باسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس: جامعه شناسی ۳
رشته: ادبیات و علوم انسانی
تعداد صفحه: ۳
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
تاریخ امتحان: ۴/ ۳/ ۱۴۰۰
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
ساعت شروع: ۸ صبح
دانش آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت خرداد ماه سال ۱۴۰۰
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱- عبارت‌های صحیح وغلط را مشخص کنید. (۱ نمره)
الف) ما اغلب از آگاهی و دانشی که درباره کنش‌های خود داریم و اهمیت و نقشی که این آگاهی، در زندگی ما دارد غافلیم.
ص – (ص ۳)
ب) در جامعه شناسی تبیینی برخی جوامع از برخی دیگر، پیچیده‌ترند و در رفع نیازهای خود تواناترند و به همین دلیل پیشرفته‌ترند.
ص – (ص ۳۰)
ج) حس و تجربه از ابزارهای مهم شناخت علمی هستند و روش تجربی، توان فهم و تحلیل معانی کنش انسان‌ها را نیز دارد.
غ – (ص ۳۷)
د) بررسی و مطالعه پدیده‌های انسانی و اجتماعی، بدون توجه به عمق آن، ها به نتیجه‌گیری‌های غلط و اشتباه منجر می‌شود.
ص (ص ۴۴) (هرمورد ۰/۲۵)
۲- جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید. (۲/۵ نمره)
الف) اگر قدرت مطابق قانون و حکم الهی باشد و تبعیت از آن نیز با رضایت و میل همراه باشد، قدرت هم……… دارد و هم ……………….. اجتماعی.
مشروعیت – مقبولیت (ص ۵۷)
ب) جامعه شناسان می گویند علت نابربری های اجتماعی، این است که مزایای اجتماعی، یعنی ………………. و ……………… و دانش به صورت نابرابر میان افراد توزیع شده‌اند.
ثروت – قدرت (ص ۶۹)
ج) پذیرش ارزش‌ها و سبک زندگی یک گروه توسط سایر گروه‌های جامعه، به معنای سیاست ……………….. است و مربوط به دوره …………………. می‌باشد.
همانندسازی – مدرن (ص ۸۴)
د) قرآن کریم، قوانین حاکم بر تداوم و تغییر جوامع و امت‌های مختلف را …………….. می‌نامد.
سنت‌های الهی (ص ۹۶)
ه) در ایران …………………. همواره نقش مهمی در تعیین نوع رابطه مردم با قدرت‌های داخلی و خارجی داشته است.
فقه شیعه (ص ۱۰۸) (هرمورد ۰/۵ نمره)
۳- پاسخ صحیح را مشخص کنید. (۳ نمره)
۱- ۳) گسترده‌ترین بخش ذخیره دانشی است که درباره آن کمتر می‌اندیشیم و بیشتر استفاده کنیم
الف) دانش علمی
ب) ذخیره آگاهی
ج) دانش عمومی
د) علم تجربی
ج – دانش عمومی (ص ۴)
۲- ۳) ملاک‌های دسته بندی نظام‌های سیاسی از دیدگاه فارابی کدامند؟
الف) تبعیت با کراهت – تبعیت با رضایت
ب) دین مداری – دنیا مداری
ج) فضیلت – عدالت
د) تعداد افراد تأثیر گذار و تصمیم گیرنده – روش تصیم¬گیری
ب) دین مداری – دنیامداری (ص ۶۱)
۳- ۳) در کدام رویکرد نابرابری اجتماعی، عدالت اقتصادی را مهم می‌دانند و معتقدند که با توزیع برابر ثروت و حذف مالکیت خصوصی، عدالت برقرار خواهد شد؟
الف) مدل عدالت اجتماعی
ب) مدل لیبرالی
ج) طرفداران قشربندی اجتماعی
د) مخالفین قشربندی اجتماعی
د) مخالفین قشربندی اجتماعی (ص ۷۲)
۴- ۳) اندیشمندان اجتماعی معتقدند که ………………..، محصول دوران پسامدرن است و هویت‌ها موضوعی برای نزاع و درگیری می‌شوند.
الف) سیاست هویت
ب) یکسان‌سازی
ج) تعارف هویت‌ها
د) همسان سازی
الف) سیاست هویت (ص ۸۵)
۵- ۳) در کدام یک از انواع عقل در معنای عام، معنای برخاستن یک فرد در جمع فهمیده می‌شود؟
الف) عقل ابزاری
ب) عقل انتقادی
ج) عقل تفسیری
د) عقل تجربی
ج) عقل تفسیری (ص ۱۰۳)
۶- ۳) جامعه اسلامی با استفاده از کدام شاخه علوم اجتماعی، رفتارها و هنجارهای اجتماعی را ارزیابی و نقد می‌کند و درباره‌ی آنها داوری می‌کند؟
الف) علم تاریخ
ب) علم فقه.
ج) علم جامعه شناسی
د) علم فلسفه
ب- علم فقه (صفحه ۱۰۶) (هر مورد ۰/۵ نمره)
۴- به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (۳/۵ نمره)
الف) یک مورد از ویژگی‌های علوم انسانی و اجتماعی بومی (اسلامی و ایرانی) را بنویسید.
الف) همسو با هویت فرهنگی خودمان و ناظر به حل مسائل جامعه ما باشد.
دغدغه کشف واقعیت و تشخیص درست و غلط را داشته باشد. (ص ۷) ذکر یک مورد
ب) جامعه شناسان برای شناختن نظم چه می‌کنند؟
جامعه شناسان برای شناخت نظم از امور آشنا و مأنوس آشنایی زدایی می‌کنند. (ص ۲۰)
ج) برای فهم کنش انسان‌ها باید به سراغ کدام روش‌ها رفت؟
روش‌های کیفی. (ص ۵۰)
د) در رویکرد عادلانه دولت چگونه تلاش می‌کند نابرابری‌های اجتماعی را کاهش دهد؟ (ذکر یک مورد)
دولت نیازهای ضروری همه افراد مانند خوراک، پوشاک و مسکن را تأمین کند، یا از ثروتمندان مالیات بگیرد و از آن برای رفع فقر در جامعه استفاده کند. (ص ۷۳) (ذکر یک مورد)
ه) الگوی تعارف در مقابل کدام الگو قرار دارد؟
الگوی تعارف در مقابل الگوی تنازع قرار دارد. (ص ۸۷)
و) کدام علوم از نافع‌ترین علوم شمرده می‌شوند؟ (یک مورد)
علم به نفس – علم توحید – علم به مبدأ و معاد از نافع‌ترین علوم هستند. (ص ۹۵) (ذکر یک مورد)
ز) مردم در جامعه اسلامی چگونه می‌توانند در تحقق بخشیدن به نظام مطلوب در عصر غیبت مشارکت کنند؟
مردم در این جامعه از طریق مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان در تحقق بخشیدن به نظام مطلوب در عصر غیبت مشارکت می‌کنند. (ص ۱۱۰) (هر مورد ۰/۵ نمره)
۵- جدول مقابل را کامل کنید.
| ویژگی‌ها | انواع قدرت اجتماعی |
| الف- ………………… | قدرت سخت |
| با کمک ابزارهایی مانند رسانه اعمال می‌شود. | ب- ……………….. |
| مطابق یک نظام عقیدتی و ارزشی صحیح اعمال می‌شود. | ج-…………………… |
| بر مدار خواست و اراده کسانی هست که قدرت بر آنها اعمال می‌شود. | د- ………………………….. |
الف- با کمک ابزار نظامی (خشن، با زور، آشکار) اعمال می‌شود. ذکر یک مورد کافی است.
ب- قدرت نرم (ص ۵۸)
ج- مشروعیت قدرت (ص ۵۷)
د- مقبولیت (ص ۵۷) (هر مورد ۰/۲۵)
۶- هر عبارت به کدام یک از انواع تفاوت و نابرابری اشاره دارد؟ (۰/۵ نمره)
الف) تفاوت در رنگ پوست و جنسیت (…………………………)
تفاوت‌های اسمی (ص ۶۸)
ب) نابرابری در قدرت سیاسی و ثروت (………………………..)
نابرابری اجتماعی (ص ۶۸) (هرمورد ۰/۲۵)
۷- هر عبارت، کدام رویکرد جامعه شناسی ونوع هویت را نشان می‌دهد؟ (۰/۵ نمره)
الف) به دنبال ملاک‌هایی برای داوری علمی در باره‌ی ارزش‌ها و هنجارهاست. (…………………………)
جامعه شناسی انتقادی (ص ۸۹)
ب) ملی گرایی و وطن دوستی، مشخصه اصلی آن است. (…………………………)
ناسیونالیسم (ص ۸۳) (هرمورد ۰/۲۵)
۸- هر عبارت به کدام یک از انواع مدینه‌های فارابی اشاره دارد؟ (۰/۵ نمره)
الف) علم ابزاری می‌تواند وجود داشته باشد، اما علمی که از ارزش‌ها و آرمان‌ها و حقیقت زندگی سخن بگوید، وجود ندارد. (……………………)
مدینه جاهله (ص ۹۸)
ب) مردم حقیقت و عدالت را می‌شناسند یا امکان شناخت آن را دارند، اما بر اساس آن عمل نمی‌کنند. ( …………………….)
مدینه فاسقه (ص ۹۸) (هرمورد ۰/۲۵)
۹- هر عبارت، کدام یک از انواع عقل در معنای خاص را نشان می‌دهد؟ (۰/۵ نمره)
الف) قانون علیت در فلسفه با این عقل شناخته می‌شود. (…………………………..)
عقل نظری (ص ۱۱۴)
ب) علوم انسانی و علوم اجتماعی را پدید می‌آورد. (…………………………..)
عقل عملی (ص ۱۱۴) (هرمورد ۰/۲۵)
۱۰- هر عبارت با کدام مفهوم ارتباط دارد؟ (یک مورد اضافی است) (۱ نمره)
| عبارات | مفاهیم |
| الف- علت تعاریف متفاوت جهان اجتماعی از دانش علمی | ١- تبیین |
| ب- بیان چرایی یک پدیده | ۲- همراهی همدلانه |
| ج- نگاه کردن به مسائل جوانان از منظر خودشان و تلاش برای فهم آنها | ۳- تفسیر |
| د- دانش محلی (اینجایی و اکنونی) | ۴- هویت فرهنگی |
| ۵- قواعد اجتماعی |
الف- ۴ (ص ۶)
ب- ۱ (ص ۲۵)
ج- ۲ (ص ۳۹)
د- ۳ (صفحه ۴۹) (هرمورد ۰/۲۵)
۱۱- به سؤالات زیر پاسخ کامل دهید. (۱ نمره)
نظریه‌پردازان کنش اجتماعی، زندگی اجتماعی انسان را چگونه مطالعه می‌کنند؟
نظریه‌پردازان کنش اجتماعی، آگاهی و معناداری را مهم‌ترین ویژگی کنش اجتماعی می‌دانند و زندگی اجتماعی انسان را با تاکید بر آگاهی و معنا، مطالعه می‌کنند. ویژگی‌های دیگر کنش، یعنی اراده و ارزش را مهم می‌دانند ولی آنها را برخاسته از آگاهی و تابع آن می‌بینند. (ص ۴۰)
۱۲- در سلطه هژمونیک از چه ابزارهایی و برای رسیدن به کدام اهداف استفاده می‌شود؟ (۱ نمره)
از شیوه‌ها و ابزارهای فرهنگی مانند هنر و رسانه برای مهندسی رضایت عمومی و توجیه برتری جویی خود استفاده می‌کند. (ص ۵۸ و ۵۹)
۱۳- چه عاملی جامعه¬شناسی را به داوری درباره پدیده‌های اجتماعی و انتقاد از آنها می‌کشاند؟ (۱ نمره)
فاصله میان وضع موجود و وضع مطلوب جهان اجتماعی جامعه شناسی را به داوری در باره ارزش‌ها و انتقاد از آنها می‌کشاند. (ص ۷۷)
۱۴- رویکرد الگوی مطلوب قرآنی به تکثر و تنوع نژادی، زبانی و قومی چیست؟ (۱ نمره)
رویکرد الگوی مطلوب قرآنی تکثر و تنوع نژادی، زبانی و قومی را مانع وحدت و همدلی نمی‌داند، بلکه انسان‌ها را به منشأ وحدت رهنمون می‌سازد. (ص ۸۸)
۱۵- علم مدنی فارابی از همه ظرفیت‌های علوم اجتماعی برخوردار است، دو مورد از ویژگی‌های آن را بنویسید. (۱ نمره)
۱- به توصیف و فهم کنش‌ها و ساختارهای جوامع مختلف می‌پردازد.
۲- به تبیین، یعنی علت یابی واقعیت‌های اجتماعی و بررسی تغییرات و تحولات آنها می‌پردازد.
۳- درباره هنجارها، ارزش‌ها و آرمان‌های جوامع مختلف داوری علمی می‌کند و رویکرد انتقادی به جامعه خود و دیگر جوامع دارد.
۴- درباره هنجارها، نحوه رفتار و سبک زندگی کنش¬گران سخن می‌گوید و بایدها و نبایدهایی برای زندگی اجتماعی تجویز می‌کند. (ذکر دو مورد از چهار مورد) (ص ۹۸)
۱۶- دو مورد از نتایج تعامل عالمان مسلمان با علوم اجتماعی مدرن را بنویسید. (۱ نمره)
تعامل عالمان مسلمان با علوم اجتماعی مدرن می‌تواند زمینه طرح نظریات جدید را فراهم آورد و در عین حال به متفکران مسلمان امکان می‌دهد که علوم اجتماعی جهان اسلام را گسترش دهند و علاوه بر توصیف و تبیین مسائل جهان اسلام، مسائل جامعه جهانی را هم تحلیل کنند و برای برون رفت از بحران‌هایی مانند بحران آگاهی و بحران معنا، راه حل ارائه دهند. (ص ۱۱۲) (ذکر دو مورد)
جمع کل ۲۰
” درنهایت، نظر همکاران محترم صائب است “
“موفق باشید”
