«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: جامعه‌شناسی ۳
رشته: ادبیات و علوم انسانی
تعداد صفحه: ۳
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۰۶/۱۳
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
ساعت شروع: ۸ صبح
دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت شهریور ماه سال ۱۳۹۸
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱) عبارت‌های صحیح و غلط را مشخص کنید. (۱)
الف) جهان‌های اجتماعی مختلف بر اساس هویت فرهنگی خود تعاریف متفاوتی از دانش علمی دارند.
ب) جامعه‌شناسی خرد کنش اجتماعی و سایر پدیده‌های اجتماعی خرد را بررسی و مطالعه می‌کند.
ج) برای فهم انگیزه جوانان و نوجوانان باید از روش‌های تجربی استفاده کرد و مسائل زندگی و آرزوهای آن‌ها را فهمید و آنان را یاری کرد.
د) ساختار اجتماعی، چگونگی و رابطه و پیوند میان پدیده‌های اجتماعی مختلف است.
الف) صحیح (ص ۶)
ب) صحیح (ص ۱۴)
ج) غلط (ص ۴۰)
د) صحیح (ص ۲۳)
۲) جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید. (۳/۵)
الف) گسترده‌ترین بخش ذخیره دانشی …………………….. می‌باشد.
دانش عمومی (ص ۴)
ب) اگر محققی بخواهد تمامی ابعاد یک پدیده اجتماعی خاص مثلاً یک نهاد اجتماعی یا یک فرهنگ را مطالعه کند از روش …………………….. استفاده می‌کند.
مطالعه موردی (ص ۵۰)
ج) قدرتی که با مقبولیت همراه باشد و به صورت رسمی پذیرفته شده باشد …………………….. نامیده می‌شود.
اقتدار (ص ۵۷)
د) اولین چالشی که در جهان متجدد ظاهر شد، ………………………. بود که فقرا و ثروتمندان را به دو گروه متخاصم تبدیل کرد.
فقر و غنا (ص ۷۴)
ه) الگوی مطلوب قرآنی …………….. است که تکثر و تنوع زبانی و نژادی و قومی را مانع وحدت و همدلی نمی‌داند.
الگوی تعارف (ص ۸۶)
و) فارابی جوامعی را که از علوم عقلی بی‌بهره‌اند، …………………….. نامیده است.
مدینه جاهله (ص ۹۳)
ز) یکی از مهم‌ترین شاخه‌های علوم اجتماعی مسلمانان …………………….. است که جامعه اسلامی با استفاده از آن می‌تواند درباره هنجارهای اجتماعی و رفتارها داوری کند.
علم فقه (ص ۱۰۰)
۳) پاسخ صحیح را مشخص کنید. (۳)
۱- روش‌هایی که در جامعه‌شناسی پوزیتیویستی به کار می‌رود به نام …………………….. شناخته می‌شوند.
الف) قوم‌نگاری
ب) روش‌های کمی
ج) مشاهده مشارکتی
د) روش‌های کیفی
ب- روش‌های کمی (ص ۴۹)
۲- قدرتی که بر خلاف حکم و قانون الهی باشد اما تبعیت از آن از روی رضایت باشد قدرتی …………………….. و …………………….. است.
الف) مقبول – غیر مشروع
ب) دارای مشروعیت حقیقی – مقبولیت
ج) فاقد مقبولیت – مشروع
د) دارای مقبولیت اجتماعی – بر مدار حق
الف- مقبول – غیر مشروع (ص ۵۷)
۳- نابرابری در ثروت، قدرت و دانش …………………….. می‌باشد.
الف) اسمی
ب) فطری
ج) اجتماعی
د) طبیعی
ج- اجتماعی (ص ۶۸-۶۹)
۴- مدل رایج سیاست‌گذاری در دوره …………………….. همانندسازی بود.
الف) پسامدرن
ب) تکثرگرایی
ج) بعد از تجدد
د) مدرن
د- مدرن (ص ۸۱)
۵- رویکرد فارابی در مقایسه با ابن خلدون …………………….. است.
الف) انتقادی
ب) محافظه‌کارانه
ج) تفهمی
د) صرفاً توصیفی
الف- انتقادی (ص ۹۵)
۶- نظریات لازم برای دو انقلاب اجتماعی قرن بیستم ایران یعنی انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی را_پدید آورد.
الف) علوم اجتماعی مدرن
ب) فقه شیعه
ج) جامعه‌شناسی انتقادی
د) شناخت عمومی
ب- فقه شیعه (ص ۱۰۱)
۴) ﺑﻪ ﺳﺆالات زﯾﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﮐﻮﺗﺎه دﻫﯿﺪ. (۴/۵)
۱- گاهی در جامعه میان دانش عمومی و دانش علمی تعارض‌هایی پدید می‌آید، حل این تعارض‌ها چگونه انجام می‌شود؟ (ذکر یک مورد)
گاه با دست برداشتن از بخشی از ذخیره دانشی به نفع بخشی دیگر و گاه با طرح ایده‌های جدید انجام می‌شود. (ص ۶)
۲- مهم‌ترین هدف جامعه‌شناسان انتقادی چیست؟
نقد وضعیت موجود برای رسیدن به وضعیت مطلوب (ص ۱۶)
۳- مسیر رشد و پیشرفت جوامع از دیدگاه جامعه‌شناسان پوزیتیویست چگونه است؟
همه جوامع مسیر یکسانی به سوی پیشرفت طی می‌کنند و از جوامع ساده به پیچیده تبدیل می‌شوند. (ص ۲۹)
۴- انقلاب‌های اجتماعی و اندیشه‌های جدید نتیجه چیست؟
هنگامی پدید می‌آیند که انسان از نظم موجود فراتر رود. (ص ۳۸)
۵- پیدایش فرهنگ‌های مختلف نتیجه چیست؟
خلاق و فعال بودن انسان‌ها در تولید معانی موجب پیدایش فرهنگ‌ها و جهان‌های اجتماعی مختلف می‌شود. (ص ۴۹)
۶- صورت‌های مختلف جلب تبعیت را بنویسید.
تبعیت با رضایت – تبعیت با کراهت (ص ۵۶)
۷- با حذف مالکیت خصوصی در دیدگاه مخالفان قشربندی اجتماعی، نتیجه چه شد؟
انگیزه رقابت از بین می‌رود و تلاش و کوشش بیشتر افراد توانمند نادیده گرفته می‌شود. (ص ۷۲)
۸- «سیاست هویت» محصول کدام دوران است؟ و تأکید آن بر چیست؟
پسامدرن – تفاوت‌های هویتی یا (هویت‌های خاص و محلی) (ص ۸۳)
۹- از نظر میرزای نائینی مشروطه به چه معنایی بود؟
به‌معنای مشروط کردن حاکمان و حکومتی است که در چارچوب مقررات عادلانه مجلس عمل کند. (ص ۱۰۲)
۵) هر عبارت به کدام جامعه‌شناس اشاره دارد؟ (۰/۵)
الف) ابتدا نام فیزیک اجتماعی را برای جامعه‌شناسی برگزید. ( )
ب) معتقد بود کنش اجتماعی معنادار است. ( )
الف) کنت (ص ۱۴)
ب) وبر (ص ۱۵)
۶) هر عبارت به کدام مفهوم اشاره دارد؟ (۰/۵)
الف) شناخت نظم در مقابل بی‌نظمی ( )
ب) شناخت و کنترل طبیعت را امکان‌پذیر می‌سازد. ( )
الف) آشنایی‌زدایی (ص ۲۰)
ب) علوم طبیعی (ص ۲۷)
۷) هر عبارت به کدام پیامد نادیده گرفتن کنش اشاره دارد؟ (۰/۵)
الف) محدود شدن مطالعات جامعه‌شناسی به توصیف خصوصیات و رفتارهای قابل مشاهده ( )
ب) ارزش بودن مهربانی و فداکاری قابل فهم نیست. ( )
الف) معنازدایی (ص ۳۹)
ب) ارزش‌زدایی (ص ۳۸)
۸) هر عبارت به کدام نوع علم اشاره دارد؟ (۰/۵)
الف) علم به جامعه و تاریخ ( )
علوم اجتماعی (ص ۹۱)
ب) نافع‌ترین علوم ( )
علم توحید (هر یک از موارد علم به نفس، علم توحید، علم به مبدأ و معاد از نافع‌ترین علوم دانسته شده‌اند، نوشته شود صحیح است.) (ص ۹۱)
۹) هر یک از عبارات سمت چپ به کدام یک از مفاهیم سمت راست اشاره دارد؟ (یک مفهوم اضافی است) (۱)
| مفاهیم | عبارات |
| الف) کنش اجتماعی | ۱) دو رویکرد پوزیتیویستی و تفهمی را محافظه‌کار می‌دانست. |
| ب) علوم ابزاری | ۲) خشت بنای جامعه |
| ج) جامعه‌شناسی انتقادی | ۳) جهان متجدد این علوم را علم نمی‌دانست. |
| د) نظام اجتماعی | ۴) مانند خودرو روشن شده و در حرکت است. |
| ه) علوم عقلانی و وحیانی |
۱- ج (ص ۱۶)
۲- الف (ص ۳۴)
۳- ه (ص ۶)
۴- د (ص ۲۴)
به سوالات زیر پاسخ کامل دهید.
۱۰) ملاک‌های دسته‌بندی نظام‌های سیاسی در دیدگاه فارابی را بنویسید. (۱)
فارابی ملاک دین‌مداری و دنیامداری نظام سیاسی را در نظر گرفت.
نظام سیاسی دین‌مدار بر اساس احکام و قوانین الهی سازمان می‌یابد.
نظام سیاسی دنیامدار بر اساس فقط ارزش‌ها و آرمان‌های دنیوی سازمان می‌یابد. (ص ۶۲)
۱۱) چگونه امکان رقابت برای همگان در رویکرد طرفداران عدالت اجتماعی فراهم می‌شود؟ (۱)
بدین منظور دولت به نمایندگی از جامعه موظف است نیازهای ضروری همه افراد مانند خوراک، پوشاک و مسکن را تأمین کند. بدین ترتیب همه کودکان از امکانات اولیه برای پیشرفت بهره‌مند می‌شوند و می‌توانند بر اساس توانایی خود با دیگران رقابت نمایند. (ص ۷۳)
۱۲) مدل تکثرگرا چه ویژگی‌هایی دارد؟ (ذکر دو مورد) (۱)
تفاوت‌های موجود میان گروه‌های قومی و زبانی فقط حفظ و حتی تشدید می‌گردد. همچنان وجود یک ساختار مشترک سیاسی و اقتصادی دانسته می‌شود. (ص ۸۳) (یا ذکر دو مورد از بخوانیم بدانیم صفحه ۸۴)
۱۳) دو مورد از ویژگی‌های جامعه آرمانی قرآن را بنویسید. (۱)
در آن به عدالت و قسط رفتار می‌شود – فرهنگ حق دارد – به کسی ظلم نمی‌شود و در برابر ظلم دیگران مقاومت می‌شود تا آن‌جا که بتواند به ستم‌دیدگان و مستضعفان جهان یاری می‌دهد. (ذکر دو مورد) (ص ۹۲)
۱۴) مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان چگونه می‌توانند در تحقق بخشیدن به نظام مطلوب در عصر غیبت مشارکت کنند؟ (۱)
مجلس شورای اسلامی با مشارکت نمایندگان مردم موظف است شرط اول را محقق کند. (یعنی قوانین عادلانه باشند.) مجلس خبرگان موظف است شرط دوم را تحقق بخشد. (یعنی رهبر جامعه را بر اساس معیارهای اسلامی شناسایی و معرفی کند و بر عملکرد او نظارت نماید.) (ص ۱۰۳)
(جمع نمره: ۲۰)
«موفق باشید.»
