«باسمه تعالی»
سؤالات امتحان نهایی علوم اجتماعی،
رشته: ریاضی فیزیک – علوم تجربی
ساعت شروع: ۱۰ صبح
تاریخ امتحان: ۱۴۰۰/۱۰/۲۵
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۷۵ دقیقه
تعداد صفحات: ۲ صفحه
دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۴۰۰
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱- در عبارات زیر موارد صحیح و غلط را مشخص کنید: (۲ نمره)
الف) کنش اجتماعی فقط در حضور فیزیکی دیگران صورت می‌گیرد.
ب) عصبانی شدن انسان بر اثر ترشح بیش از اندازه غده تیروئید، نشانگر ارتباط بین بعد جسمانی و بعد نفسانی هویت است.
ج) تحول جامعه جاهلی به جامعه نبوی، تحول فرهنگی منفی است.
د) نظریه پردازان غربی طی قرن بیستم، جهانی شدن همه فرهنگ ها را سرنوشت مشترک و حتمی بشریت می‌دانستند.
الف) غلط ص۹
ب) صحیح ص ۳۵
ج) غلط ص ۵۲
د) غلط ص ۶۴ (هر مورد ۰/۵)
۲- جاهای خالی را با عبارات مناسب پر کنید: (۲/۵ نمره)
الف) آن بخش از فرهنگ که مردم به آن عمل می‌کنند ……………. نام دارد.
ب) هرجامعه‌ای براساس ………………………… با طبیعت و بدن آدمی تعامل می‌کند.
ج) جامعه‌ای که روش‌های مناسبی برای ……………….. نداشته باشد، در معرض آسیب‌های بیشتری قرار می‌گیرد و دوام و بقای آن تهدید می‌شود.
د) فرهنگ اساطیری و فرهنگ ………….. آدمی را از حقیقت جهان و حقیقت خود بیگانه می‌کند.
هـ) عامل اصلی هویت‌یابی افراد و جوامع غربی …………………………. است.
الف) فرهنگ واقعی ص ۲۴
ب) هویت خود ص۳۶
ج) کنترل اجتماعی ۴۳
د) دنیوی ص ۵۶
هـ) سرمایه داری ص۸۱ (هر مورد ۰/۵)
۳- سؤالات چهار گزینه‌ای: (۲ نمره)
الف) “شیوه انجام کنش اجتماعی که مورد قبول افراد جامعه قرار گرفته است” ………………. نام دارد.
١- هنجار اجتماعی
۲- پدیده اجتماعی
٣- ارزش اجتماعی
۴- کنترل اجتماعی
ب) پیامبران و اولیای الهی نیز از دیرباز درباره بعد ……………………….. هویت فردی و اجتماعی انسانها سخن گفته‌اند.
١- الهی و دینی
۲- دینی و فطری
۳- الهی و فطری
۴- دینی و غریزی
ج) جوامع اسلامی‌در مواجهه با امپراتوری‌های یونان و روم، چه عناصری از این دو فرهنگ را نپذیرفتند؟
١- دنیوی
۲- مشرکانه
۳- عقلی
۴- مسیحی
د) در دسته بندی فارابی از نظام سیاسی، جامعه‌ای که بر اساس قوانین الهی شکل می‌گیرد چه نامیده می‌شود؟
١- مدینه فاضله
۲- جمهوری
۳- دموکراسی
۴- مدینه فاسقه
الف) گزینه ۱ (هنجار اجتماعی ) ص ۱۱
ب) گزینه ۳ (الهی و فطری) ص ۳۸
ج) گزینه ۲ (مشرکانه) ص۵۳
د) گزینه ۱ مدینه فاضله) ص ۷۳ (هر مورد ۰/۵)
۴- به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (۲/۵ نمره)
الف) “قرار گرفتن بر سر دو راهی، یکی از ویژگی‌های کنش را نشان می‌دهد.” این عبارت مربوط به کدام یک از ویژگی‌های کنش است؟
ب) ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی از چه طریق تحقق می‌یابند؟
ج) برای قوانین راهنمایی و رانندگی یک محدودیت و یک فرصت بنویسید.
۱- محدودیت: ………………………………………..
۲- فرصت: ………………………………..
د) چه عاملی باعث شد که پیش از اسلام اقوام مختلف ایرانی هویت فرهنگی واحدی پیدا کنند؟
هـ) تنها راه تأثیر گذاردن بر اراده دیگران چیست؟
الف) ارادی بودن کنش ص ۳
ب) کنش‌های اجتماعی ص ۱۲
ج) ۱- محدودیت: منع تردد از برخی معابر، منع توقف در بعضی مکان ها، الزام به رعایت سرعت مشخص شده و ………………………. .
۲- فرصت: ایجاد امنیت و سرعت در اثر برقراری ترافیک مطلوب و …………… ص۲۰
د) عقاید و ارزشهای زرتشت ص ۵۹
هـ) جلب تبعیت افراد ص ۶۹ (هر مورد ۰/۵)
۵- اصطلاحات زیر را تعریف کنید: (۲ نمره)
الف) جامعه‌پذیری:
ب) خودباختگی فرهنگی:
الف) به فرایندی که هر فرد برای مشارکت در زندگی اجتماعی دنبال می‌کند (۰/۵) و مسیری که برای شکل دادن به هویت اجتماعی افراد طی می‌شود جامعه‌پذیری می‌گویند. (۰/۵) ص ۴۲
ب) اعضای جامعه، مبهوت و مقهور فرهنگ دیگر شوند (۰/۵) و در نتیجه، حالت فقال وخلاق خود را در گزینش عناصر فرهنگی آن جامعه از دست بدهند (۰/۵) جامعه آنها دچار خودباختگی فرهنگی می‌شود. ص۵۴ (هر مورد ۱ نمره)
سؤالات تشریحی
۶- پیامدهای ارادی کنش را توضیح دهید. (۱ نمره)
برخی از پیامدهای کنش به اراده انسان ها، یعنی خود کنشگر (۰/۲۵) یا افراد دیگر (۰/۲۵)، وابسته‌اند. به آنها پیامدهای ارادی می‌گویند. این دسته از پیامدها خودشان کنش هستند (۰/۲۵) و باید کنشگری آنها را انجام دهد. (۰/۲۵) ص ۵
۷- تفاوت فرهنگ عمومی و خرده فرهنگ را بنویسید. (۱ نمره)
آن بخش از فرهنگ که همه مردم یک جامعه در آن اشتراک دارند فرهنگ عمومی (۰/۵) و بخش‌هایی که مربوط به یک قوم، قشر، صنف یا گروه است خرده فرهنگ می‌گویند. (۰/۵) ص ۱۷
۸- فرهنگ حق را تعریف کنید و دو نمونه از عقاید و ارزشهای حق را نام ببرید. (۱ نمره)
بخش‌هایی از فرهنگ که از نظر علمی صحیح و مطابق فطرت انسان باشد فرهنگ حق نامیده می‌شود. (۰/۵) مانند عقیده به توحید، وفای به عهد، عدالت، … (فقط در مورد ۰/۵) ص ۲۶
۹- اعضای یک جامعه بر چه اساسی می توانند تحرک اجتماعی صعودی و هویت جدید کسب کنند؟ توضیح دهید و مثال بزنید. (۱ نمره)
هر جامعه‌ای به تناسب عقاید و ارزشهای خود، تحرک اجتماعی صعودی و هویت‌های جدید کسب می‌کند (۰/۵) مثلا جامعه‌ای که براساس ارزشهای نژادی شکل می‌گیرد، صرفا برای یک نژاد خاص امکان تحرک اجتماعی صعودی را فراهم می آورد. (۰/۵) یا هر مثال صحیح دیگر ص ۴۶
۱۰- مواجهه جوامع اسلامی، از جمله‌ایران، در طول تاریخ اسلامی خود با هجوم نظامی وسیاسی اقوام مختلف چگونه بوده است؟ با ذکر مثال توضیح دهید. (۱/۵ نمره)
۱- مسلمانان در سده‌های مختلف، یا مانند آن چه در جنگ‌های صلیبی گذشت، مهاجمان را دفع کردند. (۰/۵)
٢- مانند آن چه در حمله مغول رخ داد، مهاجمان را درون فرهنگ خود جذب و هضم کردند. (۰/۵) ص ۶۰
۳- مواجهه فرهنگ جدید غرب با جوامع و فرهنگ اسلامی تجربه جدیدی است که به پایان خود نرسیده است. (۰/۵)
۱۱- ویژگی‌های نظام لیبرال دموکراسی را بنویسید. (۱/۵ نمره)
نوعی نظام سیاسی است که ادعا می‌کند با خواست و اراده اکثریت مردم سازمان می‌یابد. (۰/۵) این نظام سیاسی هیچ حقیقت و فضیلتی را به رسمیت نمی‌شناسد (۰/۵) و حکومتی دنیوی و این جهانی است. (۰/۵) ص ۷۴
۱۲- کاهش جمعیت یک جامعه زمینه‌ساز چه آسیب‌هایی است؟ (۱ نمره)
کاهش جمعیت یک جامعه به محدود شدن گستره فرهنگ آن منجر می‌شود (۰/۵) امکان تسلط جوامع و فرهنگ‌های دیگر بر آن جامعه را فراهم می آورد. (۰/۵) ص ۷۷
۱۳- اقتصاد امروز با چه معضلاتی دست به گریبان بوده است؟ ۴ نمونه را نام ببرید. (۱ نمره)
تورم، بیکاری، وابستگی به نفت، توزیع نابرابردر آمد و امکانات، تجمل‌گرایی و مصرف‌گرایی (هرمورد ۰/۲۵) ص ۸۰.
جمع نمرات: ۲٠
سربلند باشید
