سوالات امتحان نهایی تاریخ رشته ادبیات و علوم انسانی نوبت دی ۱۴۰۰

«باسمه تعالی»

سوالات امتحان نهایی درس: تاریخ 3

رشته: ادبیات و علوم انسانی

تعداد صفحه: 2

ساعت شروع: 10 صبح

تاریخ: 1400/10/22

پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه

مدت: 90 دقیقه

مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی

دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال 1400

1) (به خاطر بیاورید) (3)

الف) جمله‌های صحیح یا غلط را مشخص کنید. (هر مورد 0/25)

1- مجمع تشخیص مصلحت نظام به دستور امام (ره) برای حل اختلافات بین مجلس و شورای نگهبان به وجود آمد.

۲- در پی حادثه کودتای ۱۲۹۹، احمد شاه تحت فشار انگلیسی‌ها رضا شاه را به نخست‌وزیری انتخاب کرد.

1- صحیح (درس 11 ص 146)

2- غلط (درس 7 ص 93)

ب) کدام یک از شماره‌های سمت راست با گزینه‌های سمت چپ در ارتباط است؟ (یک مورد اضافی است.) (هر مورد 0/25)

1- دشمن جدی رضا شاه	الف- حاج آقا مصطفی خمینی
2- امام خمینی (ره) رحلت او را از «الطاف خفیه الهی» خواند.	ب- سید حسن مدرس
	ج- آیت الله کاشانی

 شماره 1 با گزینه ب- سید حسن مدرس (درس 7 ص 97)

شماره 2 با گزینه الف- حاج آقا مصطفی خمینی (درس 10 ص 134)

ج) گزینه‌های مناسب را انتخاب کنید. (هر مورد 0/25)

1- کدام کشور از حامیان «سازمان نقاب» در طراحی کودتا علیه نظام جمهوری اسلامی ایران بود؟

الف) انگلیس

ب) عراق

ج) آلمان

د) شوروی

۲- محمدرضا شاه قبل ‌از خروج از ایران (نیمه دی ‌ماه ۱۳۵۷) به دستور آمریکا و برای جلوگیری از پیروزی انقلاب اسلامی چه کسی را به ‌عنوان نخست ‌وزیر انتخاب کرد؟

الف) شاپور بختیار

ب) جمشید آموزگار

ج) اردشیر زاهدی

د) جعفر شریف ‌امامی

شماره ۱- گزینه ب) عراق (درس ۱۱ ص ۱۴۵)

شماره ۲- گزینه الف) شاپور بختیار (درس ۱۰ ص ۱۳۷)

د) جاهای خالی را با کلمات مناسب داخل پرانتز پر کنید. (دو مورد اضافی است.) (هر مورد 0/25)

(شوروی – فرانسه – انگلیس – آمریکا)

۱- اشغال کشور ……………. توسط آلمان مهم‌ترین دستاورد ارتش نازی در خلال جنگ جهانی دوم بود.

۲- اخراج کشور ……………. از جامعه‌ ملل باعث بی‌اعتباری بیشتر این نهاد بین‌المللی شد.

۱- فرانسه (درس ۸ ص ۱۰۵)

۲- شوروی (درس ۸ ص ۹۹)

هـ) ﺑﻪ ﺳﺆال زﯾﺮ ﭘﺎﺳﺦ‌های ﮐﻮﺗﺎه دﻫﯿﺪ. (هر مورد 0/5)

۱- حق مصونیت قضایی (کاپیتولاسیون) اولین ‌بار در کدام معاهده بر ایران تحمیل شد؟

معاهده ترکمانچای (درس ۳ ص ۴۳)

۲- رضاشاه با چه هدفی اقدام به اسکان اجباری عشایر کرد؟

مهار نیروی نظامی عشایر (درس ۷ ص ۹۶)

2) اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺗﺎرﯾﺨﯽ زیر را در یک سطر معرفی کنید. (هر مورد 1 نمره)

الف) بَست‌نشینی:

از دیرگاه سنت بست‌نشینی در ایران وجود داشت و مردم برای اعتراض در اماکن مذهبی مورد احترام مثل مساجد، زیارتگاه‌ها و… تحصن می‌کردند. (درس ۵ ص ۷۰)

ب) گِشتاپو:

هیتلر مسئولیت تأمین امنیت داخلی آلمان را به ‌عهده سازمان پلیس مخفی مخوفی موسوم به گشتاپو گذاشت. (درس ۸ ص ۱۰۲)

3) ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭘﺪﯾﺪه‌ﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ (1)

سازمان چریک‌های فدایی خلق و حزب ملل اسلامی در اساس فکری و روش مبارزه چه تفاوت و شباهت‌هایی با هم داشتند؟

هر دو گروه سازمان چریک‌های فدایی خلق و حزب ملل اسلامی معتقد به قیام مسلحانه بودند، با این تفاوت که حزب ملل اسلامی به دنبال برپا کردن حکومت اسلامی بود، اما فدائیان خلق با الهام از افکار مارکسیستی به مبارزه مسلحانه روی آوردند. (درس ۱۰ ص ۱۳۲)

4) اظهار نظر و قضاوت (3) (هر مورد 1 نمره)

الف- به ‌نظر شما قرارداد تجاری که روس‌ها ضمیمه عهدنامه ترکمانچای کردند چه نتیجه‌ای برای ایران به دنبال داشت؟

نتیجه آن گسترش نفوذ اقتصادی روس‌ها در ایران و تسلط آنان بر بازار نیمه شمالی کشور بود. (درس ۳ ص ۴۴)

ب- به ‌نظر شما سازمان ملل در سال ۱۹۴۸ م. تحت چه شرایطی دولت جعلی اسرائیل را به رسمیت شناخت؟

با فشار شبکه صهیونیسم بین‌الملل و حمایت دولت انگلیس و آمریکا و سکوت بیشتر کشورهای مسلمان، این دولت جعلی را به رسمیت شناخت. (درس ۸ ص ۱۱۳)

ج- به‌ نظر شما چرا انگلستان در اوایل قرن بیستم سرمایه‌گذاری و طمع‌ورزی وسیعی در جنوب ایران انجام داده بود؟

به دلیل اکتشاف نفت و پی بردن به اهمیت آن در مبادلات جهانی (درس ۷ ص ۹۲)

5) توصیف و فهرست و طبقه‌بندی اجزا یا ویژگی‌های پدیده‌های ﺗﺎرﯾﺨﯽ (3) (هر مورد 1 نمره)

الف- زمینه‌های ورود تفکر مشروطه‌خواهی ایران به چه شکلی فراهم شد؟ (ذکر دو مورد کافی است.)

به شکل‌های مختلف نظیر: اعزام دانشجو به خارج – سفرهای درباریان و سیاست‌مداران به خارج – و مهاجرت برخی از ایرانیان به کشورهای مختلف فراهم شد. (درس ۵ ص ۶۳) (ذکر دو مورد کافی است)

ب- در نفوذ دشمن به ‌عنوان جنگ نرم که در شکل جمعی خود طراحی می‌شود، چه کسانی مورد هدف قرار می‌گیرند؟

در این نوع نفوذ دشمن، سیستم فکری و محاسباتی یک گروه از افراد انسانی و حتی در مواردی، نظام فکری یک جامعه، مورد هدف قرار می‌گیرد. (درس ۱۱ ص ۱۴۶)

ج- انگلستان برای ممانعت از ملی شدن صنعت نفت ایران دست به چه اقدامات «نظامی» زد؟

فرستادن کشتی‌های جنگی خود به خلیج ‌فارس و بنادر ایران و تهدید نظامی (درس ۹ ص ۱۲۱)

6) کاربست شواهد و مدارک تاریخی (1) (هر کدام 0/5 نمره)

تحلیل یکی از مورخان معاصر درباره اتحاد آمریکا و انگلستان علیه نهضت ملی شدن نفت را بخوانید و به سوالات زیر جواب دهید.

«از نظر واشنگتن و همچنین لندن، کنترل ایرانی‌ها بر نفت احتمالاً پیامدهای درازمدت ویرانگری به ‌همراه داشت. این امر صرفاً یک ضربه مستقیم به منافع بریتانیا نبود. ممکن بود کنترل نفت را کاملاً در اختیار ایران قرار دهد. ممکن بود الهام‌بخش دیگر کشورها – به ‌ویژه اندونزی، ونزوئلا و عراق – شود، به طوری که آن‌ها نیز از این رویه پیروی کنند و در نتیجه، کنترل بازار بین‌المللی نفت از شرکت‌های نفتی غربی به کشورهای تولید کننده منتقل شود. همچنین، تهدیدی بالقوه برای شرکت‌های آمریکایی و سایر کشورهای غربی – و طبعاً دولت آمریکا و بریتانیا – بود.»

الف- از دید واشنگتن و لندن کنترل کامل ایران بر نفت می‌توانست چه تأثیری بر سایر کشورهای نفت‌خیز داشته باشد؟

ممکن بود الهام‌بخش دیگر کشورها به ویژه اندونزی و… شود، به طوری که آنان نیز از این رویه پیروی کنند.

ب- پیروی کشورهای نفت‌خیز از ایران در کنترل نفت خود می‌توانست چه نتیجه‌ای در پی داشته باشد؟

می‌توانست کنترل بازار بین‌المللی نفت را از شرکت‌های نفتی غربی به کشورهای تولید کننده منتقل کند. (درس ۹ ص ۱۲۴)

ﺳﺆاﻻت ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ (ﻋﻠﻞ، دﻻﯾﻞ، آﺛﺎر، ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ)

7) هدف میرزا حسن رشدیه از برپایی مراکز آموزشی جدید در ایران چه بود؟ (0/5)

سوادآموزی فرزندان تمام قشرهای مختلف جامعه (درس ۴ ص ۵۴)

۸) رضاشاه با چه نامی به ‌دنبال یک‌شکل کردن لباس مردم ایران و برداشتن حجاب بانوان بود؟ (0/5)

تمدن و تجدد و مبارزه با کهنه‌پرستی (درس ۷ ص ۹۷)

۹) دکتر محمد مصدق در تیر ۱۳۳۱، به چه دلایلی از شاه درخواست کرد که اختیار وزارت جنگ و فرماندهی ارتش را به وی بسپارد؟ (۱)

برای کاستن از نفوذ و قدرت دربار و مقابله با کارشکنی‌های آنان در اداره امور کشور (درس ۹ ص ۱۲۲)

۱۰) چرا آلمان در نخستین سال‌های پس ‌از جنگ جهانی اول شرایط اقتصادی وخیمی داشت؟ (۱)

زیرا آلمان علاوه ‌بر خرابی‌های حاصل از جنگ، مستعمراتش را از دست‌ داده و محکوم به پرداخت غرامت‌های سنگین شده بود. (درس ۸ ص ۱۰۰)

۱۱) اقامت چند ماهه امام ‌خمینی (ره) در فرانسه چه نتایج مهمی برای انقلاب داشت؟ (ذکر یک مورد کافی است.) (۱)

۱- ایشان با استفاده از امکانات تبلیغی، مصاحبه و سخنرانی جنایات حکومت پهلوی را افشا می‌کردند؛

۲- امکان ملاقات مبارزان با رهبری انقلاب فراهم آمد و پیام‌های امام با شتاب بیشتری در ایران منتشر شد.

(ذکر یک مورد کافی است) (درس ۱۰ ص ۱۳۶)

۱۲) دلایل دانشجویان پیرو خط امام (ره) برای تسخیر لانه جاسوسی (سفارت آمریکا) چه بود؟ (۱)

دانشجویان علت این اقدام را تداوم دشمنی‌ها و توطئه‌های دولت آمریکا علیه انقلاب اسلامی و دخالت در امور داخلی ایران از جمله اجازه ورود به محمدرضا شاه پهلوی برای سفر به آن کشور اعلام کردند.

کلیدواژه: تداوم دشمنی‌ها – توطئه‌های آمریکا – دخالت در امور ایران – اجازه ورود شاه به آمریکا (درس ۱۱ ص ۱۳۹)

۱۳) چرا فتح خرمشهر توسط رزمندگان اسلام جنگ تحمیلی را وارد مرحله تازه‌ای کرد؟ (۱)

از یک ‌سو موفقیت‌های نظامی رزمندگان ایرانی ادامه یافت و از سوی دیگر، حامیان خارجی صدام برای جلوگیری از سقوط او، انواع تجهیزات نظامی پیشرفته و سلاح‌های میکروبی و شیمیایی را در اختیار وی گذاشتند. (درس ۱۲ ص ۱۵۵)

کلید واژه: موفقیت رزمندگان – حمایت از صدام – کمک‌های تسلیحاتی – تجهیزات نظامی و سلاح شیمیایی

۱۴) سنگرسازان بی‌سنگر به چه گروهی از رزمندگان ایران در جنگ تحمیلی گفته می‌شد و آنان چه نقشی در دفاع مقدس داشتند؟ (۱)

به جهادگرانِ جهاد سازندگی گفته می‌شد. آنان مسئولیت مهم «مهندسی رزمی» در دفاع مقدس را بر عهده داشتند و به ایجاد خاکریز، پل‌ها و جاده‌ها و ساختن سنگر برای رزمندگان می‌پرداختند. (درس ۱۲ ص ۱۵۹)

کلید واژه: جهادگر – مهندسی رزمی – ایجاد خاکریز – ساختن پل (احداث جاده – ساختن سنگر)

(جمع نمره: 20)

«موفق و پیروز باشید.»