«باسمه تعالی»
سؤالات امتحان نهایی درس: جغرافیا ۳
رشته: ادبیات و علوم انسانی
ساعت شروع: ۱۰ صبح
تاریخ امتحان: ۰۸/۱۰/۱۴۰۰
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
تعداد صفحات: ۳ صفحه
دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۴۰۰
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱- درست یا نادرست بودن جملات زیر را با علامت (ص) یا (غ) مشخص کنید. (۱نمره)
الف) دسترسی به بازارهای محلی، از مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری هسته اولیه روستاها و شهرهای کشورمان بوده است.
ب) در روستاهایی با جمعیت کمتر، دسترسی به خدمات و تسهیلات محدودتر است.
ج) همه شهر‌نشینان در جهان، سطح زندگی بالایی دارند.
د) در محل‌های معینی از لیتوسفر زمین، گسستگی وجود دارد.
هـ) احداث سازه‌ها در مسیر رودها، موجب وقوع سیل می‌شود.
الف) درست (۰/۲۵) ص ۲
ب) درست (۰/۲۵) ص ۷
ج) نادرست (۰/۲۵) ص ۳۱
د) درست (۰/۲۵) ص ۸۲
هـ) نادرست (۰/۲۵) ص ۹۱
۲- جاهای خالی را با عبارت مناسب کامل کنید. (۱نمره)
الف) جایگاه یک سکونتگاه در سطح ناحیه، مفهوم……………………………………. را بیان می‌کند.
ب) مدیریت حمل‌ونقل شهری در کشور ایران بر عهده………………………………………………….. است.
ج) پوسته زمین در محل……………………………..، در حال باز شدن و گسترش است.
د) یکی از راه‌های شناسایی احتمالی وقوع زلزله، بررسی تغییر اندازه فاصله بین شکستگی‌های پوسته زمین، به وسیله دستگاه‌های دقیق، عکس‌های هوایی و …………………… است.
الف) موقعیت (۰/۲۵) ص ۳
ب) شهرداری‌ها (۰/۲۵) ص ۷۱
ج) اقیانوس اطلس (۰/۲۵) ص ۸۷
د) تصاویر ماهواره ای (۰/۲۵) ص ۱۰۱
۳- درجملات زیر عبارت صحیح را از داخل پرانتز یا کمانک انتخاب کنید. (۱نمره)
الف) روند اقتصادی و اجتماعی، که طی آن شیوه‌های زندگی روستا‌نشینان تغییر می‌کند، (شهرنشینی – شهر گرایی) نامیده می‌شود.
ب) یکی از پدیده‌های ناشی از نظام اقتصادی سرمایه داری، نابرابری (فضایی – زیستی) است.
ج) تا پیش از ظهور و گسترش رایانه، اطلاعات به صورت (گزارش – نقشه) نمایش داده می‌شدند.
د) استفاده از (قطار پرسرعت – اتوبوس برقی) سابقه‌ای بسیار طولانی در بهبود حمل‌ونقل شهری دارد.
الف) شهر‌گرایی (۰/۲۵) ص ۱۷
ب) فضایی (۰/۲۵) ص۲۱
ج) نقشه (۰/۲۵) ص ۳۸
د) اتوبوس برقی (۰/۲۵) ص ۶۹
۴- گزینه مناسب را انتخاب کنید. (۱نمره)
الف) در کدام قاره، سرعت گسترش شهرنشینی بیشتر است؟
۱) آمریکای شمالی
۲) آفریقا
۳) استرالیا
۴) اروپا
ب) کدام گزینه از قابلیت‌های GIS نمی‌باشد؟
۱) به روز کردن اطلاعات
۲) مکان‌یابی
۳) نمایش وضعیت آب و هوا
۴) محاسبات آماری وریاضی
ج) کدام عبارت نادرست است؟
۱) جابه‌جایی زمین در امتداد گسل‌های فعال روی می‌دهد.
۲) برای اندازه‌گیری میزان تخریب ناشی از یک زمین لرزه از مقیاس ریشتر استفاده می‌شود.
۳) فشار مداوم نیروهای زمین ساخت، به تدریج در اطراف گسل‌ها ذخیره می‌شود.
۴) بعضی از زمین لرزه‌ها، خطرناک نیستند و فقط توسط دستگاه‌های حساس ثبت می‌شوند. (۱نمره)
د) عبارت زیر، از ویژگی‌های کدام یک از روش‌های مدیریت پیش از وقوع سیل است؟
“شدت جریان سیل بر اساس روش‌های هیدرولوژی محاسبه می‌شود.”
۱) اصلاح شیب آبراهه‌ها
۲) تعیین حریم توسعه رودخانه‌ها
۳) اجرای روش‌های آبخیز داری
۴) تقویت پوشش گیاهی
الف) گزینه ۲ (آفریقا) (۰/۲۵) ص ۱۱
ب) گزینه ۳ (نمایش وضعیت آب و هوا) (۰/۲۵) ص۴۰-۳۹
ج) گزینه ۲ (برای اندازه‌گیری میزان تخریب ناشی از یک زمین لرزه از مقیاس ریشتر استفاده می‌شود. (۰/۲۵) ص ۸۴
د) گزینه ۱ (اصلاح شیب آبراهه) (۰/۲۵) ص ۱۰۴
۵- به سوالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (۳ نمره)
الف) نخستین اقدامات، برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی در شهرها و تامین امنیت شهروندان را بنویسید.
ب) اگر مجموع فضاهای آموزشی در یک شهر ۱۰۰۰۰۰ متر مربع و جمعیت آن شهر ۵۰۰۰۰ نفر باشد، سرانه کاربری آموزشی را در شهر مورد نظر، به دست آورید؟
ج) با توجه به مراحل کار در سامانه اطلاعات جغرافیایی، در مرحله پردازش، چه اقداماتی انجام می‌شود؟
د) با توجه به ارتباط میان جغرافیا و حمل ونقل، هدف آن را بنویسید.
هـ) نتایج گسترش جاده‌ها و خودروها را در دهه‌های اخیر بنویسید.
و) دو مورد از مزایای مسافرت با قطار نسبت به خودرو را بنویسید.
الف) نخست باید علل و ریشه‌های آسیب‌ها مانند فقر و بیکاری شناسایی شود (۰/۲۵) و از بین برود. (۰/۲۵) ص ۲۴
ب) متر مربع ۲ = ۵۰۰۰۰ : ۱۰۰۰۰۰ (راه حل (۰/۲۵) و پاسخ درست (۰/۲۵)) ص ۲۹
ج) تجزیه و تحلیل فضایی (۰/۲۵) و مدل سازی (۰/۲۵) می‌شود. ص ۳۹
د) هدف ارتباط دادن مکان‌ها (۰/۲۵) و نواحی به یکدیگر است. (۰/۲۵)
هـ) ایجاد تراکم ترافیکی در برخی مسیرها به ویژه در ایام تعطیلات، (۰/۲۵) در جاده‌هایی است که گنجایش کافی برای این افزایش را ندارند. (۰/۲۵) ص ۴۶
و) جابه جایی با قطار امنیت زیادی دارد، (۰/۲۵) راحتی مسافران در قطار بسیار بیشتر از خودرو است (۰/۲۵) ص ۴۸
۶- چه عواملی سبب شده است به تدریج حومه‌ها در اطراف شهرها به ویژه شهرهای بزرگ و پر جمعیت، شکل بگیرند؟ (۰/۷۵)
افزایش شهرنشینی، (۰/۲۵) گسترش حمل‌ونقل (۰/۲۵) و وسایل ارتباطی (۰/۲۵) ص ۱۲ و ۱۳
۷- دلایل افزایش جمعیت شهری، در کشورمان را بنویسید. (۱نمره)
افزایش طبیعی جمعیت شهرها (رشد موالید نسبت به مرگ و میر) (۰/۲۵) ۱۹
مهاجرت روستاییان به شهرها (۰/۲۵)
افزایش جمعیت برخی روستاها (۰/۲۵)
تبدیل شدن روستاها به نقاط شهری (ادغام روستاها در بافت شهری) (۰/۲۵)
۸- ویژگی‌های زاغه‌ها را بنویسید.(ذکر سه مورد کافی است.) (۰/۷۵)
زاغه‌ها بسیار کثیف‌اند و امکانات بهداشتی و فاضلاب ندارند. (هرمورد ۰/۲۵) ص ۲۲
۹- مهم‌ترین اقداماتی که تاکنون برای حل مشکلات اقتصادی روستاها انجام شده است، را نام ببرید. (سه مورد ذکر شود.) (۰/۷۵)
اصلاحات ارضی، تشکیل تعاونی‌های تولیدی، گسترش انقلاب سبز، توسعه صنایع کوچک روستایی، توسعه خدمات گردشگری و فراغتی (هر مورد ۰/۲۵) ص ۳۲
۱۰- تولید و گسترش کشتی‌های کانتینربر، چه تحولی را در جابجایی کالاها بوجود آورده است؟ (۱نمره)
سرعت جابه جایی و تخلیه کالاها را افزایش دادند، (۰/۲۵) قرار گرفتن کالاها در محفظه‌های خاص و وجود برچسب هایی با مشخصات کالاها در روی کانتینرها (۰/۵) مدیریت و انبارداری محموله‌ها را آسانتر می‌کند. (۰/۲۵) ص ۵۳
۱۱- مفهوم شاخص انحراف را تعریف کنید. (۰/۷۵)
محاسبه میزان انحراف (۰/۲۵) از مسیر مستقیم (۰/۲۵) که با درصد به دست آورده می‌شود. (۰/۲۵)
۱۲- در برنامه ریزی حمل‌ونقل در یک ناحیه کدام هزینه‌ها محاسبه می‌شود؟ (ذکر سه مورد کافی است.) (۰/۷۵)
هزینه‌های سرمایه‌ای و عملیاتی برای ساختن راه‌ها، پایانه‌ها و خرید ناوگان و بازدهی آن ها، هزینه انرژی (اشاره به سه مورد کافی است. هرمورد ۰/۲۵) ص ۶۲
۱۳- در ارتباط با حفظ ایمنی در حمل‌ونقل به سوالات زیر پاسخ دهید. (۱نمره)
الف) استفاده از کدام تجهیزات در خودروها ضروری است؟
ب) از کدام تجهیزات برای نظارت در حمل ونقل خصوصی و عمومی استفاده می‌شود؟
الف) کمربند ایمنی و کیسه هوا در خودرو (۰/۵)
ب) دوربین‌های کنترل سرعت در جاده‌ها و کنترل چمدان و مسافر با اشعه X در فرودگاه (۰/۵) ص ۶۴
۱۴- اگر شهر «الف» در طول جغرافیایی ۶۰ درجه شرقی و شهر «ب» در ۱۵ درجه شرقی قرار داشته باشد. (۱نمره)
الف) اختلاف زمانی این دو شهر را محاسبه کنید.
ب) اگر ساعت در شهر «ب» ۹ صبح باشد، ساعت شهر «الف» چند است؟
ج) خورشید در کدام شهر زودتر طلوع می‌کند؟
الف) (۰/۲۵) ۳ = 15: ۴۵ (۰/۲۵) ۴۵ = 15-۶۰
ب) ۱۲ = 3+۹ (۰/۲۵)
ج) در شهر الف خورشید زودتر طلوع می‌کند (۰/۲۵) ص ۷۴-۷۳
۱۵- در ارتباط با مهم‌ترین و خسارت بارترین، حرکات دامنه‌ای، به سوالات زیر پاسخ دهید. (۱/۲۵)
الف) دو عامل طبیعی موثر در وقوع این حرکت دامنه‌ای را بنویسید.
ب) احتمال وقوع آن در کدام دامنه‌ها بیشتر است؟ (سه مورد ذکر شود.)
الف) بارش سنگین، ذوب برف، زمین لرزه، فوران‌های آتشفشانی، زیر بری رودخانه‌ها (ذکر دو مورد کافی است، هر مورد ۰/۲۵) ص ۹۴ و ۹۵
ب) دامنه‌هایی که شیب زیادی دارند و حجم زیادی از رسوبات فرسایش یافته و ناپیوسته سطح آن‌ها را پوشانده است و دامنه‌هایی که در مناطق مرطوب قرار دارند، دامنه‌هایی که متراکم از گیاهان و درختان هستند. دامنه‌هایی که درز و شکاف بسیار دارند. (ذکر سه مورد کافی است، هر مورد ۰/۲۵) ص ۹۶
۱۶- سه مورد از مهم‌ترین پیامد‌های خشک سالی را نام ببرید. (۰/۷۵)
کاهش یا از بین رفتن محصولات کشاورزی، بروز قحطی و گرسنگی، مهاجرت ساکنان مناطقی که دچار خشک سالی می‌شوند (تخلیه روستاها)، از بین رفتن گیاهان و جانوران (مهاجرت برخی گونه‌ها)، کاهش ذخیره آب سطحی و زیرزمینی خشک شدن آن ها، افزایش ریزگرد‌ها و حرکت آن‌ها به سمت سکونتگاه‌ها. (ذکر سه مورد کافی است. هر مورد ۲۵/۰) ص ۹۹
۱۷- انجام کدام اقدامات، پس از توقف بارش و فروکش کردن سیل، ضروری است؟ (چهار مورد ذکر شود.) (۱نمره)
مکان یابی برای اسکان موقت و بر پا کردن چادر‌های امداد و استقرار مراکز درمانی در مناطق دور از خطر سیلاب برای رسیدگی به مصدومان، مرمت فوری راه‌های ارتباطی برای دریافت خدمات و تجهیزات مورد نیاز پس از سیلاب، توزیع امکانات و تجهیزات مورد نیاز مصدومان، به ویژه استقرار تانکرهای آب آشامیدنی بهداشتی برای جلوگیری از شیوع بیمارهای عفونی (ذکر چهار مورد کافی است، هر مورد ۰/۲۵) ص ۱۰۶
۱۸- با توجه به اقدامات قبل از وقوع زمین لغزش، برای ساختمان سازی باید از احداث ساختمان در کدام نواحی پرهیز کرد؟ (۱نمره)
برای ساختمان سازی باید از شیب‌های تند، (۰/۲۵) لبه‌های پرتگاهی، (۰/۲۵) کناره‌های پر شیب رودها، (۰/۲۵) دامنه‌های پرشیب دره‌ها، (۰/۲۵) پرهیز کرد.
۱۹- کاربرد سنجش از دور، را در مدیریت زمین لغزش بنویسید. (۱نمره)
جابه جایی مواد سطح دامنه‌ها (۰/۲۵) و حرکت توده‌های زمین لغزش را (۰/۲۵) به طور دقیق (۰/۲۵) یعنی در حد سانتی متر، اندازه‌گیری می‌کند. (۰/۲۵)
موفق و موید باشید.
