باسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس: فارسی ۳
رشته: کلیه رشته‌ها
ساعت شروع : ۸ صبح
تعداد صفحه: ۳
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
تاریخ امتحان: ۱۴۰۰/۰۶/۲۲
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
دانش آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت شهریورماه سال ۱۴۰۰
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
قلمرو زبانی (۷/۵ نمره)
۱- معنی هریک از واژه‌های مشخص شده را بنویسید. (۱ نمره)
الف) تخم خرمایی به تربیتش نخل باسق گشته
بلند، بالیده (ص ۱۲، ۰/۲۵ نمره)
ب) ای عزیز، به خدا رسیدن، فرض است.
لازم، ضروری، آن چه خدا بر بندگانش واجب کرده است (ص ۵۳، ۰/۲۵ نمره)
ج) شیرمرد عرصه ناوردهای هول اپور زال زر …
نبرد، (ص ۱۱۰، ۰/۲۵ نمره)
د) دیدم ماشاءالله چشم بد دور، آقا واترقّیده‌اند.
تنزّل کرده، پس روی کرده (ص ۱۳۳، ۰/۲۵ نمره)
۲- از بین واژه‌های زیر، یک برابر معنایی برای واژه‌های «آویزان» و «رنج» به ترتیب، بیابید. (۰/۵ نمره)
طاق، رواق، تعب، کاهلی، معلق، سروش، تجرید
آویزان: معلق، (ص ۷۴، ۰/۲۵ نمره) رنج: تعب، (ص ۱۲۶، ۰/۲۵ نمره)
۳- املای درست را از داخل کمانک انتخاب کنید. (۰/۵ نمره)
الف) تا وارهی از دم (سطوران / ستوران / وین مردم نحس دیو مانند
ستوران، (ص ۳۴، ۰/۲۵ نمره)
ب) چو او را بدیدند (برخاست / برخواست) غو
برخاست، (ص ۱۰۴، ۰/۲۵ نمره)
۴- در گروه کلمه‌های زیر، چهار مورد نادرستی املایی وجود دارد؛ درست هریک را بنویسید. (۱ نمره)
غرامت و تاوان – اطراق و در جایی ماندن – چریغ آفتاب – چاه قدر ناجوانمردان – آذرم و حیا – گزند و آسیب – عساره تاک.
اتراق (ص ۶۰، ۰/۲۵ نمره)، چاه غدر (ص ۱۱۲، ۰/۲۵ نمره)
آزرم و حیا (ص ۱۰۰، ۰/۲۵ نمره)، عصاره (ص ۱۲، ۰/۲۵ نمره)
۵- نقش دستوری هریک از واژه‌های مشخص شده را بنویسید. (۰/۵ نمره)
«کز نیستان تا مرا ببریده‌اند در نفیرم مرد و زن نالیده‌اند»
نیستان : متمم، (۰/۲۵ نمره) مرد و زن: نهاد، (ص ۴۶، ۰/۲۵ نمره)
۶- الگوی ساخت همه گزینه‌ها به جز …. «نهاد+ مفعول+ مسند+ فعل» است. (۰/۵ نمره)
۱) برخی عاشق را دیوانه می‌پندارند.
۲) عشق حقیقی دل و جان را پاک می‌گرداند.
۳) مردم به او دهقان فداکار می‌گفتند.
۴) پروانه، همه جهان را آتش بیند.
گزینه ۳، (ص ۵۵، ۰/۲۵ نمره)
۷- در هر یک از گروه‌های اسمی زبر، نوع وابسته وابسته مشخص شده را تعیین نمایید. (۰/۵ نمره)
الف) سه دست لباس ایرانی
دست: ممیّز، (ص ۶۵، ۰/۲۵ نمره)
ب) رنگ سبز چمنی
چمنی: صفت صفت، (ص ۷۴ و ۷۵، ۰/۲۵ نمره)
۸- کاربرد معنایی فعل «نیست» در کدام مصراع، اسنادی و در کدام مصراع، غیر اسنادی است؟ (۰/۵ نمره)
الف) گفت مسجد خوابگاه مردم بدکار نیست
اسنادی (۰/۲۵ نمره)
ب) گفت والی از کجا در خانه خمار نیست؟
غیر اسنادی در معنی وجود ندارد. (ص ۱۹، ۰/۲۵ نمره)
۹- با توجه به جمله زیر، به پرسش‌ها پاسخ دهید. (۱ نمره)
«سیاوش، فرزند کاووس، شاه کیانی است که رستم به او رسم پهلوانی می‌آموزد.»
الف) کدام گروه اسمی، نقش دستوری «مفعول» دارد؟
رسم پهلوانی (۰/۲۵ نمره)
ب) یک ترکیب اضافی و یک ترکیب وصفی بیابید و بنویسید.
اضافی: فرزند کاووس یا رسم پهلوانی (۰/۲۵ نمره) وصفی: شاه کیانی (۰/۲۵ نمره)
ج) گروه اسمی «شاه کیانی» مسند است یا بدل؟
بدل (ص ۱۰۰، ۰/۲۵ نمره)
۱۰- با توجه به سروده زیر، به پرسش‌ها پاسخ دهید. (۰/۵ نمره)
«اما خنده‌ات که رها می‌شود / و پروازکنان در آسمان مرا می‌جوید، …»
الف) مفهوم «ان» را در واژه «پروازکنان» بنویسید.
صفت فاعلی (۰/۲۵ نمره)
ب) زمان افعال، ماضی استمراری است یا مضارع اخباری؟
مضارع اخباری (ص ۱۵۱، ۰/۲۵ نمره)
۱۱- نوع وابسته‌های پیشین و پسین را در گروه‌های اسمی مشخص شده بنویسید. (۰/۵ نمره)
«کشته هر سو بر کف و دیواره‌هایش نیزه و خنجر»
هر: صفت مبهم،( ۰/۲۵ نمره) ش: مضاف الیه، (ص ۱۱۲، ۰/۲۵ نمره)
۱۲- در جمله مرکب زیر، جمله هسته (پایه) و جمله وابسته (پیرو) را مشخص کنید. (۰/۵ نمره)
«من بعد از خواندن این مطلب متوجه شدم که دنیا عجیب فراموشکار است»
جمله هسته: من بعد از خواندن این مطلب متوجه شدم (۰/۲۵ نمره)
جمله وابسته: دنیا عجیب فراموشکار است. (ص ۶۳، ۰/۲۵ نمره)
ب) قلمروادبی (۴ نمره)
۱۳- مفهوم نمادین هر یک از واژه‌های مشخص شده را بنویسید. (۰/۵ نمره)
الف) ببین آخر که آن پروانه خوش چگونه می زند خود را به آتش
پروانه: نماد عاشق واقعی (ص ۵۵، ۰/۲۵ نمره)
ب) آن جا در آن برزخ سرد، در کوچه‌های غم و درد غیر از شب آیا چه می‌دید چشمان تار من و تو؟
برزخ سرد: نماد دوران قبل از انقلاب، (دوران ظلم و ستم) (ص ۸۴، ۰/۲۵ نمره)
۱۴- آرایه متناسب با هر یک از ابیات زیر را از کمانک مقابل آن انتخاب کنید. (۱ نمره)
۱) محرم این هوش جز بیهوش نیست مر زبان را مشتری جز گوش نیست (اسلوب معادله – سجع)
اسلوب معادله؛ (ص ۴۷، ۰/۲۵ نمره)
۲) با آن که جیب و جام من از مال و می تهی است ما را فراغتی است که جمشید جم نداشت (استعاره تلمیح)
تلمیح: (ص ۲۷، ۰/۲۵ نمره)
۳) این فصل، فصل من و توست، فصل شکوفایی ما برخیز با گل بخوانیم اینک بهار من و تو ( تضاد – تکرار)
تکرار؛ (ص ۸۴، ۰/۲۵ نمره)
۴) سراسر همه دشت بریان شدند بر آن چهر خندانش گران شدند (مجاز – تشخیص)
مجاز؛ (ص ۱۰۳، ۰/۲۵ نمره)
۱۵- بیت زیردارای کدام زمینه حماسه است؟ (۰/۵ نمره)
«بدان گاه سوگند پرمایه شاه چنین بود آیین و این بود راه»
زمینه ملی، (ص ۱۰۳، ۰/۵ نمره)
۱۶- عبارت زیر، یاد آور کدام مثل است؟ (۰/۵ نمره)
از بیم عقرب جراره دموکراسی قرن بیستم، ناچار شده به مار غاشیه حکومت سرهنگ‌ها پناه ببرد.
از چاله به چاه افتادن، از بد به بدتر پناه بردن با هر ضرب المثل معادل و درست دیگر، (ص ۶۲، ۰/۵ نمره)
۱۷- در بند زیر، از خوان هشتم، مشبه و مشبه به را معلوم کنید.
«چاه چونان ژرفی و پهناش، بی شرمیش ناباور او غم انگیز و شگفت آور»
بی شرمیش: مشبه (۰/۲۵ نمره) ژرفی و پهناش: مشبه به (ص ۱۱۲، ۰/۲۵ نمره)
۱۸- نام پدید آورنده هریک از آثار زیر را بنویسید. (۱ نمره)
الف) هوا را از من بگیر خنده‌ات را نه:
پابلو نرودا، (ص ۱۵۱، ۰/۲۵ نمره)
ب) سانتاماریا:
سید مهدی شجاعی (ص ۹۳، ۰/۲۵ نمره)
ج) فی حقیقه العشق:
شهاب الدین سهروردی، (ص ۵۲، ۰/۲۵ نمره)
د ) کویر
علی شریعتی،(ص ۷۳، ۰/۲۵ نمره)
ج) قلمرو فکری (۸/۵ نمره)
معنی هریک از ابیات و عبارات زیر را به نثر روان بنویسید.
۱۹- ناله مرغ اسیر این همه بهر وطن است مسلک مرغ گرفتار قفس همچو من است (۰/۷۵ نمره)
ناله‌ها و شعرهای غم انگیز من شاعر برای دوری از وطن است (۰/۲۵ نمره) و شیوه پرنده گرفتار نیز (۰/۲۵ نمره) مثل من است که در دوری از وطن می‌نالد. (ص ۲۶، ۰/۲۵ نمره)
۲۰- کرم بین و لطف خداوندگار گنه بنده کرده است و او شرمسار (۰/۵ نمره)
بخشش و مهربانی خداوند را ببین که چه قدر زیاد است؛ (۰/۲۵ نمره) بنده گناه می‌کند و او از گناه بنده‌اش خجالت زده است. (ص ۱۳، ۰/۲۵ نمره)
۲۱- بخند؛ زیرا خنده تو/ برای دستان من، شمشیری است آخته (۰/۵ نمره)
شاد باش؛ زیرا شادی و خنده‌ی تو برای من مانند شمشیری از غلاف برکشیده است (به من توان مبارزه می‌بخشد)، (ص ۱۵۰، ۰/۵ نمره)
۲۲- وا نیامد در جهان زین راه، کس نیست از فرسنگ آن آگاه کس (۰/۵ نمره)
هیچ کس از راه رسیدن به سیمرغ (حق) برنگشته است (۰/۲۵ نمره) و کسی از میزان مسافت آن آگاهی ندارد. (ص ۱۲۲، ۰/۲۵ نمره)
۲۳- کرانه‌های فرات، خط از کرانه رود تیبر می‌خواندند. (۰/۷۵ نمره)
کشورهای عراق و سوریه (دورترین کشورها) (۰/۲۵ نمره) از فرمان روم (ایتالیا) (۰/۲۵ نمره) اطاعت می‌کردند. (ص ۶۲، ۰/۲۵ نمره)
۲۴- بدان گه که شد پیش کاووس باز فرود آمد از باره، بردش نماز (۰/۵ نمره)
وقتی سیاوش پیش کاووس رفت از اسب (۰/۲۵ نمره) پیاده شد و تعظیم کرد. (ص ۱۰۴، ۰/۲۵ نمره)
۲۵- خودتان را بزنید به ناخوشی و بگویید طبیب قدغن کرده ؛ از تختخواب پایین نیایید. (۰/۵ نمره)
وانمود کنید که بیمار هستید (۰/۲۵ نمره)، و بگویید پزشک ممنوع کرده و از رختخواب برنخیزید. (ص ۱۳۴، ۰/۲۵ نمره)
به پرسش‌های مربوط به درک مطلب پاسخ دهید.
۲۶- مفهوم کلّی قسمت‌های مشخص شده را بنویسید. (۱ نمره)
الف) زین پیش دلاورا کسی چون تو شگفت حیثیت مرگ را به بازی نگرفت
شکوه و اعتبار مرگ را از بین برده است. (ص ۹۵، ۰/۵ نمره)
ب) گفت مستی زان سبب افتان و خیزان می‌روی گفت جرم راه رفتن نیست ره هموار نیست
نابه سامانی جامعه و فساد آن (ص ۱۹، ۰/۵ نمره)
۲۷- مضمون مشترک ابیات زیر را بنویسید. (۰/۵ نمره)
نی حدیث راه پرخون می‌کند قصه‌های عشق مجنون می‌کند
شیرمردی باید این ره را شگرف زان که ره دور است و دریا ژرف ژرف
دشوار و پرخطر بودن راه عشق، (ص ۱۲۷، ۰/۵ نمره)
۲۸- در بیت «پنهان مکن آتش درون را / زین سوخته جان شنو یکی پند» مقصود شاعر را از «آتش درون» و «سوخته جان» بنویسید. (۰/۵ نمره)
آتش درون: خشم و اعتراض، (ص ۳۵، ۰/۲۵ نمره) سوخته جان: شاعر، (ص ۳۵، ۰/۲۵ نمره)
۲۹- با توجه به عبارت زیر، شرط راه یابی به عالم عشق چیست؟ (۰/۵ نمره)
«در عشق قدم نهادن کسی را مسلّم شود که با خود نباشد و ترک خود بکند.»
ترک خود کردن و رها کردن دلبستگی ها و تعلّقات مادی، (ص ۵۳، ۰/۵ نمره)
۳۰- بیت «راستی خانم فیروزه بواسحاقی خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود»، چه مفهوم مشترکی با نوشته زیر دارد؟ (۰/۵ نمره)
«آخرین چراغ امپراتوری روم را موسولینی روشن کرد که چند صباحی تا حبشه و قلب آفریقا نیز پیش راند اما همه می دانیم که دولت مستعجل بود.»
زودگذر و ناپایدار بودن قدرت، (ص ۶۲، ۰/۲۵ نمره)
۳۱- در جدول زیر، هر یک از ابیات، یادآور کدام وادی از وادی‌های هفت گانه عطار است ؟ (از ستون مقابل انتخاب کنید.) (۰/۵ نمره)
| الف «دل چه بندی در این سرای مجاز همت پست کی رسد به فراز» | ۱) توحید |
| ۲) طلب |
| ب «صد هزاران سایه جاوید تو گم شده بینی زیک خورشید تو» | ۱) فقر و فنا |
| ۲) حیرت |
الف: ۲ یا طلب، (ص ۱۲۷، ۰/۲۵ نمره)
ب: ۱ با فقر و فنا، (ص ۱۲۷، ۰/۲۵ نمره)
۳۲- با توجه به سروده زیر، شاعر هر روز خود را ملزم به تکرار چه سخنی می‌داند؟ (۰/۵ نمره)
«هر روز باید ذکری واحد را مکرّر بخوانم / و آن چه را قدیمی است قدیمی ندانم: که تو از آن منی و من از آن تو، / درست مانند نخستین باری که نام زیبای تو را تلاوت کردم.»
تو از آن منی و من از آن تو، (ص ۱۵۵، ۰/۵ نمره)
۳۳- از بیت‌های زیر، برای هریک از مفاهیم خواسته شده، یک معادل کنایی بیابید و بنویسید. (۰/۵ نمره)
الف) چو خواهی که پیدا کنی گفت و گوی بباید زدن سنگ را بر سبوی
ب) روی‌ها چون زین بیابان درکنند جمله سر از یک گریبان برکنند
۱) به وحدت رسیدن:
سر از یک گریبان برکنند، (ص ۱۲۳، ۰/۲۵ نمره)
۲) آزمایش کردن:
سنگ را بر سبو زدن، (ص ۱۰۰، ۰/۲۵ نمره)
جمع نمره ۲۰
موفق و سربلند باشید
