باسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس: جغرافیا ۳
ساعت شروع: ۸ صبح
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
رشته: ادبیات و علوم انسانی
تاریخ امتحان: ۱۴۰۰/۰۳/۱۳
دانش آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت خرداد سال ۱۴۰۰
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱- درست یا نادرست بودن جملات زیر را مشخص کنید. (۱/۲۵ نمره)
الف) انتخاب مکان مناسب برای استقرار و سکونت جمعیت به عوامل طبیعی، وابسته است.
نادرست (۰/۲۵، ص ۲)
ب) تنوع عملکرد سکونتگاه‌ها سبب تغییر جایگاه آن‌ها، در رتبه بندی برحسب اهمیت، می‌شود.
درست (۰/۲۵، ص ۷)
ج) سامانه موقعیت یاب جهانی متشکل از ۲۴ ماهواره است که به طور شبانه روزی در یک مدار دقیق، زمین را دور می‌زنند.
درست (۰/۲۵، ص ۷۷)
د) اگر مقدار آبدهی رودها افزایش یابد، سیل رخ می‌دهد.
نادرست (۰/۲۵، ص ۸۹)
هـ) تغییر در ترکیب شیمیایی آب‌های زیرزمینی، از نشانه‌های وقوع احتمالی زمین لرزه است.
درست (۰/۲۵، ص ۱۰۱)
۲- جاهای خالی را با عبارت مناسب کامل کنید. (۱/۲۵ نمره)
الف) برنامه ریزان با مطالعه ……………….. می‌توانند طرح‌هایی را تدوین کنند، تا از فضاهای شهری به طور مناسب استفاده شود.
کاربری زمین (۰/۲۵، ص ۳۱)
ب) شیوه حمل ونقل ………………….. برای حمل کالاهایی مانند تجهیزات الکترونیکی مناسب‌تر است.
هوایی (۰/۲۵، ص ۵۵)
ج) توسعه حمل و نقل، نگرانی‌های جدی درباره حفظ ………………. به وجود آورده است.
محیط زیست (۰/۲۵، ص ۶۳)
د) هرچه عمق کانونی زمین لرزه کمتر باشد، شدت زمین لرزه ………………. می‌یابد.
افزایش (۰/۲۵، ص ۸۴)
ه) مهم‌ترین عامل تهدید کننده بخش کشاورزی در کشورمان، ………………………… است.
خشک سالی (۰/۲۵، ص ۱۰۸)
۳- عبارت مناسب را از داخل کمانک ( ) انتخاب کنید. (۱ نمره)
الف) هرچه میزان انحراف یا پیچ و خم‌ها (بیشتر – کمتر) باشد، احداث راه آسان‌تر و کم هزینه‌تر است.
کمتر (۰/۲۵، ص ۶۰)
ب) احتمال سرریز شدن رودهایی که از دشت‌های وسیع عبور می‌کنند، در فصل بارش (افزایش – کاهش) می‌یابد.
افزایش (۰/۲۵، ص ۹۱)
ج) به پیشامدی که به صورت ناگهانی و گاهی شدید، رخ می‌دهد، (مخاطره- بحران) گفته می‌شود.
بحران (۰/۲۵، ص ۱۰۰)
د) سنجنده های ماهواره‌ای طیف‌های مختلف بازتاب شده از سطح زمین را به صورت (رقومی – لایه‌ای) دریافت و تبت می‌کنند.
رقومی (۰/۲۵، ص ۱۱۲)
۴- گزینه مناسب را انتخاب کنید. (۱ نمره)
الف) همه موارد از مهم‌ترین پدیده‌های مربوط به تغییرات الگوی شهرنشینی در جهان به شمار می‌آیند، به جز: ۱) افزایش شهرهای میلیونی
۲) تغییر الگوی مکانی شهرهای میلیونی
۳) تغییر ساختمان سنی جمعیت کلان شهرها
۴) اختلاف قابل توجه میان سطح شهرنشینی کشورهای جهان
گزینه ۳ (تغییر ساختمان سنی جمعیت کلان شهرها) (۰/۲۵، ص ۱۱)
ب) کدام عبارت با ارکان شهر پایدار مغایرت دارد؟
۱) استفاده از صفحات خورشیدی در نواحی گرم و خشک برای تأمین انرژی
۲) اجرای طرح‌های هادی روستایی
۳) توزیع عادلانه امکانات و خدمات شهری
۴) توسعه خدمات گردشگری و فراغتی
گزینه ۴ (توسعه خدمات گردشگری و فراغتی) (۰/۲۵، ص ۲۶)
ج) از کشتی‌های RO – RO برای جابه جایی چه کالاهایی استفاده می‌شود؟
۱) نفت
۲) مواد پتروشیمیRO – RO
۳) خودرو
۴) مواد معدنی
گزینه ۳ (خودرو) (۰/۲۵، ص ۵۳)
د) کدام یک از پدیده‌های جغرافیایی زیر، بر حمل و نقل تأثیر مستقیم دارد؟
۱) پوشش گیاهی
۲) آب و هوا
۳) ناهمواری‌ها
۴) شیب زمین
گزینه ۲ ( آب و هوا) (۰/۲۵، ص ۶۲)
۵- هر یک از موارد سمت راست به کدام یک از موارد سمت چپ اشاره دارد؟ (۱ مورد اضافی) (۰/۷۵ نمره)
| الف) قطار شهری که بیشتر از زیر زمین و روی ریل حرکت می‌کند. ب) قطار خیابانی که در سطح خیابان‌ها، بر روی ریل‌ها حرکت می‌کند. ج) قطار هوایی که هزینه احدات آن زیاد است. | ۱) مونوریل ۲) مترو ۳) تراموا ۴)BRT |
الف) ۲ (مترو)
ب) ۳ (تراموا)
ج) ۱ (مونوریل) (ص ۶۸)
۶- به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (۳/۵ نمره)
الف) چرا اکثر مهاجران پس از ورود به شهر، به مشاغل غیر رسمی می‌پردازند؟
اکثر مهاجران فاقد مهارت و تخصص هستند (۰/۲۵) و در شهر فرصت‌های شغلی محدود است. (۰/۲۵، ص ۲۳)
ب) چگونه در شهرهای هوشمند، انواع حسگرها می‌توانند مصرف انرژی را به شکل مطلوبی مدیریت نمایند؟
نور و میزان روشنایی معابر را در زمان‌های معین (۰/۲۵) و با توجه به رفت و آمدها کم و زیادکرد. (۰/۲۵، ص ۲۶)
ج) چرا امروزه از سامانه اطلاعات جغرافیایی در برنامه ریزی و مدیریت شهرها و روستاها استفاده می‌شود؟
چون پردازش و تحلیل با سامانه اطلاعات جغرافیایی به تصمیم گیری می‌انجامد و به روند آن کمک می‌کند (۰/۵، ص ۳۸)
د) هزینه احداث خطوط آهن در کدام نواحی زیاد است؟
در نواحی داری موانع (۰/۲۵) و پستی و بلندی (۰/۲۵، ص ۴۸)
هـ) چرا خطوط لوله از نظر حوادث غیرمترقبه به مراقبت زیاد نیاز دارد؟
زیرا ممکن است باعث انفجار (۰/۲۵) و آتش سوزی شوند. (۰/۲۵، ص ۵۷)
و) علت نصب دوربین‌های کنترل سرعت در جاده‌ها را بنویسید.
پایش و نظارت بر حمل ونقل عمومی و خصوصی (۰/۵، ص ۶۴)
ز) چرا کشاورزان در برخی از مناطق ایران، در دوره بدون بارش سال، در سطح بستر سیلابی اقدام به کشت محصولات کشاورزی می‌کنند؟
پوشیده شدن سطح دشت‌های سیلابی (۰/۲۵) از رسوبات آبرفتی مانند (رس، شن و قلوه سنگ) (۰/۲۵، ص ۸۹)
۷- سه مورد از ویژگی‌های مناطق ابرشهری را نام ببرید. (۰/۷۵ نمره)
تمرکز و انبوهی جمعیت، تمرکز مؤسسات مالی و پولی، تمرکز صنایع دانش بنیان، فراوانی آمد و شد بین مادر شهرهای هم جوار با انواع وسایل حمل و نقل زمینی و یا هوایی، ( سه مورد کافی است، هر مورد ۰/۲۵، ص ۱۴)
۸- برای تقویت فرهنگ ایمنی، به ساکنان هریک از مناطق زبر چه آموزش‌هایی باید داده شود؟ (۱ نمره)
الف) ساکنان مناطق نزدیک ریل‌های قطار:
باید آموزش داده شود که از توقف روی ریل‌ها خودداری کنند، هم چنین خطرات پرتاب اشیاء به سمت قطارها را باید به آنان گوشزد کرد. (۰/۵)
ب) ساکنان روستاها و مزارع مجاور خطوط لوله حمل نفت و گاز:
باید آموزش داده شود که از حفاری‌های غیرمجاز در این نواحی و دستکاری لوله‌ها بپرهیزند. (۰/۵، ص ۶۴)
۹- با توجه به ساعت رسمی به سؤالات زیر پاسخ دهید. (۱ نمره)
الف) کره زمین به چند قاج تقسیم شده است؟
۲۴قاچ (۰/۲۵)
ب) هر قاچ چند درجه است؟
۱۵ درجه (۰/۲۵، ص ۷۴)
ج) چرا کشورها به جای ساعت واقعی از ساعت رسمی، استفاده می‌کنند؟
زمان واقعی سبب می‌شود اختلالاتی در برنامه حرکت وسایل حمل ونقل و… (۰/۲۵) در داخل یک کشور و بین کشورهای دیگر به وجود آید. (۰/۲۵)
۱۰- شهر الف روی نصف النهار ۶۵ درجه غربی و شهر ب روی نصف النهار ۲۰ درجه غربی قرار دارد. (محاسبات الزامی است.) (۰/۷۵ نمره)
الف) اختلاف ساعت این دو شهر چقدر است؟
الف) اختلاف درجه ۴۵ = ۲۰ – ۶۵ (۰/۲۵) اختلاف ساعت ۳ = ۱۵ : ۴۵ (۰/۲۵)
ب) اگر ساعت در شهر ب ۱۶ باشد، ساعت در شهر الف چند است؟
(۱ بعدازظهر) ۱۳ = ۳ – ۱۶ (۰/۲۵، ص ۷۶)
۱۱- چرا همواره توصیه می‌شود که در مکان یابی ساخت و سازها، فاصله از گسل‌های فعال تا حد امکان رعایت شود؟ (۰/۷۵ نمره)
جابه جایی زمین در امتداد گسل‌های فعال روی می‌دهد (۰/۲۵) فشار مداوم نیروهای زمین ساخت در اطراف قطعات گسل‌ها به تدریج ذخیره می‌گردد (۰/۲۵) و سپس به طور ناگهانی باجابه جایی دو قطعه گسل انرژی آزاد می‌شود. (۰/۲۵، ص ۸۴)
۱۲- چرا در حوضه‌های کشیده، احتمال وقوع سیل کاهش می‌یابد؟ (۰/۷۵ نمره)
زیرا مدت زمان طولانی سپری می‌شود (۰/۲۵) تا آب جاری مسافت سرچشمه تا خروجی را طی کند، (۰/۲۵) در نتیجه آب سرشاخه‌ها به تدریج (۰/۲۵) و به طور متوالی از حوضه تخلیه می‌شود. (۰/۲۵، ص ۹۱)
۱۳- با توجه به فرآیند شکل‌گیری “انواع حرکات دامنه‌ای” به سؤالات زیر پاسخ دهید. (۱ نمره)
الف) علت جابه جایی مواد تخریب شده در انواع حرکات دامنه‌ای را بنویسید.
مواد تخریب شده تحت تأثیر نیروی جاذبه زمین با شیب به سمت پایین دست حرکت می‌کنند. (۰/۲۵، ص ۹۳)
ب) احتمال رویداد کدام حرکت دامنه‌ای، در دامنه‌های شمالی البرز بیشتر است؟ چرا؟ (ذکر دو مورد کافی است.)
ب) زمین لغزش (رانش) (۰/۲۵)، وجود رطوبت، تراکم درختان و گیاهان، شیب زیاد دامنه و… (ذکر دو مورد کافی است. (هرمورد ۰/۲۵، ص ۹۶)
۱۴- به سؤالات زیر پاسخ دهید. (۱/۲۵ نمره)
الف) معمول‌ترین نوع خشک سالی را نام ببرید.
خشک سالی آب و هوایی (۰/۲۵، ص ۹۷)
ب) مهم‌ترین علل اصلی افزایش خشک سالی‌ها را در دهه‌های اخیر بنویسید.
۱) گرم شدن آب و هوای کره زمین و بی نظمی‌های بارش درنتیجه تغییرات اقلیمی (۰/۵)
۲) افزایش جمعیت و مقدار مصرف آب، نبود مدیریت صحیح و بهره برداری نادرست از منابع آب سطحی و زیرزمینی (۰/۵، ص ۹۹)
۱۵- چگونه می‌توان با توجه به اقدامات مربوط به “مدیریت پیش از وقوع زمین لرزه”، تخریب واحدهای مسکونی شهری و روستایی را به حداقل رسانید. (۱/۲۵ نمره)
ساختمان‌ها مقاوم سازی شوند (۰/۲۵)، مقاومت مصالح ساختمانی افزایش یابد (۰/۲۵) و اصول طراحی (۰/۲۵) و مهندسی ساختمان (۰/۲۵) و مقررات مربوط به آن رعایت گردد. (۰/۲۵، ص ۱۰۱)
۱۶- چرا با ساماندهی شبکه زهکشی، می‌توان از کاهش اصطکاک بین توده لغزش و سطح زیربنا جلوگیری نمود؟ (۱/۲۵ نمره)
نفوذپذیری خاک کاهش می‌یابد (۰/۵) و آب باران کمتر نفوذ می‌کند (۰/۵) و به سرعت تخلیه می‌شود. (۰/۲۵، ص ۱۰۸)
۱۷- مهم‌ترین راهکارهای مدیریت خشک سالی را نام ببرید. (ذکر سه مورد کافی است.) (۰/۷۵ نمره)
صرفه جویی در مصرف آب و پرهیز از مصرف بی رویه آب‌های سطحی و زیرزمینی موجود، افزایش بهره‌وری آبیاری در کشاورزی و استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار، پرهیز از کشت محصولاتی که به آب زیاد نیاز دارند، جمع آوری و ذخیره‌سازی آب باران و روش‌های مختلف، تغذیه مصنوعی سفره‌های آب زیرزمینی، مدیریت آبخیزداری، حفاظت از مراتع و پوشش گیاهی وکنترل فرسایش خاک، مدیریت فاضلاب‌ها و پساب‌ها و استفاده مجدد از آب و… ( ذکر سه مورد کافی است.هرمورد ۰/۲۵، ص ۱۰۹)
۱۸- تصاویر ماهواره‌ای چه کمکی در تعیین حدود سیل گیر رودخانه‌ها می‌کنند؟ (۰/۷۵ نمره)
از طریق این تصاویر می‌توانیم جهت حرکت سامانه باران‌زا (۰/۲۵) و زمان دقیق رسیدن آن‌ها به هر منطقه را حداقل چند روز قبل پیش بینی کنیم (۰/۲۵) سپس با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای منابع زمینی (۰/۲۵) حدود سیل گیر رودخانه‌ها را تعیین کنیم. (ص ۱۱۳)
جمع نمره ۲۰
“نظر همکاران محترم صائب است”
«موفق و پیروز باشید»
