زوال عقل و آلزایمر: چه تفاوت‌هایی دارند

زوال عقل چیست؟

سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان با زوال عقل زندگی می کنند.

زوال عقل یک سندرم است نه یک بیماری. سندرم گروهی از علائم است که تشخیص قطعی ندارند. زوال عقل بر وظایف شناختی ذهنی مانند حافظه و استدلال تأثیر می گذارد. این می تواند به دلیل شرایط مختلفی رخ دهد که شایع ترین آنها بیماری آلزایمر است.

افراد ممکن است بیش از یک نوع زوال عقل داشته باشند. این به عنوان زوال عقل مختلط شناخته می شود. افراد مبتلا به زوال عقل مختلط علائم دو یا چند نوع زوال عقل را دارند. تشخیص دمانس مختلط تنها در کالبد شکافی قابل تایید است.

با پیشرفت زوال عقل، می تواند تأثیر زیادی بر توانایی عملکرد مستقل داشته باشد. این یکی از دلایل اصلی ناتوانی برای افراد مسن است و بار عاطفی و مالی را بر خانواده ها و مراقبین وارد می کند. زوال عقل، پنجمین عامل مرگ و میر در سطح جهانی است و پیش بینی می شود موارد ابتلا طی ۳۰ سال آینده سه برابر شود.

علائم زوال عقل

در موارد خفیف، به راحتی می توان علائم اولیه زوال عقل را نادیده گرفت. زوال عقل اغلب با دوره های ساده فراموشی شروع می شود. افراد مبتلا به زوال عقل در ردیابی زمان مشکل دارند و احتمال دارد راه خود را در محیط های آشنا گم کنند.

با پیشرفت زوال عقل، فراموشی و سردرگمی رشد می کند. به یاد آوردن نام ها و چهره ها سخت تر می شود. مراقبت شخصی به یک مشکل تبدیل می شود. علائم واضح زوال عقل شامل سؤالات مکرر، بهداشت ناکافی و مشکل در تصمیم گیری است.

در پیشرفته ترین مرحله، افراد مبتلا به زوال عقل قادر به مراقبت از خود نیستند. آنها در پیگیری زمان و به خاطر سپردن افراد و مکان هایی که با آنها آشنا هستند، مشکل بیشتری خواهند داشت. رفتار آنها می تواند همچنان تغییر کند و به افسردگی و پرخاشگری تبدیل شود.

علل زوال عقل

با افزایش سن، احتمال ابتلا به زوال عقل بیشتر می شود. زمانی رخ می دهد که سلول های مغزی خاصی آسیب ببینند. بسیاری از شرایط می توانند باعث زوال عقل شوند، از جمله بیماری های دژنراتیو مانند آلزایمر، پارکینسون و هانتینگتون. هر یک از علل زوال عقل باعث آسیب به مجموعه متفاوتی از سلول های مغز می شود.

بیماری آلزایمر مسئول حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد تمام موارد زوال عقل است.

سایر علل زوال عقل عبارتند از:

• عفونت هایی مانند HIV
• بیماری های عروقی
• سکته
• افسردگی
• مصرف مزمن مواد مخدر

بر اساس بیان مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، سیاهپوستان آمریکایی مسن دو برابر بیشتر از سفیدپوستان غیر اسپانیایی در معرض ابتلا به زوال عقل هستند. احتمال ابتلا به زوال عقل در افراد اسپانیایی تبار ۱.۵ برابر بیشتر از سفیدپوستان غیر اسپانیایی است. یکی از دلایل این آمار ممکن است نابرابری های سیستماتیک و موانع مراقبت های بهداشتی برای جوامع حاشیه نشین باشد.

انواع زوال عقل

بیماری آلزایمر شایع ترین علت زوال عقل است، اما بسیاری از علل بالقوه دیگر نیز وجود دارد.

زوال عقل عروقی

زوال عقل عروقی به دلیل انسداد جریان خون به مغز شما ایجاد می شود و اغلب با سکته مغزی یا تجمع پلاک در شریان ها مرتبط است. علائم می تواند بسیار متفاوت باشد و ممکن است به آرامی یا ناگهانی شروع شود.

زوال عقل با اجسام لوی

زوال عقل با اجسام لویی یک بیماری پیشرونده است که به دلیل رسوب پروتئین در اعصاب شما ایجاد می شود که سیگنال های الکتریکی را مختل می کند. ممکن است علائمی مانند تغییر در تفکر، گیجی و تغییر در الگوهای حرکتی ایجاد کند.

زوال عقل بیماری پارکینسون

زوال عقل بیماری پارکینسون کاهش توانایی شناختی است که اغلب یک سال یا بیشتر پس از تشخیص در بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون ایجاد می شود. تخمین زده می شود که حدود ۵۰ تا ۸۰ درصد از افراد مبتلا به پارکینسون در نهایت زوال عقل را تجربه می کنند که میانگین شروع آن حدود ۱۰ سال است.

فراموشی پیشانی گیجگاهی

دمانس فرونتوتمپورال گروهی از شرایط است که با از دست دادن عملکرد مغز در قسمتی از مغز نزدیک پیشانی یا پشت گوش مشخص می شود. با توجه به گفته انجمن آلزایمر، تغییرات رفتاری اغلب اولین علائم زوال عقل فرونتومپورال هستند.

آتروفی قشر خلفی

آتروفی قشر خلفی یک زوال تدریجی لایه بیرونی مغز شما به نام قشر در قسمت خلفی مغز شما است. علائم ممکن است متفاوت باشد، اما اغلب شامل مشکلات مربوط به کارهای بینایی مانند خواندن یا درک اجسام متحرک است.

بیماری کروتسفلد جاکوب

بیماری کروتسفلد جاکوب یک بیماری عفونی نادر است که هر سال در ایالات متحده حدود ۳۵۰ نفر به آن مبتلا می‌شوند. این باعث زوال عقل می شود که به سرعت پیشرفت می کند و اغلب با مشکلات هماهنگی عضلات، تغییرات شخصیتی و مشکلات بینایی شروع می شود. در حدود ۷۰ درصد بیماران در عرض یک سال می میرند. 

سندرم Wernicke-Korsakoff

سندرم Wernicke-Korsakoff یک اختلال مغزی است که به دلیل کمبود ویتامین B1 ایجاد می شود. شایع ترین علت سوء مصرف مزمن الکل است. علائم ممکن است شامل دوبینی، گیجی، افتادگی پلک فوقانی و از دست دادن هماهنگی عضلات باشد.

زوال عقل مختلط

دمانس مختلط زمانی است که فرد بیش از یک نوع زوال عقل داشته باشد. شایع ترین زوال عقل مختلط، زوال عقل عروقی با بیماری آلزایمر است. این نوع زوال عقل مختلط بالغ بر ۲۲ درصد از افراد مسن را تحت تأثیر قرار داده است. 

هیدروسفالی فشار طبیعی

هیدروسفالی فشار طبیعی وضعیتی است که در اثر تجمع مایع در بطن های مغز شما ایجاد می شود. می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در شناخت، حرکت و کنترل مثانه شود. در بیشتر موارد، علت آن مشخص نیست. اما آسیب‌های سر، عفونت‌ها، خونریزی در مغز و جراحی می‌توانند به پیشرفت آن کمک کنند.

بیماری هانتینگتون

بیماری هانتینگتون یک بیماری نادر است که باعث می شود سلول های عصبی در مغز شما تجزیه شوند. ناشی از یک ناهنجاری ژنی است. علائم اولیه می تواند شامل تغییرات خلقی، روان پریشی و هماهنگی ضعیف باشد.

بیماری آلزایمر چیست؟

زوال عقل اصطلاحی است که به گروهی از علائمی اطلاق می‌شود که بر حافظه تأثیر منفی می‌گذارند، اما آلزایمر یک بیماری پیشرونده خاص مغز است که به آرامی باعث اختلال در حافظه و عملکرد شناختی می‌شود. علت دقیق آن ناشناخته است و هیچ درمانی در دسترس نیست.

اگرچه افراد جوانتر می توانند آلزایمر بگیرند و می توانند آلزایمر بگیرند، علائم معمولاً پس از ۶۵ سالگی شروع می شود .

اثرات آلزایمر بر مغز

در افراد مبتلا به آلزایمر، سلول‌های مغز می‌میرند و اتصالات بین سلول‌های مغز ممکن است از بین برود. یکی از علائم مشخصه، رسوب غیرطبیعی پروتئین در مغز به نام پلاک و گره خوردن است.

پلاک ها خوشه های متراکمی از پروتئین هستند که می توانند ارتباط بین نورون ها را مسدود کنند. درهم پیچیدن پروتئین هایی است که منجر به مرگ سلول های مغزی سالم می شود.

در آلزایمر پیشرفته، مغز انقباض قابل توجهی را نشان می دهد. تغییرات در مغز ممکن است یک دهه یا بیشتر قبل از شروع علائم رخ دهد. 

تشخیص آلزایمر با دقت کامل تا زمانی که فرد زنده است غیرممکن است. تشخیص تنها زمانی قابل تایید است که مغز در طی کالبد شکافی زیر میکروسکوپ بررسی شود. با این حال، متخصصان می توانند تا ۹۰ درصد موارد تشخیص صحیح را انجام دهند.

علائم آلزایمر در مقابل زوال عقل چیست؟

علائم آلزایمر و زوال عقل ممکن است همپوشانی داشته باشند، اما ممکن است تفاوت هایی نیز وجود داشته باشد.

هر دو شرایط می توانند باعث شوند:

• کاهش توانایی تفکر
• اختلال حافظه
• اختلال ارتباطی

علائم آلزایمر عبارتند از:

• مشکل در یادآوری رویدادها یا مکالمات اخیر
• بی تفاوتی
• افسردگی
• اختلال در قضاوت
• سرگردانی
• گیجی
• تغییرات رفتاری
• مشکل در صحبت کردن، بلع یا راه رفتن در مراحل پیشرفته بیماری

برخی از انواع زوال عقل برخی از این علائم را به اشتراک می گذارند، اما آنها علائم دیگری را که می توانند به تشخیص افتراقی کمک کنند شامل یا حذف می کنند.

به عنوان مثال، زوال عقل جسم لویی (LBD)، بسیاری از علائم بعدی مانند آلزایمر را دارد. با این حال، افراد مبتلا به LBD اما به احتمال زیاد علائم اولیه مانند توهمات بینایی ، مشکلات تعادل و اختلالات خواب را تجربه می کنند.

افراد مبتلا به زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون یا هانتینگتون بیشتر در مراحل اولیه بیماری حرکات غیرارادی را تجربه می کنند.

درمان زوال عقل به علت دقیق و نوع زوال عقل بستگی دارد، اما بسیاری از درمان‌های زوال عقل و آلزایمر همپوشانی دارند.

درمان آلزایمر

هیچ درمانی برای آلزایمر در دسترس نیست، اما گزینه هایی برای کمک به مدیریت علائم بیماری عبارتند از:

• داروهایی برای تغییرات رفتاری، مانند داروهای ضد روان پریشی
• داروهای کاهش حافظه، که شامل مهارکننده های کولین استراز دونپزیل (آریسپت) و ریواستیگمین (اکسلون) و ممانتین (نامندا) است.
• داروهای جایگزین که هدفشان تقویت عملکرد مغز یا سلامت کلی است، مانند روغن نارگیل یا روغن ماهی
• داروهایی برای تغییرات خواب
• داروهای افسردگی

درمان زوال عقل

در برخی موارد، درمان وضعیتی که باعث زوال عقل می شود ممکن است کمک کند. شرایطی که به احتمال زیاد به درمان پاسخ می دهند عبارتند از زوال عقل ناشی از:

• مواد مخدر
• تومورها
• اختلالات متابولیک
• هیپوگلیسمی

در بیشتر موارد، زوال عقل قابل برگشت نیست. با این حال، بسیاری از اشکال قابل درمان هستند. داروی مناسب می تواند به مدیریت زوال عقل کمک کند. درمان زوال عقل به علت آن بستگی دارد. به عنوان مثال، پزشکان اغلب زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون، آلزایمر و LBD را با مهارکننده های کولین استراز درمان می کنند.

درمان زوال عقل عروقی بر جلوگیری از آسیب بیشتر به عروق خونی مغز و جلوگیری از سکته متمرکز خواهد بود.

افراد مبتلا به زوال عقل همچنین می توانند از خدمات حمایتی دستیاران بهداشتی در خانه و سایر مراقبان بهره مند شوند. با پیشرفت بیماری ممکن است یک مرکز زندگی کمکی یا خانه سالمندان ضروری باشد.

چشم انداز افراد مبتلا به زوال عقل در مقابل افراد مبتلا به آلزایمر چیست؟

چشم انداز افراد مبتلا به زوال عقل کاملاً به علت مستقیم آن بستگی دارد. درمان‌ها می‌توانند علائم زوال عقل ناشی از پارکینسون را قابل کنترل کنند، اما در حال حاضر راهی برای توقف یا حتی کاهش دمانس مرتبط وجود ندارد.

زوال عقل عروقی را می توان در برخی موارد کند کرد، اما همچنان طول عمر فرد را کوتاه می کند. برخی از انواع زوال عقل برگشت پذیر هستند، اما بیشتر انواع غیرقابل برگشت هستند و در عوض در طول زمان باعث آسیب بیشتر می شوند.

آلزایمر یک بیماری لاعلاج است و در حال حاضر هیچ درمانی در دسترس نیست. مدت زمان هر یک از سه مرحله متفاوت است. افراد بالای ۶۵ سال به طور متوسط ​​۴ تا ۸ سال پس از دریافت تشخیص آلزایمر زندگی می کنند. برخی افراد تا ۲۰ سال عمر می کنند.

اگر نگران علائم زوال عقل یا بیماری آلزایمر هستید، ایده خوبی است که با یک پزشک صحبت کنید . شروع سریع درمان می تواند به شما در درک و مدیریت بهتر علائم کمک کند.