دمانس: مشکل فراموش شده؛ افزایش شیوع زوال عقل یک فوریت جهانی

خلاء حافظه

بالا رفتن شیوع دمانس یا زوال عقل یک فوریت جهانی است.

این مشکل نیاز به تحقیقات بیشتر، تدارکات بهتر برای مراقبت‌های بلندمدت و تغییر در رفتار فردی می‌باشد.

از میان تمام مشکلاتی که جهان با آن مواجه است، به نظر می‌رسد که شیوع در حال افزایش زوال عقل فوریت کمتری دارد. دلیلی که پشت آن نهفته است این است مبتلایان به این بیماری طول عمر بیشتری دارند؛ این بیماری با سرعت عفونت های ویروسی پیشروی نمی کند، بلکه به سختی منجر به ایجاد تغییرات جمعیتی می گردد؛ و از این رو تاثیرات کلی آن تا رسیدن زمان آینده مشهود نخواهد بود. در عین حال واقعیت یک چیز بسیار متفاوت‌تری می‌باشد. همان طور که گزارشات ویژه ما در هفته حاضر نشان می‌دهند، زوال عقل هم اکنون یک مسئله اورژانس جهانی است. حتی اکنون تعداد بیشتری از مردم با این بیماری زندگی می‌کنند که به صورت فرد به فرد نیز قابل شناسایی نمی‌باشند. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد و هیچ اجتماعی نیز وجود ندارد که شیوه های مناسبی را برای تامین و پرداخت هزینه‌های مراقبتی مورد نیاز مبتلایان به این بیماری به کار ببندد.

“دمانس” یا زوال عقل یک اصطلاح فراگیر برای طیف وسیعی از اختلالاتی است که دارای علت های گوناگونی می باشد و شایع ترین آن ها بیماری آلزایمر با حدود ۸۰-۶۰% مورد است. این بیماری معمولاً با فراموشی و از دست دادن جزئی عملکرد شناختی آغاز می گردد. اما با پیشرفت آن، افراد توانایی مراقبت از خودشان را از دست می دهند. بسیاری از این افراد پیش از مرگ نیاز به مراقبت شبانه روزی دارند. این بیماری فقط افراد سالمند را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد، بلکه فقط احتمال بیشتری وجود دارد که سالمندان به آن مبتلا بشوند – امید به زندگی جهانی در یک قرن گذشته از ۳۰ سال بالاتر نرفته و اکنون ۷۰ سال و در کشورهای ثروتمند نیز ۸۰ سال می باشد. با توجه به برخی برآوردها، ۱.۷% از افراد ۶۵ تا ۶۹ سال به زوال عقل مبتلا هستند و ریسک ابتلای به این بیماری نیز هر پنج سال به دو برابر می رسد. هم اکنون حدود ۵۰ میلیون نفر در سرتاسر جهان به این بیماری دچار هستند و انتظار می رود که این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۸۲ میلیون نفر و تا سال ۲۰۵۰ به ۱۵۰ میلیون نفر برسد. اکثر موارد جدید ابتلا مربوط به کشورهای در حال توسعه هستند که جمعیت‌شان در حال افزایش و رو به پیری می رود.

مشکلاتی که این ارقام از سرتاسر جهان نشان می‌دهند، بیشتر مربوط به کشورهایی است که جمعیت آن مسن‌تر هستند و علی‌الخصوص چنین مشکلاتی در زمان قرنطینه بیشتر حس می شود – مشکلات مربوط به مراقبت از مبتلایان به زوال عقل در خانه های خودشان و تعداد زیادی از افرادی که در مراکز مراقبتی نگهداری می‌شوند. با کوچک‌تر شدن خانواده‌ها، فرزندان مجرد و نوه‌ها برای کنار آمدن با افراد قدیمی‌نر خانواده سخت تلاش می‌کنند. در حال حاضر مراقبت از بیماران مبتلا به زوال عقل به طور غیرمستقیم تاثیر زیادی بر روی بهداشت و سلامت عمومی گذاشته است. پیش از آغاز همه‌گیری، بیش از یک چهارم از تخت های بیمارستان های انگلستان توسط بیماران مبتلا به زوال عقل اشغال شده بود. جای دیگری برای آن‌ها وجود نداشت که بروند.

البته تمامی خبرها بد نیستند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که در ۳۰ سال گذشته رفتارهایی مانند سیگار کشیدن کمتر، ورزش بیشتر و کاهش وزن، ریسک زوال عقل را در میان سالمندان کشورهای غربی کاهش داده است. همچنین سازمان غذا و داروی آمریکا این قول را داده است که تا مارس ۲۰۲۱ به اولین دارویی که گفته می‌شود باعث کاهش اختلال شناختی در بیماران مبتلا به آلزایمر می‌شود مجوز بدهد. با این حال به نظر می‌رسد که ریسک زوال عقل همچنان در اکثر نقاط جهان رو به افزایش است و هرگونه درمان‌های جدیدی که برای آینده پیش‌بینی می‌شود تنها برای برخی از بیماران و تا حدودی مفید خواهد بود.

از این رو دولت‌ها باید اقداماتی را به منظور کاهش آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی ناشی از شیوع رو به رشد بیماری زوال عقل تدارک ببینند. اولین قدم یادآوری فوریت و اورژانسی بودن این مشکل است که از چند سال پیش وعده یافتن درمان برای آن داده شده است – به عنوان مثال در سال ۲۰۱۳ هنگامی که دیوید کامرون نخست وزیر انگلستان در ریاست دوره ای g8 خود جلسه ای را با عنوان “اجلاس دمانس” تشکیل داد که قول تامین بودجه تحقیقاتی برای یافتن درمان کنترل کننده بیماری تا سال ۲۰۲۵ را می داد. در عوض، این بودجه برای مطالعه بر روی زوال عقل بسیار کمتر از بودجه های اختصاص داده شده برای سرطان یا بیماری های مرتبط با عروق کرونری قلب می باشد. و از آن جا که همه گیری مانع از انجام آزمایشات بالینی و تحقیقات شده و منابع موجود در سایر مناطق را نیز محدود کرده بود، از این رو مشکل زوال عقل همچنان به همان صورت باقی‌مانده است.

دولت ها همچنین باید به مشکل مراقبت طولانی‌مدت از افراد مبتلا به زوال عقل نیز بیندیشند. سوالی که در اغلب مواقع مطرح می‌شود مربوط به پرداخت هزینه های این مراقبت هاست. طرح بیمه اجباری برای مراقبت های بهداشتی بلندمدت در ژاپن، تمامی افراد ۶۵-۴۰ سال را ملزم به پرداخت حق بیمه می کند که به نظر جالب می‌رسد؛ چون که از تاوان پس دادن جوانان جلوگیری می‌کند. اما این به معنی خودکفایی مالی نمی‌باشد. همچنان بار سنگینی بر روی دوش افراد دیگر و مالیات دهندگان قرار خواهد داشت.

 و حتی یک سوال بنیادی تر نیز در مقایسه با این سوال که چه کسی هزینه‌های مراقبتی را پرداخت می کند وجود دارد و آن سوال این است که: چه کسی این کار را خواهد کرد؟ چه کسی این کار را با انسانیت و بزرگی انجام خواهد و این یک مسئله بسیار مهمی است که باید مدنظر قرار بگیرد. تکنولوژی می‌تواند به کاهش این بار سنگین کمک کند – استفاده از فناوری نظارت از راه دور به افراد این امکان را می دهد که این مراقبت ها را از خانه خودشان انجام بدهند و حتی در آینده نیز ممکن است روبات هایی به منظور انجام کارهای اساسی این افراد ساخته شود. با این حال مراقبت از افراد مبتلا به زوال عقل نیاز به انسان های واقعی دارد. این شغل معمولاً افرادی را دربر می گیرد که نیاز به مهارت چندانی ندارند و اغلب حقوق پایینی نیز دریافت می کنند. در حقیقت برای این کار نیاز به یک صبر عظیم در کنار همدلی و مهربانی وجود دارد. این شغل باید پاداش بالایی را داشته باشد و بیشتر به آن توجه شود، حتی اگر هزینه ها را نیز بالا ببرد. در کشورهایی مانند ژاپن و انگلستان، یک کمبود شدید برای نیروهای مراقبتی وجود دارد و این باعث شده است که مهاجرت برای افرادی که تمایل به انجام این کار هستند و توانایی آن را نیز دارند آسان تر شود.

در نهایت، شواهد نشان می دهند که زوال عقل در ۴۰% موارد می تواند با تغییر رفتار در مراحل اولیه زندگی به تاخیر بیفتد یا از آن پیشگیری شود. مشکل این است که کمپین های بهداشت عمومی دارای سابقه خوبی نیستند و تا به حال هیچ اقدامی را برای سخت‌ترین موقعیت زندگی افراد انجام نداده اند – سالمندی. تا به حال درمانی وجود نداشته، تامین مالی ناکافی بوده و تنها یک پیام مکارانه از طرف بهداشت همگانی وجود داشته است: شاید همین امر برای ناامید ساختن شما کافی باشد. در هر حال پیدا کردن راه حل درمانی برای زوال عقل نیز همانند کشف خود بیماری ممکن است ده ها سال به طول بینجامد. این یکی از دلایل دیگری است که باید هرچه زودتر به این مشکل پرداخته شود.