مغز و اعصابنوروفیزیولوژی

تفاوت بین نورون ها و نوروگلیا چیست

امتیازی که به این مقاله می دهید چند ستاره است؟
[کل: ۱ میانگین: ۵]
 

تفاوت اصلی – نورون‌ها و نوروگلیا

نورون‌ها و نوروگلیا دو نوع سلولی هستند که سیستم عصبی مهره‌داران دارای تکامل بیشتر (higher vertebrates) را تشکیل می‌دهند. تفاوت اصلی بین نورون‌ها و نوروگلیا این است که نورون‌ها در انتقال سیگنال در سیستم عصبی نقش دارند در حالی که نوروگلیا سلول‌های حمایت کننده نورون‌ها هستند. نورون‌ها واحد ساختاری و عملکردی سیستم عصبی هستند. به نورون‌ها سلول‌های عصبی (nerve cells) نیز گفته می‌شود. سه نوع نورون در بدن عبارتند از: نورون‌های حرکتی، نورون‌های حسی و نورون‌های رابط. انواع مختلف نوروگلیا را می‌توان در سیستم عصبی مرکزی (CNS) و سیستم عصبی محیطی (PNS) شناسایی کرد.. نوروگلیاهایی که در CNS یافت می‌شوند، شامل آستروسیت‌ها، الیگودندروسیت‌ها، سلول‌های میکروگلیال و سلول‌های اپاندیمی هستند. نوروگلیای یافت شده در PNS شامل سلول‌های شوان و سلول‌های ماهواره ای هستند.

اصطلاحات کلیدی: آستروسیت‌ها (Astrocytes)، سیستم عصبی مرکزی (Central Nervous System :CNS)، سلول‌های اپاندیمال (Ependymal Cells)، اینترنورون‌ها (Interneurons)، سلول‌های میکروگلیال (Microglial Cells)، نورون‌های حرکتی (Motor Neurons)، نوروگلیا (Neuroglia)، نورون (Neuron)، الیگودندروسیت‌ها (Oligodendrocytes)، سیستم عصبی محیطی (Peripheral Nervous System :PNS)، سلول‌های ماهواره ای (Satellite Cells)، سلول‌های شوان (Schwann Cells)، نورون‌های حسی (Sensory Neurons)، انتقال سیگنال (Signal Transduction) 

نورون چیست؟

نورون‌ها واحدهای ساختاری و عملکردی سیستم عصبی در مهره داران و بی‌مهرگان تکامل یافته‌تر از cnidarians هستند. آنها در انتقال تکانه‌های الکتریکی، هماهنگی و کنترل عملکردهای مختلف بدن نقش دارند. به طور معمول، یک نورون از یک جسم سلولی با یک هسته بزرگ تشکیل شده است. سیتوپلاسم یک نورون از گرانول‌های نیسل Nissl تشکیل شده است. گرانول‌های Nissl از شبکه آندوپلاسمی خشن و روزت‌های (rosettes) ریبوزوم‌های آزاد تشکیل شده اند. این دانه‌ها در سنتز پروتئین نقش دارند. دو یا چند فیبر بلند که آکسون نامیده می‌شوند از جسم سلولی بیرون می‌آیند. آکسون‌ها تکانه‌های عصبی را از جسم سلولی دور می‌کنند. دسته ای از رشته‌های عصبی یک عصب را تشکیل می‌دهند. 

شکل ۱: نورون حرکتی

سه نوع نورون در بدن عبارتند از: نورون‌های حسی، نورون‌های حرکتی و رابط‌ها. هر دو نورون حسی و حرکتی اجزای PNS هستند. نورون‌های حسی تکانه‌های عصبی را از اندام‌های حسی به CNS حمل می‌کنند. نورون‌های حرکتی تکانه‌های عصبی را از CNS به اندام مؤثر می‌برند. نورون‌های رابط در نخاع یافت می‌شوند و نورون‌های حسی و حرکتی را در نخاع به هم متصل می‌کنند. آناتومی یک نورون حرکتی معمولی در شکل ۱ نشان داده شده است. 

نوروگلیا چیست؟

نوروگلیا به سلول‌های حمایت کننده سیستم عصبی اشاره دارد. آنها پشتیبانی ساختاری را برای نورون‌ها فراهم می‌کنند. علاوه بر این، سلول‌های نوروگلیا مواد مغذی و اکسیژن را برای سلول‌های عصبی فراهم می‌کنند. برخی از سلول‌های گلیال مانند سلول‌های شوان و الیگودندروسیت‌ها میلین می‌شوند و در تامین عایق الکتریکی از طریق آکسون‌ها نقش دارند. انواع مختلف نوروگلیا در CNS و PNS یافت می‌شود.

نوروگلیا در سیستم عصبی مرکزی

آستروسیت‌ها

آستروسیت‌ها سلول‌های ستاره ای شکل با برآمدگی‌های متعدد هستند. نورون‌ها و انتهای سیناپسی آن‌ها توسط برجستگی آستروسیت‌ها محکم نگه داشته می‌شوند. این برجستگی‌ها نورون‌ها را به مویرگ‌های خون متصل می‌کنند و انتقال مواد مغذی و اکسیژن را تسهیل می‌کنند. آستروسیت‌ها با بازیافت انتقال دهنده‌های عصبی و متعادل کردن مقادیر یون‌ها، محیط شیمیایی خارجی نورون‌ها را تنظیم می‌کنند.   

الیگودندروسیت‌ها

الیگودندروسیت‌ها سلول‌هایی هستند که به دور آکسون‌های نورون‌ها در CNS پیچیده می‌شوند. آنها برجستگی کمتری نسبت به الیگودندروسیت دارند. برجستگی الیگودندروسیت‌ها چندین بار به دور آکسون می‌پیچد. از آنجایی که آنها چندین برجستگی دارند، هر برجستگی به دور آکسون‌های چندین نورون می‌پیچد. تشکیل غلاف میلین در اطراف آکسون، آکسون‌ها را عایق می‌کند و زمان انتقال سیگنال از طریق آکسون را کاهش می‌دهد.

سلول‌های میکروگلیال

سلول‌های میکروگلیال دارای فرآیندهای خاردار هستند و نورون‌های مجاور را لمس می‌کنند. این سلول‌ها با از بین بردن بقایای نورون، عملکرد فاگوسیتی را انجام می‌دهند. آنها قادر به تشخیص آسیب‌های نورون‌ها هستند.

سلول‌های اپاندیمال

سلول‌های اپاندیمی‌در بطن‌های CNS یافت می‌شوند. این سلول‌ها به عنوان یک مانع نفوذ پذیر بین سلول‌های زیرین و مایع مغزی نخاعی (CSF) عمل می‌کنند. حرکت مژک‌ها در سلول‌های اپاندیمی‌در گردش CSF نقش دارند.

شکل ۲: انواع نوروگلیا

نوروگلیا در سیستم عصبی محیطی

سلول‌های شوان

سلول‌های شوان از نظر عملکردی مشابه الیگودندروسیت‌ها در CNS هستند زیرا آکسون‌های عصبی را عایق می‌کنند. علاوه بر این، سلول‌های شوان از نظر عملکردی مشابه سلول‌های میکروگلیال در CNS هستند که بقایای عصبی را پاک می‌کنند. 

سلول‌های ماهواره ای

سلول‌های ماهواره ای از نظر عملکردی مشابه آستروسیت‌ها در CNS هستند زیرا هر دو محیط خارجی نورون‌ها را در PNS تنظیم می‌کنند. این سلول‌ها نسبت به آسیب‌ها بسیار حساس هستند و درد مزمن ایجاد می‌کنند. 

شباهت‌های بین نورون‌ها و نوروگلیا

  • هم نورون‌ها و هم نوروگلیا دو نوع سلولی هستند که سیستم عصبی را می‌سازند.
  • هم نورون‌ها و هم نوروگلیا در هماهنگی و کنترل عملکردهای مختلف بدن نقش دارند.

تفاوت بین نورون‌ها و نوروگلیا

تعریف

نورون‌ها: نورون‌ها سلول‌هایی در سیستم عصبی هستند که تکانه‌های عصبی را دریافت و منتقل می‌کنند.

نوروگلیا: نوروگلیا سلول‌های پشتیبان در سیستم عصبی هستند که از نورون‌ها پشتیبانی مکانیکی و ساختاری می‌کنند، مواد مغذی و اکسیژن را به نورون‌ها می‌رسانند و از طریق آکسون‌های نورون عایق الکتریکی می‌کنند.

اهمیت

نورون‌ها: نورون‌ها واحد عملکردی سیستم عصبی هستند.

نوروگلیا: نوروگلیا سلول‌های پشتیبان نورون‌ها هستند.

عملکرد

نورون‌ها: نورون‌ها در انتقال سیگنال نقش دارند.

نوروگلیا: نوروگلیا مواد مغذی را برای نورون‌ها فراهم می‌کند و محیط بسته بندی بین نورون‌ها را تولید می‌کند.

گرانول

نورون‌ها: نورون‌ها دارای دانه‌های Nissal granules هستند.

نوروگلیا: نوروگلیا گرانول ندارد.

آکسون‌ها

نورون‌ها: نورون‌ها برآمدگی‌های بلند و باریکی به نام آکسون دارند که تکانه‌های عصبی را هدایت می‌کنند.

نوروگلیا: نوروگلیا آکسون ندارد. با این حال، برخی از نوروگلیا شامل برآمدگی‌های کوچک و باریک هستند.

سیناپس‌ها

نورون‌ها: نورون‌ها بین دو نورون و بین نورون‌ها و اندام‌های حسی یا اثرگذار سیناپس‌ها را تشکیل می‌دهند.

نوروگلیا: نوروگلیا سیناپس تشکیل نمی‌دهد.

اندازه

نورون‌ها: نورون‌ها می‌توانند ۴ میکرومتر تا ۱ میلی متر باشند.

نوروگلیا: نوروگلیا از نورون‌ها کوچکتر است.

تعداد

نورون‌ها: حدود ۱۰۰ میلیارد نورون در بدن انسان وجود دارد.

نوروگلیا : تعداد نوروگلیا در مهره داران بالاتر ۵ تا ۱۰ برابر تعداد نورون‌ها است.

در یک سیستم عصبی بالغ

نورون‌ها: اکثر نورون‌ها قادر به تکثیر و تمایز در یک سیستم عصبی بالغ نیستند.

نوروگلیا: نوروگلیا در یک سیستم عصبی بالغ قادر به تکثیر خود به خود است.

با افزایش سن

نورون‌ها: تعداد نورون‌ها با افزایش سن ثابت می‌ماند.

نوروگلیا : تعداد نوروگلیا با افزایش سن کاهش می‌یابد.

انواع

نورون‌ها: سه نوع نورون عبارتند از: نورون‌های حسی، نورون‌های حرکتی و بین نورون‌ها.

نوروگلیا: نوروگلیا در CNS آستروسیت‌ها، اولیگودندروسیت‌ها، سلول‌های میکروگلیال و سلول‌های اپاندیمی‌هستند. نوروگلیا در PNS سلول‌های شوان و سلول‌های ماهواره ای هستند.

نتیجه

نورون‌ها و نوروگلیا دو نوع سلول هستند که در سیستم عصبی یافت می‌شوند. نورون‌ها واحد ساختاری و عملکردی سیستم عصبی هستند. آنها برای هماهنگی و کنترل عملکردهای بدن، تکانه‌های عصبی را دریافت و منتقل می‌کنند. سه نوع نورون عبارتند از: نورون‌های حسی، نورون‌های حرکتی و بین نورون‌ها. نوروگلیا سلول‌های حمایت کننده سیستم عصبی هستند. آنها همچنین به تامین مواد مغذی و اکسیژن به نورون‌ها کمک می‌کنند. یکی از وظایف اصلی نوروگلیا، عایق‌سازی آکسون‌های عصبی، افزایش سرعت انتقال تکانه‌های عصبی است. انواع مختلف نوروگلیا را می‌توان در CNS و PNS یافت. تفاوت اصلی بین نورون‌ها و نوروگلیا در ساختار و عملکرد هر نوع سلول در سیستم عصبی است.  

منابع

۱.“Neuron.” Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica, inc., Available here. Accessed 21 Aug. 2017.
۲.“Neuroglia of the Central Nervous System – Boundless Open Textbook.” Boundless, 9 Nov. 2016, Available here. Accessed 21 Aug. 2017.

Image Courtesy:

۱. “Blausen 0657 MultipolarNeuron” By BruceBlaus – Own work (CC BY 3.0) via Commons Wikimedia
۲. “Blausen 0870 TypesofNeuroglia” By  “Medical gallery of Blausen Medical 2014”. WikiJournal of Medicine 1 (2). DOI:10.15347/wjm/2014.010. ISSN 2002-4436. – Own work (CC BY 3.0) via Commons Wikimedia

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟
بله
تقریبا
خیر
منبع
pediaa.com

داریوش طاهری

اولیــــــن نیستیــم ولی امیـــــد اســــت بهتـــرین باشیـــــم...! خدایــــــــــا! نام و آوازه مــــــرا چنان در حافظــه‌ها تثبیت کن که آلزایمـــــــــر نیز تــوان به یغمـا بـردن آن را نـداشتــــــه باشـد...! خدایـــــــــا! محبّـت مــرا در دل‌های بندگانت بینداز ... خدایــــــا! مــــرا دوســــت بــــدار و محبوبــم گـــردان...!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا