مسیر قدامی جانبی
این مسیر Anterolaterl (AL) نامیده می‌شود.
حس‌های زیر از این سیستم منتقل می‌شوند:
- درد؛
- حرارت؛
- لمس و فشار خام یعنی آنهایی که لوکالیزاسیون ضعیفی دارند؛
- قلقلک و خارش؛
- حس‌های جنسی.
وجود سه نورون در مسیر AL
در این مسیر فیبرها از طریق مسیر لیساور وارد نخاع می‌شوند و مثل مسیر DCML اینجا هم سه نورون وجود دارد:
نورون درجه اول
از مسیر لیساور وارد شاخ خلفی نخاع شده و در یکی از تیغه‌های ۱، ۴، ۵ و ۶ در شاخ خلفی ختم می‌شوند.
نورون درجه دوم
از یکی از این تیغه‌ها شروع شده و در نخاع تقاطع می‌کنند و سپس به سمت تالاموس می‌رود. به این مسیر اسپاینوتالامیک هم گفته می‌شود.
اسپاینوتالامیک دو فرم دارد:
- مسیر نخاعی تالاموسی قدامی که لمس و فشار خام را منتقل می‌کند؛
- مسیر نخاعی تالاموسی طرفی یا جانبی که درد و حرارت را منتقل می‌کند.
محل خاتمه نورون درجه دوم در تالاموس یکی در هسته‌های VPL یعنی جزئی از کمپلکس شکمی قاعده‌ای و دیگری در هسته‌های داخل تیغه‌ای تالاموس عنوان شده است.
نورون درجه سوم
از تالاموس شروع و همراه با الیاف مسیر DCML به سمت قشر مغز می‌روند و برخلاف مسیر DCML شاخه‌ای به اینسولا می‌دهند.
انتقال حس‌های صورت: حس درد و حرارت و لامسهٔ صورت از طریق عصب شماره V انتقال پیدا می‌کند. این هسته دارای سه قسمت حسی و یک قسمت حرکتی می‌باشد. هسته مزانسفالیک عصب V که عمدتاً در مزانسفال است حس وضعیت سر و صورت را انتقال می‌دهد. هسته اصلی آن در پل مغزی است و لمس سر و صورت را انتقال و هسته بصل النخاعی آن درد و حرارت را انتقال می‌دهد. انتقال حس‌ها از طریق عصب V به تالاموس به هسته VPN می‌رسند و به قشر مغز (آدمک حسی) می‌روند.
تفاوت مسیر DCML و AL
- DCML از فیبرهای عصبی بزرگ و میلین‌دار با سرعت ۳۰ تا ۱۱۰ متر بر ثانیه ولی AL از فیبرهای کوچک‌تر با سرعت ۸ تا ۴۰ متر بر ثانیه تشکیل شده است؛
- در DCML درجه بالایی از جهت‌گیری فضایی فیبرها نسبت به نقطه شروع وجود دارد که در AL کمتر است؛
- درجه‌بندی شدت‌ها در AL دقت کمتری در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد نسبت به DCML دارد؛
- AL قابلیتی دارد که DCML ندارد و آن توان انتقال طیف وسیع از مدالیته‌های حسی می‌باشد.
