«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: علوم اجتماعی
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
رشته: ریاضی فیزیک – علوم تجربی
ساعت شروع: ۱۰ صبح
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۱۰/۱۰
تعداد صفحه: ۲
دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دی ماه سال ۱۳۹۸
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱) در عبارات زیر موارد صحیح و غلط را مشخص کنید: (۲)
الف) بسته شدن ناخودآگاه چشم در مواجهه با خطر کنش محسوب می‌شود.
ب) کنش اجتماعی تنها در صورت حضور فیزیکی دیگران صورت می‌گیرد.
ج) جامعه و فرهنگ فقط یک شکل دارد.
د) مرز و محدوده فرهنگ آرمانی و فرهنگ واقعی بر اساس تفکر مردم تغییر می‌کند.
الف) غلط
ب) غلط
ج) غلط
د) غلط
۲) جاهای خالی را با عبارات مناسب پر کنید: (۲/۵)
الف) پیامدهای غیر ارادی کنش ……………………. هستند ولی پیامدهای ارادی کنش …………………… هستند.
حتمی (قطعی) – احتمالی (امکانی)
ب) اگر …………. نباشد هیچ هنجاری شکل نمی‌گیرد و هیچ یک از ………… مانند عدالت، امنیت، محقق نمی‌شوند.
کنش – ارزش‌ها
ج) جامعه مانند ………………. و فرهنگ مانند ………………. است.
جسم – روح
د) در جامعه دینی، هویت اجتماعی افراد بر اساس ………………. و ……………….. تعیین می‌شود که آن دین محترم می‌شمارد.
عقاید – ارزش‌ها
ه) تحرک اجتماعی گاه درون ………………… و گاه ………………… اتفاق می‌افتد.
یک نسل – در دو نسل
۳) سوالات چهار گزینه‌ای: (۲)
الف) شیوه انجام کنش اجتماعی که مورد قبول افراد جامعه قرار گرفته است، را ………………………. می‌گویند.
۱- ارزش اجتماعی
۲- هنجار اجتماعی
۳- نقش اجتماعی
۴- جامعه‌پذیری
هنجار اجتماعی
ب) پیامبران و اولیای الهی در مورد کدام بعد هویت انسان‌ها سخن گفته‌اند؟
۱- الهی و فطری
۲- نفسانی
۳- انسانی
۴- دینی و معنوی
الهی و فطری
ج) هر جامعه‌ای روش‌های «تبلیغ و اقناع، تشویق و پاداش، تنبیه و مجازات» را برای ………………………………………… به کار می‌گیرد.
۱- آموزش مناسب شهروندی
۲- پیشگیری از کجروی اجتماعی
۳- ایجاد تنوع گروه‌های فرهنگی
۴- ایجاد فرهنگ واحد و یکسان
پیشگیری از کجروی اجتماعی
د) اگر جامعه‌ای در تعامل با جوامع دیگر به مرور زمان، به عقاید و ارزش‌های خود پشت کند، دچار ……………………. می‌شود.
۱- خودباختگی
۲- فرهنگ جدید
۳- آشوب اجتماعی
۴- تحول فرهنگی
تحول فرهنگی
۴) به سوالات زیر پاسخ کوتاه دهید: (۲/۵)
الف) انسان‌ها به چه دلیل ممکن است از انجام برخی کنش‌ها خودداری کنند؟
نگرانی از پیامدهای کنش (پیامد نامطلوب)
ب) به خرده فرهنگ‌های ناسازگار با فرهنگ عمومی چه می‌گویند؟
ضد فرهنگ
ج) برای هر یک از ویژگی‌های هویتی مثال بزنید: ۱- اکتسابی ………………………… ۲- فردی …………………………
ذکر یک ویژگی صحیح اکتسابی و فردی
د) راهکارهای اسلام را برای جامعه‌پذیری و کنترل اجتماعی نام ببرید.
امر به معروف و نهی از منکر
هـ) چه نوع قدرتی دارای مقبولیت است؟
قدرت بدون استفاده از تهدید و با رضایت تبعیت‌کنندگان
۵) مفاهیم مربوط به هر عبارت را مشخص کنید. (توجه کنید یک مورد اضافی است.) (۱)
| الف) ناپسند شمردن دروغ و رشوه ( ) ب) خرده فرهنگ معلمان ( ) ج) شرک و بت‌پرستی ( ) د) توحید و یکتاپرستی ( ) | ۱- فرهنگ حق ۲- فرهنگ باطل ۳- خرده فرهنگ موافق ۴- فرهنگ آرمانی ۵- فرهنگ واقعی |
الف) ۴
ب) ۳
ج) ۲
د) ۱
سوالات تشریحی
۶) آیا همه جوامع فرصت‌های یکسانی برای تحرک اجتماعی در اختیار افراد قرار می‌دهند؟ (توضیح دهید) (۱)
هر جامعه‌ای به تناسب عقاید و ارزش‌های خود برخی تحرک‌های اجتماعی و تغییرات هویتی را تشویق و برخی را منع می‌کند، برخی هویت‌ها را می‌پذیرد و برخی را نمی‌پذیرد.
۷) اصطلاحات زیر را تعریف کنید. (۲)
الف) از خود بیگانگی حقیقی (فطری):
اگر عقاید وارزش‌های یک جامعه مانع آشنایی اعضای آن جامعه با حقیقت انسان و جهان شود، دچار از خود بیگانگی حقیقی شده است.
ب) تحول فرهنگی مثبت:
اگر فرهنگی که دچار تحول می‌شود فرهنگی باطل باشد و جهت تغییرات به سوی فرهنگ حق باشد، تحول فرهنگی مثبت است.
۸) نخستین رویارویی‌های قدرت سیاسی و نظامی جوامع غربی چه اثری بر جوامع اسلامی گذاشت؟ (۱)
جوامع اسلامی را به خود باختگی فرهنگی دچار ساخت.
۹) الف) متفکران ایرانی بعد از دهه سی شمسی، با تدوین کتاب‌های خود به نقد کدام رویکرد فرهنگی غرب پرداختند؟
نقد رویکرد تقلیدی به فرهنگ غرب و هویت‌های کاذب که از این طریق ساخته شده بود.
ب) دو نمونه از این کتاب‌ها را نام ببرید. (۱/۵)
کتاب‌های: غرب‌زدگی – بازگشت به خویشتن – خدمات متقابل اسلام و ایران – فطرت
۱۰) دو نظام لیبرال دموکراسی و جمهوری اسلامی را از نظر آرمان‌ها و ارزش‌ها با یکدیگر مقایسه کنید. (ذکر حداقل یک تشابه و یک تفاوت ضروری است.) (۲)
تشابه: هر دو به خواست و اراده اکثریت مردم سازمان می‌یابد.
تفاوت: نظام لیبرال دموکراسی هیچ حقیقت و فضیلتی را به رسمیت نمی‌شناسد و حکومت دنیوی و این جهانی است، در حالی که نظام جمهوری اسلامی خواست مردم در ذیل اراده و مشیت الهی شکل می‌گیرد.
۱۱) فرهنگ در چه شرایطی بیشتر گسترش می‌یابد؟ (۱)
وقتی حاملان و عاملان یک فرهنگ بیشتر باشند آن فرهنگ بیشتر گسترش می‌یابد.
۱۲) سیاست‌های جمعیتی را تعریف کنید. (۱/۵)
وقتی یک جامعه با کاهش یا افزایش جمعیت مواجه می‌شود نظام سیاسی آن برای حل مشکل جمعیت چاره‌اندیشی می‌کند و با همراهی مردم راه‌حل‌هایی را به اجرا در می‌آورد که سیاست‌های جمعیتی نامیده می‌شود.
(جمع نمرات: ۲۰)
«موفق باشید.»
