«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: جغرافیا ۳
رشته: ادبیات و علوم انسانی
تعداد صفحه: ۳
ساعت شروع: ۱۰ صبح
تاریخ امتحان: ۱۳۹۷/۱۰/۱۶
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی دانش‌آموزان بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۳۹۷
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
۱) درست یا نادرست بودن جملات زیر را مشخص کنید. (۱)
الف) در شهرها نوگرایی و تغییرات اجتماعی کمتر است.
ب) وندالیسم شهری منجر به بالا رفتن اعتیاد در شهرها می‌شود.
ج) در کشور ایران از دیرباز در برخی شهرها مانند اصفهان، یزد و کاشان فرهنگ استفاده از دوچرخه رایج بوده است.
د) هر منطقه زمانی، یک قاچ یا یک ساعت است و یک نصف النهار مرکزی دارد.
الف) نادرست (ص ۶)
ب) نادرست (ص ۲۵)
ج) درست (ص ۶۹)
د) درست (ص ۷۴)
۲) عبارت‌های زیر را با کلمات مناسب کامل کنید. (۱)
الف) در برنامه‌ریزی شهری باید به سه رکن اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و …………………….. توجه کرد.
ب) سرانه، عبارت است از تقسیم …………………….. بر جمعیت.
ج) دلایل انحراف و پیچ وخم راه‌ها ممکن است موانع طبیعی یا عوامل …………………….. باشد.
د) تعیین موقعیت جغرافیایی و ارتفاع مکان‌ها به کمک گیرنده …………………….. امکان‌پذیر است.
الف) محیط‌زیست (ص ۲۳)
ب) مساحت (ص ۳۰)
ج) انسانی (ص ۵۹)
د) جی پی اس (GPS) (ص ۷۷)
۳) گزینه درست را انتخاب کنید. (۱)
الف) در کدام یک از کشورهای زیر، بیش از یک میلیارد نفر روستانشین هستند؟
۱) چین و هند
۲) سومالی و اندونزی
۳) چین و پاکستان
۴) هند و اندونزی
گزینه ۱- چین و هند (ص ۱۶)
ب) کدام یک از پدیده‌های جغرافیایی زیر، بر حمل و نقل تأثیر مستقیم دارد؟
۱) ناهمواری‌ها
۲) پوشش گیاهی
۳) آب و هوا
۴) شیب زمین
گزینه ۳- آب و هوا (ص ۶۲)
ج) با اجرای کدام روش‌ها می‌توان به تقویت پوشش گیاهی و نفوذ آب باران در یک حوزه کمک کرد؟
۱) آبخیزداری
۲) سازه‌ای
۳) هیدرولوژی
۴) سدهای ذخیره‌ای
گزینه ۱- آبخیزداری (ص ۱۰۵)
د) گستره کدام مخاطره طبیعی از نظر طول و عرض بسیار کمتر از زمین‌لرزه است؟
۱) سونامی
۲) سیل
۳) خشک‌سالی
۴) زمین لغزش
گزینه ۴- زمین لغزش (ص ۱۰۷)
۴) به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید. (۳/۵)
الف) در چه شهرهایی مسکن کافی و مناسب وجود ندارد؟
تمرکز زیاد جمعیت – مهاجرت (ص ۲۴)
ب) مدیران شهری چگونه می‌توانند در مقابله با آسیب‌های اجتماعی در شهرها، مفید واقع شوند؟
با آموزش عمومی – برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای شهروندان (ص ۲۵)
ج) انتقال گاز بین کدام کشورها از طریق خطوط لوله در ایران منبع درآمد برای کشور محسوب می‌شود؟
ترکمنستان به افغانستان (ص ۵۸)
د) هر شبکه از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود، آن‌ها را نام ببرید.
مسیرها (خطوطی که بین مکان‌ها قرار گرفته‌اند) و گره‌ها (نقاطی که به وسیله مسیرها به هم مربوط می‌شوند) (ص ۶۰)
هـ) در چه صورت احداث راه، آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر است؟
هرچه میزان انحراف یا پیچ و خم‌ها کمتر باشد. (ص ۶۰)
و) حفاری غیر مجاز و دستکاری خطوط لوله حمل نفت و گاز، توسط ساکنان روستاهای مجاور، چه پیامدهایی دارد؟
زیر را با خطر انفجار و سوختگی شدید روبه‌رو می‌شوند. (ص ۶۴)
ز) کدام مناطق جهان در مقابل خشک‌سالی‌ها حساس‌تر و آسیب‌پذیرترند؟
خشک و نیمه‌خشک جهان (بیابانی و نیمه‌بیابانی) (ص ۹۸)
۵) با توجه به مراحل کار در سامانه اطلاعات جغرافیایی، جدول زیر را کامل کنید. (۰/۵)
| الف | پردازش | ب |
الف) ورودی ب) خروجی (ص ۳۹)
۶) سه مورد از علل عدم موفقیت اصلاحات ارضی در ایران را بنویسید. (۰/۷۵)
تقسیم نادرست زمین، عدم حمایت دولت از کشاورزان، توجه به صنایع مونتاژ، واردات کالا از کشورهای خارجی (ص ۲۰)
۷) از کلمات داده شده برای پاسخ دادن به سوالات زیر استفاده کنید. (یک کلمه اضافی است) (۱)
حمل و نقل ریلی – آلمان – حمل و نقل جاده‌ای – ایتالیا – حمل و نقل آبی
الف) برای رفتن به مکان‌های دورافتاده یا مناطق روستایی از این شیوه حمل و نقل استفاده می‌شود.
ب) از کشورهای تولیدکننده عمده قطارهای تندرو در اروپا است.
ج) برای مسافت‌های متوسط و نسبتاً طولانی این شیوه حمل و نقل مناسب است.
د) مقرون به صرفه‌ترین و ارزان‌ترین روش برای جابه‌جایی کالاهای حجیم و بزرگ در مسافت‌های طولانی می‌باشد.
الف) حمل و نقل جاده‌ای (ص ۴۵)
ب) آلمان (ص ۴۹)
ج) حمل و نقل ریلی (ص ۴۸)
د) حمل و نقل آبی (ص ۵۲)
۸) مثال زیر، گویای چه نوع حمل و نقلی است؟ دلایل استفاده از این شیوه در حمل کالا را بنویسید. (۰/۷۵)
بردن کالا به وسیله کامیون به محل کانتینرها ← حمل با قطار به سمت بندر ← حرکت با کشتی به بندر مقصد ← انتقال به کشتی‌ها و شناورهای کوچک ← توزیع
حمل و نقل چند وجهی (چند منظوره) / بتوان زمان و هزینه حمل و نقل را کاهش داد. (ص ۶۵)
۹) با توجه به موضوع ساعت هماهنگ جهانی به سؤالات زیر پاسخ دهید. (۱/۵)
الف) خط روزگردان یا خط بین المللی زمان به چه معناست؟
خط فرضی روزگردان، نصف النهار ۱۸۰ درجه‌ای است که در امتداد نصف النهار مبدا در آن سوی کره زمین است. (ص ۷۵)
ب) به چه علت خط روزگردان در برخی از نقاط کره جغرافیایی انحراف پیدا کرده است؟
تا از مشکلات تقویمی در مکان‌های مختلف کشورها یا جزایری که خط از آن‌ها عبور می‌کند جلوگیری شود. (ص ۷۵)
ج) چرا ساکنان مناطق شرقی طلوع و غروب خورشید را زودتر از مناطق غربی می‌بینند؟
با توجه به حرکت زمین از غرب به شرق (ص ۷۳)
۱۰) صفحات زمین در امتداد خطوط گسل به سه شکل جابه‌جا می‌شوند، آن‌ها را نام ببرید. (۰/۷۵)
صفحات یا از هم دور می‌شوند (واگرا)، یا به هم نزدیک می‌شوند (همگرا)، یا در کنار هم می‌لغزند. (امتداد لغز یا برشی) (ص ۸۳)
۱۱) چه عاملی سبب چین‌خوردگی و شکستگی‌های فراوان در سرزمین ایران شده است؟ (۰/۷۵)
همگرایی صفحات عربستان و اقیانوس هند – اوراسیا (ص ۸۸)
۱۲) در ارتباط با زمین‌لرزه به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید: (۰/۷۵)
الف) به ناحیه‌ای از سطح زمین که روی کانون زلزله قرار دارد چه گفته می‌شود؟
ب) برای اندازه‌گیری میزان تخریب ناشی از یک زمین‌لرزه (شدت) از چه مقیاسی استفاده می‌شود؟
ج) ایران در کدام کمربند زمین‌لرزه قرار دارد؟
الف) مرکز سطحی زمین‌لرزه (ص ۸۳)
ب) مرکالی (ص ۸۴)
ج) آلپ – هیمالیا (ص ۸۸)
۱۳) به کدام زمین‌ها، دشت سیلابی می‌گویند؟ (۰/۷۵)
زمین‌های پست و هموار مجاور رود که در زمان طغیان رود از آب پوشیده می‌شود. (ص ۸۹)
۱۴) سه مورد از مهم‌ترین عوامل مؤثر در ایجاد زمین لغزش را نام ببرید. (۰/۷۵)
بارش سنگین – ذوب برف – زمین‌لرزه – فوران‌های آتشفشانی – فعالیت‌های انسانی روی دامنه‌ها – زیربری رودخانه‌ها (ذکر سه مورد) (ص ۹۴-۹۵)
۱۵) از مهم‌ترین پیامدهای زیان‌بار خشک‌سالی برای موجودات زنده، سه مورد را نام ببرید. (۰/۷۵)
کاهش یا از بین رفتن محصولات کشاورزی و بروز قحطی و گرسنگی – مهاجرت ساکنان مناطقی که دچار خشک‌سالی می‌شوند به سایر مکان‌ها و تخلیه شدن روستاها – از بین رفتن گیاهان و جانوران یا مهاجرت برخی گونه‌ها – کاهش ذخایر آب‌های سطحی و زیرزمینی یا خشک شدن آن‌ها – افزایش ریزگردها و حرکت آن‌ها به سمت سکونتگاه‌ها (ذکر سه مورد) (ص ۹۹)
۱۶) سه مورد از نشانه‌های وقوع زلزله را نام ببرید. (۰/۷۵)
۱- کاهش لرزش‌های کوچک زمین در راستای گسل‌ها
۲- تغییر در آب‌های زیرزمینی
۳- بررسی تغییر اندازه فاصله بین شکستگی‌های پوسته زمین (ص ۱۰۰-۱۰۱)
۱۷) سه مورد از مهم‌ترین فعالیت‌های انسان که سبب افزایش خسارات سیل می‌شود را نام ببرید. (۰/۷۵)
توسعه سکونتگاه‌ها و ساخت و ساز در حریم سیل‌گیر رودخانه‌ها – فعالیت نابخردانه انسان در از بین بردن پوشش گیاهی – تغییر کاربری اراضی به طور نامناسب – دخل و تصرف در بستر و حریم رودخانه‌ها و دشت‌های سیلابی (ذکر سه مورد) (ص ۱۰۴)
۱۸) در ارتباط با مدیریت مخاطرات طبیعی به سوالات زیر پاسخ دهید: (۱)
الف) در زمان وقوع زلزله، کدام ساختمان‌ها کمتر آسیب می‌بینند و تلفات انسانی خیلی کمتری به بار می‌آورند؟
ساختمان‌هایی که بر اساس اصول مهندسی ساخته می‌شوند. (ص ۱۰۱)
ب) مهم‌ترین عامل تهدیدکننده بخش کشاورزی در کشور ایران کدام است؟
خشک‌سالی (ص ۱۰۸)
ج) دو مورد از مهم‌ترین روش‌های سازه‌ای در مهار سیل را نام ببرید.
اصلاح بسترهای رودخانه‌ها، ایجاد کانال‌های انحرافی، ایجاد دیواره‌های مهارکننده و پایدارکننده و احداث سدهای ذخیره‌ای یا تنظیمی (هدایت و اصلاح شیب آبراهه‌ها) (ص ۱۰۸)
۱۹) دو مورد از مهم‌ترین راهکارها در مدیریت خشک‌سالی را نام ببرید. (۱)
صرفه‌جویی در مصرف آب و پرهیز از مصرف بی‌رویه آب‌های سطحی و زیرزمینی
افزایش بهره‌وری آبیاری در کشاورزی و استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار
پرهیز از کشت محصولاتی که به آب زیاد نیاز دارند و کاشت گیاهان مقاوم به خشکی و محصولاتی که به آب کمتری نیاز دارند.
جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب باران به روش‌های مختلف
تغذیه مصنوعی سفره‌های زیرزمینی
مدیریت آبخیزداری، حفاظت از مراتع و پوشش گیاهی و کنترل فرسایش خاک
مدیریت فاضلاب‌ها و پساب‌ها و استفاده مجدد از آب (دو مورد هر کدام ۰/۵) (ص ۱۰۹)
۲۰) در ارتباط با سنجش از دور به سوالات زیر پاسخ کوتاه دهید: (۱)
الف) ماهواره‌ها به کمک چه دستگاهی، اطلاعات زمینی را رصد و برداشت می‌کنند؟
سنجنده (ص ۱۱۱)
ب) ماهواره‌ها، طیف‌های مختلف بازتاب شده از سطح زمین را به چه صورت دریافت و ثبت می‌کنند؟
به صورت رقومی دریافت می‌کنند. (ص ۱۱۲)
ج) دو مورد از طیف‌های نامرئی که توسط ماهواره‌ها ثبت و دریافت می‌شود را نام ببرید.
مادون‌قرمز (فروسرخ)، ماوراء بنفش (فرابنفش)، رادار و امواج مایکروویو (ص ۱۱۱)
(جمع نمره: ۲۰)
«موفق و سربلند باشید.»
