سوالات دکتری علوم اعصاب سال ۱۳۹۵-۱۳۹۴: مباحث نوروآناتومی با پاسخهای تشریحی

The brain: “the divinest part of the body”
مغز: والاترین گوهر تن
«مغز انسان، پیچیدهترین ساختار شناختهشده در جهان است؛ جایی که جهان را میفهمیم، خود را میشناسیم و آینده را میسازیم.»
مغز انسان نهتنها یک عضو زیستی در کالبد ماست، بلکه بهحق میتوان آن را تاج آفرینش و معبد اندیشه نامید؛ ساختاری شگرف که در میان تاریکی استخوانی جمجمه، جهانی از نور و آگاهی را پدید میآورد. این تودهی سهپوندی، با میلیاردها نورون و سیناپس، همچون ارکستری بیهمتا، نغمههای فهم، حافظه، هیجان، منطق و خیال را در هارمونیای حیرتانگیز مینوازد.
شگفتی مغز تنها در ظرافت ساختاریاش نیست، بلکه در توانایی بیپایان آن برای یادگیری، تطبیق و آفرینش نهفته است. مغز، برخلاف هر ماشین یا سامانهای که بشر ساخته، خود را بازآفرینی میکند؛ از دل درد، معنا میسازد؛ از رنج، تابآوری میپرورد؛ و از خاطرات، هویتی منحصربهفرد میتند.
در سایهٔ نور این معماری حیرتانگیز است که علوم زاده میشوند، هنر معنا میگیرد، اخلاق شکل مییابد و آینده، نه تقدیری مبهم، بلکه چشماندازی قابل ترسیم و هدایت میشود. مغز همان جایی است که بشر میتواند نهتنها بپرسد «چه هستم؟»، بلکه فراتر رود و بپرسد: «چه میتوانم بشوم؟»
آنان که به کاوش این ساختار شکوهمند میپردازند، تنها پژوهشگر نیستند، بلکه معماران فردا هستند؛ آنان که با شناخت مغز، کلیدهای نوآوری، بهبود سلامت روان، ارتقای آموزش و حتی بازتعریف مفهوم انسان بودن را در دست دارند.
آیندهنگاران مغز: «ما مغز را میشناسیم، تا آینده را بسازیم.»
سوالات دکتری علوم اعصاب سال ۱۳۹۵-۱۳۹۴: مباحث نوروآناتومی با پاسخهای تشریحی
مبدا ظاهری تمام اعصاب زیر از شیار Pontomedullary است، بجز:
۱) Trigeminal
۲) Vestibulocochlear
۳) Abducent
Facial (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 1
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید ابتدا مفهوم مبدأ ظاهری اعصاب مغزی (Apparent origin of cranial nerves) و موقعیت آنها روی سطح ساقه مغز (Brainstem) بررسی شود.
شیار پونتومدولاری (Pontomedullary sulcus) مرزی است بین پونز (Pons) و مدولا (Medulla oblongata) و محل خروج چند عصب مغزی است.
اعصاب مغزی که از این شیار خارج میشوند شامل:
Abducent nerve (VI) → در خط وسط شیار
Facial nerve (VII) → در قسمت جانبیتر شیار
Vestibulocochlear nerve (VIII) → در خارج از Facial و نزدیک زوایای مخچهای
اما Trigeminal nerve (V) برخلاف موارد بالا از سطح جانبی پونز (lateral aspect of pons) خارج میشود، نه از شیار پونتومدولاری.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Trigeminal (V)
نادرست از نظر سؤال است، چون از سطح جانبی پونز خارج میشود و از شیار پونتومدولاری منشا نمیگیرد.
گزینه ۲: Vestibulocochlear (VIII)
صحیح است که از شیار پونتومدولاری خارج میشود و در ناحیه زوایه مخچهای دیده میشود.
گزینه ۳: Abducent (VI)
صحیح است. از قسمت میانی شیار پونتومدولاری خارج میشود.
گزینه ۴: Facial (VII)
صحیح است. از قسمت میانی-جانبی شیار پونتومدولاری خارج میشود.
نتیجهگیری نهایی
از بین اعصاب ذکر شده، تنها Trigeminal nerve (V) از شیار پونتومدولاری خارج نمیشود.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (Trigeminal) ✅
بیماری در برابر محرکهای شرطی شده (Conditioned stimulus) واکنش ترس نشان نمیدهد ولی خاطره آگاهانهای از تجربه شرطیسازی دارد. آسیب دو طرفه کدام یک از مناطق مغزی زیر مطرح است؟
۱) Mediał Prefrontal
۲) Hypocampus
۳) Amygdala
Lingual gyrus (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 3
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید به نقش ساختارهای مغزی در شرطیسازی ترس (Fear conditioning) و تمایز بین خاطره آگاهانه (Explicit memory) و پاسخ هیجانی شرطی (Emotional conditioned response) توجه کنیم.
هیپوکامپوس (Hippocampus): مسئول حافظه آگاهانه (Declarative/Explicit memory) است و فرد میتواند به یاد بیاورد چه چیزی اتفاق افتاده است.
آمیگدالا (Amygdala): مسئول پردازش ترس و پاسخهای هیجانی شرطی است. آسیب به آمیگدالا باعث میشود فرد نتواند به محرک شرطی (CS) واکنش هیجانی نشان دهد، هرچند ممکن است خاطره آگاهانه تجربه را داشته باشد.
ناحیه پیشپیشانی داخلی (Medial prefrontal cortex): بیشتر در تنظیم و مهار پاسخهای هیجانی نقش دارد.
Lingual gyrus: بخشی از لوب اکسیپیتال است و در پردازش بینایی و خواندن نقش دارد، نه در شرطیسازی ترس.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Medial prefrontal cortex
نقش در تنظیم و مهار پاسخهای ترس دارد، اما آسیب دوطرفه آن موجب ناپدید شدن کامل پاسخ ترس شرطی نمیشود.
گزینه ۲: Hippocampus
آسیب به هیپوکامپوس باعث اختلال در خاطره آگاهانه میشود، نه در واکنش هیجانی. در این سؤال بیمار خاطره را دارد، پس گزینه نادرست است.
گزینه ۳: Amygdala
صحیح است. آسیب دوطرفه آمیگدالا موجب حذف پاسخ ترس شرطی میشود، در حالی که خاطره آگاهانه شرطیسازی باقی میماند.
گزینه ۴: Lingual gyrus
این بخش در پردازش بینایی نقش دارد و ارتباطی با شرطیسازی ترس ندارد.
نتیجهگیری نهایی
بیماری که خاطره آگاهانه از شرطیسازی دارد ولی واکنش ترس نشان نمیدهد، دچار آسیب دوطرفه در Amygdala است.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (Amygdala) ✅
قشر شنوایی در کدام بخش مغز قرار دارد؟
۱) Angular gyrus
۲) Supramarginal gyrus
۳) Superior Temporal gyrus
Middle Temporal gyrus (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 3
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید جایگاه قشر شنوایی اولیه (Primary auditory cortex) و ارتباط آن با ساختارهای لوب گیجگاهی (Temporal lobe) بررسی شود.
قشر شنوایی اولیه (Primary auditory cortex / A1): در ناحیه هشل (Heschl’s gyrus) واقع در بخش Superior temporal gyrus قرار دارد. این ناحیه مسئول پردازش اولیه محرکهای صوتی است.
قشر شنوایی ارتباطی (Auditory association cortex): در نواحی اطراف از جمله planum temporale دیده میشود و مسئول پردازش پیچیدهتر اصوات، مانند زبان، است.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Angular gyrus
این ناحیه در لوب پاریتال قرار دارد و در خواندن، نوشتن و پردازش زبان نقش دارد، نه شنوایی.
گزینه 2: Supramarginal gyrus
این بخش نیز در لوب پاریتال است و در درک زبان و پردازش واجی نقش دارد، اما مرکز اولیه شنوایی نیست.
گزینه 3: Superior temporal gyrus
صحیح است. قشر شنوایی اولیه در بخش فوقانی لوب گیجگاهی و بهویژه در Heschl’s gyrus این ناحیه قرار دارد.
گزینه 4: Middle temporal gyrus
این ناحیه بیشتر در پردازش معنایی زبان و برخی جنبههای بینایی نقش دارد، نه در شنوایی اولیه.
نتیجهگیری نهایی
قشر شنوایی در Superior temporal gyrus قرار دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (Superior Temporal gyrus) ✅
همه عناصر زیر در تشکیل کف بطن سوم شرکت میکنند، بجز:
۱) Lamina Terminalis
۲) Tuber Cinereum
۳) Infundibulum
۴) Chiasma optic
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 1
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید ابتدا مرزهای بطن سوم (Third ventricle) را مرور کنیم:
کف بطن سوم (Floor of third ventricle): شامل ساختارهای هیپوتالاموس است، از جمله:
Chiasma opticum (کیاسمای بینایی)
Infundibulum (قیف هیپوفیز)
Tuber cinereum (تیوبرسینرئوم)
Mammillary bodies (اجسام پستانی)
Lamina terminalis (لامینا ترمینالیس): این بخش در جدار قدامی (Anterior wall) بطن سوم قرار دارد، نه در کف آن.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Lamina Terminalis
صحیحترین پاسخ است، چون در دیواره قدامی بطن سوم است و در تشکیل کف نقشی ندارد.
گزینه ۲: Tuber Cinereum
جزء کف بطن سوم است و درست میباشد.
گزینه ۳: Infundibulum
جزء کف بطن سوم است و ساقه هیپوفیز را تشکیل میدهد.
گزینه ۴: Chiasma opticum
جزء کف بطن سوم است و در قدام دیده میشود.
نتیجهگیری نهایی
تنها ساختاری که در کف بطن سوم شرکت ندارد، Lamina terminalis است.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (Lamina Terminalis) ✅
همه مسیرهای عصبی زیر جزء سیستم Reticular Activate System بوده و موجب هوشیاری میشود، بجز:
۱) مسير آدرنرژیک از هسته Locus Coeruleus
۲) مسیر گلوتامرژیک از هستههای Central
۳) مسیر دوپامینرژیک از هسته Locus Niger
۴) مسیر کولینرژیک از هسته Peduncle Pontine
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 3
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید ابتدا با سیستم رتیکولار فعالکننده (Reticular Activating System = RAS) آشنا شویم.
این سیستم مجموعهای از مسیرهای صعودی است که از هستههای ساقه مغز منشا گرفته و به قشر مغز میرسند و باعث هوشیاری (Arousal) و بیداری (Wakefulness) میشوند.
مسیرهای اصلی RAS شامل:
مسیر آدرنرژیک (Adrenergic pathway) از هسته Locus coeruleus → نقش مهم در توجه و هوشیاری.
مسیر گلوتاماترژیک (Glutamatergic pathway) از هستههای پارابرکیال و central tegmental → محرک قوی برای قشر.
مسیر کولینرژیک (Cholinergic pathway) از Pedunculopontine nucleus و Laterodorsal tegmental nucleus → تنظیم خواب-بیداری و REM.
اما هسته Locus niger (Substantia nigra) منشأ اصلی مسیر دوپامینرژیک است که بیشتر در کنترل حرکت (Motor control) و پاداش (Reward) نقش دارد، نه در هوشیاری مستقیم.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: مسیر آدرنرژیک از هسته Locus Coeruleus
صحیح است. این مسیر از مهمترین اجزای RAS و عامل هوشیاری است.
گزینه ۲: مسیر گلوتامرژیک از هستههای Central
صحیح است. این مسیر در تحریک قشر و افزایش بیداری نقش دارد.
گزینه ۳: مسیر دوپامینرژیک از هسته Locus Niger (Substantia nigra)
نادرست است. این مسیر عمدتاً حرکتی و مرتبط با گانگلیونهای قاعدهای است، نه با RAS و هوشیاری.
گزینه ۴: مسیر کولینرژیک از هسته Peduncle Pontine
صحیح است. این مسیر جزء مهمی از سیستم بیداری و چرخه خواب است.
نتیجهگیری نهایی
مسیر دوپامینرژیک منشأ گرفته از Locus Niger (Substantia nigra) جزء سیستم رتیکولار فعالکننده نیست.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (مسیر دوپامینرژیک از Locus Niger) ✅
خونرسانی قشر بینایی مغز مربوط به کدام شربان است؟
Middle Cerebral (1
Callosomarginal (۲
۳) Posterior Cerebral
۴) Anterior Cerebral
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۳
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید به ناحیه قشر بینایی اولیه (Primary visual cortex = V1) و خونرسانی آن توجه کنیم.
قشر بینایی اولیه در ناحیه لوب پسسری (Occipital lobe) و اطراف شیار کالکارین (Calcarine sulcus) قرار دارد.
خونرسانی لوب پسسری و بهویژه شیار کالکارین عمدتاً توسط شریان مغزی خلفی (Posterior cerebral artery = PCA) انجام میشود.
دیگر شریانها:
Middle cerebral artery (MCA): لوب فرونتال و تمپورال خارجی، ناحیه حرکتی و حسی اولیه.
Anterior cerebral artery (ACA): سطح مدیال لوب فرونتال و پاریتال، نواحی حرکتی-حسی اندام تحتانی.
Callosomarginal artery: شاخهای از ACA، بیشتر سطح مدیال فرونتال را خونرسانی میکند.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Middle cerebral artery (MCA)
خونرسانی اصلی نواحی حرکتی و حسی نیمکره جانبی را بر عهده دارد، نه قشر بینایی.
گزینه ۲: Callosomarginal artery
شاخهای از ACA است و ناحیه مدیال لوب فرونتال را تغذیه میکند، نه قشر بینایی.
گزینه ۳: Posterior cerebral artery (PCA)
صحیح است. این شریان اصلیترین منبع خونرسانی به لوب پسسری و قشر بینایی اولیه است.
گزینه ۴: Anterior cerebral artery (ACA)
سطح مدیال لوب فرونتال و پاریتال را خونرسانی میکند، نه لوب پسسری.
نتیجهگیری نهایی
خونرسانی قشر بینایی مغز توسط Posterior cerebral artery انجام میشود.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (Posterior Cerebral) ✅
منطقه حرکتی اولیه (Primary Motor Area) مربوط به اندام تحتانی در کدام بخش نیمکره مغزی قرار دارد؟
۱) سطح داخلی نیمکره لب فرونتال
۲) سطح تحتانی نیمكره لب فرونتال
۳) قشر Orbitofrontal
۴) سطح خارجی لب فرونتال
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۱
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید جایگاه منطقه حرکتی اولیه (Primary motor cortex, M1) را در قشر مغز بررسی کنیم.
Primary motor cortex در Precentral gyrus (شبه مرکزی قدامی) لوب فرونتال قرار دارد.
در این ناحیه، بدن بهصورت سوماتوتوپیک (Somatotopic organization) یا همان Homunculus حرکتی نمایش داده شده است.
در نقشه هومونکولوس:
اندام تحتانی و پا → در قسمت مدیال و سطح داخلی نیمکره (در امتداد شیار مرکزی روی سطح داخلی).
تنه، بازو و صورت → بیشتر در سطح خارجی نیمکره.
بنابراین حرکات اندام تحتانی توسط بخش مدیال قشر حرکتی اولیه کنترل میشود.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: سطح داخلی نیمکره لوب فرونتال
صحیح است. ناحیه مربوط به اندام تحتانی روی سطح داخلی نیمکره در Precentral gyrus قرار دارد.
گزینه ۲: سطح تحتانی نیمکره لوب فرونتال
این ناحیه مربوط به قشر بویایی و Orbitofrontal است، نه حرکت اندام تحتانی.
گزینه ۳: قشر Orbitofrontal
این ناحیه در تصمیمگیری و رفتار اجتماعی نقش دارد، نه کنترل حرکتی اندام تحتانی.
گزینه ۴: سطح خارجی لوب فرونتال
این ناحیه بیشتر مربوط به کنترل دست، صورت و حرکات تنه است.
نتیجهگیری نهایی
منطقه حرکتی اولیه مربوط به اندام تحتانی در سطح داخلی نیمکره لوب فرونتال قرار دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (سطح داخلی نیمکره لوب فرونتال) ✅
Insulae در کدام بخش مغز قرار دارد؟
۱) در عمق شیار طرفی نیمکره
۲) در عمق شیار Collateral
۳) در عمق شیار مرکزی نیمکره
۴) در عمق شیار هیپوکامپ
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۱
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ باید جایگاه جزیره مغزی (Insula / Insular cortex) را بررسی کنیم.
Insula بخشی از قشر مغز است که در عمق شیار جانبی (Lateral sulcus یا Sylvian fissure) قرار دارد.
برای دیدن Insula باید لبهای فرونتال، پاریتال و تمپورال را کنار زد، زیرا سطح خارجی مغز آن را نمیپوشاند.
نقش Insula در پردازش درد، چشایی، هیجان، و عملکردهای خودکار (Autonomic functions) مهم است.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: در عمق شیار طرفی نیمکره (Lateral sulcus)
صحیح است. Insula دقیقاً در این محل قرار دارد.
گزینه ۲: در عمق شیار Collateral
اشتباه است. شیار Collateral در سطح تحتانی لوب تمپورال-اکسیپیتال قرار دارد.
گزینه ۳: در عمق شیار مرکزی نیمکره (Central sulcus)
اشتباه است. شیار مرکزی بین لوب فرونتال و پاریتال قرار دارد و با Insula ارتباطی ندارد.
گزینه ۴: در عمق شیار هیپوکامپ (Hippocampal sulcus)
اشتباه است. این شیار در لوب تمپورال و مربوط به هیپوکامپ است، نه Insula.
نتیجهگیری نهایی
Insula در عمق شیار طرفی نیمکره مغز (Lateral sulcus) قرار دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ ✅
مسیرهای Afferent به Striatum از تمامی بخشهای زیر است، بجز:
Substantia Nigra (1
۲) Subthalamic Nucleus
Thalamus (۳
Cortex (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۲
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مسیرهای ورودی (Afferent pathways) به Striatum را مرور کنیم.
Striatum شامل Caudate nucleus و Putamen است و مهمترین ورودی عقدههای قاعدهای (Basal ganglia) محسوب میشود.
مسیرهای اصلی ورودی به Striatum عبارتند از:
Cortex → Striatum: ورودی اصلی و گلوتاماترژیک (تحریکی).
Thalamus → Striatum: ورودی گلوتاماترژیک از هستههای intralaminar.
Substantia nigra pars compacta → Striatum: ورودی دوپامینرژیک بسیار مهم.
اما Subthalamic nucleus معمولاً به Globus pallidus و Substantia nigra pars reticulata پروجکت میدهد و ورودی مستقیم به Striatum ندارد. این ناحیه بیشتر در مسیر indirect pathway نقش دارد.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Substantia nigra
درست است، چون Substantia nigra pars compacta ورودی دوپامینرژیک به Striatum دارد.
گزینه ۲: Subthalamic nucleus
نادرست است. این هسته ورودی مستقیم به Striatum ندارد، بلکه خروجی به Globus pallidus و SNr میفرستد. این گزینه پاسخ صحیح است.
گزینه ۳: Thalamus
درست است، ورودی گلوتاماترژیک به Striatum دارد.
گزینه ۴: Cortex
درست است، ورودی اصلی و گسترده به Striatum است.
نتیجهگیری نهایی
تنها ساختاری که ورودی مستقیم به Striatum ندارد، Subthalamic nucleus است.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ (Subthalamic nucleus) ✅
Internal Capsul در خارج مجاور کدام بخش زیر است؟
Caudate Nucleus (۱
Subthalamic Nucleus (۲
Lentiform (۳
Thalamus (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۳
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید موقعیت کپسول داخلی (Internal capsule) و ساختارهای مجاور آن را بررسی کنیم.
Internal capsule مجموعهای از الیاف سفید (White matter fibers) است که پیامهای حرکتی و حسی را بین قشر مغز و ساختارهای تحت قشری منتقل میکند.
این کپسول در بین Striatum و Globus pallidus/Putamen (Lentiform nucleus) قرار دارد.
سطح داخلی آن مجاور Caudate nucleus و Thalamus است.
سطح خارجی آن مجاور Lentiform nucleus (Putamen + Globus pallidus) است.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Caudate nucleus
این ساختار در داخل مجاور (medial side) Internal capsule قرار دارد، نه خارج.
گزینه ۲: Subthalamic nucleus
در سطح تحتانی و قدامی کپسول داخلی قرار دارد، اما مجاور مستقیم خارج آن نیست.
گزینه ۳: Lentiform nucleus
صحیح است. Lentiform nucleus شامل Putamen و Globus pallidus است و خارج مجاور (lateral side) Internal capsule قرار دارد.
گزینه ۴: Thalamus
در داخل مجاور (medial side) Internal capsule قرار دارد و به خارج مجاور مربوط نیست.
نتیجهگیری نهایی
سطح خارج مجاور Internal capsule توسط Lentiform nucleus پوشیده شده است.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (Lentiform) ✅
همه عناصر زیر در مسیر راه شنوایی قرار دارند، بجز:
Lateral Lemniscus (۱
۲) Stria Terminalis
Inferior Colliculus (۳
۴) Medial Geniculate Body
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۲
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مسیر راه شنوایی (Auditory pathway) را مرور کنیم:
مسیر شنوایی از گوش داخلی آغاز میشود و به قشر شنوایی در Superior temporal gyrus ختم میشود. مراحل اصلی شامل:
Cochlear nucleus (هسته حلزونی) → اولین ایستگاه مغزی
Superior olivary complex (هسته سوپریور اولیوار) → پردازش دوگوشی
Lateral lemniscus → مسیر فیبری بلند که سیگنالها را به Inferior colliculus منتقل میکند
Inferior colliculus → در میانی مغز (Midbrain)
Medial geniculate body (Thalamus) → ایستگاه در تالاموس
Primary auditory cortex (Heschl’s gyrus) → مقصد نهایی
Stria terminalis مسیر ارتباطی بین Amygdala و Thalamus است و با مسیر شنوایی ارتباط ندارد.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Lateral Lemniscus
در مسیر شنوایی قرار دارد و درست است.
گزینه ۲: Stria Terminalis
نادرست است. این ساختار جزو مسیر شنوایی نیست.
گزینه ۳: Inferior Colliculus
در مسیر شنوایی قرار دارد و درست است.
گزینه ۴: Medial Geniculate Body
جزو مسیر شنوایی است و درست است.
نتیجهگیری نهایی
تنها ساختاری که در مسیر راه شنوایی شرکت ندارد، Stria Terminalis است.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ (Stria Terminalis) ✅
مسیر Trigemothalamic به کدام هسته تالاموس منتهی میگردد؟
۱) (VPM) Ventropostromedial
۲) (VA) Ventro Anterior
۳) (VL) Ventrolateral
۴) (MD) Medial Dorsal
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۱
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مسیر Trigemothalamic tract و ارتباط آن با هستههای تالاموس (Thalamic nuclei) را بررسی کنیم.
Trigemothalamic tract شامل فیبرهای حسی از Trigeminal nerve (CN V) است که اطلاعات لمس دقیق، فشار، و درد/دما صورت را منتقل میکند.
این مسیر به هستههای VPM (Ventroposteromedial nucleus) تالاموس میرسد.
VPM مسئول پردازش حس صورت و دهان است، مشابه نقش VPL برای اندامها و تنه.
دیگر هستهها:
VA (Ventrolateral anterior) → نقش در کنترل حرکتی و ارتباط با قشر حرکتی
VL (Ventrolateral) → بیشتر برای اطلاعات حرکتی از گانگلیونهای پایه و مخچه
MD (Medial dorsal) → پردازش هیجانی و ارتباط با قشر پیشپیشانی
بررسی گزینهها
گزینه ۱: VPM (Ventropostromedial)
صحیح است. مسیر Trigemothalamic مستقیماً به VPM میرود و حس صورت را به قشر حسی اولیه منتقل میکند.
گزینه ۲: VA (Ventrolateral anterior)
نادرست است. بیشتر در مسیرهای حرکتی نقش دارد.
گزینه ۳: VL (Ventrolateral)
نادرست است. ورودیهای حرکتی و ارتباط با گانگلیونهای پایه و مخچه دارد.
گزینه ۴: MD (Medial Dorsal)
نادرست است. مسئول پردازش هیجانی و شناختی است.
نتیجهگیری نهایی
مسیر Trigemothalamic به VPM تالاموس منتهی میشود.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (VPM) ✅
تقاطع کدام راه عصبی زیر در نخاع است؟
Lateral Corticospinal (۱
Rubro Spinal (۲
۳) Spinothalamic
۴) Medial Lemniscus
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۳
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مسیرها و محل تقاطع (Decussation) آنها بررسی شود.
Lateral Corticospinal tract → بیشتر در Medullary pyramids تقاطع میکند، نه در نخاع.
Rubrospinal tract → در midbrain تقاطع میکند، نه در نخاع.
Spinothalamic tract → اطلاعات درد و دما (Pain & Temperature) را حمل میکند و فیبرهای آن یک یا دو سطح بالا رفته در نخاع تقاطع میکنند (anterior white commissure).
Medial Lemniscus → مسیر حس لمس دقیق و فشار است و پس از Decussation در Medulla به تالاموس میرود، نه در نخاع.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Lateral Corticospinal
تقاطع در Medulla pyramid است، پس نادرست است.
گزینه ۲: Rubrospinal
تقاطع در midbrain است، پس نادرست است.
گزینه ۳: Spinothalamic
صحیح است. فیبرهای این مسیر در anterior white commissure نخاع تقاطع میکنند.
گزینه ۴: Medial Lemniscus
تقاطع در Medulla است، نه در نخاع، پس نادرست است.
نتیجهگیری نهایی
تنها مسیری که در نخاع تقاطع میکند، Spinothalamic tract است.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (Spinothalamic) ✅
در مورد زنجیره سمپاتیک همه موارد زیر صحیح است، بجز:
۱) محل استقرار نورونهای Preganglionic میباشد.
۲) تعداد گانگلیونهای آن از تعداد اعصاب نخاعی کمتر است.
۳) در جلو تنه مهرهها قرار دارد.
۴) متشکل از گانگلیون و رشتههای بین گانگلیونی میباشد.
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ پاسخ سازمان سنجش پزشکی گزینه 1، اما…
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید ویژگیهای زنجیره سمپاتیک (Sympathetic chain / Trunk) و اجزای آن بررسی شود.
Sympathetic chain / زنجیره سمپاتیک:
شامل Ganglia و رشتههای بین گانگلیونی (Interganglionic fibers) است و در دو طرف ستون مهرهها قرار دارد.
نورونهای Preganglionic در Cornu laterale شاخ جانبی نخاع (T1–L2) واقع هستند و آکسون آنها به زنجیره سمپاتیک میرود، اما محل زنجیره محل استقرار نورونهای Preganglionic نیست؛ زنجیره فقط محل Ganglia و رشتهها است.
تعداد گانگلیونها کمتر از تعداد اعصاب نخاعی است. زیرا معمولاً 21–23 گانگلیون وجود دارد در حالی که 31 جفت اعصاب نخاعی داریم.
نکته کلیدی:
عبارت “محل استقرار نورونهای Preganglionic میباشد” اشتباه است زیرا این نورونها در شاخ جانبی نخاع قرار دارند، نه داخل زنجیره سمپاتیک.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: محل استقرار نورونهای Preganglionic میباشد
نادرست است. نورونهای Preganglionic در شاخ جانبی نخاع واقع هستند، نه داخل زنجیره. شاید اگر جسم سلولی قبل از نورونهای Preganglionic بیان میشد بهتر میشد نتیجهگیری کرد.
گزینه ۲: تعداد گانگلیونهای آن از تعداد اعصاب نخاعی کمتر است
صحیح است. تقریباً ۲۲–۲۴ گانگلیون وجود دارد.
گزینه ۳: در جلو تنه مهرهها قرار دارد
صحیح است. زنجیره در کنار تنه مهرهها و کمی قدامی-جانبی واقع است به عبارت دیگر زنجیره در دو طرف ستون مهرهها (Lateral to vertebral bodies / Paravertebral) واقع شده است، نه در جلو تنه مهرهها.پس این گزینه هم جای بحث دارد.
گزینه ۴: متشکل از گانگلیون و رشتههای بین گانگلیونی است
صحیح است. این ترکیب ساختار اصلی زنجیره را تشکیل میدهد؛ یعنی زنجیره سمپاتیک شامل گانگلیونهای پاراورتبرال (Paravertebral ganglia) و رشتههای بین گانگلیونی (Interganglionic fibers) است.
نتیجهگیری نهایی
تنها گزینه نادرست، گزینه ۱ است.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (محل استقرار نورونهای Preganglionic نمیباشد) ✅
در مورد هستههای Gracilis و Cuneatus همه موارد زیر درست است، بجز:
۱) مربوط به راههای حس لمس دقیق میباشند
۲) محل استقرار نورون اول راههای حسی میباشند.
۳) در قسمت تحتانی بصلالنخاع میباشند.
۴) در امتداد قسمت فوقانی طنابهای خلفی نخاع قرار دارند.
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 2
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید با هستههای Gracilis و Cuneatus و نقش آنها در راههای حس لمس دقیق و پروپریوسپشن (Fine touch & Proprioception) آشنا شویم:
Nucleus gracilis و Nucleus cuneatus در مدولا (Medulla oblongata) واقع شدهاند، عمدتاً در قسمت تحتانی بصلالنخاع (Caudal medulla).
این هستهها نورون دوم (Second-order neuron) را تشکیل میدهند، زیرا نورون اول در Dorsal root ganglion قرار دارد.
مسیر فیبرهای حسی:
نورون اول → Dorsal root ganglion
نورون دوم → Nucleus gracilis/cuneatus
Decussation → Lemniscus medialis → Thalamus → Cortex
بررسی گزینهها
گزینه ۱: مربوط به راههای حس لمس دقیق میباشند
صحیح است. این هستهها جزء مسیر Dorsal column-medial lemniscus هستند.
گزینه ۲: محل استقرار نورون اول راههای حسی میباشند
نادرست است. نورون اول در Dorsal root ganglion است، نه در هستههای Gracilis و Cuneatus.
گزینه ۳: در قسمت تحتانی بصلالنخاع میباشند
صحیح است. محل دقیق این هستهها Caudal medulla است.
گزینه ۴: در امتداد قسمت فوقانی طنابهای خلفی نخاع قرار دارند
صحیح است. این هستهها ادامه فیبرهای طنابهای خلفی (Fasciculus gracilis & cuneatus) هستند.
نتیجهگیری نهایی
گزینهای که نادرست است، گزینه ۲ میباشد، زیرا نورون اول در Dorsal root ganglion قرار دارد نه در هستهها.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ ✅
همه ساختمانهای زیر در سطح داخلی نیمکرههای مغزی قرار دارند، بجز:
Corpus Callosum (1
Singulate gyrus (۲
۳) Paracentral gyrus
۴) Lingual gyrus
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 4
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید سطح داخلی (Medial surface) نیمکرههای مغزی و ساختارهای قابل مشاهده در آن را بررسی کنیم.
سطح داخلی نیمکرهها شامل:
Corpus Callosum → رشتههای فیبری که دو نیمکره را به هم وصل میکنند.
Cingulate gyrus → در بالا و جلوی Corpus callosum، بخشی از سیستم Limbic.
Paracentral gyrus → در امتداد شیار مرکزی، کنترل حرکتی و حسی اندام تحتانی.
Lingual gyrus → بخشی از لوب اکسیپیتال (Occipital lobe) و سطح تحتانی/داخلی لوب پسسری است، نه سطح داخلی نیمکره در معنای Medial surface fronto-parietal.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Corpus Callosum
در سطح داخلی قرار دارد و درست است.
گزینه ۲: Cingulate gyrus
در سطح داخلی و بالای Corpus Callosum قرار دارد، درست است.
گزینه ۳: Paracentral gyrus
در امتداد شیار مرکزی روی سطح داخلی قرار دارد، درست است.
گزینه ۴: Lingual gyrus
در لوب اکسیپیتال و سطح تحتانی است، پس در سطح داخلی نیمکره fronto-parietal قرار ندارد.
نتیجهگیری نهایی
تنها ساختاری که در سطح داخلی نیمکرههای fronto-parietal نیست، Lingual gyrus است.
پاسخ صحیح: گزینه ۴ (Lingual gyrus) ✅
کدام یک از هستههای حرکتی اعصاب مغزی زیر در پل مغزی قرار دارد؟
۱) زوج پنجم مغزی
۲) زوج نهم مغزی
۳) زوج دهم مغزی
۴) زوج یازدهم مغزی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 1
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید هستههای حرکتی اعصاب مغزی (Motor nuclei of cranial nerves) و محل آنها در ساقه مغز بررسی شود.
پل مغزی (Pons) شامل هستههای حرکتی تعدادی از اعصاب مغزی است، از جمله:
Cranial nerve V (Trigeminal nerve) → کنترل عضلات جونده و برخی حرکات دهان.
سایر هستهها:
Cranial nerve IX (Glossopharyngeal) → هسته در مدولا
Cranial nerve X (Vagus) → هسته در مدولا
Cranial nerve XI (Accessory) → هسته در مدولا و نخاع گردنی
بررسی گزینهها
گزینه ۱: زوج پنجم مغزی (Trigeminal)
صحیح است. هسته حرکتی در پل مغزی قرار دارد و عضلات جونده را کنترل میکند.
گزینه ۲: زوج نهم مغزی (Glossopharyngeal)
نادرست است. هسته حرکتی آن در مدولا است.
گزینه ۳: زوج دهم مغزی (Vagus)
نادرست است. هسته حرکتی آن در مدولا قرار دارد.
گزینه ۴: زوج یازدهم مغزی (Accessory)
نادرست است. هسته آن در مدولا و نخاع گردنی قرار دارد.
نتیجهگیری نهایی
تنها هسته حرکتی اعصاب مغزی که در پل مغزی قرار دارد، زوج پنجم (Trigeminal nerve) است.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (زوج پنجم مغزی) ✅
اولین نورون راه بینایی در کجا قرار دارد؟
۱) شبکیه
۲) کیاسما اپتیک
۳) مغز میانی
۴) تالاموس
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 1
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مسیر بینایی (Visual pathway) و جایگاه نورونهای آن را بررسی کنیم.
راه بینایی شامل چند نورون است:
نورون اول (First-order neuron) → در Retina / شبکیه قرار دارد. این نورونها شامل سلولهای گانگلیونی (Ganglion cells) و سلولهای گیرنده نوری هستند.
نورون دوم (Second-order neuron) → از Optic nerve → Optic chiasm → Optic tract ادامه مییابد و به Lateral geniculate nucleus (LGN) تالاموس میرود.
نورون سوم (Third-order neuron) → از LGN به Primary visual cortex (V1) در شیار کالکارین ارسال میشود.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: شبکیه (Retina)
صحیح است. نورون اول راه بینایی در شبکیه قرار دارد و سیگنال نور را دریافت میکند.
گزینه ۲: کیاسما اپتیک (Optic chiasm)
نادرست است. محل تقاطع فیبرهای بینایی است، نورون اول قبلاً از شبکیه خارج شده است.
گزینه ۳: مغز میانی (Midbrain)
نادرست است. فیبرهای بینایی از مسیر Optic tract به Superior colliculus میروند، اما نورون اول در اینجا نیست.
گزینه ۴: تالاموس (Thalamus)
نادرست است. تالاموس (LGN) محل نورون دوم است، نه نورون اول.
نتیجهگیری نهایی
اولین نورون راه بینایی در شبکیه (Retina) قرار دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (شبکیه) ✅
Superior Calliculus مربوط است به:
۱) راه بینایی
۲) راه بویایی
۳) راه شنوایی
۴) راه حس عمقی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 1
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید Superior colliculus و نقش آن در مسیرهای حسی را بررسی کنیم.
Superior colliculus بخشی از مغز میانی (Midbrain) است و نقش اصلی آن در پردازش اطلاعات بینایی و کنترل حرکات چشم میباشد.
این هسته به جهتیابی بینایی، رفلکسهای بصری و هماهنگی حرکات سر و چشم کمک میکند.
سایر مسیرها:
راه بویایی (Olfactory pathway) → مستقیم به Cortex بویایی و برخی هستههای لوب تمپورال
راه شنوایی (Auditory pathway) → شامل Inferior colliculus و Medial geniculate body
راه حس عمقی (Proprioception) → از مسیرهای ستون خلفی و Lemniscus medialis به قشر حرکتی
بررسی گزینهها
گزینه ۱: راه بینایی (Visual pathway)
صحیح است. Superior colliculus به پردازش بینایی و رفلکسهای چشمی مرتبط است.
گزینه ۲: راه بویایی (Olfactory)
نادرست است. مسیر بویایی به هستههای بویایی و لوب تمپورال هدایت میشود.
گزینه ۳: راه شنوایی (Auditory)
نادرست است. راه شنوایی عمدتاً به Inferior colliculus و Medial geniculate body میرود.
گزینه ۴: راه حس عمقی (Proprioception)
نادرست است. Superior colliculus با حس عمقی مستقیماً ارتباط ندارد.
نتیجهگیری نهایی
Superior colliculus به مسیر بینایی (Visual pathway) مربوط است.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (راه بینایی) ✅
کدام یک از اعصاب مغزی زیر دارای الیاف پاراسمپاتیک میباشد؟
۱) زوج چهارم مغزی
۲) زوج سوم مغزی
۳) زوج پنجم مغزی
۴) زوج هشتم مغزی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 2
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید بررسی کنیم کدام اعصاب مغزی (Cranial nerves) دارای الیاف پاراسمپاتیک (Parasympathetic fibers) هستند.
Cranial nerve III (Oculomotor nerve / زوج سوم):
شامل الیاف پاراسمپاتیک پیشگانگلیونی است که به Ciliary ganglion میروند.
کنترل عضلات مژگانی (Ciliary muscle) و عضله مایع عنبیه (Sphincter pupillae) برای انقباض مردمک و تطابق عدسی.
سایر اعصاب:
Cranial nerve IV (Trochlear) → حرکتی، بدون الیاف پاراسمپاتیک
Cranial nerve V (Trigeminal) → حرکتی و حسی، بدون الیاف پاراسمپاتیک
Cranial nerve VIII (Vestibulocochlear) → حسی خالص، بدون الیاف پاراسمپاتیک
بررسی گزینهها
گزینه ۱: زوج چهارم مغزی (Trochlear)
نادرست است. فقط حرکتی است.
گزینه ۲: زوج سوم مغزی (Oculomotor)
صحیح است. شامل الیاف پاراسمپاتیک است و کنترل مردمک و تطابق عدسی را دارد.
گزینه ۳: زوج پنجم مغزی (Trigeminal)
نادرست است. حرکتی و حسی است، الیاف پاراسمپاتیک ندارد.
گزینه ۴: زوج هشتم مغزی (Vestibulocochlear)
نادرست است. حس شنوایی و تعادل را منتقل میکند، الیاف پاراسمپاتیک ندارد.
نتیجهگیری نهایی
تنها عصب مغزی که دارای الیاف پاراسمپاتیک است، زوج سوم (Oculomotor nerve) میباشد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ (زوج سوم مغزی) ✅
شریان تغذیه کننده ساقه مغز کدام است؟
۱) شریان مغزی قدامی
۲) شریان بازیلار
۳) شریان مغزی میانی
۴) شریان مغزی خلفی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 2
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید عروق تغذیهکننده ساقه مغز (Blood supply of the brainstem) را بررسی کنیم.
ساقه مغز (Brainstem) شامل Medulla, Pons, Midbrain است و خونرسانی آن توسط شاخههای بزرگ شریانهای پایهای و مغزی انجام میشود.
شریانهای مهم:
Basilar artery (شریان بازیلار) → شاخههای متعددی به Pons و بخشی از Midbrain میدهد.
Vertebral arteries → بیشتر به Medulla و بخش تحتانی پل مغزی خون میرسانند.
Posterior cerebral artery (PCA) → بیشتر سطح خلفی و نیمکرهها و بخش فوقانی ساقه مغز را تأمین میکند.
Anterior cerebral artery (ACA) و Middle cerebral artery (MCA) → بیشتر قشر و لوبهای مغزی را تغذیه میکنند و ارتباط مستقیم با ساقه مغز ندارند.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: شریان مغزی قدامی (ACA)
نادرست است. عمدتاً لوبهای فرونتال و پاریتال را تغذیه میکند، نه ساقه مغز.
گزینه ۲: شریان بازیلار (Basilar)
صحیح است. شاخههای آن ساقه مغز به ویژه Pons و بخش میانی را خونرسانی میکنند.
گزینه ۳: شریان مغزی میانی (MCA)
نادرست است. بیشتر قشر جانبی نیمکرهها را تغذیه میکند.
گزینه ۴: شریان مغزی خلفی (PCA)
نادرست است. بیشتر لوب اکسیپیتال و سطح خلفی ساقه مغز را تغذیه میکند، ولی تأمین اصلی ساقه مغز بر عهده Basilar artery است.
نتیجهگیری نهایی
شریان اصلی تغذیهکننده ساقه مغز، شریان بازیلار (Basilar artery) است.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ (شریان بازیلار) ✅
کدام یک از راههای عصبی زیر از دو نورون تشکیل شده است؟
۱) لمس دقیق اندام فوقانی
۲) درد و حرارت
۳) حس عمقی ادراکی اندامها
۴) Cortico Spinal
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 4
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید بررسی کنیم کدام مسیر عصبی دو نورونه (Two-neuron pathway) است.
مسیرهای حرکتی و حسی معمولاً از نورونهای متعددی تشکیل شدهاند:
لمس دقیق اندام فوقانی (Fine touch / Dorsal column-medial lemniscus) → سه نورون دارد: نورون اول در Dorsal root ganglion, نورون دوم در Nucleus gracilis/cuneatus, نورون سوم در Thalamus
درد و حرارت (Spinothalamic tract) → سه نورون دارد: نورون اول در Dorsal root ganglion, نورون دوم در Spinal cord, نورون سوم در Thalamus
حس عمقی ادراکی اندامها (Proprioception) → سه نورون مشابه لمس دقیق
Corticospinal tract → مسیر حرکتی از قشر به نخاع، از دو نورون تشکیل شده:
نورون اول (Upper motor neuron) در Primary motor cortex
نورون دوم (Lower motor neuron) در Anterior horn of spinal cord
بررسی گزینهها
گزینه ۱: لمس دقیق اندام فوقانی
سه نورون دارد، نادرست است.
گزینه ۲: درد و حرارت
سه نورون دارد، نادرست است.
گزینه ۳: حس عمقی ادراکی اندامها
سه نورون دارد، نادرست است.
گزینه ۴: Cortico Spinal
دو نورون دارد، صحیح است.
نتیجهگیری نهایی
تنها مسیری که از دو نورون تشکیل شده، مسیر Corticospinal است.
پاسخ صحیح: گزینه ۴ (Corticospinal) ✅
Uncus در کدام لوب مغزی قرار دارد؟
Frontal (۱
Parietal (۲
Occipital (۳
۴) Temporal
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 4
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید Uncus و جایگاه آن در لوبهای مغزی بررسی شود.
Uncus بخشی از Parahippocampal gyrus و ناحیه قدامی لوب تمپورال (Temporal lobe) است.
نقش آن در:
پردازش حس بویایی (Olfaction)
بخشی از سیستم limbic و پردازش هیجانات
دیگر لوبها:
Frontal lobe → حرکتی، تصمیمگیری، شخصیت
Parietal lobe → حسی، لمس، ادراک فضایی
Occipital lobe → بینایی
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Frontal
نادرست است. Uncus در لوب فرونتال نیست.
گزینه ۲: Parietal
نادرست است.
گزینه ۳: Occipital
نادرست است.
گزینه ۴: Temporal
صحیح است. Uncus در ناحیه قدامی لوب تمپورال و بخشی از Parahippocampal gyrus است.
نتیجهگیری نهایی
Uncus در لوب تمپورال (Temporal lobe) قرار دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۴ (Temporal) ✅
همه اعصاب مغزی زیر صرفا حرکتی میباشند، بجز:
۱) زوج دوازدهم
۲) زوج پنجم
۳) زوج ششم
۴) زوج چهارم
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 2
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید اعصاب مغزی (Cranial nerves) و نوع عملکرد آنها (حرکتی، حسی، مختلط) بررسی شود.
اعصاب صرفاً حرکتی (Pure motor) شامل:
Cranial nerve IV (Trochlear) → حرکتی، کنترل عضله فوق مایل چشم
Cranial nerve VI (Abducent) → حرکتی، کنترل عضله راست خارجی چشم
Cranial nerve XII (Hypoglossal) → حرکتی، کنترل عضلات زبان
سایر اعصاب:
Cranial nerve V (Trigeminal) → مختلط (Mixed)، شامل:
فیبرهای حرکتی برای عضلات جونده
فیبرهای حسی برای صورت، دهان، دندانها
بررسی گزینهها
گزینه ۱: زوج دوازدهم (Hypoglossal)
صحیح است. صرفاً حرکتی است.
گزینه ۲: زوج پنجم (Trigeminal)
نادرست است. مختلط است، هم حرکتی و هم حسی.
گزینه ۳: زوج ششم (Abducent)
صحیح است. صرفاً حرکتی است.
گزینه ۴: زوج چهارم (Trochlear)
صحیح است. صرفاً حرکتی است.
نتیجهگیری نهایی
تنها عصبی که صرفاً حرکتی نیست و مختلط است، زوج پنجم (Trigeminal) میباشد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ (زوج پنجم) ✅
در مورد هستههای پلی همه موارد زیر درست است، بجز:
۱) از طریق راههای تعادلی موقعیت سر در فضا را به مخچه میبرند.
۲) در قسمت Basal پل مغزی قرار دارند.
۳) مربوط به راههای Cortico Ponto Cerebellar میباشند.
۴) آکسون سلولهای این هستهها از طریق پایکهای مخچهای میانی به مخچه میروند.
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 1
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید هستههای پلی (Pontine nuclei / Poly nuclei) و نقش آنها در مسیرهای حرکتی و ارتباط با مخچه (Cerebellum) بررسی شود.
Pontine nuclei در Basal pons قرار دارند و فیبرهای آنها عمدتاً Corticopontocerebellar pathway را تشکیل میدهند.
نقش اصلی:
انتقال اطلاعات حرکتی از قشر مخ (Cortex) به مخچه (Cerebellum) برای هماهنگی حرکات
آکسونها از طریق Middle cerebellar peduncle (Pedunculus cerebelli medius) به مخچه میروند
نکته مهم: Pontine nuclei با راههای تعادلی و حس موقعیت سر مستقیماً ارتباط ندارند. این وظیفه عمدتاً Vestibular nuclei است که اطلاعات تعادلی و موقعیت سر را به مخچه میفرستند.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: از طریق راههای تعادلی موقعیت سر در فضا را به مخچه میبرند
نادرست است. این وظیفه به Vestibular nuclei تعلق دارد، نه Pontine nuclei.
گزینه ۲: در قسمت Basal پل مغزی قرار دارند
صحیح است. Pontine nuclei در پایین و جلوی پل مغزی (Basal pons) قرار دارند.
گزینه ۳: مربوط به راههای Cortico Ponto Cerebellar میباشند
صحیح است. مسیر اصلی ارتباطی بین قشر مخ و مخچه از طریق این هستهها است.
گزینه ۴: آکسون سلولهای این هستهها از طریق پایکهای مخچهای میانی به مخچه میروند
صحیح است. Middle cerebellar peduncle مسیر آکسونهای Pontine nuclei به مخچه است.
نتیجهگیری نهایی
گزینهای که نادرست است، گزینه ۱ میباشد، زیرا انتقال اطلاعات تعادلی وظیفه Vestibular nuclei است، نه Pontine nuclei.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ ✅
همه هرنیاسیونهای مغزی زیر معمولا سبب مرگ میشوند، بجز:
۱) هرنیاسیون تونسیلهای مخچه
۲) هرنیاسیون سینگولا
۳) هرنیاسیون سنترال
۴) هرنیاسیون اُنکال
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 2
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید انواع هرنیاسیون مغزی (Brain herniations) و شدت بالینی آنها بررسی شود.
هرنیاسیونها به جابهجایی بافت مغز به مناطق دیگر ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه (Increased intracranial pressure) گفته میشود.
انواع مهم:
Tonsillar herniation / هرنیاسیون تونسیلهای مخچه → پایین رفتن مخچه به درون فورامن مگنوم، فشار بر ساقه مغز، مرگ سریع
Uncal herniation / هرنیاسیون اُنکال → فشار بر ساقه مغز و CN III، خطر مرگ بالا
Central herniation / هرنیاسیون مرکزی → فشار به ساقه مغز، تهدید حیات
Cingulate / هرنیاسیون سینگولا → جابهجایی زیر Cingulate gyrus به زیر Falx cerebri، معمولاً فشار ساقه مغز رخ نمیدهد و کمتر کشنده است
بررسی گزینهها
گزینه ۱: هرنیاسیون تونسیلهای مخچه
معمولا سبب مرگ میشود، صحیح است.
گزینه ۲: هرنیاسیون سینگولا (Cingulate)
معمولا سبب مرگ نمیشود، درست است به عنوان استثنا.
گزینه ۳: هرنیاسیون مرکزی (Central)
معمولا تهدید حیات است و سبب مرگ میشود، درست است.
گزینه ۴: هرنیاسیون اُنکال (Uncal)
معمولا خطر مرگ دارد، درست است.
نتیجهگیری نهایی
تنها نوع هرنیاسیونی که معمولاً سبب مرگ نمیشود، هرنیاسیون سینگولا است.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ (هرنیاسیون سینگولا) ✅
بیمار خانم ۵۰ ساله به علت سردرد و اختلال دید مراجعه مینماید. در معاینه مشکل دید در قسمتهای تمپورال میدان بینایی دو طرف وجود دارد. ضایعه کدام قسمت مطرح است؟
۱) گرفتاری ترکت بینایی
۲) اختلال در رادیاسیون بینایی
۳) گرفتاری لب اکسیپیتال
۴) گرفتاری ناحیه وسط کیاسما
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 4
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مسیر بینایی (Visual pathway) و ارتباط بخشهای مختلف آن با میدان دید را بررسی کنیم.
کیاسما اپتیک (Optic chiasm) → محل تقاطع الیاف بینایی از دو چشم است.
الیاف مدیال (Nasal fibers) → اطلاعات نیمه تمپورال میدان بینایی را منتقل میکنند و در کیاسما جلو و وسط از یک چشم عبور میکنند تا با چشم مقابل تقاطع کنند.
اختلال در وسط کیاسما → آسیب به الیاف مدیال هر دو چشم و منجر به Hemianopia تمپورال دو طرفه (Bitemporal hemianopia) میشود.
سایر نواحی:
Tract بینایی (Optic tract) → آسیب به نیمه بینایی طرف مقابل (Homonymous hemianopia)
Radiation بینایی (Optic radiation) → آسیب به قشر بینایی، Hemianopia با ویژگی فیلدهای بالایی یا پایینی
لب اکسیپیتال (Occipital lobe) → آسیب به قشر بینایی، Hemianopia همیکرانال با حفظ ماکولا
بررسی گزینهها
گزینه ۱: گرفتاری ترکت بینایی (Optic tract)
نادرست است. این آسیب Homonymous hemianopia ایجاد میکند، نه Bitemporal.
گزینه ۲: اختلال در رادیاسیون بینایی (Optic radiation)
نادرست است. Hemianopia نیمهای ایجاد میکند، اما دو طرف تمپورال نیست.
گزینه ۳: گرفتاری لب اکسیپیتال (Occipital lobe)
نادرست است. Hemianopia با ویژگی ماکولا و نیمه یک طرف ایجاد میکند، نه دو طرف تمپورال.
گزینه ۴: گرفتاری ناحیه وسط کیاسما (Middle optic chiasm)
صحیح است. آسیب به الیاف مدیال دو چشم سبب Bitemporal hemianopia میشود.
نتیجهگیری نهایی
با توجه به میدان بینایی تمپورال دو طرفه، ضایعه در وسط کیاسما اپتیک (Middle optic chiasm) مطرح است.
پاسخ صحیح: گزینه ۴ (گرفتاری ناحیه وسط کیاسما) ✅
جسم سلولی Upper Motor Neuron در کجا قرار دارد؟
Post Central gyrus (۱
Precentral gyrus (۲
Pre frontal Area (۳
Superior frontal gyrus (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 2
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید محل جسم سلولی نورون حرکتی فوقانی (Upper Motor Neuron / UMN) بررسی شود.
Upper Motor Neuron (UMN) → نورونی است که از قشر مخ به نورون حرکتی تحتانی (Lower Motor Neuron / LMN) در نخاع یا ساقه مغز میرود.
جسم سلولی UMN در Primary Motor Cortex / Precentral gyrus قرار دارد.
سایر نواحی:
Postcentral gyrus → قشر حسی اولیه (Primary somatosensory cortex)
Prefrontal area → تصمیمگیری، برنامهریزی و رفتارهای اجرایی
Superior frontal gyrus → بخشی از لوب فرونتال، نقش ثانویه در حرکات پیچیده و برنامهریزی حرکتی
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Postcentral gyrus
نادرست است. این ناحیه قشر حسی است، نورون حرکتی ندارد.
گزینه ۲: Precentral gyrus
صحیح است. محل اصلی UMN و کنترل حرکات ارادی است.
گزینه ۳: Prefrontal area
نادرست است. نقش برنامهریزی دارد اما UMN در آن نیست.
گزینه ۴: Superior frontal gyrus
نادرست است. بخشی از حرکات ثانویه و برنامهریزی، اما محل UMN اصلی نیست.
نتیجهگیری نهایی
جسم سلولی Upper Motor Neuron در Precentral gyrus (Primary Motor Cortex) قرار دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ (Precentral gyrus) ✅
کدام یک از اعصاب مغزی زیر دارای ریشه نخاعی هم است؟
۱) زوج نهم مغزی
۲) زوج دهم مغزی
۳) زوج یازدهم مغزی
۴) زوج دوازدهم مغزی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 3
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید بررسی کنیم کدام عصب مغزی (Cranial nerve) علاوه بر ریشه مغزی، دارای ریشه نخاعی (Spinal root) نیز میباشد.
Cranial nerve XI (Accessory / زوج یازدهم)
دارای دو ریشه است:
Cranial root → از ساقه مغز خارج میشود و با CN X ترکیب میشود.
Spinal root → از نخاع گردنی (C1–C5) بالا میآید و به عضلات Trapezius و Sternocleidomastoid میرود.
سایر اعصاب:
Cranial nerve IX (Glossopharyngeal) → فقط ریشه مغزی، حسی و حرکتی
Cranial nerve X (Vagus) → فقط ریشه مغزی، حرکتی و پاراسمپاتیک
Cranial nerve XII (Hypoglossal) → فقط ریشه مغزی، حرکتی زبان
بررسی گزینهها
گزینه ۱: زوج نهم مغزی (Glossopharyngeal)
نادرست است. ریشه نخاعی ندارد.
گزینه ۲: زوج دهم مغزی (Vagus)
نادرست است. ریشه نخاعی ندارد.
گزینه ۳: زوج یازدهم مغزی (Accessory)
صحیح است. دارای ریشه نخاعی و مغزی میباشد.
گزینه ۴: زوج دوازدهم مغزی (Hypoglossal)
نادرست است. ریشه نخاعی ندارد.
نتیجهگیری نهایی
تنها عصبی که دارای ریشه نخاعی و مغزی است، زوج یازدهم (Accessory nerve) میباشد.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (زوج یازدهم مغزی) ✅
عصب دهی ماهیچههای حنجره مربوط به کدام عصب مغزی است؟
۱) زوج نهم
۲) زوج هفتم
۳) زوج دهم
۴) زوج پنجم
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 3
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید عصبدهی عضلات حنجره (Laryngeal muscles innervation) و اعصاب مرتبط بررسی شود.
Cranial nerve X (Vagus / زوج دهم)
شاخه اصلی: Recurrent laryngeal nerve → بیشتر عضلات حنجره را عصبدهی میکند.
شاخه فوقانی: Superior laryngeal nerve → عصبدهی به عضله Cricothyroid و حس حنجره
سایر اعصاب:
Cranial nerve IX (Glossopharyngeal) → عمدتاً حنجره را عصبدهی نمیکند، حس حلق و حنجره فوقانی
Cranial nerve VII (Facial) → عصبدهی به عضلات صورت، لبها و دهان، حنجره نه
Cranial nerve V (Trigeminal) → عصبدهی حرکتی به عضلات جونده، حنجره نه
بررسی گزینهها
گزینه ۱: زوج نهم (Glossopharyngeal)
نادرست است. بیشتر حس و برخی عضلات حلق، نه حنجره.
گزینه ۲: زوج هفتم (Facial)
نادرست است. عصب عضلات صورت است.
گزینه ۳: زوج دهم (Vagus)
صحیح است. مسئول عصبدهی عضلات حنجره، از جمله Recurrent و Superior laryngeal nerve.
گزینه ۴: زوج پنجم (Trigeminal)
نادرست است. عصبدهی عضلات جونده است، حنجره را نه.
نتیجهگیری نهایی
عصبدهی عضلات حنجره توسط زوج دهم مغزی (Vagus nerve) انجام میشود.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (زوج دهم) ✅
عصب زوج نهم مغزی از تمامی هستههای زیر مبدأ میگیرد، بجز:
۱) Pontine
Solitary (۲
۳) Inferior Salivatory
Ambiguous (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 1
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید بررسی کنیم که زوج نهم مغزی (Glossopharyngeal nerve / CN IX) از کدام هستهها (Nuclei) منشأ میگیرد.
Glossopharyngeal nerve دارای سه نوع فیبر است:
حرکتی (Motor fibers) → از Nucleus ambiguus میآید و عضلات حلق و بلع را عصبدهی میکند.
حسی و چشایی (Special sensory / Taste) → از Solitary nucleus میآید و حس چشایی 1/3 خلفی زبان را منتقل میکند.
پاراسمپاتیک (Preganglionic parasympathetic fibers) → از Inferior salivatory nucleus میآید و به Parotid gland میرود.
نکته مهم: Pontine nucleus مربوط به Facial nerve و برخی مسیرهای حسی و حرکتی پل مغزی است و ربطی به CN IX ندارد.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Pontine
نادرست است. CN IX از این هسته مبدأ نمیگیرد.
گزینه ۲: Solitary
صحیح است. فیبرهای حسی و چشایی از این هسته میآیند.
گزینه ۳: Inferior Salivatory
صحیح است. فیبرهای پاراسمپاتیک برای غده پاروتید از این هسته میآیند.
گزینه ۴: Ambiguous
صحیح است. فیبرهای حرکتی برای عضلات حلق از این هسته میآیند.
نتیجهگیری نهایی
تنها هستهای که زوج نهم مغزی از آن منشأ نمیگیرد، Pontine nucleus است.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (Pontine) ✅
همه راههای عصبی زیر از Midbrain عبور میکنند، بجز:
Cortico Spinal (۱
Cortico Pontine (۲
Dorsal Spino Cerebellar (۳
Dentato Thalamic (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۳
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مسیرهای عصبی و عبور آنها از مغز میانی (Midbrain / Mesencephalon) بررسی شود.
Corticospinal tract → مسیر حرکتی از قشر مخ به نخاع، از Internal capsule → Midbrain → Pons → Medulla → Spinal cord عبور میکند.
Corticopontine tract → مسیر حرکتی از قشر مخ به Pontine nuclei، از Midbrain عبور میکند.
Dentatothalamic tract → مسیر مخچه به تالاموس، از Superior cerebellar peduncle → Decussation → Midbrain → Thalamus عبور میکند.
Dorsal Spinocerebellar tract → مسیر حس عمقی و پروپریوسپشن از نخاع به مخچه، از Midbrain عبور نمیکند. این مسیر از Dorsal horn → Clarke’s nucleus → Inferior cerebellar peduncle → Cerebellum میرود.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Corticospinal
صحیح است. از Midbrain عبور میکند.
گزینه ۲: Corticopontine
صحیح است. از Midbrain عبور میکند.
گزینه ۳: Dorsal Spinocerebellar
نادرست است. از Midbrain عبور نمیکند، وارد مخچه از طریق Inferior cerebellar peduncle میشود.
گزینه ۴: Dentatothalamic
صحیح است. از Midbrain عبور میکند.
نتیجهگیری نهایی
تنها مسیری که از Midbrain عبور نمیکند، Dorsal Spinocerebellar tract است.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (Dorsal Spinocerebellar) ✅
همه حالات زیر در ضایعه عصب Facial دیده میشود، بجز:
۱) فلج عضلات حالت دهنده صورت
۲) بیحسی گونه
۳) اختلال چشایی 2/3 پیشین (قدامی) زیان
۴) Hyperacusis
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۲
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید بررسی شود که ضایعه عصب هفتم مغزی (Facial nerve / CN VII) چه علائمی ایجاد میکند.
Facial nerve دارای فیبرهای زیر است:
حرکتی (Motor fibers) → عصبدهی به عضلات حالتدهنده صورت (Facial expression muscles)
حسی ویژه (Special sensory) → چشایی ۲/۳ قدامی زبان
پاراسمپاتیک (Parasympathetic fibers) → غدد اشکی و بزاقی
حسی عمومی (General sensory) → بخش کمی از پوست گوش و ناحیه پشت گوش
سایر عوارض ضایعه CN VII:
Hyperacusis → به دلیل آسیب به Stapedius muscle
فلج عضلات صورت → به دلیل آسیب به فیبرهای حرکتی
اختلال چشایی ۲/۳ پیشین زبان → به دلیل آسیب به فیبرهای چشایی
نکته مهم: بیحسی گونه (Facial numbness) → عمدتاً مربوط به عصب پنجم مغزی (Trigeminal nerve / CN V) است، نه CN VII.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: فلج عضلات حالت دهنده صورت
صحیح است. ضایعه CN VII باعث فلج عضلات صورت میشود.
گزینه ۲: بیحسی گونه
نادرست است. این علامت مربوط به CN V است، نه CN VII.
گزینه ۳: اختلال چشایی ۲/۳ پیشین زبان
صحیح است. CN VII مسئول چشایی قسمت قدامی زبان است.
گزینه ۴: Hyperacusis
صحیح است. آسیب به Stapedius muscle باعث حساسیت به صدا میشود.
نتیجهگیری نهایی
تنها علامتی که در ضایعه Facial nerve دیده نمیشود، بیحسی گونه است.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ (بیحسی گونه) ✅
نورون اول راه بویایی در کجا قرار دارد؟
۱) مخاط بینی
Olfactory Tract (۲
Olfactory Bulb (۳
Stria Olfactory (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۱
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مسیر بویایی (Olfactory pathway) و محل قرارگیری نورون اول (First-order neuron) بررسی شود.
نورون اول بویایی (First-order neuron / Olfactory receptor neuron)
جسم سلولی آن در مخاط بویایی بینی (Olfactory epithelium / مخاط بینی) قرار دارد.
دندریت نورون با حسگرهای بویایی تماس دارد و آکسون آن به Olfactory bulb میرود.
سایر ساختارها:
Olfactory bulb → محل سیناپس نورون اول با Mitral و Tufted cells (نورون دوم)
Olfactory tract → مسیر انتقال اطلاعات از Olfactory bulb به قشر بویایی
Stria olfactoria → مسیرهای منشعب از Olfactory bulb به قشرهای مختلف بویایی
بررسی گزینهها
گزینه ۱: مخاط بینی (Olfactory epithelium)
صحیح است. محل جسم سلولی نورون اول است.
گزینه ۲: Olfactory tract
نادرست است. مسیر انتقال نورون دوم است.
گزینه ۳: Olfactory bulb
نادرست است. محل سیناپس نورون اول با نورون دوم است.
گزینه ۴: Stria olfactory
نادرست است. مسیرهای منشعب بعد از Olfactory bulb هستند.
نتیجهگیری نهایی
جسم سلولی نورون اول راه بویایی در مخاط بینی (Olfactory epithelium) قرار دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (مخاط بینی) ✅
در مورد Trapezoid Body همه موارد زیر صحیح است، بجز:
۱) در حد فاصل بین سمت بازیلاروتگمنتال پل قرار دارد.
۲) مربوط به راههای متقاطع و غیرمتقاطع شنوایی است.
۳) حاوی نورونهای راه شنوایی است.
۴) در قسمت وستیبولار گوش داخلی قرار دارد.
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۴
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید Trapezoid Body و نقش آن در مسیرهای شنوایی (Auditory pathway) بررسی شود.
Trapezoid Body / جسم ذوزنقهای:
در پایه پل مغزی (Ventral pons / Pontine tegmentum) قرار دارد، بین Basilar و Tegmental regions.
وظیفه اصلی: انتقال و تقاطع الیاف شنوایی از Cochlear nuclei به هستههای Superior olivary complex (متقاطع و غیرمتقاطع).
حاوی نورونهای شنوایی (Auditory neurons) است.
نکته مهم: Trapezoid Body هیچ ارتباط مستقیم با Vestibular apparatus / گوش داخلی و بخش وستیبولار ندارد. مسیر وستیبولار از Vestibular nuclei در پل و مغز میانی عبور میکند.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: در حد فاصل بین سمت بازیلار و تگمنتال پل قرار دارد
صحیح است. محل آن در Ventral pons است.
گزینه ۲: مربوط به راههای متقاطع و غیرمتقاطع شنوایی است
صحیح است. نقش اصلی آن در عبور و تقاطع سیگنالهای شنوایی است.
گزینه ۳: حاوی نورونهای راه شنوایی است
صحیح است. نورونهای Cochlear nuclei از این ناحیه عبور میکنند.
گزینه ۴: در قسمت وستیبولار گوش داخلی قرار دارد
نادرست است. Trapezoid Body در گوش داخلی نیست و با سیستم وستیبولار مستقیم ارتباط ندارد.
نتیجهگیری نهایی
گزینهای که نادرست است، گزینه ۴ میباشد.
پاسخ صحیح: گزینه ۴ (در قسمت وستیبولار گوش داخلی قرار دارد) ✅
در مورد راه Reticulospinal همه موارد زیر درست است، بجز:
۱) جزء راههای خارج هرمیاست.
۲) از ساقه مغزی مبدا میگیرد.
۳) بخشی از راههای ارادی حرکتی است.
۴) اثر مهاری و تحریکی بر نورونهای نخاع دارد.
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۳
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید راه Reticulospinal و نقش آن در سیستم حرکتی بررسی شود.
Reticulospinal tract:
یک راه خارج هرمی (Extrapyramidal pathway) است و از Reticular formation در ساقه مغزی منشأ میگیرد.
نقش اصلی: تنظیم تونوس عضلانی، حرکات وضعیتی و رفلکسهای حرکتی، کنترل حرکات غیرارادی و خودکار بدن.
دارای اثرات مهاری و تحریکی بر نورونهای نخاعی (Alpha و Gamma motor neurons) میباشد.
نکته مهم: Reticulospinal tract بخشی از راههای ارادی مستقیم نیست. کنترل حرکات ارادی عمدتاً توسط Corticospinal tract و Corticobulbar tract انجام میشود.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: جزء راههای خارج هرمی است
صحیح است. Reticulospinal خارج هرمی است.
گزینه ۲: از ساقه مغزی مبدا میگیرد
صحیح است. منشأ آن Reticular formation در ساقه مغز است.
گزینه ۳: بخشی از راههای ارادی حرکتی است
نادرست است. مسیر Reticulospinal عمدتاً غیرارادی و خودکار است، نه ارادی مستقیم.
گزینه ۴: اثر مهاری و تحریکی بر نورونهای نخاع دارد
صحیح است. روی نورونهای حرکتی نخاع اثر دارد.
نتیجهگیری نهایی
گزینهای که نادرست است، گزینه ۳ میباشد.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (بخشی از راههای ارادی حرکتی است) ✅
همه اعصاب زیر از هسته Ambiguous مبدا میگیرند، بجز:
۱) زوج هفتم مغزی (زوج ۷ مغزی)
۲) زوج نهم مغزی (زوج ۹ مغزی)
۳) زوج دهم مغزی (زوج ۱۰ مغزی)
۴) زوج یازدهم مغزی (زوج ۱۱ مغزی)
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۱
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید بررسی شود که کدام اعصاب مغزی (Cranial nerves) از هسته Ambiguous (Nucleus ambiguus) منشأ میگیرند.
Nucleus ambiguus → هستهای در ساقه مغز (Medulla) که فیبرهای حرکتی (Motor fibers) اعصاب حلقی و حنجرهای را تأمین میکند.
اعصابی که از این هسته میآیند:
Cranial nerve IX (Glossopharyngeal / زوج نهم) → عصبدهی عضلات حلق و بلع
Cranial nerve X (Vagus / زوج دهم) → عصبدهی عضلات حنجره و حلق
Cranial nerve XI (Accessory / زوج یازدهم) → بخشی از شاخه مغزی آن از Ambiguous میآید و عضلات حلق را عصبدهی میکند
نکته مهم: Cranial nerve VII (Facial / زوج هفتم) → منشأ حرکتی آن از Facial motor nucleus است و با Nucleus ambiguus ارتباط ندارد.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: زوج هفتم مغزی (Facial)
نادرست است. منشأ حرکتی آن Facial motor nucleus است.
گزینه ۲: زوج نهم مغزی (Glossopharyngeal)
صحیح است. از Nucleus ambiguus منشأ میگیرد.
گزینه ۳: زوج دهم مغزی (Vagus)
صحیح است. از Nucleus ambiguus منشأ میگیرد.
گزینه ۴: زوج یازدهم مغزی (Accessory)
صحیح است. شاخه مغزی آن از Nucleus ambiguus منشأ میگیرد.
نتیجهگیری نهایی
تنها عصبی که از Nucleus ambiguus منشأ نمیگیرد، زوج هفتم مغزی (Facial nerve) است.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (زوج هفتم مغزی) ✅
تمامی هستههای زیر در Midbrain است، بجز:
Substantia Nigra (۱
Red Nucleus (۲
Occulomotor (۳
Abducent (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 4
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مغز میانی (Midbrain / Mesencephalon) و هستههای مربوط به آن بررسی شود.
Midbrain شامل هستههای مهم زیر است:
Substantia Nigra → هسته دوپامینرژیک در قاعده مغز میانی، نقش در حرکت و سیستم پاداش
Red Nucleus → هسته حرکتی در تگمنتوم، نقش در حرکت اندامها و مسیر Rubrospinal
Oculomotor nucleus (III) → هسته حرکتی برای حرکات چشم
سایر هستهها:
Abducent nucleus (VI) → در پل (Pons / Brainstem) قرار دارد و مسئول حرکت lateral چشم است.
نکته مهم: بنابراین Abducent nucleus خارج از Midbrain و در پل است.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Substantia Nigra
صحیح است. در Midbrain قرار دارد.
گزینه ۲: Red Nucleus
صحیح است. در Midbrain قرار دارد.
گزینه ۳: Oculomotor nucleus
صحیح است. در Midbrain قرار دارد.
گزینه ۴: Abducent nucleus
نادرست است. در پل قرار دارد و مربوط به Midbrain نیست.
نتیجهگیری نهایی
تنها هستهای که در Midbrain نیست، Abducent nucleus است.
پاسخ صحیح: گزینه ۴ (Abducent nucleus) ✅
انتهای نخاع در برابر کدام مهره زیر است؟
T12 (1
T10 (2
L2 (3
L4 (4
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 2 🤔. چرا گزینه 2؟ پاسخ گزینه ۳. نظر شما چیست؟
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید سطح انتهایی نخاع (Conus medullaris / انتهای Medullary cord) در ستون فقرات بررسی شود.
Conus medullaris:
انتهای واقعی نخاع است و شامل پایانههای نورونهای حرکتی و حسی نخاعی میباشد.
در بزرگسالان، معمولاً در سطح مهره L1 تا L2 قرار دارد.
پس از آن، رشتههای Cauda equina ادامه مییابند که به اعصاب نخاعی پایینتر میروند.
نکته مهم:
T10 و T12 → سطح بالاتری هستند و Conus medullaris در آنها نیست.
L4 → پایینتر از محل معمول Conus medullaris است و مربوط به Cauda equina میباشد.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: T12
نادرست است. کمی بالاتر از سطح معمول Conus medullaris است.
گزینه ۲: T10
نادرست است. خیلی بالاتر از محل انتهایی نخاع است.
گزینه ۳: L2
صحیح است. Conus medullaris معمولاً در سطح L1–L2 قرار دارد.
گزینه ۴: L4
نادرست است. پایینتر و مربوط به Cauda equina است.
نتیجهگیری نهایی
انتهای نخاع در بزرگسالان معمولاً در سطح L2 مهره قرار دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (L2) ✅
همه عبارات زیر در مورد قشر مخچه صحیح است، بجز:
۱) از سه لایه نورونی تشکیل شده است.
۲) مسیرهای آوران (Afferent) به قشر از نوع تحریکی است.
۳) مسیرهای وابران (Efferent) از قشر نوع مهاری است.
۴) الیاف Climbing با سلولهای لایه گرانولار سيناپس میکنند.
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه ۴
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید ساختار قشر مخچه (Cerebellar cortex / Cortex cerebelli) و نوع ارتباطات نورونی آن بررسی شود.
Cerebellar cortex شامل سه لایه است:
Molecular layer → شامل دندریت سلولهای Purkinje و الیاف افقی
Purkinje layer → شامل جسم سلولی سلولهای Purkinje
Granular layer → شامل سلولهای گرانولار و دندریتهای آنها
ارتباطات قشر مخچه:
Afferent fibers (الیاف آوران) → شامل Mossy fibers و Climbing fibers هستند و همگی تحریکی (Excitatory) عمل میکنند.
Efferent fibers (الیاف وابران) → سلولهای Purkinje هستند و مهاری (Inhibitory / GABAergic) به هستههای عمیق مخچه میفرستند.
نکته مهم:
Climbing fibers با سلولهای Purkinje سیناپس میکنند، نه سلولهای گرانولار.
سلولهای گرانولار توسط Mossy fibers تحریک میشوند و دندریت آنها به Molecular layer میرود.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: از سه لایه نورونی تشکیل شده است
صحیح است. Molecular، Purkinje و Granular layers.
گزینه ۲: مسیرهای آوران به قشر از نوع تحریکی است
صحیح است. Mossy و Climbing fibers تحریکی هستند.
گزینه ۳: مسیرهای وابران از قشر نوع مهاری است
صحیح است. سلولهای Purkinje مهاری هستند.
گزینه ۴: الیاف Climbing با سلولهای لایه گرانولار سیناپس میکنند
نادرست است. Climbing fibers با سلولهای Purkinje سیناپس میکنند، نه سلولهای گرانولار.
نتیجهگیری نهایی
گزینهای که نادرست است، گزینه ۴ میباشد.
پاسخ صحیح: گزینه ۴ (Climbing fibers با سلولهای لایه گرانولار سیناپس میکنند) ✅
در ضایعه عصب Occulomotor تمام حالات زیر مشاهده میشود، بجز:
۱) گشادی مردمک
۲) افتادگی پلک
۳) استرابیسم داخلى (Medial Strabism)
۴) دوبینی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 3
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید عصب حرکتی چشم (Oculomotor nerve / CN III) و علائم ضایعه آن بررسی شود.
Oculomotor nerve وظایف حرکتی و پاراسمپاتیک دارد:
حرکتی (Motor fibers) → عصبدهی به اکثر عضلات چشم به جز Lateral rectus و Superior oblique
پاراسمپاتیک (Parasympathetic fibers) → کنترل مردمک (Pupillary constriction) و عدسی (Accommodation)
علائم ضایعه CN III:
گشادی مردمک (Mydriasis) → به دلیل اختلال فیبرهای پاراسمپاتیک
افتادگی پلک (Ptosis) → به دلیل ضعف عضله Levator palpebrae superioris
استرابیسم → چشم تمایل دارد به خارج و پایین باشد، زیرا عضلات Lateral rectus (CN VI) و Superior oblique (CN IV) بدون مهار میمانند
دوبینی (Diplopia) → به دلیل ضعف عضلات چشم
نکته مهم: Medial strabism در ضایعه CN III دیده نمیشود، بلکه چشم به سمت خارج (Exotropia) متمایل میشود.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: گشادی مردمک
صحیح است. از علائم کلاسیک ضایعه CN III است.
گزینه ۲: افتادگی پلک
صحیح است. ضعف عضله Levator palpebrae superioris باعث Ptosis میشود.
گزینه ۳: استرابیسم داخلی (Medial Strabism)
نادرست است. چشم به خارج متمایل میشود (Exotropia)، نه به داخل.
گزینه ۴: دوبینی
صحیح است. به دلیل ضعف هماهنگی عضلات چشم ایجاد میشود.
نتیجهگیری نهایی
تنها علامتی که در ضایعه CN III مشاهده نمیشود، استرابیسم داخلی (Medial strabism) است.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (استرابیسم داخلی) ✅
کدام هسته یا هستههای زیر در مسیر راه Efferent مخچه جدید (Neocerebellum) قرار دارد؟
۱) هستههای vestibular
۲) هستههای Pontine
۳) هستههای Dentate
۴) هسته Globus
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ پاسخ سنجش پزشکی گزینه 2، اما…
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مسیر Efferent مخچه جدید (Neocerebellum / Cerebrocerebellum) و هستههای مرتبط با آن بررسی شود.
Neocerebellum (Cerebrocerebellum):
مسئول برنامهریزی حرکات دقیق و هماهنگی حرکتی اندامهاست.
مسیر آوران (Afferent) از Cerebral cortex از طریق Pontine nuclei / هستههای پونتین به قشر مخچه میرود.
مسیر وابران (Efferent) از Dentate nucleus / هسته دندانهای به Thalamus و سپس به قشر حرکتی مغز.
نکته مهم:
Vestibular nuclei → مرتبط با مخچه قدیم (Archicerebellum / Vestibulocerebellum)
Pontine nuclei → مسیر آوران به Neocerebellum و نقش کلیدی در Efferent pathway به صورت واسطه
Globus nuclei → مرتبط با Basal ganglia، نه مسیر مستقیم مخچه
بررسی گزینهها
گزینه ۱: هستههای vestibular
نادرست است. مرتبط با مخچه قدیم و تعادل، نه مستقیم با Neocerebellum.
گزینه ۲: هستههای Pontine
صحیح است. مسیر آوران و نقش کلیدی در انتقال اطلاعات به Neocerebellum دارند.
گزینه ۳: هستههای Dentate
صحیح است. هسته اصلی Efferent Neocerebellum است.
گزینه ۴: هسته Globus
نادرست است. مربوط به Basal ganglia است و مسیر Efferent Neocerebellum نیست.
نتیجهگیری نهایی
هستههای مرتبط با مسیر Efferent Neocerebellum شامل Pontine nuclei و Dentate nucleus هستند.
پاسخ صحیح: حال به نظر شما پاسخ گزینه ۲ است یا ۳ یا هر دو؟ ✅
Corpus Callosum در بالا مجاور کدام عضو زیر است؟
Fornix (۱
Cingulate gyrus (۲
Septum Pellucidum (۳
Prefrontal (۴
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 2
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید موقعیت Corpus Callosum و روابط آن با ساختارهای اطراف بررسی شود.
Corpus Callosum:
بزرگترین الیاف ارتباطی (Commissural fibers) بین دو نیمکره مغز است.
بخش فوقانی آن روبه پایین به Cingulate gyrus و بخش پایینی به Fornix و Septum pellucidum نزدیک است.
در نمای جانبی و داخلی نیمکرهها، Cingulate gyrus دقیقاً بالای Corpus Callosum قرار دارد و بخشی از Limbic system محسوب میشود.
نکته مهم:
Fornix → زیر Corpus Callosum و بخشی از مسیرهای هیپوکامپی
Septum pellucidum → بین دو بطن جانبی و زیر Corpus Callosum
Prefrontal cortex → جلوی Corpus Callosum، ولی بالا و مجاور آن نیست
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Fornix
نادرست است. زیر Corpus Callosum قرار دارد.
گزینه ۲: Cingulate gyrus
صحیح است. دقیقاً بالای Corpus Callosum قرار دارد.
گزینه ۳: Septum pellucidum
نادرست است. در زیر Corpus Callosum و بین دو بطن جانبی قرار دارد.
گزینه ۴: Prefrontal
نادرست است. جلوتر است و بالای Corpus Callosum نیست.
نتیجهگیری نهایی
Corpus Callosum در بالا مجاور Cingulate gyrus است.
پاسخ صحیح: گزینه ۲ (Cingulate gyrus) ✅
Apraxia، در اثر ضایعه کدام بخش زیر ایجاد میشود؟
Primary Motor Area (1
Orbital Cortex (2
Premotor Area (3
4) Superior Temporal gyrus
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 3
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید مفهوم Apraxia و ناحیههای حرکتی مغز بررسی شود.
Apraxia:
اختلال در اجرای حرکات هدفمند و پیچیده بدون ضعف عضلانی یا اختلال حسی.
بیمار قادر به انجام حرکات آموخته شده مانند بستن دکمه یا استفاده از ابزار نیست، حتی اگر قدرت عضلانی و حس طبیعی باشد.
Premotor Area / ناحیه حرکتی مقدماتی:
در لب فرونتال (Frontal lobe)، جلوی Primary Motor Area قرار دارد.
مسئول برنامهریزی و آمادهسازی حرکات هدفمند و انتقال برنامه حرکتی به Primary Motor Area است.
ضایعه این ناحیه → Apraxia ایجاد میکند.
نکته مهم:
Primary Motor Area → اجرای حرکات، ضایعه باعث ضعف یا فلج میشود، نه Apraxia
Orbital Cortex → مرتبط با تصمیمگیری و رفتار
Superior Temporal gyrus → مرتبط با شنوایی و درک زبان
بررسی گزینهها
گزینه ۱: Primary Motor Area
نادرست است. ضایعه باعث ضعف حرکتی یا فلج میشود، نه Apraxia.
گزینه ۲: Orbital Cortex
نادرست است. بیشتر مربوط به رفتار و تصمیمگیری است.
گزینه ۳: Premotor Area
صحیح است. ضایعه این ناحیه باعث Apraxia میشود.
گزینه ۴: Superior Temporal gyrus
نادرست است. بیشتر مربوط به شنوایی و پردازش زبان است.
نتیجهگیری نهایی
Apraxia عمدتاً ناشی از ضایعه Premotor Area است.
پاسخ صحیح: گزینه ۳ (Premotor Area) ✅
بیمار خانم ۷۰ ساله ای با سابقه فشار خون بالا میباشد. به طور ناگهانی دچار اختلال تعادل میشود. در معاینه کاهش رفلکس gag در طرف راست و انحراف اوولا به سمت مقابل و علایم سندرم هورنر راست و کاهش حس درد و حرارت در اندامهای سمت چپ وجود دارد. گرفتاری کدام شریان مطرح است؟
۱) شریان ورتبرال راست
۲) شریان مغزی خلفی چپ
۳) شریان مخچه ای تحتانی چپ
۴) شریان مخچه ای فوقانی راست
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
پاسخ پرسش ⇦ گزینه 1
پاسخ تشریحی:
توضیح بر اساس کلیدواژهها
برای پاسخ به این سؤال باید سندرم والِنبرگ (Wallenberg syndrome / Lateral medullary syndrome) و شریانهای مربوط به ساقه مغز بررسی شود.
سندرم والنبرگ:
ناشی از انسداد شریان خلفی مغز یا شریان مخچه تحتانی خلفی (PICA / Posterior Inferior Cerebellar Artery) یا شاخه ورتبرال است.
درگیری Lateral medulla باعث ترکیبی از علائم حسی، حرکتی و اتونومیک میشود.
علائم کلیدی بیمار:
کاهش رفلکس gag در طرف راست و انحراف اوولا به سمت مقابل → درگیری Nucleus ambiguus / CN IX-X در Lateral medulla راست
سندرم هورنر راست → آسیب به راه سمپاتیک جانبی (Sympathetic tract)
کاهش حس درد و حرارت در اندامهای سمت چپ → درگیری Spinothalamic tract در طرف راست
اختلال تعادل → درگیری Vestibular nuclei
نکته مهم:
ترکیب علائم بالا کلاسیک Lateral medullary syndrome سمت راست است.
شریان غالب که ساقه مغز خلفی و PICA را تغذیه میکند، Sharian vertebral راست است.
بررسی گزینهها
گزینه ۱: شریان ورتبرال راست
صحیح است. انسداد آن باعث Lateral medullary syndrome راست میشود.
گزینه ۲: شریان مغزی خلفی چپ
نادرست است. بیشتر لوب اکسپیتال و تالاموس را تغذیه میکند.
گزینه ۳: شریان مخچهای تحتانی چپ (PICA چپ)
نادرست است. درگیری سمت چپ باعث علائم Contralateral میشود، نه راست.
گزینه ۴: شریان مخچهای فوقانی راست (SCA)
نادرست است. بیشتر مخچه فوقانی و ساقه مغز فوقانی را تأمین میکند، علائم بیمار کلاسیک Lateral medulla نیست.
نتیجهگیری نهایی
علائم بیمار با انسداد شریان ورتبرال راست و Lateral medullary syndrome سمت راست مطابقت دارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۱ (شریان ورتبرال راست) ✅

برای مشاهده «بخشی از کتاب الکترونیکی نوروآناتومی» کلیک کنید.
📘 پرسشهای چند گزینهای علوم اعصاب شامل تمامی مباحث نوروآناتومی
- ناشر: موسسه آموزشی تألیفی ارشدان
- تعداد صفحات: ۸۴ صفحه
- شامل: تمامی سوالات دکتری علوم اعصاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۰
- مباحث: بهطور کامل مربوط به نوروآناتومی
- پاسخها: همراه با پاسخ کلیدی
🚀 با ما همراه شوید!
تازهترین مطالب و آموزشهای مغز و اعصاب را از دست ندهید. با فالو کردن کانال تلگرام، از ما حمایت کنید!
