سوالات نوروآناتومی دکتری علوم اعصاب ۹۰-۸۹؛ همراه با پاسخ تشریحی
کتاب الکترونیکی «پرسش‌های چند گزینه‌ای علوم اعصاب شامل تمامی مباحث نوروآناتومی»
انتشارات: موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
تعداد صفحه: ۸۴
این کتاب شامل تمامی پرسش‌های نوروآناتومی دکتری علوم اعصاب از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۴۰۰ همراه پاسخ کلیدی پرسش‌ها
برای مشاهده «بخشی از کتاب الکترونیکی نوروآناتومی» کلیک کنید.
آزمون شامل ۲۵ پرسش است.
تمام راه‌های عصبی ذیل از Lateral funiculus نخاع عبور می‌کنند، بجز:
الف) Dorsal spinocerebellar
ب) Rubrospinal
ج) Ventral spinocerebellar
د) Vestibulospinal
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه د
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: Lateral funiculus، نخاع (Spinal cord)، راه‌های حرکتی و حسی (Motor and sensory tracts)، Rubrospinal، Vestibulospinal، Spinocerebellar
توضیح اولیه بر اساس کلیدواژه‌ها
Lateral funiculus یا ستون جانبی نخاع بخشی از ماده سفید (white matter) نخاع است که بین posterior horn و anterior horn قرار دارد و مسیرهای عصبی متعددی از آن عبور می‌کنند.
برخی از مهم‌ترین راه‌های عصبی (Neural tracts) که از طریق Lateral funiculus می‌گذرند، عبارت‌اند از:
-
Rubrospinal tract: مسیر حرکتی نزولی که از هسته قرمز در مغز می‌آید و در تنظیم حرکات غیرارادی نقش دارد.
-
Dorsal spinocerebellar tract: مسیر حسی که اطلاعات وضعیتی (proprioception) از نیمه‌ی بدن به مخچه می‌برد.
-
Ventral spinocerebellar tract: مشابه قبلی ولی در سمت مقابل می‌گذرد و نوع دیگری از اطلاعات حسی را منتقل می‌کند.
در مقابل، Vestibulospinal tract، مسیر نزولی‌ای است که از هسته‌های وستیبولار (vestibular nuclei) منشأ گرفته و در anterior funiculus عبور می‌کند، نه lateral funiculus.
بررسی تک‌تک گزینه‌ها
گزینه الف) Dorsal spinocerebellar
این مسیر اطلاعات وضعیتی را از اندام‌های تحتانی به مخچه (cerebellum) می‌فرستد و در ستون جانبی نخاع (lateral funiculus) صعود می‌کند. درست است که از lateral funiculus عبور می‌کند.
گزینه ب) Rubrospinal
مسیر حرکتی نزولی است که از هسته قرمز در مغز آغاز شده و از ستون جانبی نخاع عبور می‌کند. این مسیر نیز در lateral funiculus قرار دارد.
گزینه ج) Ventral spinocerebellar
این مسیر هم اطلاعات حرکتی را به صورت غیرمستقیم به مخچه می‌فرستد و از بخش جانبی نخاع می‌گذرد. بنابراین این مسیر هم در lateral funiculus عبور می‌کند.
گزینه د) Vestibulospinal
این مسیر از هسته‌های وستیبولار مغز منشأ می‌گیرد و برای حفظ تعادل، پیام‌های حرکتی را به عضلات ضدجاذبه می‌فرستد. برخلاف سه مسیر قبلی، vestibulospinal tract از ستون قدامی نخاع (anterior funiculus) عبور می‌کند، نه lateral.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
با توجه به موقعیت آناتومیک مسیرهای عصبی:
مسیرهایی مانند dorsal spinocerebellar، rubrospinal و ventral spinocerebellar همگی از lateral funiculus عبور می‌کنند.
تنها مسیری که از anterior funiculus عبور می‌کند، vestibulospinal tract است.
پاسخ صحیح: گزینه د) Vestibulospinal
جایگاه دومین نورون راه لمس دقیق اندام فوقانی در کدام بخش ذیل قرار دارد؟
الف) Cuneatus nucleus
ب) Dorsal root ganglion
ج) Gracilis nucleus
د) Posterior Horn of spinal cord
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: لمس دقیق (Fine touch)، اندام فوقانی (Upper limb)، مسیر خلفی-داخلی (Dorsal column-medial lemniscus pathway)، نورون دوم (Second-order neuron)، هسته کونئاتوس (Cuneatus nucleus)
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
احساس لمس دقیق (Fine touch)، لرزش (Vibration) و حس وضعیت مفصلی (Proprioception) از طریق مسیر ستون خلفی – لمنیسک داخلی (Dorsal column-medial lemniscus pathway) منتقل می‌شوند.
در این مسیر:
-
نورون اول (First-order neuron) در گانگلیون ریشه خلفی (Dorsal root ganglion) قرار دارد و آکسون آن از طریق ستون خلفی نخاع بالا می‌رود بدون اینکه در نخاع سیناپس کند.
-
فیبرهای مربوط به اندام فوقانی در بخش lateral ستون خلفی بالا می‌روند و وارد فاسیکولوس کونئاتوس (Fasciculus cuneatus) می‌شوند.
-
این فیبرها در هسته کونئاتوس (Nucleus cuneatus) واقع در بصل‌النخاع (medulla oblongata) با نورون دوم (Second-order neuron) سیناپس می‌کنند.
در مقابل، فیبرهای اندام تحتانی از طریق فاسیکولوس گراسیلیس (Fasciculus gracilis) منتقل شده و در هسته گراسیلیس (Gracilis nucleus) سیناپس می‌کنند.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Cuneatus nucleus
✅ این گزینه درست است. دومین نورون برای مسیر لمس دقیق اندام فوقانی دقیقاً در nucleus cuneatus قرار دارد که در بصل‌النخاع جای گرفته است.
گزینه ب) Dorsal root ganglion
❌ این محل جایگاه نورون اول است، نه نورون دوم. نورون حسی اولیه در این ناحیه قرار دارد.
گزینه ج) Gracilis nucleus
❌ این هسته محل سیناپس نورون اول با دومین نورون برای اندام تحتانی است، نه اندام فوقانی.
گزینه د) Posterior Horn of spinal cord
❌ در این ناحیه سیناپس‌های مسیرهای حسی درد و دما (spinothalamic) انجام می‌شود، نه مسیر لمس دقیق.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
در مسیر حس لمس دقیق اندام فوقانی، نورون اول از طریق فاسیکولوس کونئاتوس بالا می‌رود و در nucleus cuneatus با نورون دوم سیناپس می‌کند.
پاسخ صحیح: گزینه الف) Cuneatus nucleus
شاخ طرفی نخاع (Lateral Horn) در کدامیک از سگمان‌های نخاعی دیده می‌شود؟
الف) C6 – T2
ب) T1 – L2
ج) L1 – L4
د) C8 – L4
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: شاخ طرفی (Lateral Horn)، نخاع (Spinal Cord)، نورون‌های پیش‌گانگلیونی سمپاتیک (Preganglionic sympathetic neurons)، سگمان‌های نخاعی (Spinal Segments)
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
شاخ طرفی (Lateral horn) یا intermediolateral cell column بخشی از ماده خاکستری نخاع است که فقط در سگمان‌های خاصی از نخاع دیده می‌شود. این ناحیه محل تجمع نورون‌هایی است که نقش بسیار مهمی در تنظیم فعالیت دستگاه عصبی خودکار (Autonomic Nervous System) دارند.
در این ناحیه، به‌طور خاص:
-
نورون‌های پیش‌گانگلیونی سمپاتیک (Preganglionic sympathetic neurons) در سگمان‌های T1 تا L2 نخاع قرار دارند.
-
این نورون‌ها از شاخ طرفی خارج شده و به سمت گانگلیون‌های سمپاتیکی حرکت می‌کنند.
در سگمان‌های گردنی یعنی بالاتر از T1، شاخ طرفی وجود ندارد، و در سگمان‌های پایین‌تر از L2 نیز شاخ طرفی دیده نمیشود.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) C6 – T2
❌ اگرچه T1 و T2 جزو محدوده صحیح هستند، اما C6 تا C8 فاقد شاخ طرفی هستند. بنابراین این گزینه دقیق نیست.
گزینه ب) T1 – L2
✅ این گزینه کاملاً صحیح است. شاخ طرفی فقط در سگمان‌های T1 تا L2 دیده می‌شود و در این ناحیه نورون‌های پیش‌گانگلیونی سیستم سمپاتیک حضور دارند.
گزینه ج) L1 – L4
❌ فقط L1 و L2 ممکن است دارای شاخ طرفی باشند. از L3 به بعد شاخ طرفی وجود ندارد. بنابراین این گزینه ناقص و نادرست است.
گزینه د) C8 – L4
❌ C8 فاقد شاخ طرفی است و از L3 به بعد نیز شاخ طرفی وجود ندارد. این گزینه هم صحیح نیست.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
شاخ طرفی نخاع تنها در سگمان‌های T1 تا L2 وجود دارد، زیرا محل نورون‌های پیش‌گانگلیونی سمپاتیک است. سایر نواحی نخاع از این ساختار برخوردار نیستند.
پاسخ صحیح: گزینه ب) T1 – L2
الیاف Pontocerebellum از کدام پایک یا پایک‌های مخچه‌ای عبور می‌کند؟
الف) پایک تحتانی مخچه
ب) پایک فوقانی مخچه
ج) پایک میانی مخچه
د) پایک میانی و تحتانی مخچه
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ج
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: Pontocerebellum، پایک مخچه‌ای (Cerebellar Peduncle)، پایک میانی (Middle Peduncle)، ارتباط پونز و مخچه، فیبرهای پونتو-سربلار
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
Pontocerebellum بخش جانبی (lateral zone) از مخچه است که درگیر در برنامه‌ریزی حرکات ظریف ارادی به‌ویژه حرکات اندام‌های دیستال (مثل دست) می‌باشد. این ناحیه ورودی اصلی خود را از هسته‌های پونتین (Pontine nuclei) در پل مغزی دریافت می‌کند.
مسیر پونتو-سربلار (Pontocerebellar fibers) بخشی از مسیر مهم Corticoponto-cerebellar است. در این مسیر:
-
قشر مغز سیگنال‌هایی را به هسته‌های پونتین ارسال می‌کند.
-
نورون‌های دوم از هسته‌های پونتین آکسون می‌فرستند که به‌صورت فیبرهای عرضی پونز عبور کرده و از طریق پایک میانی مخچه (Middle cerebellar peduncle) وارد مخچه می‌شوند.
-
این فیبرها مستقیماً به بخش جانبی مخچه یا همان Pontocerebellum وارد می‌شوند.
پایک میانی مخچه بزرگ‌ترین پایک است و تنها ورودی به مخچه محسوب می‌شود (و نه خروجی).
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) پایک تحتانی مخچه
❌ این پایک اغلب اطلاعات حسی را از نخاع و بصل‌النخاع به مخچه منتقل می‌کند (مثلاً مسیر spinocerebellar)، نه فیبرهای پونتو-سربلار.
گزینه ب) پایک فوقانی مخچه
❌ این پایک عمدتاً محل خروجی مخچه است و اطلاعات از هسته‌های مخچه‌ای به مغز منتقل می‌کند. ورودی پونتو-سربلار از این مسیر عبور نمی‌کند.
گزینه ج) پایک میانی مخچه
✅ این گزینه صحیح است. فیبرهای Pontocerebellar تنها از طریق پایک میانی وارد مخچه می‌شوند.
گزینه د) پایک میانی و تحتانی مخچه
❌ تنها پایک میانی در انتقال فیبرهای پونتو-سربلار نقش دارد؛ پایک تحتانی نقشی در این مسیر ندارد.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
فیبرهای Pontocerebellar تنها از طریق پایک میانی مخچه وارد مخچه می‌شوند. این مسیر بخشی از انتقال سیگنال‌های حرکتی قشری به مخچه برای تنظیم دقیق حرکات است.
پاسخ صحیح: گزینه ج) پایک میانی مخچه
کدامیک از مسیرهای عصبی ذیل از نوع Special somatic afferent است؟
الف) Spinal lemniscus
ب) lateral lemniscus
ج) Trigeminal lemniscus
د) Medial lemniscus
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: Special somatic afferent (SSA)، لمینیسک جانبی (Lateral lemniscus)، pathways حسی، دستگاه شنوایی (Auditory system)، بینایی و تعادل
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
در دستگاه عصبی، فیبرهای آوران (afferent) به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
-
General somatic afferent (GSA): مربوط به حس‌های عمومی مثل لمس، درد، دما و موقعیت از پوست و عضلات.
-
Special somatic afferent (SSA): مربوط به حواس خاص مانند بینایی (Vision)، شنوایی (Hearing) و تعادل (Equilibrium).
بنابراین، مسیرهایی که اطلاعات شنوایی یا بینایی را انتقال می‌دهند، از نوع SSA هستند.
از میان مسیرهای عصبی مهم، Lateral lemniscus یکی از مسیرهای اصلی در سیستم شنوایی است. این مسیر اطلاعات شنیداری را از هسته‌های حلزونی به colliculus inferior منتقل می‌کند. از آنجایی که شنوایی یک حس خاص است، فیبرهای این مسیر از نوع Special somatic afferent محسوب می‌شوند.
در مقابل، سایر لمینیسک‌ها اطلاعات حسی عمومی را منتقل می‌کنند و جزء SSA نیستند:
-
Spinal lemniscus: ترکیبی از مسیرهای درد، دما و لمس خشن (spinothalamic و spinotectal).
-
Trigeminal lemniscus: انتقال حس‌های عمومی از ناحیه سر و صورت.
-
Medial lemniscus: بخشی از مسیر dorsal column – medial lemniscus برای لمس دقیق، لرزش و حس وضعیت.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Spinal lemniscus
❌ این مسیر اطلاعات حسی عمومی (درد و دما) را از بدن منتقل می‌کند و از نوع GSA است، نه SSA.
گزینه ب) Lateral lemniscus
✅ این مسیر بخشی از سیستم شنوایی است و فیبرهای آن از نوع Special somatic afferent هستند.
گزینه ج) Trigeminal lemniscus
❌ مسیر انتقال حس‌های عمومی (لمس، درد، دما) از ناحیه سر و صورت است و در گروه GSA قرار می‌گیرد.
گزینه د) Medial lemniscus
❌ این مسیر لمس دقیق و پروپریوسپشن از بدن را منتقل می‌کند (از dorsal column) و جزء GSA است.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
تنها مسیری که اطلاعات حسی خاص از نوع SSA منتقل می‌کند، Lateral lemniscus است زیرا اطلاعات شنوایی را در مغز منتقل می‌کند.
پاسخ صحیح: گزینه ب) Lateral lemniscus
نخاع با کدام یک از ساختارهای ذیل دارای ارتباطات Ipsilateral می‌باشد؟
الف) Vestibular Nucleus
ب) Tectum
ج) Thalamus
د) Red nucleus
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: ارتباطات Ipsilateral، نخاع (Spinal cord)، هسته دهلیزی (Vestibular nucleus)، مسیرهای نزولی، مسیرهای حرکتی، تقاطع (Decussation)
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
در نورواناتومی، واژه Ipsilateral به ارتباطاتی اشاره دارد که در همان طرف بدن باقی می‌مانند؛ یعنی اطلاعات از یک ساختار مغزی به همان طرف نخاعی می‌رود، بدون تقاطع (decussation).
برخی مسیرهای حرکتی یا حسی در طی مسیر خود از طرف مقابل عبور (کراس) می‌کنند (Contralateral)، ولی برخی مسیرها در همان طرف می‌مانند (Ipsilateral).
از میان ساختارهای مغزی:
-
Vestibular nucleus: ارتباط مستقیمی با نخاع دارد از طریق vestibulospinal tract که Ipsilateral است. این مسیر باعث تسهیل فعالیت اکستانسورها برای حفظ تعادل می‌شود.
-
Tectum: مخصوصاً از طریق tectospinal tract اطلاعات را به سمت نخاع می‌فرستد، اما این مسیر در midbrain decussates می‌کند و contralateral است.
-
Thalamus: با نخاع ارتباط مستقیمی ندارد و بیشتر در پردازش حسی صعودی (ascending sensory processing) نقش دارد. مسیرهای نخاع به سمت تالاموس می‌روند، نه برعکس.
-
Red nucleus: مسیر rubrospinal از این هسته منشأ می‌گیرد، اما بلافاصله در midbrain decussates کرده و به سمت contralateral spinal cord می‌رود.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Vestibular nucleus
✅ درست است. مسیر vestibulospinal tract از هسته دهلیزی به سمت نخاع به‌صورت ipsilateral حرکت می‌کند.
گزینه ب) Tectum
❌ نادرست است. مسیر tectospinal tract از tectum به سمت طرف مقابل نخاع (contralateral) عبور می‌کند.
گزینه ج) Thalamus
❌ نادرست است. نخاع مسیر حرکتی از تالاموس دریافت نمی‌کند و این مسیرها صعودی هستند، نه نزولی.
گزینه د) Red nucleus
❌ نادرست است. مسیر rubrospinal از red nucleus عبور کرده، در midbrain decussates می‌کند و به سمت طرف مقابل نخاع می‌رود.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
تنها ساختاری که با نخاع ارتباط Ipsilateral دارد، Vestibular nucleus است که از طریق مسیر vestibulospinal موجب حفظ تون عضلانی و تعادل در همان سمت بدن می‌شود.
پاسخ صحیح: گزینه الف) Vestibular nucleus
یک عصب نخاعی می‌تواند حاوی همه اجزاء عصبی ذیل باشد بجز:
الف) General Visceral Afferent (GVA)
ب) General Somatic Afferent (GSA)
ج) Special Visceral Afferent (SVA)
د) General Somatic Efferent (GSE)
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ج
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: عصب نخاعی (Spinal nerve)، الیاف آوران و وابران، GSA، GVA، GSE، SVA، اعصاب مغزی (Cranial nerves)، حواس خاص (Special senses)
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
عصب نخاعی یک عصب مختلط است که از ریشه‌های خلفی (dorsal roots) و ریشه‌های قدامی (ventral roots) منشأ می‌گیرد و شامل ترکیبی از الیاف حسی (afferent) و حرکتی (efferent) می‌باشد.
اجزای عصبی رایج در اعصاب نخاعی:
-
General Somatic Afferent (GSA): انتقال حس‌های عمومی مانند لمس، درد، دما و حس موقعیت از پوست و عضلات اسکلتی به نخاع.
-
General Visceral Afferent (GVA): انتقال حس‌های احشایی از اندام‌های داخلی به نخاع.
-
General Somatic Efferent (GSE): اعصاب حرکتی به عضلات اسکلتی.
-
General Visceral Efferent (GVE): اعصاب حرکتی خودمختار (سمپاتیک و پاراسمپاتیک) برای احشا.
اما یک عصب نخاعی هرگز شامل فیبرهای حسی ویژه (Special Afferent fibers) نیست.
Special Visceral Afferent (SVA) مخصوص انتقال حواس خاص شیمیایی مانند بویایی (olfaction) و چشایی (taste) است، و این مسیرها فقط از طریق اعصاب مغزی (Cranial Nerves) مثل عصب‌های I (بویایی)، VII، IX و X (چشایی) منتقل می‌شوند.
بنابراین، عصب نخاعی هیچ‌گاه نمی‌تواند حاوی فیبرهای SVA باشد.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) General Visceral Afferent (GVA)
✅ این فیبرها در اعصاب نخاعی وجود دارند و اطلاعات احشایی را به CNS می‌رسانند.
گزینه ب) General Somatic Afferent (GSA)
✅ این نوع فیبر حسی عمومی از پوست و عضله به CNS در تمام اعصاب نخاعی وجود دارد.
گزینه ج) Special Visceral Afferent (SVA)
❌ این نوع فیبر مختص اعصاب مغزی است و مربوط به بویایی و چشایی است. در اعصاب نخاعی وجود ندارد.
گزینه د) General Somatic Efferent (GSE)
✅ این فیبرها فرمان‌های حرکتی را به عضلات اسکلتی منتقل می‌کنند و از عناصر رایج اعصاب نخاعی هستند.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
تنها جزء عصبی که در عصب نخاعی وجود ندارد، فیبر Special Visceral Afferent (SVA) است، چون مخصوص حواس ویژه (مثل چشایی و بویایی) است که تنها از طریق اعصاب مغزی منتقل می‌شوند.
پاسخ صحیح: گزینه ج) Special Visceral Afferent (SVA)
شریان تغذیه کننده مرکز حس و حرکت اندام فوقانی در قشر مغز کدامیک از موارد ذیل می‌باشد؟
الف) Anterior cerebral
ب) Middle cerebral
ج) Anterior Choroidal
د) Posterior cerebral
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: شریان مغزی (Cerebral artery)، قشر حرکتی اولیه (Primary motor cortex)، قشر حسی اولیه (Primary somatosensory cortex)، اندام فوقانی (Upper limb)، Middle cerebral artery (MCA)، ناحیه پری‌سنترال (Precentral gyrus)، Postcentral gyrus، Homunculus مغزی
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
در مغز، کنترل و درک حس اندام‌های بدن به‌صورت سوماتوتوپیک در قشر مغز سازماندهی شده‌اند. به این چینش نقشه‌ای از بدن در مغز، homunculus گفته می‌شود.
اندام فوقانی (دست، بازو، انگشتان) در بخش جانبی نیمکره مغز (lateral aspect of cerebral hemisphere) در ناحیه‌های زیر کنترل و حس می‌شوند:
-
قشر حرکتی اولیه (Primary Motor Cortex) = Precentral gyrus
-
قشر حسی اولیه (Primary Somatosensory Cortex) = Postcentral gyrus
ناحیه‌ای که این عملکردها را برای اندام فوقانی پوشش می‌دهد، در بخش جانبی قرار دارد و توسط Middle cerebral artery (MCA) خون‌رسانی می‌شود.
در مقابل:
-
Anterior cerebral artery (ACA): خون‌رسانی به ناحیه‌ی مدیال قشر مغز و بیشتر مسئول تغذیه نواحی مرتبط با اندام تحتانی (پاها).
-
Posterior cerebral artery (PCA): خون‌رسانی به لوب اکسیپیتال (بینایی) و بخش‌هایی از تمپورال.
-
Anterior choroidal artery: شاخه‌ای کوچک‌تر که بیشتر ساختارهای عمقی مانند internal capsule، lateral geniculate body و hippocampus را تغذیه می‌کند.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Anterior cerebral
❌ نادرست است. این شریان بیشتر قشر داخلی (medial surface) مغز و نواحی مربوط به اندام تحتانی را خون‌رسانی می‌کند.
گزینه ب) Middle cerebral
✅ درست است. این شریان بخش جانبی مغز را خون‌رسانی می‌کند؛ از جمله مناطقی که مسئول حرکت و حس اندام فوقانی هستند.
گزینه ج) Anterior Choroidal
❌ نادرست است. این شریان ساختارهای عمقی مانند internal capsule را تغذیه می‌کند و نه قشر حرکتی یا حسی اندام فوقانی.
گزینه د) Posterior cerebral
❌ نادرست است. این شریان بیشتر لوب پس‌سری (اکسیپیتال) و مراکز بینایی را تغذیه می‌کند.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
ناحیه حرکتی و حسی مرتبط با اندام فوقانی در سطح جانبی مغز قرار دارد و توسط Middle cerebral artery خون‌رسانی می‌شود.
پاسخ صحیح: گزینه ب) Middle cerebral
هسته حرکتی عضلات حلق، حنجره و کام نرم در ساقه مغزی کدام است؟
الف) Solitary
ب) Ambiguus
ج) Inferior Salivatory
د) Dorsal vagal
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: عضلات حلق (Pharyngeal muscles)، حنجره (Larynx)، کام نرم (Soft palate)، هسته‌های ساقه مغز (Brainstem nuclei)، هسته آمبیگوس (Nucleus ambiguus)، عصب واگ (Vagus nerve – CN X)، عصب گلوسوفارنژیال (Glossopharyngeal – CN IX)، کنترل حرکتی
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
حرکت عضلات حلق، حنجره و کام نرم از عملکردهای حیاتی در بلع، تولید صدا و صحبت کردن محسوب می‌شود. این عضلات توسط عصب‌های مغزی IX (گلوسوفارنژیال)، X (واگ)، و گاهی XI (accessory) عصب‌دهی می‌شوند.
مرکز اصلی کنترل این عضلات در هسته آمبیگوس (Nucleus ambiguus) قرار دارد، که در مدولا (بصل النخاع) واقع شده است. این هسته، یک هسته حرکتی (motor nucleus) است و فیبرهای حرکتی را از طریق اعصاب مغزی زیر ارسال می‌کند:
-
CN IX (گلوسوفارنژیال): عصب‌دهی به بخشی از حلق.
-
CN X (واگ): عصب‌دهی به عضلات حلق، حنجره و کام نرم.
-
CN XI (شاخه کرانیال): همکاری با واگ در برخی عملکردهای بلع و آواسازی.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Solitary
❌ نادرست است. این هسته مربوط به ورودی‌های حسی چشایی و احشایی (SVA و GVA) است، نه عملکرد حرکتی.
گزینه ب) Ambiguus
✅ درست است. این هسته حرکتی در مدولا قرار دارد و فیبرهای حرکتی را به عضلات حلق، حنجره و کام نرم از طریق اعصاب IX و X می‌فرستد.
گزینه ج) Inferior Salivatory
❌ نادرست است. این هسته حرکتی خودکار (parasympathetic) است و به غدد بزاقی (خصوصاً غده پاروتید) عصب می‌دهد.
گزینه د) Dorsal vagal
❌ نادرست است. این هسته نیز خودکار است و به احشای قفسه سینه و شکم (مثل قلب و معده) عصب‌دهی می‌کند، نه عضلات حلق و حنجره.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
تنها هسته حرکتی مسئول عصب‌دهی به عضلات حلق، حنجره و کام نرم، هسته Ambiguus در مدولا است.
پاسخ صحیح: گزینه ب) Ambiguus
ارتباط بین هیپوتالاموس و Hippocampus توسط کدام یک از موارد ذیل انجام می‌پذیرد؟
الف) Posterior commissure
ب) Anterior commissure
ج) Stria medularis thalami
د) Fornix
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه د
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: هیپوتالاموس (Hypothalamus)، هیپوکامپ (Hippocampus)، سیستم لیمبیک (Limbic system)، فورنیکس (Fornix)، ارتباط نورونی، مسیر efferent هیپوکامپ، حافظه و احساسات
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
هیپوکامپوس (Hippocampus) یکی از ساختارهای کلیدی در سیستم لیمبیک (Limbic system) است که نقش مهمی در حافظه، یادگیری و احساسات ایفا می‌کند. یکی از مهم‌ترین ارتباطات نورونی آن، مسیرهایی است که به هیپوتالاموس ختم می‌شوند؛ هیپوتالاموس نیز تنظیم‌کننده اصلی پاسخ‌های خودکار و هورمونی مرتبط با احساسات است.
مسیر اصلی ارتباطی بین هیپوکامپ و هیپوتالاموس از طریق فورنیکس (Fornix) انجام می‌شود. فورنیکس یک مسیر قوسی شکل از آکسون‌های نورونی است که:
-
از هیپوکامپوس منشأ می‌گیرد.
-
به سمت بالا و جلو حرکت می‌کند.
-
سپس به ساختارهایی در هیپوتالاموس از جمله بدن مامیلاری (mammillary bodies) ختم می‌شود.
این مسیر بخشی از circuit of Papez است که در حافظه و احساسات نقش دارد.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Posterior commissure
❌ نادرست است. این ساختار ارتباط‌دهنده بین دو طرف مغز در ناحیه اپی‌تالاموس و midbrain قرار دارد و در مسیر ارتباطی هیپوکامپ و هیپوتالاموس نقشی ندارد.
گزینه ب) Anterior commissure
❌ نادرست است. این ساختار ارتباط بین لوب‌های تمپورال دو طرف مغز را برقرار می‌کند و ارتباطی با هیپوکامپوس و هیپوتالاموس ندارد.
گزینه ج) Stria medullaris thalami
❌ نادرست است. این مسیر بخشی از ارتباط بین هابنولا (habenula) و هیپوتالاموس است، نه هیپوکامپوس.
گزینه د) Fornix
✅ درست است. فورنیکس مسیر اصلی ارتباط بین هیپوکامپوس و هیپوتالاموس است و نقشی اساسی در انتقال اطلاعات مرتبط با حافظه و احساسات دارد.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
تنها مسیر اصلی که اطلاعات را از هیپوکامپ به هیپوتالاموس منتقل می‌کند، فورنیکس (Fornix) است.
پاسخ صحیح: گزینه د) Fornix
الیاف Dentatothalamic به کدام هسته تالاموس منتهی می‌شود؟
الف) Ventralis posterior medialis
ب) Ventralis lateralis
ج) Ventralis posterior lateralis
د) Ventralis Anterior
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: الیاف دنتاتوتالامیک (Dentatothalamic fibers)، هسته دندانه‌ای (Dentate nucleus)، مخچه (Cerebellum)، تالاموس (Thalamus)، هسته ونترال لترال (Ventralis lateralis – VL nucleus)، کنترل حرکتی، مسیرهای صادره مخچه
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
الیاف دنتاتوتالامیک (Dentatothalamic fibers) بخشی از مسیرهای صادره از مخچه (Cerebellum) هستند که به‌ویژه از هسته دندانه‌ای (Dentate nucleus) منشأ می‌گیرند. این الیاف از طریق پایک فوقانی مخچه (Superior cerebellar peduncle) عبور کرده و پس از تقاطع در ناحیه decussation of superior cerebellar peduncles به سمت هسته‌های خاصی از تالاموس می‌روند.
مقصد اصلی این الیاف در تالاموس، هسته ونترال لترال (Ventralis lateralis) است. این هسته تالاموسی اطلاعات حرکتی پردازش‌شده توسط مخچه را به قشر حرکتی اولیه (Primary motor cortex) منتقل می‌کند. این مسیر در تنظیم دقیق حرکات، تعادل و هماهنگی عضلانی اهمیت دارد.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Ventralis posterior medialis
❌ نادرست است. این هسته اطلاعات حسی از ناحیه سر و صورت را (عمدتاً از طریق عصب سه‌قلو) به قشر حسی منتقل می‌کند و ربطی به الیاف دنتاتوتالامیک ندارد.
گزینه ب) Ventralis lateralis
✅ درست است. این همان هسته‌ای است که اطلاعات حرکتی از مخچه، به‌ویژه از طریق الیاف دنتاتوتالامیک، دریافت می‌کند و آنها را به قشر حرکتی مخ انتقال می‌دهد.
گزینه ج) Ventralis posterior lateralis
❌ نادرست است. این هسته مسئول دریافت اطلاعات حسی از بدن (نه سر و صورت) است و ارتباطی با مسیر حرکتی مخچه ندارد.
گزینه د) Ventralis anterior
❌ نادرست است. این هسته در ارتباط با گانگلیون‌های قاعده‌ای است و نقشی در مسیر مستقیم دنتاتوتالامیک ندارد، هرچند در برخی مسیرهای حرکتی دیگر مشارکت دارد.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
الیاف دنتاتوتالامیک، پس از خروج از هسته دندانه‌ای مخچه و عبور از پایک فوقانی، به هسته ونترال لترال تالاموس ختم می‌شوند که نقش مهمی در انتقال پیام‌های حرکتی مخچه‌ای به قشر مغز دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ب) Ventralis lateralis
کدام بخش ذیل در مغز نوروترانسمیتر دوپامین تولید می‌کند؟
الف) Basal forbrain
ب) Raphe Nuclei
ج) Ventral Tegmental area
د) Pedunclopontin Nucleus
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ج
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: دوپامین (Dopamine)، ناحیه تیگمنتال شکمی (Ventral Tegmental Area – VTA)، نورون‌های دوپامینرژیک، سیستم مزولیمبیک (Mesolimbic system)، نوروترانسمیتر، پاداش و انگیزه
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
دوپامین (Dopamine) یکی از مهم‌ترین نوروترانسمیترها در سیستم عصبی مرکزی است که نقش حیاتی در انگیزه، پاداش، یادگیری، خلق‌وخو، و کنترل حرکتی دارد. در مغز، چند ناحیه مهم مسئول تولید دوپامین هستند، که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به:
-
Substantia nigra (مرتبط با کنترل حرکت)
-
Ventral Tegmental Area (VTA) (مرتبط با سیستم پاداش و انگیزه)
اشاره کرد.
VTA یا ناحیه تیگمنتال شکمی، که در قسمت مغز میانی (midbrain) واقع شده، منبع اصلی نورون‌های دوپامینرژیک برای سیستم‌های مزولیمبیک (mesolimbic) و مزوکورتیکال (mesocortical) است. این نورون‌ها به نواحی‌ای مانند Nucleus accumbens، Amygdala، و Prefrontal cortex پیام‌های دوپامینی ارسال می‌کنند.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Basal forebrain
❌ نادرست است. این ناحیه بیشتر حاوی نورون‌های کولینرژیک (Cholinergic) است که در حافظه و توجه نقش دارند، نه تولید دوپامین.
گزینه ب) Raphe nuclei
❌ نادرست است. هسته‌های رافه محل اصلی تولید سروتونین (Serotonin) هستند، نه دوپامین.
گزینه ج) Ventral Tegmental area
✅ درست است. VTA از نواحی کلیدی در تولید دوپامین است و در فرآیندهایی نظیر پاداش، انگیزش و اعتیاد نقش حیاتی دارد.
گزینه د) Pedunculopontine nucleus
❌ نادرست است. این هسته در ساقه مغز عمدتاً نورون‌های کولینرژیک دارد و در کنترل حرکت و خواب مشارکت دارد، نه در تولید دوپامین.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
تنها گزینه‌ای که به‌درستی محل تولید دوپامین در مغز را مشخص می‌کند، Ventral Tegmental Area (VTA) است.
پاسخ صحیح: گزینه ج) Ventral Tegmental area
کنترل ترشح غده پاروتید توسط کدامیک از اعصاب زیر است؟
الف) زوج نهم
ب) زوج هفتم
ج) زوج دهم
د) زوج پنجم
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: غده پاروتید (Parotid gland)، اعصاب مغزی (Cranial nerves)، عصب گلوسفارنژیال (Glossopharyngeal nerve)، عصب زوج نهم (CN IX)، ترشح بزاق، فیبرهای پاراسمپاتیک (Parasympathetic fibers)
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
غده پاروتید (Parotid gland) بزرگ‌ترین غده بزاقی است که ترشحات آن نقش مهمی در آغاز فرایند گوارش و مرطوب کردن دهان دارد. کنترل عصبی ترشح غده پاروتید عمدتاً از نوع پاراسمپاتیک است و توسط عصب زوج نهم مغزی یعنی عصب گلوسوفارنژیال (Glossopharyngeal nerve – CN IX) انجام می‌شود.
مسیر پاراسمپاتیک این کنترل به شکل زیر است:
-
منشأ فیبرهای پاراسمپاتیک از هسته سالیواتوری تحتانی (Inferior Salivatory nucleus) در بصل‌النخاع.
-
این فیبرها با عصب گلوسوفارنژیال خارج شده، سپس از طریق عصب خاره‌ای کوچک (Lesser petrosal nerve) عبور می‌کنند.
-
در نهایت به گانگلیون اوتیک (Otic ganglion) می‌رسند و از آنجا به غده پاروتید، از طریق شاخه‌هایی از عصب فکی تحتانی (Mandibular branch of CN V) می‌روند.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) زوج نهم
✅ درست است. عصب گلوسوفارنژیال (CN IX) مسئول اصلی کنترل پاراسمپاتیک ترشح غده پاروتید است.
گزینه ب) زوج هفتم
❌ نادرست است. این عصب (فاسیال – CN VII) در کنترل ترشح غدد بزاقی تحت‌فکی و زیرزبانی نقش دارد، نه پاروتید.
گزینه ج) زوج دهم
❌ نادرست است. عصب واگ (Vagus – CN X) بیشتر بر احشا گردن، قفسه سینه و شکم تأثیر دارد و در کنترل غدد بزاقی نقش ندارد.
گزینه د) زوج پنجم
❌ نادرست است. عصب تری‌ژمینال (CN V) عمدتاً عملکرد حسی دارد و فقط در انتقال پس‌سیناپسی برخی فیبرها به غده پاروتید شرکت می‌کند، اما منشأ کنترل ترشحی نیست.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
ترشح بزاقی از غده پاروتید توسط فیبرهای پاراسمپاتیک منشأ گرفته از عصب گلوسوفارنژیال (زوج نهم مغزی) کنترل می‌شود.
پاسخ صحیح: گزینه الف) زوج نهم
تمام مراکز زیر مربوط به شنوایی است بجز:
الف) هسته زیتونی فوقانی
ب) جسم ذوزنقه‌ای
ج) جسم زانویی خارجی
د) شکنج تمپورال فوقانی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ج
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: مسیر شنوایی (Auditory pathway)، هسته زیتونی فوقانی (Superior olivary nucleus)، جسم ذوزنقه‌ای (Trapezoid body)، جسم زانویی خارجی (Lateral geniculate body)، شکنج تمپورال فوقانی (Superior temporal gyrus)، نواحی شنوایی مغز (Auditory centers)
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
سیستم شنوایی شامل یک مسیر پیچیده از هسته‌ها و نواحی مغزی است که از حلزون گوش داخلی (Cochlea) آغاز شده و تا قشر شنوایی ادامه دارد. مهم‌ترین ایستگاه‌های این مسیر عبارتند از:
-
هسته حلزونی (Cochlear nucleus)
-
جسم ذوزنقه‌ای (Trapezoid body): محل عبور برخی آکسون‌ها به سمت طرف مقابل برای هماهنگی دو طرفه شنوایی.
-
هسته زیتونی فوقانی (Superior olivary nucleus): نقش مهمی در مکان‌یابی صدا دارد.
-
lemniscus جانبی (Lateral lemniscus)
-
Colliculus تحتانی (Inferior colliculus): مرکز مهم در میدبرین برای پردازش شنوایی.
-
جسم زانویی داخلی (Medial geniculate body): ایستگاه نهایی تالاموسی مسیر شنوایی.
-
قشر شنوایی اولیه (Primary auditory cortex) در شکنج تمپورال فوقانی (Superior temporal gyrus).
در این میان، جسم زانویی خارجی (Lateral geniculate body) بخشی از مسیر بینایی (Visual pathway) است، نه شنوایی.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) هسته زیتونی فوقانی
✅ درست است. این هسته بخشی از مسیر شنوایی در بصل‌النخاع است و در تعیین محل صدا نقش دارد.
گزینه ب) جسم ذوزنقه‌ای
✅ درست است. یک ساختار میانجی در مسیر شنوایی است که آکسون‌های هسته حلزونی از آن عبور می‌کنند.
گزینه ج) جسم زانویی خارجی
❌ نادرست است. این ساختار متعلق به سیستم بینایی است و ورودی آن از شبکیه (Retina) به سمت قشر بینایی می‌رود، نه شنوایی.
گزینه د) شکنج تمپورال فوقانی
✅ درست است. این ناحیه میزبان قشر شنوایی اولیه در لوب تمپورال است.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
تمام گزینه‌ها به سیستم شنوایی مرتبط‌اند به‌جز جسم زانویی خارجی که در پردازش بینایی نقش دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ج) جسم زانویی خارجی
کدامیک از راه‌های زیر مربوط به حس درد و حرارت می‌باشد؟
الف) spinothalamic
ب) spinocerebellar
ج) spinotectal
د) spinoolivary
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: حس درد (Pain sensation)، حرارت (Temperature)، راه اسپینوتالامیک (Spinothalamic tract)، راه‌های صعودی نخاعی (Ascending tracts of spinal cord)
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
احساس درد (Pain) و حرارت (Temperature) از طریق گیرنده‌های خاص در پوست و بافت‌های عمقی دریافت شده و از طریق راه‌های صعودی نخاعی (Ascending pathways) به مغز منتقل می‌شود. مهم‌ترین راه عصبی مرتبط با این نوع حس، راه اسپینوتالامیک (Spinothalamic tract) است که خود شامل دو بخش است:
-
راه قدامی (Anterior spinothalamic tract): مسئول انتقال حس لمس خشن و فشار است.
-
راه جانبی (Lateral spinothalamic tract): مسئول انتقال درد و حرارت است.
سایر راه‌های نخاعی مانند spinocerebellar، spinotectal و spinoolivary در پردازش و انتقال اطلاعات حرکتی یا هماهنگی حرکتی نقش دارند، نه انتقال درد و حرارت.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) spinothalamic
✅ صحیح است. این مسیر، به‌ویژه شاخه جانبی آن، مسئول انتقال درد و حرارت به قشر مغز (via thalamus) است.
گزینه ب) spinocerebellar
❌ نادرست است. این مسیر اطلاعات مربوط به وضعیت بدن (Proprioception) و هماهنگی حرکتی را به مخچه منتقل می‌کند.
گزینه ج) spinotectal
❌ نادرست است. این راه اطلاعات حسی را به tectum در مغز میانی می‌برد، برای واکنش‌های حرکتی به محرک‌های حسی، نه پردازش درد یا حرارت.
گزینه د) spinoolivary
❌ نادرست است. این راه نیز در انتقال اطلاعات حسی به هسته زیتونی تحتانی برای هماهنگی حرکات نقش دارد، نه انتقال درد یا حرارت.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
فقط راه اسپینوتالامیک (Spinothalamic tract) به‌طور مستقیم مسئول انتقال حس درد و حرارت به مغز است.
پاسخ صحیح: گزینه الف) spinothalamic
مرکز حس بینایی در کدامیک از قسمت‌های زیر قرار دارد؟
الف) شکنج فرونتال میانی
ب) شیار کالکارین
ج) لب اینسولا
د) شکنج پس مرکزی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: مرکز بینایی (Visual center)، شیار کالکارین (Calcarine sulcus)، لوب پس‌سری (Occipital lobe)، قشر بینایی اولیه (Primary visual cortex)، Brodmann area 17
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
بینایی (Vision) یکی از عملکردهای اصلی مغز است که از طریق مسیرهای بینایی شامل شبکیه، عصب بینایی، جسم زانویی خارجی (Lateral geniculate body) و در نهایت قشر بینایی اولیه (Primary visual cortex) پردازش می‌شود.
مرکز نهایی پردازش اولیه بینایی در لوب پس‌سری (Occipital lobe) و به‌ویژه در شیار کالکارین (Calcarine sulcus) قرار دارد. این ناحیه تحت عنوان Brodmann area 17 نیز شناخته می‌شود.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) شکنج فرونتال میانی (Middle frontal gyrus)
❌ نادرست است. این ناحیه مربوط به عملکردهای اجرایی، توجه و برنامه‌ریزی است و ارتباطی با پردازش بینایی ندارد.
گزینه ب) شیار کالکارین (Calcarine sulcus)
✅ درست است. این شیار در لوب پس‌سری قرار دارد و میزبان قشر بینایی اولیه است که اطلاعات بینایی از شبکیه پس از عبور از مسیر بینایی به آن می‌رسد.
گزینه ج) لب اینسولا (Insular lobe)
❌ نادرست است. لب اینسولا در پردازش حس‌های ویسرال، درد، طعم و عملکردهای هیجانی نقش دارد، نه بینایی.
گزینه د) شکنج پس‌مرکزی (Postcentral gyrus)
❌ نادرست است. این شکنج قشر حسی اولیه است که حس‌های بدنی (لمس، درد، حرارت) را پردازش می‌کند، نه اطلاعات بینایی.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
مرکز اولیه بینایی در شیار کالکارین واقع در لوب پس‌سری قرار دارد و مسئول پردازش اولیه محرک‌های بینایی است.
پاسخ صحیح: گزینه ب) شیار کالکارین
تمام هسته‌های عصبی ذیل مربوط به عصب vagus است، بجز:
الف) Dorsal
ب) Inferior Salivatory
ج) Ambiguus
د) Solitary
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: عصب واگ (Vagus nerve)، هسته دورسال (Dorsal nucleus)، هسته سولیتاری (Solitary nucleus)، هسته آمبیگوس (Nucleus ambiguus)، هسته سالیواتوری تحتانی (Inferior salivatory nucleus)
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
عصب واگ (Vagus nerve) یا زوج دهم مغزی (CN X) یکی از اعصاب کرانیال اصلی با عملکردهای گسترده حسی، حرکتی و پاراسمپاتیک است. این عصب دارای چندین هسته مغزی است که هرکدام عملکرد خاصی دارند:
-
هسته دورسال واگ (Dorsal motor nucleus of vagus): مرکز اصلی کنترل فعالیت‌های پاراسمپاتیک واگ است.
-
هسته آمبیگوس (Nucleus ambiguus): نورون‌های حرکتی برای عضلات حلق، حنجره و کام نرم را فراهم می‌کند.
-
هسته سولیتاری (Solitary nucleus): اطلاعات حسی ویسرال (چشایی و احشایی) را از واگ و اعصاب دیگر دریافت می‌کند.
در مقابل، هسته سالیواتوری تحتانی (Inferior salivatory nucleus) به عصب واگ مربوط نیست، بلکه متعلق به عصب گلوسفارنژیال (زوج نهم Cranial Nerve IX) است و کنترل ترشح غده پاروتید را بر عهده دارد.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Dorsal
✅ مرتبط با واگ است؛ این هسته، مرکز اصلی فعالیت‌های پاراسمپاتیک واگ در دستگاه گوارش، قلب و ریه‌هاست.
گزینه ب) Inferior Salivatory
❌ نادرست است. این هسته مربوط به زوج نهم (گلوسفارنژیال) بوده و به ترشح بزاق از غده پاروتید کمک می‌کند، نه مربوط به واگ.
گزینه ج) Ambiguus
✅ مرتبط با واگ است؛ این هسته شامل نورون‌های حرکتی برای عضلات حلق و حنجره است که توسط واگ عصب‌دهی می‌شوند.
گزینه د) Solitary
✅ مرتبط با واگ است؛ این هسته محل دریافت اطلاعات چشایی و ویسرال است که از واگ می‌رسند.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
تنها هسته‌ای که به عصب واگ مربوط نیست، هسته سالیواتوری تحتانی است که متعلق به عصب گلوسوفارنژیال می‌باشد.
پاسخ صحیح: گزینه ب) Inferior Salivatory
در Lateral Medullary Syndrom تمام هسته‌ها و یا مسیرهای عصبی ذیل درگیر می‌شود، بجز:
الف) Corticospinal
ب) Ambiguus
ج) Spinothalamic
د) Spinocerebellar
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
پاسخ تشریحی:
کلیدواژه‌ها: سندرم مدولای جانبی (Lateral Medullary Syndrome)، هسته آمبیگوس (Nucleus Ambiguus)، راه اسپینوتالامیک (Spinothalamic Tract)، راه اسپینوسربلار (Spinocerebellar Tract)، راه کورتیکواسپاینال (Corticospinal Tract)
توضیح بر اساس کلیدواژه‌ها
سندرم مدولای جانبی که به نام سندرم والنبرگ (Wallenberg Syndrome) نیز شناخته می‌شود، ناشی از انسداد شریان مخچه‌ای خلفی تحتانی (PICA) است. این سندرم ساختارهای خاصی در نیمه جانبی بصل‌النخاع (Lateral Medulla) را درگیر می‌کند. ساختارهایی که معمولاً درگیر می‌شوند، عبارتند از:
-
هسته آمبیگوس (Nucleus ambiguus): موجب دیسفاژی، دیسفونی و اختلال در بلع می‌شود.
-
راه اسپینوتالامیک (Spinothalamic tract): باعث از بین رفتن حس درد و حرارت در سمت مقابل بدن می‌شود.
-
راه اسپینوسربلار (Spinocerebellar tract) و Inferior cerebellar peduncle: باعث آتاکسی در سمت ضایعه می‌شود.
-
هسته‌های دهلیزی (Vestibular nuclei): موجب سرگیجه و نیستاگموس می‌شود.
-
هسته سولیتاری و فیبرهای سمپاتیک نزولی: به ترتیب موجب اختلال در چشایی و سندرم هورنر می‌شوند.
در مقابل، راه کورتیکواسپاینال (Corticospinal tract) که در ناحیه قدامی مدولا قرار دارد، معمولاً درگیر نمیشود زیرا در بخش جانبی مدولا واقع نشده است.
بررسی گزینه‌ها
گزینه الف) Corticospinal
❌ نادرست است. این مسیر در ناحیه قدامی مدولا قرار دارد و در سندرم جانبی درگیر نمیشود.
گزینه ب) Ambiguus
✅ درگیر است؛ آسیب به این هسته موجب اختلال در بلع و تکلم می‌شود.
گزینه ج) Spinothalamic
✅ درگیر است؛ قطع این راه باعث از بین رفتن حس درد و حرارت سمت مقابل بدن می‌شود.
گزینه د) Spinocerebellar
✅ درگیر است؛ باعث آتاکسی ایپسی‌لترال می‌شود.
نتیجه‌گیری و پاسخ نهایی
در سندرم مدولای جانبی، راه کورتیکواسپاینال به‌دلیل موقعیت آن در ناحیه قدامی مدولا، معمولاً درگیر نمیشود.
پاسخ صحیح: گزینه الف) Corticospinal
الیاف Pallido thalamic به کدام هسته تالاموس منتهی می‌شود؟
الف) Anterior Nucleus
ب) Ventro Postro Lateral
ج) Ventro Postro Medial
د) Ventro Anterior
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه د
نورون‌های ترشح کننده Enkephalin که اثر مهاری بر ورودی مسیر درد دارند در کدام لامینای نخاع قرار دارند؟
الف) سوم
ب) دوم
ج) چهارم
د) ششم
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
تمام هسته‌های عصبی ذیل در مغز میانی قرار دارند، بجز:
الف) Edinger Westphal
ب) Abducent
ج) Trochlear
د) Oculomotor
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
تمام قسمت‌های زیر جزء دیانسفال است بجز:
الف) تالاموس
ب) ماده سیاه
ج) اپی تالاموس
د) جسم پستانی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
مراکز سمپاتیک در کدام بخش‌های .C.N.S قرار دارد؟
الف) مغز میانی
ب) پل
ج) بصل النخاع
د) نخاع
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه د
تمام اعصاب مغزی زیر حاوی رشته‌های پاراسمپاتیک هستند بجز:
الف) زوج سوم
ب) زوج هفتم
ج) زوج دهم
د) زوج پنجم
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه د
تمام هسته‌های زیر در پل مغزی قرار دارند بجز:
الف) Oculomotor
ب) Motor Facial
ج) Motor trigeminal
د) Abducent
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
جسم سلولی دومین نورون مسیر حس عمقی خودآگاه در کدامیک از هسته‌های زیر قرار دارد؟
الف) جسم زانویی داخلی
ب) گراسیلیس
ج) زیتونی تحتانی
د) Solitary
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
پتوز (Ptosis) مربوط به ضایعه کدام عصب ذیل است؟
الف) زوج سوم مغزی
ب) زوج هفتم مغزی
ج) زوج ششم مغزی
د) زوج چهارم مغزی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
کدامیک از الیاف عصبی ذیل برای رسیدن به مقصد، کپسول داخلی را قطع می‌کنند؟
الف) Ansa Lenticularis
ب) Lenticular fasciculus
ج) Thalamic fasciculus
د) Dentatothalamic
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
Internal capsule در خارج با کدام بخش ذیل مجاورت دارد؟
الف) Caudate
ب) Thalamus
ج) Lentiform
د) Fornix
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ج
محل تقاطع تمام رشته‌های عصبی ذیل در مغز میانی است، بجز:
الف) Rubrospinal
ب) Medial Lemniscus
ج) Dentatorubral
د) Tectospinal
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
همه بخش‌های ذیل در سطح داخل نیمکره قرار دارد، بجز:
الف) Insula
ب) Cingulate gyrus
ج) Precuneus
د) Paracentral
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
تمام اعصاب ذیل به زبان عصب می‌دهند، بجز:
الف) عصب زوج دوازدهم مغزی
ب) عصب زوج هفتم مغزی
ج) عصب زوج پنجم مغزی
د) عصب زوج هشتم مغزی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه د
تمام موارد ذیل در مورد هیپوکامپ صحیح است، بجز:
الف) CA1 حساس‌ترین بخش هیپوکامپ به اکسیژن است.
ب) Fimbria از Dentate gyrus مبدأ می‌گیرد.
ج) سلول‌های لایه میانی در Amon’s Horn از نوع Pyramidal است.
د) سلول‌های لایه میانی در Dentate gyrus از نوع granular است.
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
اجسام Amygdaloid در ضخامت کدام بخش ذیل قرار دارند؟
الف) Subiculum
ب) Temporal pole
ج) Uncus
د) Hippocampus
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ج
مرکز حسی گفتار در مخ کدام است؟
الف) ورنیکه
ب) بروکا
ج) جیروس فرونتال میانی
د) جیروس پاراسنترال
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
شریان اصلی تغذیه کننده کورتکس بینایی کدام است؟
الف) Anterior Cerebral
ب) Posterior Cerebral
ج) Middle Cerebral
د) Posterior Communicating
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
مسیرهای Afferent استریاتوم از تمام بخش‌های ذیل است، بجز:
الف) Subthalamic Nucleus
ب) Substantia nigra
ج) Interalaminar Nucleus of thalamus
د) Cortex
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
در مورد Orexin مترشحه از هسته Lateral hypothalamus کدام گزینه صحیح است؟
الف) افزایش سطح آن موجب بیداری می‌شود.
ب) کاهش سطح آن موجب افزایش اشتها می‌شود.
ج) افزایش سطح آن باعث خواب آلودگی می‌شود.
د) افزایش سطح آن باعث کاهش اشتها می‌شود.
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
سر هسته Caudate در تشکیل کدام بخش ذیل شرکت می‌کند؟
الف) دیواره خارجی شاخ قدامی بطن طرفی
ب) دیواره داخلی شاخ قدامی بطن طرفی
ج) دیواره داخلی و کف شاخ قدامی بطن طرفی
د) سقف شاخ قدامی بطن طرفی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه الف
تمام بخش‌های ذیل جزء Inferior frontal gyrus است، بجز:
الف) Opercular
ب) Cingular
ج) Triangular
د) Orbital
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
در مورد هسته Pedunculo pontine همه موارد ذیل صحیح است، بجز:
الف) یکی از هسته‌های تشکیلات مشبک است.
ب) در عمق ماده سوراخ‌دار قدامی قرار دارد.
ج) نورون‌های آن کولینرژیک هستند.
د) رشته‌های Pallidotegmental به آن وارد می‌شوند.
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
فیبرهای (Ascending Reticular Activated System (ARAS به کدام هسته تالاموس منتهی می‌شود؟
الف) Anterior
ب) Lateral
ج) Intralaminar
د) Ventroposterior
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ج
اولین نورون راه حرارت و درد صورت در کدام بخش ذیل قرار دارد؟
الف) عقده أتیک (otic)
ب) عقده گاسر یا نیمه هلالی (semilunar)
ج) عقده زانویی
د) عقده تحتانی عصب زوج نهم مغزی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
Rhinal sulcus در کدام لب مغزی قرار دارد؟
الف) Frontal
ب) Occipital
ج) Temporal
د) Parietal
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ج
الیاف Efferent از قشر مخچه از آکسون کدام سلول زیر تشکیل می‌شود؟
الف) Golgi
ب) Purkinje
ج) Granular
د) Stellate
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ب
