شناخت آگونیست های دوپامین؛ آنچه درمان می‌کنند و اثرات جانبی آنها

آگونیست های دوپامین داروهای تجویزی هستند که می توانند به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروها برای درمان انواع بیماری ها که در نتیجه از دست دادن دوپامین هستند استفاده شوند.

پژوهش نشان می‌دهد که دو گروه اصلی گیرنده های دوپامین، D1 و D2 وجود دارد که زیر گروه هایی در زیر آنها وجود دارد که مسئول بسیاری از اثرات رفتاری، هورمونی و عضلانی در بدن ما هستند.

گروه D1 شامل گیرنده‌های D1 و D5 و گروه D2 شامل D2، D3 و D4 می‌باشد.

هر کدام در نواحی مختلف بدن ما یافت می شوند و مسئول اعمال مهمی از نحوه حرکت تا نحوه یادگیری ما هستند. کمبود دوپامین در سلول‌های ما به طرق منفی بر بدن ما تأثیر می‌گذارد.

آگونیست‌های دوپامین به گروه D1 و D2 گیرنده‌های دوپامین در مغز متصل می‌شوند و اثرات انتقال‌دهنده عصبی را کپی می‌کنند تا اختلالات ناشی از سطوح پایین را بهبود بخشند.

آگونیست‌های دوپامین چگونه کار می‌کنند؟

آنها بیشتر به دلیل اثراتشان بر اختلالات مرتبط با حرکت و هورمون تجویز می شوند.

آنها می توانند سایر مشکلات مرتبط مانند اختلالات خواب، درد و نگرانی های عاطفی را که همزمان با برخی شرایط مرتبط با دوپامین ایجاد می شوند، بهبود بخشند.

این داروها به اندازه داروهای لوودوپا که برای بیماری پارکینسون استفاده می‌شوند قوی نیستند، اما عوارض جانبی شدیدتر و کنترل‌نشده‌ای مرتبط با حرکت، به نام دیسکینزی، همراه با استفاده طولانی‌مدت از لوودوپا را ندارند.

آگونیست های دوپامین جدیدتر برای درمان زودهنگام بیماری پارکینسون مفید هستند.

درک این نکته مهم است که تأثیرگذاری بر عملکرد گیرنده های دوپامین (بالا یا پایین) می تواند اثرات خوب و بد ایجاد کند. این داروها دارای خطرات جدی از جمله مشکلات کنترل تکانه و اعتیاد هستند.

آگونیست‌های رایج دوپامین چیست و چه چیزی را درمان می کنند؟

دو دسته اصلی از داروهای DA وجود دارد، ارگولین (ergoline) و غیر ارگولین (non-ergoline).

نسل اول از نوع ارگولین هستند و امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرند، زیرا خطرات جدی مرتبط با قلب و ریه در ارتباط با استفاده از آنها وجود دارد. این عمدتا به این دلیل است که داروهای قدیمی به گیرنده های دوپامین موجود در بدن متصل می شوند و انتخابی نیستند.

نمونه‌هایی از ارگولین DA

بروموکریپتین (Bromocriptine) (پارلودل). بروموکریپتین که برای درمان بیماری پارکینسون و شرایط هورمونی مرتبط با دوپامین مانند هیپرپرولاکتینمی و شرایط مرتبط تأیید شده است، یک داروی نسخه‌ای است که به صورت قرص یا کپسول در دسترس است و در دو نسخه عمومی و مارک موجود است. امروزه به ندرت از آن استفاده می شود.

کابرگولین (Cabergoline). این داروی تجویزی به عنوان یک قرص برای درمان هایپرپرولاکتینمی، وضعیتی که در آن سطوح بالایی از هورمون پرولاکتین توسط غده هیپوفیز تولید می شود، در دسترس است. افزایش سطح پرولاکتین می تواند در چرخه قاعدگی، تخمک گذاری و تولید شیر زنان اختلال ایجاد کند. در مردان، می تواند باعث مشکلات تولید مثل و جنسی شود.

نمونه‌هایی از DA غیر ارگولین

این داروهای جدیدتر به گیرنده های دوپامین اختصاصی تری متصل می شوند و عوارض جانبی قلبی و ریوی کمتری دارند.

آپومورفین (Apomorphine) (اپوکین). یک داروی تزریقی کوتاه اثر که برای تسکین سریع علائم ناگهانی پارکینسون استفاده می شود، آپومورفین در عرض ۱۰ دقیقه اثر می گذارد و اثرات آن حدود یک ساعت طول می کشد. برخی از عوارض جانبی بسیار جدی و تداخلات دارویی با این دارو وجود دارد. با پزشک یا داروساز خود در مورد اقدامات احتیاطی که باید هنگام مصرف این دارو از آنها آگاه باشید صحبت کنید.

پرامیپکسول (Pramipexole) (Mirapex). این یک داروی نسخه ای است که به شکل قرص در نسخه های مارک و ژنریک موجود است. فرم های کوتاه و طولانی اثر برای درمان علائم بیماری پارکینسون (PD)، یک بیماری دژنراتیو مزمن که در آن سلول های دوپامین به آرامی می میرند و باعث اختلالات مربوط به حرکت و خلق و خو می شوند، استفاده می شود. پرامیپکسول به بهبود علائم مرتبط با حرکت کمک می کند و به ویژه در بیماران کمتر از ۶۰ سال برای کند کردن پیشرفت علائم مفید است. نسخه کوتاه بازیگری نیز برای درمان علائم سندرم پای بیقرار استفاده می شود.

روپینیرول (Ropinirole) (Requip). این یک داروی نسخه ای است که در دو نوع مارک و نسخه عمومی در قالب قرص موجود است. این دارو به دو صورت کوتاه و طولانی در دسترس است و برای درمان علائم PD و سندرم پاهای بیقرار استفاده می شود، وضعیتی که در آن میل به حرکت مداوم پاها، حتی در هنگام استراحت وجود دارد. این می تواند خواب را مختل کند و باعث خستگی در طول روز شود.

روتیگوتین (Rotigotine) (Neupro). روتیگوتین یک داروی تجویزی یک بار در روز که به عنوان یک چسب ترانس درمال با چندین قدرت موجود است، برای درمان علائم بیماری پارکینسون و سندرم پای بیقرار استفاده می شود.

آیا آگونیست‌های دوپامین، عوارض جانبی دارند؟

عوارض جانبی داروهای DA می تواند بسته به دارو (ارگولین در مقابل غیر ارگولین)، دوز، مدت زمان استفاده از دارو و ویژگی های فردی متفاوت باشد.

عوارض جانبی ممکن است خفیف بوده و پس از چند روز از بین بروند یا ممکن است آنقدر مهم باشند که نیاز به تغییر دوز یا قطع دارو داشته باشند. داروهای DA در صورتی که به طور ناگهانی قطع شوند می توانند باعث علائم ترک یا بدتر شدن وضعیت شوند.

این لیست کاملی از عوارض جانبی نیست. از داروساز یا پزشک خود در مورد نگرانی های خاص مربوط به داروی خود بپرسید.

خطرات داروهای آگونیست دوپامین چیست؟

داروهای آگونیست دوپامین، به ویژه داروهای نسل قدیمی، خطرات جدی دارند. خطرات بر اساس دارو، دوز و واکنش های فردی متفاوت است.

اگر سابقه مشکلات قلبی یا فشار خون، بیماری کلیوی یا کبدی، و روان پریشی یا سایر مشکلات سلامت روان دارید، پزشک ممکن است در مورد فواید در مقابل خطرات داروهای DA برای بیماری شما صحبت کند.

اینها برخی از خطرات مرتبط با داروهای DA هستند. این لیست کاملی از خطرات احتمالی نیست. هر گونه نگرانی خاصی که در مورد داروی خود دارید با پزشک خود در میان بگذارید.

• حمله قلبی. علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، حالت تهوع و تعریق.
• سکته. علائمی مانند بی حسی بازو یا پا، تکلم نامفهوم، فلج، از دست دادن تعادل و گیجی.
• سندرم ترک. علائمی از کاهش یا قطع ناگهانی دوزهای آگونیست دوپامین گزارش شده است. این بیماری می تواند باعث یک بیماری جدی به نام سندرم بدخیم شود (علائم شامل تب بالا، سفتی، از دست دادن هوشیاری و نارسایی کلیه). همچنین می تواند باعث اضطراب شدید، افسردگی و مشکلات خواب و خلق و خو شود. مهم است که به طور ناگهانی دوز این داروها را قطع یا کاهش ندهید. در صورت داشتن عوارض جانبی یا سایر مشکلات دارو، پزشک به آرامی دوز را کاهش می دهد.
• افزایش سندرم پای بیقرار. علائم اولیه صبح و اثرات بازگشتی ممکن است.
• رفتار اجباری. قمار اجباری، پرخوری، خرید، رابطه جنسی و سایر رفتارها ممکن است شروع یا بدتر شود. اگر متوجه تغییرات رفتاری در خود یا یکی از عزیزانتان شدید، با پزشک خود صحبت کنید. از پزشک خود در مورد این خطر و آنچه باید بدانید بپرسید.
• توهمات. انواع مختلفی از توهمات حسی (بصری، صوتی، بویایی و چشایی) که می توانند شدید و آزاردهنده باشند ممکن است رخ دهند.
• فشار خون پایین. علائمی مانند غش و سرگیجه هنگام ایستادن از حالت نشسته یا دراز کشیدن (افت فشار خون ارتواستاتیک).
• خواب آلودگی ناگهانی. این علامت می تواند خطرناک باشد. تا زمانی که به دارو عادت نکنید، مراقب فعالیت هایی باشید که نیاز به هوشیاری دارند، مانند رانندگی. از مصرف الکل یا سایر موادی که باعث افزایش خواب آلودگی می شود خودداری کنید.
• مشکلات با وضعیت بدن. برخی از داروهای DA مانند پرامیپکسول می توانند باعث ایجاد ناهنجاری در وضعیت بدن شما شوند (خم شدن، خم شدن).
• فیبروز. زخم بافت در ریه ها، قلب یا معده همراه با علائمی مانند تنگی نفس، سرفه، درد قفسه سینه، تورم پاها، کاهش وزن و خستگی ممکن است رخ دهد.
• افزایش روان پریشی. این داروها ممکن است شرایط و علائم سلامت روان را بدتر کنند.
• زوال عضلات (رابدومیولیز). علائم می تواند شامل ادرار تیره، ضعف عضلانی، درد و تب باشد.

نکته و ایده

آگونیست‌های دوپامین دسته وسیعی از داروها هستند که از عملکرد دوپامین در بدن برای تسکین علائم مربوط به سطوح پایین دوپامین تقلید می‌کنند. آنها اغلب برای درمان بیماری پارکینسون و سندرم پای بیقرار استفاده می شوند، اما برای شرایط دیگر نیز تجویز می شوند.

عوارض جانبی آگونیست های دوپامین می تواند جدی باشد و شامل رفتارهای اجباری یا خطرناک باشد. بدتر شدن علائم بیماری با استفاده طولانی مدت امکان پذیر است.

پزشک خطرات در مقابل فواید داروهای آگونیست دوپامین را مورد بحث قرار می دهد و شما را در حین مصرف دارو برای عوارض جانبی تحت نظر خواهد داشت.

از داروساز خود در مورد تداخلات دارویی با نسخه، داروهای بدون نسخه، مکمل ها و داروهای DA سوال کنید.

مهم است که هر گونه نگرانی در مورد وضعیت و داروهای خود را به طور منظم با پزشک خود در میان بگذارید. بدون مشورت با پزشک خود، مصرف هیچ دارویی را ناگهانی قطع نکنید.