کتاب الکترونیکی «جامـــــــع‌ترین و آخــــــــرین پرسش‌های آزمون‌های نهایی زیست‌شناسی دوازدهم»
انتشارات: موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
تعداد صفحه: ۱۱۵
این کتاب شامل
- بررسی تمامی امتحان‌های نهایی (از دی‌ماه ۱۳۹۷ تا دی‌ماه ۱۴۰۱) داخل کشور
- پاسخ تشریحی پرسش‌ها؛
- پاسخ کامل فعالیت‌های کتاب؛
- مطابق با جدیدترین تغییرات کتاب درسی
- تفکیک موضوعی پرسش‌ها براساس سرفصل‌های کتاب درسی
فصل مولکول‌های اطلاعاتی
شامل گفتارهای:
گفتار ۱: نوکلئیک اسیدها
گفتار ۲: همانندسازی دنا
گفتار ۳: پروتئین‌ها
بارم‌بندی مربوط به این فصل:
نیمسال اول: ۶ نمره
نیمسال دوم و شهریور: ۲/۵ نمره
درست یا نادرست
درستی یا نادرستی هر یک از عبارت‌های زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید.
الف) گریفیت دریافت که کپسول پلی‌ساکاریدی باکتری، عامل مرگ موش‌ها است. (شهریور ۹۷؛ ۰٫۲۵)
نادرست
ب) گریفیت عامل بیماری آنفلوانزا را نوعی باکتری به نام استرپتوکوکوس نومونیا می‌دانست. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
درست
پ) از نتایج آزمایش‌های گریفیت مشخص شد که ماده وراثتی می‌تواند از یاخته‌ای به یاختۀ دیگر منتقل شود. (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
درست
ت) در آزمایش ایوری، اضافه کردن آنزیم تخریب کننده نوکلئیک اسید، به عصاره سلولیِ استخراج شده از باکتریِ کپسول‌دارِ کشته شده، موجب انتقال صفت می‌شود. (خرداد ۹۴)
نادرست
ث) در آزمایش ایوری، اضافه شدن آنزیم تخریب کننده پروتئین به عصاره‌ی سلولی باکتری‌های کپسول‌دار کشته شده با حرارت، مانع از انتقال صفت نشد. (خرداد ۹۳)
درست
ج) در زمان ایوری بسیاری از دانشمندان بر این باور بودند که پروتئین‌ها ماده وراثتی هستند. (خرداد ۹۹ خارج عصر)
درست
چ) ایوری و همکارانش دریافتند که عامل انتقال صفت، همان DNA موجود در باکتری‌های بدون کپسول است. (خرداد ۹۶)
نادرست
ه) جفت شدن بازهای مکمل، با اصل انتقال صفت ایوری قابل توجیه است. (دی ۹۰)
نادرست
خ) جفت شدن بازهای مکمل، اصل چارگاف را توجیه می‌کند. (دی ۸۸)
درست
د) مکمل بودن بازهای آلی نتایج آزمایش‌های چارگاف را تأیید می‌کند. (خرداد ۹۸)
درست
ذ) ویلکینز و فرانکلین با استفاده از پرتو ایکس ابعاد مولکول دنا را تشخیص دادند. (دی ۹۷)
درست
ر) طبق مدل پیشنهادی واتسون و کریک، پله‌های نردبان DNA، از گروه‌های قند_فسفات تشکیل شده است. (شهریور ۸۹)
نادرست
ز) پیوند بین نوکلئوتیدها در یک رشته پلی نوکلئوتیدی، پیوند فسفودیاستر نامیده می‌شود. (خرداد ۹۷)
درست
ژ) همه بازهای پیریمیدینیِ DNA با بازهای پیریمیدینیِ RNA مشابه نیستند. (شهریور ۹۴)
درست
ط) واحد سازنده ژن نوکلئوتید است که در ساخت RNA مورد استفاده قرار می‌گیرد. (دی ۹۱)
درست
ظ) DNA میتوکندری‌ها خطی می‌باشد. (شهریور ۹۵)
نادرست
س) در نوکلئیک اسیدهای خطی گروه فسفات در یک انتها و گروه هیدروکسیل در انتهای دیگر آزاد است. (خرداد ۹۹)
درست
ش) آنزیم‌های هلیکاز و DNAپلی‌مراز هر دو در ویرایش DNA نقش دارند. (شهریور ۹۲)
نادرست
ص) به RNAای که اطلاعات را از DNA به ریبوزوم‌ها حمل می‌کند، RNAی پیک می‌گویند. (دی ۹۰؛ ۰٫۲۵)
درست
ض) نمونه‌ای از پروتئین‌ها با ساختار نهایی چهارم، میوگلوبین است. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
نادرست
ک) پروتئین‌ها از یک یا چند زنجیره بلند و انشعاب‌دار از پلی‌پپتیدها ساخته شده‌اند. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
نادرست
گ) هموگلوبین نمونه ای از پروتئین‌ها با ساختار نهایی سوم است. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
نادرست
م) در هر دوراهی همانندسازی، یک هلیکاز و یک دنابسپاراز (DNAپلی‌مراز) دیده می‌شود. (۰٫۲۵)
نادرست
۲- برای کامل کردن عبارت زیر، از بین کلمات داخل پرانتز، کلمه‌ی مناسب را انتخاب کنید.
در آزمایش گریفیت، باکتری‌های کپسول‌داری که با گرما کشته شده‌اند، موش را (می‌کشند – نمی‌کشند). (دی ۹۶؛ ۰٫۲۵)
نمی‌کشند
۳- گریفیت برای بررسی این که آیا کپسول عامل مرگ موش‌هاست یا خیر، چه آزمایشی را انجام داد و چه مشاهده کرد؟ (شهریور ۸۸؛ ۰٫۵)
تعدادی باکتری کپسول دار را با گرما کشت، (۰/۲۵) پس از تزریق به موش مشاهده کرد که موش‌ها زنده ماندند. (۰/۲۵)
۴- گریفیت با انجام چه آزمایشی نتیجه گرفت که وجود پوشینه (کپسول) در باکتری‌ها به تنهایی عامل مرگ موش‌ها نیست؟ (شهریور ۹۴ و دی ۹۸؛ ۰٫۵)
باکتری‌های پوشینه‌دار کشته شده با گرما را به موش‌ها تزریق (۰/۲۵) و مشاهده کرد که موش‌ها سالم ماندند. (۰/۲۵)
۵- گریفیت پس از آن که دریافت کپسول باکتری، عامل مرگ موش‌ها نیست، چه آزمایشی را طراحی کرد؟ (دی ۸۸ و شهریور ۹۰؛ ۰٫۷۵)
او باکتری‌های بدون کپسول زنده (۰/۲۵) را با باکتری‌های کپسول‌داری که بر اثر گرما کشته شده بودند (۰/۲۵) با یکدیگر مخلوط و به موش تزریق کرد (۰/۲۵).
۶- شکل روبرو یکی از آزمایش‌های گریفیت را نشان می‌دهد. نتیجه این آزمایش چیست؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
موش‌ها مردند.
۷- مراحل زیر توسط یکی از محققان انجام شده است:
تزریق به موش → باکتری بدون کپسول زنده + آنزیم تخریب کننده پروتئین + عصاره ی باکتری کپسول دار کشته شده
الف) نتیجه نهایی این آزمایش بر موش را بنویسید. (خرداد ۹۰؛ ۰٫۵)
موش می‌میرد.
ب) کدام فرآیند علمی، سبب بروز این پاسخ شده است؟
انتقال صفت وراثتی
۸- با توجه به آزمایشات گریفیت، آزمایش زیر را کامل کنید:
الف) باکتری کپسول دار کشته شده با گرما +…………………… ← تزریق به موش ← موش‌ها به سینه پهلو مبتلا شدند.
باکتری فاقد کپسول زنده
ب) مشاهده چه موردی در خون موش‌های مبتلا به سینه پهلو در آزمایش فوق، برای گریفیت تعجب آور بود؟ (دی ۱؛ ۰٫۵)
باکتری کپسول‌دار زنده
۹- در مورد آزمایشات گریفیت به سؤالات زیر پاسخ دهید.
الف) اثر تزریق باکتری کپسول‌دار کشته شده با گرما، به موش سالم چه بود؟
موش‌ها بیمار نشدند (زنده ماندند).
ب) گریفیت از این آزمایش چه نتیجه‌ای گرفت؟ (شهریور ۹۲؛ ۰٫۵)
دریافت که کپسول عامل مرگ موش‌ها نیست.
۱۰- گریفیت، پس از تزریق مخلوط باکتری‌های بدون کپسول زنده و باکتری‌های کپسول‌داری که بر اثر گرما کشته شده بودند، به موش‌ها، چه چیزی را در خون موش‌های مرده مشاهده کرد؟ (خرداد ۹۵ و دی ۹۹؛ ۰٫۵)
او پس از بررسی خون موش‌های مرده مشاهده کرد که در خون این موش‌ها، بعضی از باکتری‌های بدون کپسول، کپسول‌دار شده‌اند.
آزمایش‌های ایوری
۱۱- ایوری چگونه دریافت که عامل انتقال صفت نمی‌تواند پروتئین باشد؟ (دی ۹۴؛ ۰٫۵)
آنها ابتدا از عصاره استخراج شده از باکتری‌های کشته شده پوشینه‌دار استفاده کردند و در آن تمامی‌پروتئین‌های موجود را تخریب کردند. سپس باقی‌مانده محلول را به محیط کشت باکتری فاقد پوشینه اضافه کردند و دیدند که انتقال صفت صورت می‌گیرد. پس می‌توان نتیجه گرفت که پروتئین‌ها ماده وراثتی نیستند.
۱۲- ایوری با اضافه کردن آنزیم تخریب کننده پروتئین به عصاره باکتری‌های پوشینه‌دار و انتقال این مخلوط به محیط کشت حاوی باکتری بدون پوشینه چه مشاهده کرد؟ شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
دیدند که انتقال صفت صورت می‌گیرد.
۱۳- آزمایش زیر را کامل کنید:
باکتری بدون کپسول کشت داده شده + عصاره باکتری کپسول دار + اضافه نمودن آنزیم………. ← رخ ندادن انتقال صفت (خرداد ۹۱؛ ۰٫۲۵)
آنزیم تخریب کننده DNA
۱۴- نتیجه آزمایش زیر را بنویسید.
ایوری آنزیم تخریب کننده پروتئین را به عصاره باکتری پوشینه‌دار کشته شده اضافه کرد و سپس محلول را به محیط کشت حاوی باکتری فاقد پوشینه منتقل کرد. (دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)
انتقال صفت صورت می‌گیرد.
۱۵- ایوری مشاهده کرد، هنگامی‌که……….. تخریب نشده باشد، انتقال صفت وراثتی رخ می‌دهد. (دی ۹۲؛ ۰٫۲۵)
DNA
۱۶- نتایج آزمایش ایوری و همکارانش نشان داد که عامل مؤثر در انتقال صفات، مولکول………. است. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
دنا
۱۷- در فرآیند انتقال صفت، باکتری چگونه در خصوصیات ظاهری خود تغییراتی پدید می‌آورد؟ (دی ۹۵؛ ۰٫۵)
با دریافت مواد ژنتیک (۰/۲۵) از محیط خارج (۰/۲۵)
ساختار نوکلئیک اسید
۱۸- شکل زیر، یک رشته پلی‌نوکلئوتید را نشان می‌دهد:
الف) بخش‌های شماره گذاری شده را نام گذاری کنید.
۱_ قند ۲_ پیوند فسفودیاستر
ب) نوکلئوتید مکمل شماره ۳ را رسم کنید. (شهریور ۸۷؛ ۰٫۷۵)
۱۹- شکل رو به رو، بخشی از مولکول DNA را نشان می‌دهد.
الف) در این شکل، چند پیوند فسفودیاستر، قابل تشخیص است؟
۶
ب) در مولکول مورد نظر، چند نوکلئوتید وجود دارد؟ (خرداد ۹۰؛ ۱)
۸
۲۰- شکل مقابل ساختار مولکول DNA را نشان می‌دهد.
الف) کدام شماره، محل پیوند فسفودیاستر می‌باشد؟
۲
ب) نوع قند پنج کربنه ی به کار رفته در این مولکول را نام ببرید. (شهریور ۹۳؛ ۰٫۵)
دئوکسی ریبوز
۲۱- کدام یک از انواع قندهای پنج کربنی در ساختار DNA شرکت دارند؟ (شهریور ۹۱؛ ۰٫۲۵)
دئوکسی ریبوز
۲۲- از نظر فرمول ساختاری، تفاوت قند ریبوز با دئوکسی ریبوز چیست؟ (دی ۹۳؛ ۰٫۷۵)
دئوکسی ریبوز یک اکسیژن کمتر از ریبوز دارد.
۲۳- دئوکسی ریبوز یک اکسیژن (کمتر – بیشتر) از ریبوز دارد. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
کمتر
۲۴- در ساختار ریبونوکلئیک اسید، قندِ………….. به کار رفته است. (خرداد ۹۶؛ ۰٫۲۵)
ریبوز
۲۵- قند موجود در DNA و باز آلی نیتروژن دار اختصاصی در RNA را نام ببرید. (دی ۸۹ و خرداد ۹۸؛ ۰٫۵)
دئوکسی ریبوز – یوراسیل
۲۶- نام باز آلی نیتروژن‌دار اختصاصی پیریمیدینی در رنا (RNA) را بنویسید. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
یوراسیل
۲۷- بازهای پورین و پیریمیدین چند حلقه‌ای اند؟ (دی ۹۴؛ ۰٫۵)
پورین: دوحلقه ای – پیریمیدین: یک حلقه ای
۲۸- باز آلی نیتروژن دار، می‌تواند………….. باشد که ساختار دو حلقه ای دارد؛ شامل آدنین(A) و گوانین (G). (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
پورین
۲۹- یک مورد از بازهای یک حلقه ای را که در ساختار DNA شرکت دارند، نام ببرید. (دی ۹۵؛ ۰٫۲۵)
سیتوزین و تیمین (یک مورد کفایت می‌کند)
۳۰- در حالت طبیعی، نوعی باز آلی که در ساختار DNA شرکت ندارد را بنویسید. (دی ۸۸؛ ۰٫۲۵)
یوراسیل
۳۱- در یک مولکول DNA، پیوند فسفودیاستر، بین کدام اجزای دو نوکلئوتید، تشکیل می‌شود؟ (دی ۹۴؛ ۰٫۲۵)
الف) فسفات – فسفات ب) قند – باز آلی
ج) قند – فسفات د) باز آلی – باز آلی
ج
۳۲- پیوند فسفودیاستر بین کدام مولکول‌ها در نوکلئوتیدهای مجاور تشکیل می‌شود؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۵)
بین فسفات یک نوکلئوتید و قند نوکلئوتید مجاور
۳۳- در تشکیل پیوند فسفودیاستر، فسفات یک نوکلئوتید به چه بخشی از قند مربوط به نوکلئوتید دیگر متصل می‌شود؟ (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
گروه هیدروکسیل
۳۴- در مدل مارپیچ دو رشته‌ای، دو رشته DNA را پیوندهای………….. به یکدیگر متصل می‌کنند. (خرداد ۹۵؛ ۰٫۲۵)
پیوند هیدروژنی
۳۵- در یک رشته پلی‌نوکلئوتیدی، پیوند بین دو نوکلئوتید را پیوند………………. می‌نامند. (دی ۸۷ و شهریور و دی ۸۸؛ ۰٫۲۵)
فسفودیاستر
۳۶- پیوند بین دو نوکلئوتیدِ مجاور را چه می‌نامند؟ (شهریور ۹۶؛ ۰٫۲۵)
فسفودیاستر
۳۷- در یک واحد مونومری نوکلئیک اسید، چند باز آلی نیتروژن دار وجود دارد؟ (دی ۹۶؛ ۰٫۲۵)
۱
۳۸- چرا قطر مولکول دنا در سراسر آن یکسان است؟ (دی ۹۷ و شهریور ۹۸؛ ۰٫۵)
چون همیشه یک باز تک حلقه‌ای در مقابل یک باز دو حلقه ای قرار می‌گیرد.
۳۹- دو انتهای رشته‌های پلی نوکلئوتید می‌توانند با پیوند فسفودیاستر به هم متصل شوند و نوکلئیک اسید (حلقوی – خطی) را ایجاد کنند. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
حلقوی
۴۰- مولکول بسته یا حلقوی در DNA، مولکولی است که…………….. آن آزاد نیست. (دی ۹۴؛ ۰٫۲۵)
دو انتهای
۴۲- منظور از این که گفته می‌شود «هر رشته DNA و RNA خطی همیشه دو سر متفاوت دارد» چیست؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۵)
زیرا در نوکلئیک اسیدهای خطی گروه فسفات در یک انتها و گروه هیدروکسیل در انتهای دیگر آزاد است.
تلاش برای کشف ساختار مولکولی DNA
۴۳- ویلکینز و فرانکلین، برچه اساسی به ساختار مارپیچی دو یا سه زنجیره‌ایِ مولکول DNA پی بردند؟ (خرداد ۹۴؛ ۰٫۲۵)
بر اساس تصاویر به دست آمده از مولکول DNA با روش پراش پرتو ایکس
۴۴- ویلکینز و فرانکلین با استفاده از پرتو ایکس از مولکول‌های DNA تصاویری تهیه کردند. دو نتیجه حاصل از بررسی این تصاویر را بنویسید. (خرداد ۹۵، خرداد ۹۸ و خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۵)
DNA حالت مارپیچی و بیش از یک رشته دارد و ابعاد مولکول‌ها را نیز تشخیص دادند.
۴۵- طبق مشاهدات چارگاف، در مولکول DNA، مقدار کدام بازهای آلی با یکدیگر برابر است؟ (خرداد ۹۶؛ ۰٫۵)
مقدار A با مقدار T (0/25) و نیز مقدار C با مقدار G برابر است (۰/۲۵)
۴۶- مدلی که امروزه از ساختار DNA ارائه می‌شود، کدام است؟ (شهریور ۹۶؛ ۰٫۲۵)
مارپیچ دو رشته ای
۴۷- در مدل پیشنهادی واتسون و کریک، چه بخشی پله‌های نردبان DNA را می‌سازد؟ (شهریور ۸۸، شهریور ۹۱ و شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
بازهای آلی
۴۸- در مدل مارپیچ دو رشته ای DNA، کدام گروه‌ها، نرده‌هایِ نردبان فرضی را شتکیل می‌دهند؟ (دی ۹۱ و دی ۹۷؛ ۰٫۵)
گروه‌های قند – فسفات
۴۹- کدام پیوند شیمیایی، دو رشته پلی نوکلئوتیدی را کنار یکدیگر نگه می‌دارد؟ (شهریور ۹۷؛ ۰٫۲۵)
پیوند هیدروژنی
۵۰- در دو رشته دنا، بین C و G نسبت به A و T پیوند هیدروژنی (بیشتری – کمتری) تشکیل می‌شود. (دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)
بیشتری
۵۱- با توجه به مدل پیشنهادی واتسون و کریک برای دنا، یک نتیجۀ جفت شدن بازهای مکمل را بنویسید. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۵)
قطر مولکول دنا در سراسر آن یکسان باشد یا شناسایی ترتیب نوکلئوتیدهای هر کدام می‌تواند ترتیب نوکلئوتیدهای رشتۀ دیگر را هم مشخص کند.
۵۲- هر……… قسمتی از مولکول DNA است که برای ساختن پروئین و RNA مورد استفاده قرار می‌گیرد. (خرداد ۸۹؛ ۰٫۲۵)
ژن
۵۳- ژن بخشی از مولکول دنا است که بیان آن می‌تواند به تولید………… یا……………. بینجامد.(دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)
رنا _ پلی پپتید
همانندسازی DNA
۵۴- با توجه به نتایج آزمایش‌های مزلسون و استال کدام طرح همانند سازی دنا مورد تأیید قرار گرفت؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
همانندسازی نیمه حفاظتی
۵۵- چرا گفته می‌شود، همانندسازی DNA به طریقه نیمه حفظ شده است؟ (دی ۹۵ و خرداد ۹۱؛ ۰٫۵)
چون در هر یاخته حاصل، فقط یکی از دو رشته دِنای قبلی وجود دارد.
۵۶- در مورد آزمایش‌های مزلسون و استال به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.
الف) برای تشخیص رشته‌های دِنای نوساز از رشته‌های قدیمی، نوکلئوتیدها را با چه ایزوتوپی نشانه گذاری کردند؟
ایزوتوپ سنگین نیتروژن 15_N
ب) با توجه به نتایج آزمایش‌های آنها، کدام طرح همانندسازی دنا مورد تأیید قرار گرفت؟
همانندسازی نیمه حفاظتی
۵۷- در آزمایش مزلسون و استال، پس از انتقال باکتری‌های دارای 15_N به محیط کشت دارای 14_N، بعد از ۲۰ دقیقه، دنای استخراج شده کدام چگالی را نشان داد؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
الف) سبک ب) متوسط ج) نیمی‌سنگین و نیمی‌متوسط د) سنگین
ب
۵۸- در گریزانه (سانتریفیوژ) میزان حرکت مواد در محلول بر اساس چگالی است و مواد سنگین‌تر (کندتر – تندتر) حرکت می‌کنند. (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
تندتر
۵۹- نوکلئوتیدها در ابتدا به صورت آزاد چند گروه فسفات دارند؟ (شهریور ۹۷؛ ۰٫۲۵)
۳
۶۰- هنگام برقراری یک پیوند کووالان بین دو نوکلئوتید سه فسفاتی (آزاد)، چند فسفات آزاد می‌شود؟ (خرداد ۸۸؛ ۰٫۲۵)
۲
۶۱- شکل مقابل مربوط به همانندسازی دنا است. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۵)
الف) آنزیم شماره ۱ چه نام دارد؟
دنا بسپاراز
ب) آنزیم شماره ۲ چه پیوندهایی را از هم باز می‌کند؟
هیدروژنی
۶۲- برای همانندسازی مولکول DNA، ابتدا چه آنزیمی‌وارد عمل می‌شود؟ (شهریور ۹۱؛ ۰٫۲۵)
هلیکاز
۶۳- دو آنزیم مهم که برای همانندسازی دنا لازم هستند را نام ببرید. (دی ۹۸؛ ۰٫۵)
هلیکاز و DNA پلی‌مراز
۶۴- در ابتدای همانندسازی DNA، دو رشته‌ی آن به کمک آنزیم………… از هم جدا می‌شوند. (دی ۸۹، دی ۹۱ و دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)
هلیکاز
۶۵- برای باز شدن دو رشته دنا آنزیم هلیکاز چه پیوندهایی را از هم باز می‌کند؟ (شهریور ۹۸ و شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
هیدروژنی
۶۶- در همانندسازی DNA، آنزیم هلیکاز موجب گسستگی کدام پیوندهای این مولکول می‌شود؟ (خرداد ۹۳؛ ۰٫۲۵)
پیوند هیدروژنی
۶۷- در یک دوراهی همانندسازی DNA، چند آنزیم هلیکاز فعالیت دارد؟ (شهریور ۹۶ و دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)
۱
۶۸- در محل هر دو راهی همانندسازی، چند آنزیم دنابسپاراز (DNAپلی‌مراز) فعالیت دارد؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
۲
۶۹- آنزیم دنابسپاراز در فعالیت بسپارازی (پلی‌مرازی) خود پیوند …………………. را تشکیل می‌دهد. (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)
فسفودیاستر
۷۰- در همانندسازی دنا، شکستن پیوند فسفودیاستر توسط آنزیم ………………… انجام می‌شود. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
دنابسپاراز
۷۱- در طی عمل ویرایش، آنزیم …………….. باعث شکسته شدن پیوند فسفودیاستر نوکلئوتید غلط می‌شود. (خرداد ۹۱؛ ۰٫۲۵)
DNA پلی‌مراز
۷۲- دو نقش آنزیم DNA پلی‌مراز را بنویسید. (شهریور ۸۸؛ ۰٫۵)
قرار دادن نوکلئوتیدها در مقابل نوکلئوتیدهای مکمل (همانندسازی) – ویرایش
۷۳- در همانندسازی DNA، کدام آنزیم نوکلئوتید غلط را جدا و آن را با نوکلئوتید درست تعویض می‌کند؟ (دی ۹۲؛ ۰٫۲۵)
DNA پلی‌مراز
۷۴- آنزیم (هلیکاز – دنابسپاراز یا DNA پلی‌مراز) فعالیت نوکلئازی دارد. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
DNA پلی‌مراز
۷۵- کدام فعالیت آنزیم دنابسپاراز (DNAپلی‌مراز) سبب ویرایش می‌شود؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
نوکلئازی
۷۶- منظور از ویرایش در همانندسازی DNA چیست؟ و کدام آنزیم توانایی ویرایش دارد؟ (شهریور ۳، خرداد ۹۵ و دی ۹۶؛ ۰٫۷۵)
DNA پلی‌مراز (۰/۲۵). در صورتی که نوکلئوتید اشتباهی به DNA اضافه شود، یعنی مکمل نباشد، (۰/۲۵) این آنزیم بر می‌گردد و نوکلئوتید اشتباه را جدا و آن را با نوکلئوتید درست تعویض می‌کند. (۰/۲۵)
۷۷- آنزیم DNA پلی‌مراز، علاوه بر کمک به همانندسازی DNA، چه توانایی دیگری دارد؟ (فقط اصطلاح آن را بنویسید)(خرداد ۹۴؛ ۰٫۲۵)
ویرایش
۷۸- به فعالیت نوکلئازی دنابسپاراز، که باعث رفع اشتباه‌ها در همانندسازی می‌شود، چه می‌گویند؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
ویرایش
۷۹- آنزیم DNA پلی‌مراز چگونه از بروز جهش به هنگام همانندسازی جلوگیری می‌کند؟ (خرداد ۹۲؛ ۰٫۵)
با برداشتن نوکلئوتید اشتباه (غیرمکمل با رشته الگو) (۰/۲۵) و گذاشتن نوکلئوتید صحیح در رشته جدید (۰/۲۵) (ذکر ویرایش ۰/۲۵ نمره تعلق می‌گیرد)
۸۰- اگر ردیف نوکلئوتیدی یک رشته DNA خطی، به صورت AGCTTGA باشد، ردیف نوکلئوتیدی رشته دیگر (رشته مکمل) را بنویسید. (خرداد ۹۴؛ ۰٫۲۵)
TCGAACT
۸۱- در مورد همانندسازی دنا (DNA) به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (خرداد ۹۹خارج عصر؛ ۰٫۵)
الف) در شکل مقابل همانندسازی دنا مربوط به پروکاریوت‌ها است یا یوکاریوت‌ها؟
یوکاریوت
ب) در همانندسازی دنا (DNA) کدام آنزیم مارپیچ دنا و دو رشته آن را از هم باز می‌کند؟
هلیکاز
۸۲- شکل روبرو همانندسازی DNA را نشان می‌دهد.
۸۳- با توجه به شکل به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (خرداد ۹۸؛ ۰٫۷۵)
الف) این DNA مربوط به پروکاریوت‌ها است یا یوکاریوت‌ها؟
یوکاریوت‌ها
ب) در قسمت مشخص شده (۱) چند هلیکاز در حال فعالیت است؟
۲
همانندسازی DNA در پروکاریوت و یوکاریوت
۸۴- DNA باکتری، مولکولی بسته یا حلقوی است که به……………….. متصل است.(شهریور ۹۷؛ ۰٫۲۵)
غشاء
۸۵- ژنوم سیتوپلاسمی سلول‌های آکاسیا، در کدام بخش‌ها جای می‌گیرد؟ (شهریور ۹۶؛ ۰٫۵)
میتوکندری و کلروپلاست
۸۶- در یوکاریوت‌ها، دنای سیتوپلاسمی در چه قسمت‌هایی از یاخته دیده می‌شود؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۵)
در راکیزه (میتوکندری) و دیسه (پلاست) دیده می‌شود.
۸۷- دنای (DNA) سیتوپلاسمی حالت (خطی – حلقوی) دارد. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
حلقوی
۸۸- به طور معمول هر دیسک (پلازمید)، دارای (یک – چند) جایگاه آغاز همانندسازی است. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
یک
۸۹- چرا همانندسازی در سلول‌های انسانی و سایر سلول‌های یوکاریوتی، در نقاط مختلف انجام می‌شود؟ (خرداد ۹۶؛ ۰٫۵)
در سلول‌های یوکاریوتی، هر کروموزوم از یک مولکول DNA طویل تشکیل شده است. (۰/۲۵) بنابراین اگر قرار بود یک کروموزوم انسان، مانند باکتری همانندسازی را از یک نقطه آغاز کند، همانندسازی هر کروموزوم روزها طول می‌کشید. (۰/۲۵)
۹۰- یک تفاوت بین نحوه همانندسازی مولکول DNAی حلقوی باکتری، با DNAی خطی یوکاریوت‌ها را بنویسید. (خرداد ۸۸؛ ۰٫۵)
در باکتری‌ها یک محل آغاز همانندسازی (با دو دوراهی همانندسازی) تشکیل می‌شود. (۰/۲۵) ولی در یوکاریوت‌ها دوراهی‌های همانندسازی در نقاط مختلف هر DNA تشکیل می‌شود. (۰/۲۵)
۹۱- تعداد دوراهی همانندسازی را در باکتری‌ها و سلول‌های یوکاریوتی با هم مقایسه کنید. (خرداد ۹۳؛ ۰٫۵)
در باکتری‌ها، دو دوراهی همانندسازی ایجاد می‌شود. در سلول‌های یوکاریوتی چندین دوراهی همانندسازی ایجاد می‌شود.
۹۲- در یوکاریوت‌ها، آغاز همانندسازی در چندین نقطه در هر فام‌تن (کروموزوم) انجام می‌شود. علت چیست؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۵)
اگر فقط یک جایگاه آغاز همانندسازی در هر فام‌تن داشته باشند مدت زمان زیادی برای همانندسازی لازم است.
۹۳- پس از پایان همانندسازیِ دو مولکول DNA، مجموعاً چند رشته DNA جدید تولید می‌شود؟ (شهریور ۹۵؛ ۰٫۲۵)
۴ رشته (بدون نوشتن راه حل)
۹۴- دوراهی‌های همانندسازی، در چه محلی به وجود می‌آیند؟ (شهریور ۹۷ و دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)
جایگاه آغاز همانندسازی
۹۵- در کدام یک از سلول‌های زیر، هنگام همانندسازیDNA، معمولاً دو دوراهی همانندسازی تشکیل می‌شود؟ (خرداد ۹۴؛ ۰٫۲۵)
الف) استرپتوکوکوس نومونیا ب) لنفوسیت B انسان
الف
۹۶- کدام یک از جانداران مقابل، بیش از دو دوراهی همانندسازی ایجاد می‌کنند؟ (دی ۹۳؛ ۰٫۲۵)
الف) باکتری ب) انسان
ب
۹۷- باکتری‌ها معمولاً چند دو راهی همانندسازی ایجاد می‌کنند؟ (دی ۹۲؛ ۰٫۲۵)
۲
پروتئین
۹۸- در بافت پیوندی…………….. پروتئینی است که باعث استحکام این بافت می‌شود. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
کلاژن
۹۹- به پیوند اشتراکی بین آمینواسیدها چه می‌گویند؟ (شهریور ۹۷؛ ۰٫۲۵)
پپتیدی
۱۰۰- اولین پروتئینی که ساختار آن شناسایی شد،……………….. بود. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
میوگلوبین
۱۰۱- شکل روبرو نشان دهنده کدام ساختار پروتئین‌ها است؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
ساختار دوم (ذکر کلمه مارپیچ نیز صحیح می‌باشد)
۱۰۲- پیوندهای ………. منشاء تشکیل ساختار دوم در پروتئین‌ها هستند. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
هیدروژنی
۱۰۳- پیوندهای هیدروژنی منشاء تشکیل کدام ساختار پروتئین هستند؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)
دوم
۱۰۴- تشکیل کدام ساختار پروتئین‌ها، در اثر برهم کنش‌های آب گریز است؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
ساختار سوم
۱۰۵- ساختار نهایی پروتئین در میوگلوبین کدام است؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
ساختار سوم
۱۰۶- هموگلوبین دارای کدام ساختار پروتئین است؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)
چهارم
۱۰۷- در چه صورت ساختار چهارم شکل می‌گیرد؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
دو یا چند زنجیره پلی پپتید در کنار یکدیگر پروتئین را تشکیل دهند.
۱۰۸- زنجیره‌های سازنده هموگلوبین، در ساختار دوم به چه شکل در می‌آیند؟(شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
مارپیچ
۱۰۹- افزایش غلظت پیش ماده در محیطی که آنزیم وجود دارد تا چه زمانی می‌تواند باعث افزایش سرعت واکنش شود؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۵)
افزایش غلظت پیش ماده در محیطی که آنزیم وجود دارد تا زمانی ادامه می‌یابد که تمامی‌جایگاه‌های فعال آنزیم‌ها با پیش ماده اشغال شوند.
۱۱۰- نام بخش اختصاصی آنزیم که پیش ماده در آن قرار می‌گیرد، چیست؟ (شهریور ۹۸ و خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
جایگاه فعال
۱۱۱- بعضی آنزیم‌ها برای فعالیت به یون‌های فلزی مانند آهن، مس و یا مواد آلی مثل ویتامین‌ها نیاز دارند که به این مواد………… می‌گویند. (دی ۹۷ و خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
کوآنزیم
۱۱۲- علاوه بر یون‌های فلزی، کدام مولکول‌های آلی نقش کوآنزیم را دارند؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
ویتامین‌ها
۱۱۳- مواد سمی مانند سیانید یا آرسنیک، مانع فعالیت آنزیم می‌شوند. علت چیست؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
سیانید و آرسنیک می‌تواند با قرار گرفتن در جایگاه فعال آنزیم، مانع فعالیت آن شود.
۱۱۴- شکل آنزیم در جایگاه فعال با شکل پیش ماده یا بخشی از آن (مشابه – مکمل) یکدیگرند. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
مکمل
۱۱۵- علت عبارت زیر را بنویسید. (دی ۹۹؛ ۰٫۵)
«یاخته‌ها به مقدار کم به آنزیم نیاز دارند».
در پایان واکنش‌ها دست نخورده باقی می‌مانند بنابراین بدن می‌تواند بارها از آنها استفاده کند.
۱۱۶- آنزیم‌ها چه تأثیری بر انرژی فعال‌سازی واکنش دارند؟ (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
انرژی فعال‌سازی واکنش را کاهش می‌دهد.
۱۱۷- چرا آنزیم، انرژی فعال سازی واکنش را کاهش می‌دهد؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
آنزیم امکان برخورد مناسب مولکول‌ها را افزایش می‌دهد.
۱۱۸- pH بهینه کدام آنزیم در حدود ۲ می‌باشد؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
پپسین
۱۱۹- تغییر pH چگونه باعث تغییر فعالیت یک آنزیم می‌شود؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۵)
تغییر pH با تأثیر بر پیوندهای شیمیایی مولکول پروتئین می‌تواند باعث تغییر شکل آنزیم شود و در نتیجه امکان اتصال آن به پیش ماده از بین برود، در نتیجه میزان فعالیت آن تغییر می‌کند.
بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم
بارم بندی زیست‌شناسی ۳ سال تحصیلی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۱
درس زیست‌شناسی دوازدهم
ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام می‌شود.
ارزشیابی مستمر بر اساس فعالیت‌های گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام می‌شود. این ارزشیابی بر اساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیت‌ها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحث‌های گروهی، پاسخ به پرسش‌های کتبی و شفاهی انجام می‌شود.
نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.
ارزشیابی پایانی به صورت آزمون کتبی انجام می‌شود. در نوبت اول ۲۰ نمره از چهار فصل اول کتاب (تا پایان صفحه ۶۲) و در نوبت خرداد، شهریور و دی ماه ۲۰ نمره از همه کتاب مطابق با جدول زیر پیشنهاد می‌شود.
نکات قابل توجه:
۱- طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی ها و پیوست‌های آخرکتاب در همه آزمون‌ها ممنوع است.
۲- گرچه نمره جداگانه‌ای برای فعالیت‌های کتاب زیست شناسی ۳ منظور نشده، اما بدیهی است که بخشی از نمره هر فصل به فعالیت‌های آن فصل اختصاص دارد. بر این اساس طراحان محترم در طراحی پرسش مربوط به هر فصل، فعالیت‌ها و نتایج آنها را مد نظر قرار دهند.
| شماره فصل و عنوان | نیمسال اول | نیمسال دوم و شهریور |
| ۱- مولکول‌های اطلاعاتی | ۶ | ۲/۵ |
| ۲- جریان اطلاعات در یاخته | ۵ | ۲/۵ |
| ۳- انتقال اطلاعات در نسل ها | ۴ | ۲/۵ |
| ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی | ۵ | ۲/۵ |
| ۵- از ماده به انرژی | – | ۲/۵ |
| ۶- از انرژی به ماده | – | ۲/۵ |
| ۷- فناوری‌های نوین زیستی | – | ۲/۵ |
| ۸- رفتارهای جانوران | – | ۲/۵ |
| جمع | ۲۰ | ۲۰ |
کتاب زیست‌شناسی ۳
فصل ۱- مولکول‌های اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئین‌ها
فصل ۲- جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
فصل ۳- انتقال اطلاعات در نسل‌ها
مفاهیم پایه
انواع صفات
فصل ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیت‌ها
تغییر در گونه‌ها
فصل ۵- از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
فصل ۶- از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنش‌های فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
فصل ۷- فناوری‌های نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فصل ۸- رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
ارتباط و زندگی گروهی
آزمون‌های آنلاین زیست ۳
فصل مولکول‌های اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئین‌ها
مولکول‌های اطلاعاتی
فصل جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
جریان اطلاعات در یاخته
فصل انتقال اطلاعات در نسل‌ها
مفاهیم پایه
انواع صفات
انتقال اطلاعات در نسل‌ها
فصل تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیت‌ها
تغییر در گونه‌ها
تغییر در اطلاعات وراثتی
فصل از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
از ماده به انرژی
فصل از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنش‌های فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
از انرژی به ماده
فصل فناوری‌های نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فناوری‌های نوین زیستی
فصل رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
رفتارهای جانوران
ارتباط و زندگی گروهی
فوقالعاده بود. واقعا مطالب مفیدی بودن