سوالات عمومی کنکور انسانی ۱۴۰۰ داخل کشور؛ زبان و ادبیات فارسی

کنکور عمومی انسانی ۱۴۰۰ داخل کشور
ماده امتحانی: زبان و ادبیات فارسی
تعداد سوالات: ۲۵
از شماره ۱ تا شماره ۲۵
مدت پاسخگویی ۱۸ دقیقه
کد کنترل A-311
۱) مترادف «آلودگی، نوع، عاشق و عارف، بینیازی» به ترتیب، در کدام ابیات آمده است؟
الف) مهـــا زورمندی مکن بر مهـــــان که بر یک نمط مینمانــــد جهــان
ب) تو ای توانگر حسن از غنای درویشان خبر نداری اگر خستهاند و گر ریشند
ج) تنــم میبلــــرزد چــو یـــاد آورم مناجات شوریـــدهای در حــــــرم
د) شوخ شیــــخ آورد تا بــــــازوی او جمع کــــرد آن جمله پیش روی او
۱) الف – ب – ج – د
۲) الف – ب – د – ج
۳) د – الف – ج – ب
۴) د – ج – الف – ب
پاسخ گزینه: ۳
۲) کدام گزینه، میتواند پاسخ مناسبی برای معانی تعداد بیشتری از واژههای زیر باشد؟
«دوال، رقعت، درایت، التهاب، باره، اذن»
۱) چرم و پوست، دانش، اسب، زیبا
۲) اسب، بیقرار، یک لایه، اجازه
۳) بینش، رخصت، یادداشت، چرم و پوست
۴) یادداشت، آگاهی، شعله، اسب تندرو
پاسخ گزینه: ۳
۳) معنی چند واژه «درست» است؟
(داروغه: شبگرد) (استقرار: مقرری گرفتن) (نبات: رُستنی) (رواق: هرم) (مغان: موبدان زرتشتی)
(غایت القصوی: کمال مطلوب) (شبح: موهوم) (طیلسان: زیرانداز) (خشاب: گلوله)
۱) سه
۲) چهار
۳) پنج
۴) شش
پاسخ گزینه: ۲
۴) املای کدام عبارت، درست است؟
۱) ای خداوندان نعمت اگر شما را انصاف بودی و ما را قناعت رسم سؤال از جهان برخواستی.
۲) چنین اتفاق نادر افتد و بر نادر حکم نتوان کرد، زنهار تا بدین طمع دگر باره گرد ولع نگردی.
۳) دو درویش ملاذم صحبت یکدگر سفر کردی، یکی ضعیف بودی که هر دو شب افطار کردی.
۴) این طایفه را طریق آن است که تا اشتها قالب نشود نخورد و هنوز اشتها باقی بود که دست از طعام بدارند.
پاسخ گزینه: ۲
۵) در کدام عبارت «غلط املایی» وجود دارد؟
۱) جمالی که زبان فصاحت از بیان صباحت او عاجز آید چنان که در شب تاری صبح برآید.
۲) عالم هر روز زیادت نظام و طراوت پذیر و البته دور چرخ و قصد دهر تیرگی را به صفوت آن راه ندهد.
۳) به حکم تجارب روشن میگردد که عاقل را از حطام این دنیا به کفاف خرسند باید بود و بدان قدر که حاجات نفسانی فرو نماند قانع گشت.
۴) مرد گفت: آهن در بیغوله خانه بنهاده بودم و موش آن را تمام خورده بود. بازرگان گفت: آری دندان موش بر خوابیدن آن قادر باشد.
پاسخ گزینه: ۴
۶) در متن زیر چند «غلط املایی» یافت میشود؟
«تو در عجز رأی و خبث طینت و غلبه آز و ضعف تدبیر بدان منزلتی که زبان از تغریر آن قاصر است و عقل در تصویر آن حیران. فایده مکر و حیلت تو مخدوم را این بود که میبینی و آخر وبال و تبعت آن به تو رسد و تو چون گُلِ دو رویی که هر که را همّت وصلت تو باشد دستهاش به خوار مجروح گردد و از وفای تو محظوظ نشود.»
۱) یک
۲) دو
۳) سه
۴) چهار
پاسخ گزینه: ۲
۷) ابیات زیر، به ترتیب سروده چه کسانی هستند؟
الف) فخری که از وسیلت دون همّتی رسد / گر نام و ننگ داری از آن فخر عار دار
ب) در ره عشق وطن از سر جان خاستهایم / تا در این ره چه کند همّت مردانه ما
۱) اوحدی – رهی معیری
۲) صائب – فریدون مشیری
۳) اوحدی – پروین اعتصامی
۴) صائب – پروین اعتصامی
پاسخ گزینه: ۱
۸) تعداد تشبیه در همه ابیات یکسان است، به جز:
۱) مریض شوق ز تیر ستم نمیرنجد / قتیل عشق ز تیغ جفا نمیترسد
۲) شد چمان در چمن حسن و لطافت لیکن / در گلستان وصالش نچمیدیم و برفت
۳) زلف لیلی صفتت دام دل مجنون است / عقل بر دانه خال سیهت مفتون است
۴) چون سواد زلف شبرنگ تو را آرم به یاد / از سرم تا پای چون شمع آتش سواد گرفت
پاسخ گزینه: ۱
۹) آرایههای مقابل همه ابیات تماماً درست است، به جز:
۱) از موج حلاوت دل مرغان چمن سوخت / هرچند فشاندند به خامی ثمرم را (استعاره، مجاز)
۲) ز رشک شانه در تابم که با کوتاه دستیها / به صد آغوش دربرمیکشد آن عنبرین مو را (جناس، کنایه)
۳) من که دارم در گدایی گنج سلطانی به دست / کی طمع در گردش گیتی دون پرور کنم (استعاره، پارادوکس)
۴) شعاع چشمه مهر از فروغ رخسار است / شراب، نوشگوار از لب شکربار است (حسن تعلیل، ایهام)
پاسخ گزینه: ۴
۱۰) در چند بیت «ایهام یا ایهام تناسب» یافت میشود؟
الف) آهوی چشم کماندار تو نخجیرم ساخت / من که شیران جهانند کمین نخجیرم
ب) هرکجا دم زدم از چشم بت کشمیرم / خون مردم همه گردید گریبانگیرم
ج) تا فروغ طلعت آن ماه را دیدم فروغی / عشق فارغ کرده است از تابش مهر منیرم
د) بیرون چهگونه میرود از کین مهوشان / مهری که همچو روح فرو رفته در تنم
هـ) دو گوشت ار ز خروشیدنم به تنگ آمد / چنین مزن که ز دستت چو چنگ نخروشم
۱) دو
۲) سه
۳) چهار
۴) پنج
پاسخ گزینه: ۳
۱۱) آرایههای «حسن تعلیل – استعاره – کنایه – تشبیه – اسلوب معادله» به ترتیب در کدام ابیات یافت میشود؟
الف) میکند اشک ندامت نامه دل را سفید / صبح از اخترفشانی پاکدامن میشود
ب) بهشتی شد مرا نظاره آن روی گندمگون / اگر گندم برون انداخت از فردوس آدم را
ج) نگردد جمع با رنگینلباسی زیر پا دیدن / که طاووسِ خودآرا چشم از پر بر نمیدارد
د) تا سپند آن آتشین رخسار را در بزم دید / آنچنان جَست از سر آتش که صد فریاد داشت
هـ) گل ز کژی خار در آغوش یافت / نیشکر از راستی آن نوش یافت
۱) د، هـ، ج، ب، الف
۲) د، الف، ب، ج، هـ
۳) هـ، د، ب، الف، ج
۴) هـ، ب، الف، د، ج
پاسخ گزینه: ۱
۱۲) در کدام بیت، ممیز و نقش تبعی «هر دو» وجود دارد؟
۱) با من سخن از کعبه و بتخانه مگویید / کز هر دو مرا مقصد و مقصود شمایید
۲) رسم عشاق جگرخسته نیاز است نیاز / خوی خوبان ستمپیشه عتاب است عتاب
۳) بدین امید که یک لحظه با تو بنشینم / هزار ناوک حسرت به دل نشست مرا
۴) اشک ما نسخه صد رشته گهر بود گهر / درد ما مایه صدگونه دوا بود، دوا
پاسخ گزینه: ۴
۱۳) در کدام بیت، «پسوند» در واژه قافیه، متفاوت است؟
۱) ز خورد و خواب بگذر گر دل بیدار میخواهی / که بیداری ز پی خواب تنآسانی نمیدارد
۲) نباشد هیچ بنیادی ز سیل حادثات ایمن / به غیر از خانهبردوشی که ویرانی نمیدارد
۳) سحرخیزی ز آب زندگی سیراب میگردد / که دست از دامن شبهای ظلمانی نمیدارد
۴) گرفتار تو را چشم ترحم نیست از مردم / که امید شفاعت صید قربانی نمیدارد
پاسخ گزینه: ۳
۱۴) نقش واژههای مشخص شده در مصراعِ زیر، با کدام مصراع، به ترتیب، یکسان است؟
«سرو و مهت نخوانم، خوانم، چرا نخوانم»
۱) به غیر مصلحتش رهبری کند ایام
۲) فرشتهات به دو دست دعا نگه دارد
۳) این بار میبرند که زندانی ات کنند
۴) گفت آگه نیستی کز سر در افتادت کلاه
پاسخ گزینه: ۳
۱۵) صفتهای «نسبی، مفعولی، لیاقت و فاعلی» به ترتیب، در کدام مصراعها آمده است؟
الف) یا سخن دانسته گو ای مرد عاقل یا خموش
ب) پروا مکن، بشتاب، همّت چارهساز است
ج) هرکه فانی شد ز خود مردانهای است
ب) در گره چون غنچه صد گلزار دارم دیدنی
۱) الف، ب، د، ج
۲) ج، الف، ب، د
۳) د، ب، ج، الف
۴) ج، الف، د، ب
پاسخ گزینه: ۴
۱۶) با توجه به سروده زیر، کدام مورد «نادرست» است؟
«گریه کنی اگر که آفتاب را ندیدهای، ستارهها را هم نمیبینی/ ماهی در آب خاموش است و چارپا روی خاک هیاهو میکند و پرنده در آسمان آواز میخواند.»
۱) فعل «مضارع اخباری و ماضی نقلی» در شعر وجود دارد.
۲) «پیوند وابستهساز و همپایهساز» در سروده یافت میشود.
۳) اجزای یکی از جملهها «نهاد + مفعول + مسند + فعل» است.
۴) سروده از یک جمله غیر ساده و سه جمله ساده تشکیل شده است.
پاسخ گزینه: ۳
۱۷) زمینه حماسه در همه ابیات یکسان است، به جز:
۱) سیاوش سیه را به تندی بتاخت / نشد تنگ دل جنگِ آتش بساخت
۲) سیاوش بیامد به پیش پدر / یکی خُود زرین نهاده به سر
۳) درفش همایون برافراختند / سراپرده و خیمهها ساختند
۴) جهانجوی کیخسرو تاجور / نشسته بر آن تخت و بسته کمر
پاسخ گزینه: ۱
۱۸) کدام ابیات مفهوم یکسان دارند؟
الف) رطب ناورد چوب خرزهره بار / چو تخم افکنی بر همان چشم دار
ب) هر دو گون آهو گیا خوردند و آب / زین یکی سرگین شد و ز آن مشک ناب
ج) هرکسی تخمی به خاک افکند و ما دیوانگان / دانه زنجیر در دامان صحرا کاشتیم
د) نه ابلیس بد کرد و نیکی بدید / بر پاک ناید ز تخم پلید
۱) الف، ج، د
۲) الف، ب، د
۳) ب، ج، د
۴) الف، ب، ج
پاسخ گزینه: ۲
۱۹) مفهومِ «غم» در کدام بیت، متفاوت است؟
۱) غم تن موهبت کبریاست در دل من / نمیدهم به سرور بهشت این غم را
۲ ) دل در بر من زنده برای غم توست / بیگانه خلق و آشنای غم توست
۳ ) تا خار غم عشقت آویخته در دامن / کوتهنظری باشد رفتن به گلستانها
۴ ) دور از تو با سیاهی شبهای غم گذشت / این مردنی که زندگیاش نام کردهایم
پاسخ گزینه: ۴
۲۰) کدام بیت با بیت زیر، قرابت مفهومی دارد؟
«جهد بر توست و بر خدا توفیق / زان که توفیق و جهد هست رفیق»
۱) گر همی لعل بایدت کان کَن / ور همی عشق بایدت جان کَن
۲) به هر کاری که باشد تا توانی / خدا را یاد کن دیگر تو دانی
۳) ارباب حاجتیم و زبان سوال نیست / در حضرت کریم تمنّا چه حاجت است
۴) رو بجو یارِ خدایی را تو زود / چون چنان کردی خدا یارِ تو بود
پاسخ گزینه: ۱
۲۱) کدام بیت با بیتِ زیر، قرابت مفهومی دارد؟
«مروت نبینم رهایی ز بند/ به تنها و یارانم اندر کمند»
۱) دوستی را چنان کسی باید / که از او کار بسته بگشاید
۲) دوستان را به گاه سود و زیان / بتوان دید و آزمود توان
۳) که مرد ار چه بر ساحل است ای رفیق / نیاساید و دوستانش غریق
۴) به کام دشمن دو دست دوستان بستن / به دوستی که نه شرط مروّت است ای دوست
پاسخ گزینه: ۳
۲۲) مفهوم عبارت زیر از کدام بیت، دریافت میشود؟
«گوهر محبت بود که بر مُلک و ملکوت عرضه داشتند، هیچکس استحقاق خزانهداری آن گوهر نیافته، خزانگی آن را دل آدم لایق بود.»
۱) بار بیاندازه دارم بر دل از سودای جانان / آخر ای بیرحم باری از دلی برگیر باری
۲) قامت چرخ خمید و کمر کوه شکست / بار عشقت که بر آن طاقت ما طاق نبود
۳) من که پشتم خم از این بار گران گردیده است / چون گرانبار کنم پشت کس از منت خویش
۴) ناز تو و نیاز تو شد همه دلپذیر من / ناز تو دلپذیر شد هستی ناگزیر من
پاسخ گزینه: ۲
۲۳) مفهوم کدام بیت، یادآور سروده زیر است؟
«مستمع صاحب سخن را بر سر کار آورد / غنچه خاموش، بلبل را به گفتار آورد»
۱) گوش تا تشنه گفتار نباشد چو صدف / مفشان قطره خود همچو رگ ابر بهار
۲) سخن که تیغ زبانها ازوست جوهردار / خسی است در قدح خوشگوار خاموشی
۳) سست در گفتار مانند گنهکاران مباش / سعی کن چون بیگناهان بر سخن باشی سوار
۴) سخن گفته دگر باز نیاید به دهن / اوّل اندیشه کند مرد که عاقل باشد
پاسخ گزینه: ۱
۲۴) مفهوم کدام بیت با بیت زیر، متناسب نیست؟
«هر آن وصفی که گویم بیش از آنی / یقین دانم که بیشک، جانِ جانی»
۱) هیچ نقاشت نمیبیند که نقشی برکشد / وان که دید از حیرتش کلک از بنان افکندهای
۲) آن به که زبان درکشم از وصف جمالت / زیرا که به ذاتش نرسد خاطر وصاف
۳) ای چشم عقل خیره در اوصاف روی تو / چون مرغ شب که هیچ نبیند به روشنی
۴) این دریغم میکشد کافکندهای اوصاف خویش / در زبان عام و خاصان را زبان افکندهای
پاسخ گزینه: ۴
۲۵) از کدام بیت، مفهوم بیت زیر درک میشود؟
«ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز / کان سوخته را جان شد و آواز نیامد»
۱) تا نهادم بر سر کویش قدم رفتم ز دست / گرده بیهوشدارو بود خاک کوی دوست
۲) هست در شرع محبّت رسم و آیین دگر / خوردن خون جایز است و دم زدن دستور نیست
۳) دردسر تا نکشی صائب از این بیخبران / گوشهای امنتر از عالم خاموشی نیست
۴) در عشق کسی قدم نهد کش جان نیست / با جان بودن به عشق در سامان نیست
پاسخ گزینه: ۲