«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: فلسفه ۲
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
تاریخ: ۱۳۹۷/۱۰/۰۳
تعداد صفحه: ۲
رشته: ادبیات و علوم انسانی – علوم و معارف اسلامی
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
ساعت شروع: ۱۰ صبح
دانش‌آموزان بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی سال ۱۳۹۷
مرکز سنجش آموزش و پرورش
۱) تعیین کنید کدام عبارت صحیح و کدام یک غلط می‌باشد: (۲/۲۵)
الف) قلمرو اصلی فلسفه، پهنه بی‌پایان هستی است و به این اعتبار به آن «مابعد الطبیعه» می‌گویند.
صحیح (ص ۴)
ب) پس از ارسطو حوزه‌های علمی و فلسفی بلافاصله به شهر «اسکندریه» منتقل شد.
صحیح (ص ۲۰)
ج) نخستین و مهم‌ترین اصلی که می‌تواند مبدأ تحقیق فلسفی قرار بگیرد، اصلِ «مغایرت وجود و ماهیت» است.
غلط (ص ۲۸)
د) «علت ناقصه» شرط لازم، اما ناکافی برای وجود معلول است.
صحیح (ص ۴۱)
هـ) نویسنده کتاب «انصاف» ابن سینا است.
صحیح (ص ۷۵)
و) از نظر شیخ شهاب الدین سهروردی نفس در ابتدا در «مشرق اکبر» قرار دارد.
غلط (ص ۱۰۹)
ز) سنگ بنای همه آگاهی‌ها و شناخت‌های ما، علم حضوری نفس به دیگران است.
غلط (ص ۱۰۷)
ح) کلام شیعه با «خواجه نصیر الدین طوسی» به اوج خود رسید.
صحیح (ص ۱۱۵)
ط) از نظر خاورشناسان آخرین فیلسوف مسلمان، ابن سینا است.
غلط (ص ۱۵۱)
۲) جاهای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید: (۲)
الف) مقصود فلاسفه از فطرتِ …………. همان حالت عادی مردم در برخورد و تماس با امور زندگی هر روزه است.
اول (ص ۷)
ب) ابو بشر متی بن یونس کتابِ ……………………….. ارسطو را ترجمه کرد.
شعر (ص ۲۳)
ج) بحث «مواد ثلاث» از ابداعات حُکمای ……………………… است.
مشایی (ص ۳۴)
د) هر قانون علمی دارای دو ویژگی «ضرورت» و «………………» است که آن‌ها را فقط می‌توان در اصول عقلانی جستجو کرد.
کلیت (ص ۵۱)
هـ) ابن سینا جهان را عالَمِ …………………. می‌داند.
کبیر (ص ۷۸)
و) فلاسفه، کلام را حکمتِ جدلی و فلسفه را حکمتِ ……………………… می‌دانند.
برهانی / استدلالی / عقلی (ص ۱۱۴)
ز) طبق نظر ملاصدرا مفهومِ «…………….» دارای اصالت است، در حالی که مفهومِ «…………….» اعتباری می‌باشد.
وجود – ماهیت (ص ۱۲۹)
۳) با توجه به بحث ملاک نیازمندی معلول به علت، هر یک از عبارات سمت راست با کدام عبارت در سمت چپ ارتباط دارد؟ (۰/۵)
| الف) نظریه متکلمان اسلامی ب) نظریه حکمت متعالیه | ۱- فقر وجودی ۲- امکان ماهُوی ۳- حُدوث |
الف) ۳- حُدوث ب) ۱- فقر وجودی (ص ۱۳۲)
به سؤالات زیر پاسخ کوتاه بدهید:
۴) خاستگاه فلسفه اسلامی را در کجا باید جستجو کرد؟ (۰/۵)
در متن و بطن اسلام (ص ۱۵)
۵) در مورد برهان فارابی به سوالات زیر پاسخ دهید: (۱)
الف) به دنبال اثبات چه چیزی است؟
ب) از چه اصلی استفاده کرده است؟
الف) بطلان تسلسل علل
ب) اصل تقدم علت بر معلول
۶) دو مورد از مواردی را که معتزله انکار می‌کردند نام ببرید. (۰/۵)
کرام الکاتبین – کرامات اولیا – معراج – صراط – میزان عمل (ص ۸۴ و ۸۵) (ذکر دو مورد کافی است)
۷) در جغرافیای عرفانیِ سهروردی، منظور از «مغرب وُسطی» چیست؟ (۰/۵)
افلاک و ستارگان مرئی که در آن نور و ظلمت به هم آمیخته است. (ص ۹۹)
۸) تفاوت روش عرفانی با روش اشراقی چیست؟ (۰/۵)
عرفا به برهان عقلی و استدلال اهمیت نمی‌دهند. (ص ۱۱۳)
۹) برخوردهای فکری عُرفا و متکلمان با فلاسفه، چه تأثیری بر فلسفه اسلامی نهاد؟ (۰/۵)
به فلسفه تحرک بخشیدند / افق‌هایی تازه پیش روی فلاسفه گشودند. (ص ۱۱۳)
۱۰) عبارت زیر، بیانگر عقیده کیست؟ (۰/۵)
«برهان عقلی بدون کشف و شهود عرفانی و بدون تطبیق داشتن با وحی قرآنی و سنت نبوی و معارف امامان اثنی عشر به حقیقت راه نمی‌برد.»
ملاصدرا / صدر المتألهین (ص ۱۲۴)
۱۱) مبحث چهارم در کتاب «اسفار اربعه» ملاصدرا به چه موضوعاتی اختصاص دارد؟ (سیر چهارم عقلی) (۰/۵)
مباحث نفس و معاد (ص ۱۲۵)
۱۲) نام دیگر نظریه «تشکیک وجود» را بنویسید. (۰/۵)
وحدت در عین کثرت، کثرت در عین وحدت (ص ۱۳۱)
۱۳) طبق نظر ملاصدرا اگر موجودی در مرتبه خود از چنان شدتی برخوردار باشد که هیچ نقصی و ضعفی در آن قابل تصور نباشد، به تعبیر قرآن کریم چه نام دارد؟ (۰/۵)
صمد (ص ۱۳۲)
۱۴) ویژگی‌های سنت فلسفیِ فلسفه اسلامی را نام ببرید. (۰/۵)
۱- تفکر و اخلاق ۲- پیوند سازمانی ۳- وسعت نظر (ص ۱۵۲ تا ۱۵۴)
۱۵) هر یک از اصطلاحات زیر را تعریف کنید:
الف) ممتنع الوجود (۰/۵)
رابطه وجود با موضوع رابطه امتناعی است. / موضوع از وجود ابا دارد. / چیزی که هرگز موجود نمی‌شود. (ص ۳۴)
ب) رابطه بعد از وجود (۰/۵)
رابطه فرع / قائم / وابسته به وجود دو طرف است. (ص ۳۷)
ج) مدینه فاضله از نظر فارابی (۰/۵)
مردمان آن به کارهایی مشغول/ به فضایلی آراسته‌اند که مدینه را به سعادت می‌رساند. (ص ۶۴)
د) انوار مدبر (۱)
تاثیر طبقه عرضی انوار به وساطت رشته دیگری از فرشتگان که مرتبه آن‌ها پایین‌تر از ارباب انواع است، انجام می‌شود. این فرشتگان را حکمای بعد از سهروردی عالم مثال یا ملکوت نامیده‌اند.
هـ) معلوم بالعرض (۱)
چیزی که خودش از ما غایب است. برای ما معلوم واقعی نیست و آگاهی ما به آن از طریق صورت ذهنی است و به همین جهت به آن معلوم مجازی هم می‌گویند.
به سؤال های زیر، پاسخ تشریحی و کامل بدهید:
۱۶) نظر ابن سینا در مورد وجود شرّ و بدی در طبیعت چیست؟ (۰/۵)
طبیعت هر شیء آن را به سوی خیر و کمال سوق می‌دهد. حتی آن‌چه ظاهراً شرّ و بدی / نقص بعد از کمال است، برای نظام کلی جهان / حفظ اعتدال، لازم است. (ص ۷۶)
۱۷) نظر ملاصدرا، درباره رابطه عقل و دین چیست؟ (۱)
عقل و دین حقیقت واحدی هستند و از یک منبع ازلی سرچشمه می‌گیرند. اگر عقل به درستی حرکت کند به نتیجه‌ای مخالف دین نخواهد رسید. (ذکر دو مورد کافی است) (ص ۱۲۳)
۱۸) اگر به فرض اصالت با ماهیت باشد، سیمای جهان چگونه خواهد بود؟ (۱)
شبیه به یک جدول با خانه‌های بی‌شماری خواهد بود که هر خانه شکل و اندازه‌ای متفاوت دارد. (ص ۱۲۹ و ۱۳۰)
۱۹) در حکمت متعالیه با کمک نظریه «تشکیک وجود» اختلاف موجودات چگونه تفسیر شده است؟ (۱)
ایشان وجود را حقیقتی مشکک می‌دانند / اختلاف موجودات در شدت و ضعف مرتبه وجودی آن‌هاست. ولی همه موجودات در اصل وجود با هم برابرند. (ص ۱۳۱)
۲۰) نظر برخی فلاسفه غرب مبنی بر انکار اصل علیت را توضیح دهید. (۱)
علیت را نمی‌توان از طریق مشاهده و آزمایش کشف کرد و اعتقاد به اصل علیت ناشی از یک عادت ذهنی است.
علیت رابطه‌ای واقعی میان حوادث نیست، بلکه رابطه‌ای جعلی/ قراردادی است که ذهن در اثر عادت میان حوادث برقرار می‌سازد. (ذکر دو مورد کافی است) (ص ۱۳۹ و ۱۴۰)
۲۱) علامه طباطبایی با استفاده از اهمیت علم حضوری چگونه وجود اصل علیت را اثبات کرد؟ (۱)
نفس انسان با علم حضوری رابطه نفس را با خواسته‌ها / اراده / حالات / کارهایی که در دایره وجودش رخ می‌دهد، درک و به علم حضوری مشاهده می‌کند که نفس، وجوددهنده به تمام آن‌هاست. (ص ۱۴۲)
(جمع کل: ۲۰)
سربلندی شما در دنیا و آخرت، آرزوی ماست.
