشیا کلای توسط چه آنزیمی ساخته می‌شود؟

رنا بسپاراز

با توجه به این نکته که مولکول tRNA تک رشته‌ای است، بخش‌های دو رشته ای موجود در مولکول tRNA چگونه حاصل شده است؟ (خرداد ۹۵؛ ۰٫۲۵)

بخش‌های دو رشته‌ای موجود در مولکول نتیجه تاخوردگی‌های مولکول tRNA روی خود حاصل شده اند.

در ساختار سه بعدی رنای ناقل یک بخش محل اتصال آمینواسید و دیگری توالی ۳ نوکلئوتیدی به نام……است. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)

آنتی کدون (پادرمزه)

هر رمز سه نوکلئوتیدی tRNA را یک…………. می‌نامند. (دی ۹۱؛ ۰٫۲۵)

آنتی کدون

تفاوت توالی‌های انواع رناهای ناقل مربوط به کدام ناحیه می‌باشد؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

ناحیه آنتی کدونی

فرایند اتصال آمینواسید به رنای ناقل (tRNA) یک واکنش انرژی‌زا یا انرژی‌خواه است؟

انرژی‌خواه

ب) در مرحلۀ طویل شدن، بعد از جابه جایی رناتن، رنای ناقل حامل رشتۀ پپتیدی در کدام جایگاه قرار می‌گیرد؟ (دی ۹۹)

جایگاه P (0/25)

در مورد رناتن (ریبوزوم) به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (دی ۹۹)

الف) جنس هر زیرواحد آن از چیست؟

رنا و پروتئین

ب) در ساختار کامل چند جایگاه دارد؟

سه جایگاه (۰/۲۵)

شکل زیر بخشی از آغاز پروتئین سازی را نشان می‌دهد. نام اجزای شماره گذاری شده را در برگه‌ی امتحانی بنویسید. (دی ۹۰؛ ۱)

۱) بخش کوچک ریبوزوم

۲) mRNA

۳) بخش بزرگ ریبوزوم

۴) جایگاه A

نقش tRNA آغازگر در فرآیند ترجمه چیست؟ (شهریور ۹۷؛ ۰٫۵)

برقراری رابطه مکملی با کدون آغاز

در هنگام ترجمه، توالی پادرمزه (آنتی کدون) با توالی رَمزه مکمل خود چه پیوندی برقرار می‌کند؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)

پیوند هیدروژنی مناسب

آنتی کدون tRNA حامل متیونین را بنویسید. (شهریور ۹۵؛ ۰٫۲۵)

UAC

آنتی کدون tRNA آغازگر را بنویسید.

UAC

tRNA ای که آنتی کدون آن GAA است، به کدام کدون متصل می‌شود؟

CUU

کدون آغاز AUG است، و……………… را رمز می‌کند. (دی ۹۲؛ ۰٫۲۵)

متیونین

رمزه (کدون) آغاز یا AUG معرف کدام آمینواسید است؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)

متیونین

کدون اولین آمینواسید در هر زنجیره پلی پپتیدی بر روی mRNAچیست؟ (خرداد ۹۵؛ ۰٫۲۵)

AUG

اولین رمزه (کدون) که در جایگاه P رناتن (ریبوزوم) قرار می‌گیرد، دارای چه توالی است؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

AUG

کدون آغاز ترجمه چیست؟

AUG

رَمزه‌ی (کدون) آغاز یا (UGA – AUG) رَمزه ای است که ترجمه از آن آغاز می‌شود. (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)

AUG

در طول کدام مرحله ترجمه، فقط جایگاه P رناتن (ریبوزوم) پر می‌شود؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)

مرحله آغاز

در کدام مرحله ترجمه فقط جایگاه P پر می‌شود و جایگاه A و E خالی می‌ماند؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)

مرحله آغاز

وقایع مرحله ی آغاز ترجمه را شرح دهید. (دی ۸۹؛ ۱)

بخش کوچک تر ریبوزوم (۰/۲۵) در مجاورت کدون آغاز به mRNA متصل می‌شود (۰/۲۵). اولین tRNA که tRNA آغازگر نام دارد با کدون آغاز رابطه مکملی برقرار می‌کند (۰/۲۵) سپس بخش بزرگ ریبوزوم به بخش کوچک می‌پیوندد و ساختار ریبوزوم برای ترجمه کامل می‌شود. (۰/۲۵)

در مرحله آغاز ترجمه، tRNA آغازگر به کدام جایگاه ریبوزوم وارد می‌شود؟

جایگاه P

در مرحله آغاز ترجمه، کدام جایگاه در رناتن (ریبوزوم)، محل قرار گیری رنای ناقل (tRNA) متیونین است؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)

جایگاه P

اولین پیوند پپتیدی در کدام مرحله از مراحل ترجمه تشکیل می‌شود؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)

طویل شدن 

پیوند پپتیدی در کدام جایگاه رناتن و در چه مرحله‌ای از ترجمه برقرار می‌شود؟ (شهریور ۹۷ و خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۵)

جایگاه A – مرحله طویل شدن

جابه جایی ریبوزوم روی mRNA، در کدام مرحله ترجمه صورت می‌گیرد؟ (شهریور ۹۲؛ ۰٫۲۵)

مرحله طویل شدن

رنای ناقل بدون آمینواسید از کدام جایگاه رناتن خارج می‌شود؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)

جایگاه E

در فرآیند ترجمه کدام یک زودتر رخ می‌دهد؟ (الف یا ب) (خرداد ۹۲؛ ۰٫۲۵)

الف) ریبوزوم به اندازه یک کدون در طول mRNA به پیش می‌رود.

ب) tRNA حاملِ دومین آمینواسید به جایگاه A وارد می‌شود.

ب

با توجه به mRNA مقابل به سؤالات زیر پاسخ دهید. (دی ۹۳؛ ۰٫۵)

CGA AUG UUC GCG UGG AAA CGG UAA

الف) آخرین آنتی کدونی که وارد جایگاه A ریبوزوم می‌شود را بنویسید.

GCC

ب) پلی پپتید حاصل از ترجمه این mRNA دارای چند آمینواسید خواهد بود؟

۶ آمینواسید

با توجه به توالی mRNA مقابل به سؤالات زیر پاسخ دهید. (دی ۹۴؛ ۰٫۷۵)

U AUG UGU GCA UAA CUU

الف) قرار گرفتن توالی UAA در جایگاه A ریبوزوم، در کدام مرحله از مراحل فرآیند ترجمه صورت می‌گیرد؟

مرحله پایان

ب) اگر این mRNA به طور کامل ترجمه شود، رشته پلی‌پپتید حاصل دارای چند آمینواسید می‌باشد؟ و ریبوزوم چند بار در طول رشته mRNA حرکت کرده است؟

۳ آمینواسید – ۲ بار

در ارتباط با توالی نوکلئوتیدی در mRNA زیر به سؤالات پاسخ دهید. (خرداد ۹۳؛ ۰٫۷۵)

mRNA: AAAGUAAUGUUUCGUUGA

الف) اولین آنتی کدون که وارد جایگاه A ریبوزوم می‌شود، کدام است؟

AAA

ب) آخرین کدون که در جایگاه P ریبوزوم قرار می‌گیرد، کدام است؟

CGU

ج) کدون پایان در کدام جایگاه ریبوزوم قرار می‌گیرد؟

جایگاه A

در رشته الگو DNA مقابل، رمزهای ساخت یک زنجیره پلی پپتید قرار دارد، با توجه به این مطلب به سؤالات زیر پاسخ دهید: (دی ۹۵؛ ۰٫۵)

DNA: T A C C G C G A C T C A A T T رشته الگو

الف) چند کدون قابل ترجمه در رشته mRNA حاصل خواهیم داشت؟

۴

ب) آنتی کدون مربوط به دومین کدون را بنویسید.

CGC

در ارتباط با مولکول mRNA ی مقابل به سؤالات زیر پاسخ دهید: (خرداد ۹۱؛ ۰٫۵)

mRNA: AUGUGUGCAUAA

الف) در این مولکول چند کدون وجود دارد؟

۴ کدون

ب) ترکیب حاصل از ترجمه ی آن، دارای چند نوع آمینواسید است؟

۳ نوع

با توجه به mRNA مقابل به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۱)

AUGUCAAAUCCGUGUUUUAUCUGA

الف) رشته رمزگذار این mRNA را مشخص کنید.

به جای U، T قرار می‌گیرد.

A T G T C A A A T C C G T G T T T T A T C T G A

ب) اولین پادرمزه (آنتی کدون) جایگاه P را مشخص کنید.

UAC

ج) آخرین پادرمزه جایگاه A را مشخص کنید.

UAG

وقایع مرحله ی پایان ترجمه را توضیح دهید. (شهریور ۹۰؛ ۰٫۷۵)

با ورود یکی از رمزه‌های پایان ترجمه در جایگاه A (0/25)، چون رنای ناقل مکمل آن وجود ندارد (۰/۲۵)، این جایگاه توسط پروتئین‌هایی به نام عوامل آزادکننده اشغال می‌شود این پروتئین‌ها باعث جدا شدن پلی پپتید از آخرین رنای ناقل می‌شوند. همچنین این پروتئین‌ها باعث جدا شدن زیرواحدهای رِناتَن از هم و آزاد شدن رنای پیک می‌شوند.

چرا حضور رَمزه (کدون)های UGA،UAA و UAG در رنای پیک، موجب پایان یافتن عمل ترجمه می‌شود؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)

چون هیچ آمینواسیدی را رمز نمی‌کنند.

در مرحلۀ پایان، چه پروتئین‌هایی باعث جدا شدن زیرواحدهای رناتن از هم می‌شود؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

عوامل آزادکننده

عامل پایان ترجمه در کدام جایگاه ریبوزوم قرار می‌گیرد؟ (شهریور ۹۲ و شهریور ۹۵؛ ۰٫۲۵)

جایگاه A

در مرحله پایان ترجمه عوامل آزاد کننده وارد کدام جایگاه رناتن می‌شوند؟ (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)

جایگاه A

در چه مرحله ای از ترجمه، جایگاه A توسط پروتئین‌هایی به نام عوامل آزاد کننده اشغال می‌شود؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)

مرحله پایان

چرا با ورود یکی از رمزه‌های پایان ترجمه در جایگاه A، این جایگاه توسط پروتئین‌هایی به نام عوامل آزاد کننده اشغال می‌شود؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)

چون رنای ناقل مکمل آن وجود ندارد.

mRNAای با ۱۵۰ نوکلئوتید……………. آمینواسید را رمز می‌کند. (خرداد ۹۷؛ ۰٫۲۵)

۴۹

---

محل پروتئین‌سازی و سرنوشت آنها

---

پروتئین‌های ساخته شده در ستوپلاسم که به شبکه آندوپلاسمی‌و دستگاه گلژی می‌روند، چه سرنوشت‌هایی پیدا می‌کنند؟ (سه مورد) (شهریور ۹۹؛ ۰٫۷۵)

ممکن است برای ترشح به خارج رفته یا به بخش‌هایی مثل واکوئول (کریچه) و کافنده تن (لیزوزوم) بروند.

---

سرعت و مقدار پروتئین سازی

---

چرا در یوکاریوت‌ها فرصت بیشتری برای پروتئین‌سازی است؟ (دی ۹۷ و دی ۹۸؛ ۰٫۵)

در این یاخته‌ها ساز وکارهایی برای حفاظت رنای پیک در برابر تخریب وجود دارد.

عمر رنای پیک (mRNA) در یوکاریوت‌ها طولانی‌تر از پروکاریوت‌ها است. علت چیست؟ (خرداد ۹؛ ۰٫۵)

در این یاخته‌ها سازوکارهایی برای حفاظت رنای پیک در برابر تخریب وجود دارد.

---

تنظیم بیان ژن در پروکاریوت‌ها

---

چگونه ممکن است از یاخته‌هایی با ژن‌های یکسان، یاخته‌هایی با عملکرد و شکل متفاوت ایجاد شوند؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)

در هر یاخته تنها تعدادی از ژن‌ها فعال و سایر ژن‌ها غیر فعال هستند.

عمدتاً تنظیم بیان ژن پروکاریوت‌ها چه هنگام صورت می‌گیرد؟ (خرداد ۹۵؛ ۰٫۲۵)

هنگام رونویسی 

الف) ژن‌های مربوط به تجزیه لاکتوز در باکتری چند تاست؟ (خرداد ۹۲؛ ۰٫۵)

۳

ب) ژن‌های مذکور چند راه انداز دارند؟

۱

با توجه به شکل زیر که مربوط به تجزیه لاکتوز در پروکاریوت‌هاست، به پرسش‌ها پاسخ دهید:

الف) ژن زیر روشن است یا خاموش؟

خاموش

ب) موارد شماره گذاری شده را نام گذاری کنید.

۱) اپراتور ۲) ژن

شکل زیر، ژن‌های مربوط به تجزیه لاکتوز در پروکاریوت‌هاست. (دی ۹۲؛ ۰٫۲۵)

کدام شماره RNAپلی‌مراز را نشان می‌دهد؟

شماره ۴

در مورد تنظیم بیان ژن در پروکاریوت‌ها و یوکاریوت‌ها به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۷۵)

الف) چرا در تنظیم منفی رونویسی، با اتصال لاکتوز به مهارکننده، این پروتئین دیگر نمی‌تواند به اپراتور متصل بماند؟

لاکتوز با اتصال به مهارکننده، شکل آن را تغییر می‌دهد. (۰/۲۵)

ب) در چه صورت مقدار رونویسی ژن، تحت تأثیر عوامل رونویسی تغییر می‌کند؟

چون تمایل پیوستن این پروتئین‌ها (۰/۲۵) به راه انداز در اثر عواملی تغییر می‌کنند (۰/۲۵)، مقدار رونویسی ژن آن هم تغییر می‌کند.

در نبود لاکتوز، پروتئین مهار کننده به اپراتور متصل می‌شود و ژن……………….. می‌شود. (شهریور ۹۵؛ ۰٫۲۵)

خاموش

۹۵ در تنظیم منفی رونویسی در باکتری اشرشیا کلای، مانع پیش روی رنابسپاراز نوعی پروتئین به نام (مهار کننده – فعال کننده) است. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)

مهار کننده 

کدام پروتئین سبب خاموش شدن ژن‌های مربوط به تجزیه لاکتوز در پروکاریوت‌ها می‌شود؟ (شهریور ۹۶؛ ۰٫۲۵)

مهارکننده

اتصال کدام ماده به پروتئین مهار کننده، باعث روشن شدن ژن‌های مربوط به تجزیه لاکتوز در پروکاریوت‌ها می‌شود؟ (خرداد ۹۴؛ ۰٫۲۵)

لاکتوز

عدم رونویسی ژن‌ها در غیاب لاکتوز در پروکاریوت‌ها را شرح دهید. (شهریور ۹۰؛ ۰٫۲۵)

وقتی لاکتوز در محیط نیست، مهارکننده به اپراتور متصل شده و اپران خاموش می‌شود.

در پرو کاریوت‌ها، چگونه در حضور لاکتوز، رونویسی ژن‌ها صورت می‌گیرد؟ (دی ۸۸؛ ۰٫۷۵)

لاکتوز به مهار کننده متصل می‌شود و تغییراتی در شکل آن پدید می‌آورد (۰/۲۵) بر اثر این تغییر شکل، مهار کننده دیگر نمی‌تواند به اپراتور متصل شود (۰/۲۵) و بنابراین RNAپلی مراز متصل به راه انداز، شروع به رونویسی ژن می‌کند.

در باکتری اشرشیا کلای، در تنظیم (مثبت – منفی) رونویسی، مانع پیش روی رنابسپاراز نوعی پروتئین به نام مهار کننده است. (دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)

منفی

در تنظیم منفی رونویسی، پروتئین مهار کننده به توالی خاصی از دنا به نام………… متصل می‌شود. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)

اپراتور

در تنظیم منفی رونویسی در پیش هسته ای‌ها (پروکاریوت‌ها)، مهار کننده به چه بخشی از دنا متصل می‌شود و جلوی حرکت رنابسپاراز را می‌گیرد؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)

اپراتور

در تنظیم (منفی – مثبت) رونویسی، پروتئین‌های خاصی به رنابسپاراز (RNAپلی‌مراز) کمک می‌کنند تا بتواند به راه انداز متصل شود و رونویسی را شروع کند. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)

مثبت

در باکتری اشرشیا کلای، تنظیم مثبت رونویسی در مورد ژن‌های مؤثر در تجزیه (مالتوز– لاکتوز) انجام می‌شود. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)

مالتوز

در تنظیم مثبت رونویسی در باکتری اشرشیا کلای چه عاملی سبب می‌شود که فعال کننده به جایگاه خود بچسبد؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)

مالتوز

---

تنظیم بیان ژن در یوکاریوت‌ها

---

تنظیم بیان ژن در یوکاریوت‌ها در چه هنگامی‌انجام می‌گیرد؟ (خرداد ۹۴؛ ۰٫۷۵)

پیش از رونویسی – هنگام رونویسی – پس از رونویسی 

چرا در سلول‌های یوکاریوتی، تنظیم بیان ژن می‌تواند در مراحل بیش تری صورت گیرد؟ (یک دلیل بنویسید) (شهریور ۹۰؛ ۰٫۵)

به دلیل وجود غشای هسته (۰/۲۵) پدیده رونویسی از ترجمه جداست (۰/۲۵) و در نتیجه فرصت بیش تری برای تنظیم بیان ژن وجود دارد.

RNA پلی‌مراز یوکاریوتی در چه صورتی می‌تواند به راه انداز ژن مورد نظر خود متصل شود؟ (دی ۹۵؛ ۰٫۲۵)

در صورت اتصال عوامل رونویسی به راه انداز

مولکول پروتئینی که شناسایی راه انداز را در یوکاریوت‌ها انجام می‌دهند، چه نام دارند؟ (خرداد ۹۵؛ ۰٫۲۵)

عوامل رونویسی

در یوکاریوت‌ها به پروتئین‌هایی که با اتصال به نواحی خاصی از راه انداز، رنابسپاراز را به محل راه انداز هدایت می‌کنند چه می‌گویند؟ (دی ۹۷ و شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)

عوامل رونویسی

در یوکاریوت‌ها عوامل رونویسی به چه بخش‌هایی از دنا ممکن است متصل شوند؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۵)

راه انداز و توالی افزاینده

نقش‌های عوامل رونویسی را ذکر کنید.

کمک به شناسایی راه انداز توسط آنزیم RNAپلی‌مراز (۰/۲۵) و تقویت عمل رونویسی (۰/۲۵)

توالی افزاینده در کدام نوع سلول‌ها وجود دارد و نقش آن چیست؟

در سلول‌های یوکاریوتی (۰/۲۵). به کمک عوامل رونویسی متصل به آن عمل رونویسی را تقویت می‌کند. (۰/۵)

افزاینده بخشی از مولکول DNA است که به کمک (پروتئین مهار کننده‌ی متصل به آن – عوامل رونویسی متصل به آن) عمل رونویسی را تقویت می‌کند.

عوامل رونویسی متصل به آن

پروتئینی که به افزاینده متصل می‌شوند چه نام دارند؟ (دی ۸۸ صبح؛ ۰٫۲۵)

عوامل رونویسی

شکل زیر تنظیم بیان ژن در یوکاریوت‌ها را نشان می‌دهد. (دی ۹۸؛ ۰٫۵)

(۱): افزاینده (۲): عوامل رونویسی

نام بخش‌های مشخص شده (۱) و (۲) را بنویسید.

در رابطه با ساختار و نحوه تنظیم بیان ژن در یوکاریوت‌ها، به سؤالات زیر پاسخ دهید:

الف) شماره‌های (۱) و (۲) را نام گذاری کنید.

۱- راه انداز ۲- عوامل رونویسی

ب) چگونه توالی افزاینده، اثر خود را بر ژن اعمال می‌کند؟ شرح دهید.

افزاینده و عوامل رونویسی متصل به آن با تشکیل حلقه در DNA (0/25) در کنارRNAپلی‌مراز و سایر عوامل رونویسی روی راه انداز قرار می‌گیرند (۰/۲۵) و با قرار گرفتن کلیه این عوامل در کنار هم، عوامل رونویسی که به توالی افزاینده متصل هستند می‌توانند عوامل رونویسی متصل به راه انداز را فعال کنند. (۰/۲۵)

مشخص کنید کدام یک از ساختار یا ساختارهای زیر فقط در یوکاریوت‌ها وجود دارند؟ (دی ۸۹؛ ۰٫۵)

الف) راه انداز ب) عوامل رونویسی ج) RNAپلی‌مراز د) افزاینده ه) اپراتور

ب و د

مونومر هر یک از موارد زیر را بنویسید: (خرداد ۹۱، دی ۹۱، دی ۲ و دی ۹۳؛ ۱٫۵)

الف) RNAپلی‌مراز ۲.   ب) راه انداز     ج) توالی افزاینده    د) مهار کننده ه) عوامل رونویسی.    و) اگزون

الف) آمینواسید    ب) نوکلئوتید    ج)نوکلئوتید.  د) آمینواسید.   ه) آمینواسید.   و) نوکلئوتید

اتصال بعضی رناهای کوچک مکمل به رنای پیک مثالی از تنظیم بیان ژن (پس از _ پیش از) رونویسی است. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)

پس از

میزان فشردگی فام‌تن (کروموزوم) با میزان بیان ژن چه رابطه ای دارد؟ (دی ۹۹؛ ۰٫۵)

به طور معمول بخش‌های فشرده فام تن کمتر در دسترس رنابسپارازها قرار می‌گیرند و کمتر بیان می‌شوند.

---

---

---

---

---

بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم

---

شماره فصل و عنوان	نیمسال اول	نیمسال دوم و شهریور
۱- مولکول‌های اطلاعاتی	۶	۲/۵
۲- جریان اطلاعات در یاخته	۵	۲/۵
۳- انتقال اطلاعات در نسل ها	۴	۲/۵
۴- تغییر در اطلاعات وراثتی	۵	۲/۵
۵- از ماده به انرژی	–	۲/۵
۶- از انرژی به ماده	–	۲/۵
۷- فناوری‌های نوین زیستی	–	۲/۵
۸- رفتارهای جانوران	–	۲/۵
جمع	۲٠	۲۰

---