دعای مطالعه [ نمایش ]
بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
اَللّهُمَّ اَخْرِجْنى مِنْ ظُلُماتِ الْوَهْمِ
خدایا مرا بیرون آور از تاریکىهاى وهم،
وَ اَکْرِمْنى بِنُورِ الْفَهْمِ
و به نور فهم گرامى ام بدار،
اَللّهُمَّ افْتَحْ عَلَیْنا اَبْوابَ رَحْمَتِکَ
خدایا درهاى رحمتت را به روى ما بگشا،
وَانْشُرْ عَلَیْنا خَزائِنَ عُلُومِکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
و خزانههاى علومت را بر ما باز کن به امید رحمتت اى مهربانترین مهربانان.
» پلی نوروپاتی‌ها
» » پلی‌نوروپاتی‌های آندوکرین (Endocrine Polyneuropathies)
پلی‌نوروپاتی‌های آندوکرین
پلی‌نوروپاتی محیطی (Peripheral Polyneuropathy) یکی از پیامدهای مهم درگیری سیستم عصبی در بیماری‌های آندوکرین (Endocrine Disorders) است. در این دسته از بیماری‌ها، اختلالات هورمونی می‌توانند باعث آسیب مستقیم یا غیرمستقیم به اعصاب محیطی (Peripheral Nerves) شوند. برخی از بیماری‌های شایع آندوکرین که با پلی‌نوروپاتی همراه هستند عبارتند از:
۱. دیابت (Diabetes Mellitus)
شایع‌ترین بیماری آندوکرین که با پلی‌نوروپاتی محیطی همراه است، دیابت می‌باشد. در این بیماری، افزایش مزمن قند خون باعث آسیب به رشته‌های عصبی محیطی می‌شود که معمولاً با الگوی قرینه، دیستال، پیشرونده و به‌صورت حسی-حرکتی بروز می‌کند. این حالت تحت عنوان نوروپاتی دیابتی (Diabetic Neuropathy) شناخته می‌شود و یکی از شایع‌ترین عوارض مزمن دیابت است.
۲. اختلالات تیروئید (Thyroid Disorders)
چه در کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism) و چه در پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism) ممکن است اشکال مختلفی از نوروپاتی محیطی مشاهده شود. در کم‌کاری تیروئید، کاهش متابولیسم سلولی می‌تواند منجر به کندی هدایت عصبی و در مواردی سندروم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome) شود. همچنین، ضعف عضلانی و اختلالات حسی ممکن است در بیماران با پرکاری شدید نیز دیده شود.
۳. آکرومگالی (Acromegaly)
در این بیماری، افزایش مزمن هورمون رشد (GH: Growth Hormone) باعث ضخیم شدن بافت‌های نرم، به‌ویژه در ناحیه مچ دست شده و می‌تواند موجب فشار روی عصب مدیان (Median Nerve) و بروز سندروم تونل کارپال گردد. این سندرم شایع‌ترین تظاهر نوروپاتی محیطی در بیماران مبتلا به آکرومگالی است.
توجه مهم
در بیماری‌های تیروئیدی و آکرومگالی، اگرچه نوروپاتی منتشر دیده نمی‌شود، اما ممکن است اختلالات فشاری عصب محیطی (Compression Neuropathies) مانند سندروم تونل کارپال رخ دهد که باید به آن توجه ویژه داشت.
در ادامه، جدول خلاصه‌ای از پلی‌نوروپاتی‌های مرتبط با بیماری‌های آندوکرین ارائه می‌شود:
| بیماری آندوکرین | نوع درگیری عصبی | ویژگی بالینی برجسته | مکانیسم احتمالی |
|---|---|---|---|
| دیابت (Diabetes Mellitus) | پلی‌نوروپاتی حسی-حرکتی قرینه | نوروپاتی دیستال با الگوی دستکش-جورابی، درد و گزگز | سمیت متابولیک ناشی از قند بالا |
| کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism) | نوروپاتی محیطی ± سندروم تونل کارپال | کندی رفلکس‌ها، بی‌حسی، گزگز، ضعف | کاهش متابولیسم بافت عصبی، احتباس مایع |
| پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism) | گاهی نوروپاتی خفیف | ضعف عضلانی پروگزیمال، لرزش | تحریک‌پذیری عصبی بالا |
| آکرومگالی (Acromegaly) | سندروم تونل کارپال (فشار روی عصب مدیان) | درد و گزگز شبانه در انگشتان اول تا سوم | ضخیم شدن بافت‌های نرم و فشار بر اعصاب محیطی |
پرسش‌هایی درباره پلی‌نوروپاتی‌های آندوکرین
پلی‌نوروپاتی محیطی از عوارض کدامیک از بیماری‌های
متابولیک زیر نمی‌باشد؟
(پرانترنی شهریور ۹۷ – قطب ۵ کشوری [دانشگاه شیراز])
الف) هیپوتیروئیدی
ب) دیابت
ج) نارسایی آدرنال
د) آکرومگالی
کلیک کنید تا پاسخ پرسش نمایش داده شود
» پاسخ: گزینه ج
پاسخ تشریحی:
پلی‌نوروپاتی محیطی (Peripheral Polyneuropathy) به آسیب یا اختلال عملکرد اعصاب محیطی گفته می‌شود که معمولاً به‌صورت ضعف، بی‌حسی، پارستزی (گزگز و مورمور)، و درگیری قرینه اندام‌های انتهایی (الگوی دستکش-جوراب) تظاهر می‌یابد. علل متابولیک یکی از شایع‌ترین علل پلی‌نوروپاتی هستند.
کلیدواژه‌ها در این سؤال شامل:
-
پلی‌نوروپاتی محیطی
-
بیماری‌های متابولیک
-
هیپوتیروئیدی، دیابت، نارسایی آدرنال، آکرومگالی
اکنون به بررسی هر گزینه می‌پردازیم:
الف) هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism):
از علل شناخته‌شده پلی‌نوروپاتی است. بیماران ممکن است دچار نوروپاتی حسی-حرکتی، سردی اندام‌ها، و کندی رفلکس‌ها شوند.
✅ این گزینه درست است و می‌تواند باعث پلی‌نوروپاتی شود.
ب) دیابت (Diabetes Mellitus):
شایع‌ترین علت متابولیک پلی‌نوروپاتی در سطح دنیا است. دیابت باعث نوروپاتی دیستال قرینه، نوروپاتی اتونوم، و انواع دیگر می‌شود.
✅ این گزینه درست است و از مهم‌ترین علل پلی‌نوروپاتی است.
ج) نارسایی آدرنال (Adrenal insufficiency):
در این بیماری، اختلال در تولید کورتیزول و گاهی آلدوسترون وجود دارد. گرچه این وضعیت می‌تواند باعث ضعف و خستگی شود، اما باعث پلی‌نوروپاتی نمی‌شود. هیچ شواهد قوی‌ای وجود ندارد که نارسایی آدرنال منجر به آسیب مستقیم اعصاب محیطی شود.
❌ این گزینه نادرست است و علت پلی‌نوروپاتی نیست.
د) آکرومگالی (Acromegaly):
در اثر افزایش هورمون رشد (GH) ایجاد می‌شود. بیماران ممکن است دچار نوروپاتی محیطی، به‌ویژه درگیری عصب مدیان (سندروم تونل کارپ) و نوروپاتی‌های دیگر شوند.
✅ این گزینه درست است و می‌تواند باعث نوروپاتی شود.
نتیجه‌گیری و پاسخ گزینه‌ای
در بین بیماری‌های متابولیک ذکرشده، تنها نارسایی آدرنال نیست که با پلی‌نوروپاتی همراه باشد.
✅ پاسخ صحیح: گزینه ج (نارسایی آدرنال)
»» تمامی کتاب
