«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: تعلیمات دینی ۳ (دینی، اخلاق و قرآن)
رشته: ریاضی فیزیک – علوم تجربی
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
تاریخ امتحان: ۱۳۹۹/۰۳/۱۷
ساعت شروع: ۸ صبح
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
تعداد صفحه: ۲
دانش‌آموزان روزانه سراسر کشور در نوبت خرداد ماه سال ۱۳۹۹
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
الف) به پیام آیات قرآنی و حدیث شریف، پاسخ دهید:
۱) با توجه به آیه «أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ» نیاز انسان به خود شامل چه چیزهایی می‌شود؟ (۰/۵)
نیاز در پیدایش و بقا (درس ۱ صفحه ۱۰)
۲) در عبارت قرآنی «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ» چرا خداوند مهربان، بسیار توبه‌کنندگان را دوست دارد؟ (۰/۵)
خدا می‌بیند او با این‌که در دام گناه افتاده اما قلبش با اوست و از عملش پشیمان شده است. (درس ۷ صفحه ۸۶)
۳) چرا در آیه «وَ لاَ تَقْرَبُوا الزِّنَى إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَهً وَ سَاءَ سَبیلاً» انسان از نزدیک شدن به زنا نهی شده است؟ (۰/۵)
موقعیت خانواده متزلزل نشود و سلامت جسمی و روحی انسان‌ها به خطر نیفتد. (درس ۸ صفحه ۱۰۱)
۴) حدیث شریف امام علی (ع) که می‌فرماید: «چه بسا احسانِ پیاپی خدا، کسی را گرفتار کند و پرده‌پوشی خدا او را مغرور سازد.» بیانگر کدام سنت است؟ (۰/۵)
سنت استدراج (املاء و استدراج) (درس ۶ صفحه ۷۵)
ب) درستی یا نادرستی گزاره‌های زیر را با (ص/ غ) مشخص کنید:
۵) خداوند حقیقتی نامحدود دارد و انسان می‌تواند به حقیقت او احاطه پیدا کرده و ذاتش را بشناسد. (۰/۵)
غ (درس ۱ صفحه ۱۲)
۶) باید از حریم دل، پاسبانی کنیم تا آفت شرک به آن راه نیابد و عمل ما خالص برای خدا انجام شود. (۰/۵)
ص (درس ۴ صفحه ۴۳)
۷) مبنای تصمیم‌گیری‌های انسان و تعیین‌کننده سرنوشت او همین اختیار محدودی است که دارد. (۰/۵)
ص (درس ۵ صفحه ۵۳)
۸) بایدها و نبایدهای دینی و الهی با قوانین بشری که اهداف محدود و کوچکی دارد، قابل قیاس است. (۰/۵)
غ (درس ۸ صفحه ۹۷)
پ) جاهای خالی را با کلمات مناسب تکمیل کنید:
۹) جامعه‌ای که از تفرقه و تضاد دوری کند و به سوی …………… حرکت کند، جامعه توحیدی است. (۰/۵)
وحدت (هماهنگی) (درس ۳ صفحه ۳۵)
۱۰) توبه، گناهان را پاک می‌کند و اگر با ایمان و …………… همراه گردد، گناهان را به حسنات تبدیل می‌کند. (۰/۵)
عمل صالح (درس ۷ صفحه ۸۵)
۱۱) اشرافی‌گری برخی مسئولان و فساد اداری و مالی، یکی از عوامل عقب‌ماندگی …………… است. (۰/۵)
اقتصادی (درس ۸ صفحه ۱۰۶)
ت) ارتباط هر یک از مفاهیم زیر را کشف کنید:
۱۲) هر یک از عبارات قسمت الف با کدام یک از مراتب توحید در قسمت ب ارتباط دارد؟ (۱/۵)
| «الف» | «ب» (یک مورد اضافی است.) |
| الف) خداوند در کار آفرینش شریک و همتایی ندارد. ب) مخلوقات فقط به اذن خداوند در جهان تصرف می‌کنند. ج) تدبیر و پرورش مخلوقات در دست پروردگار است. | ۱) توحید در ربوبیت ۲) توحید در مالکیت ۳) توحید در خالقیت ۴) توحید در ولایت |
الف) ۳ ب) ۴ ج) ۱ (درس ۲ صفحه‌های ۱۹ و ۲۰)
ث) به سؤال‌های احکام زیر پاسخ دهید:
۱۳) هر یک از عبارات زیر چه حکمی دارد؟ (جایز – واجب کفایی – مستحب – مکروه – حرام؛ یک مورد اضافی است.) (۲)
الف) وابستگی کشور به بیگانگان با خرید کالاهای خارجی
ب) استفاده از آلات موسیقی برای برنامه‌های فرهنگی مفید
ج) شرکت کردن در مجالس شادی جهت تقویت صله رحم یا تبلیغ دین
د) ضرورتِ فراهم کردن امکانات ورزشی برای دور شدن افراد جامعه از فساد
الف) حرام ب) جایز ج) مستحب د) واجب کفایی (درس ۸ از صفحه ۱۰۲ تا ۱۰۶)
ج) به سؤال‌های زیر پاسخ کوتاه دهید:
۱۴) چرا پیامبر اسلام (ص) عاجزانه از خداوند می‌خواهد که او را به حال خود واگذار نکند؟ (۰/۵)
هر چه معرفت انسان به خود و رابطه‌اش با خدا بیشتر شود، نیاز به او را بیشتر احساس و ناتوانی و بندگی خود را بیشتر ابراز می‌کند. (درس ۱ صفحه ۱۰)
۱۵) هر عبادتی که از جهت کمیت و کیفیت مطابق دستور خداوند انجام گیرد، دارای کدام حُسن می‌باشد؟ (۰/۵)
فعلی (درس ۴ صفحه ۴۵)
۱۶) بیتِ «هیچ گویی سنگ را فردا بیا / ور نیایی من دهم ید را سزا» نشانه کدام یک از شواهد اختیار است؟ (۰/۵)
مسئولیت‌پذیری (درس ۵ صفحه ۵۴)
۱۷) اگر جامعه‌ای در برخی موارد از مسیر توحید و اطاعت از خداوند خارج گردد، نیازمند چه توبه‌ای است؟ (۰/۵)
توبه اجتماعی (درس ۷ صفحه ۹۰)
چ) به سؤال‌های زیر پاسخ کامل دهید:
۱۸) ارتباط میان توحید فردی و توحید اجتماعی را شرح دهید. (۱)
میان بعد فردی و اجتماعی توحید رابطه متقابل (دوسویه) وجود دارد. هر قدر که مردم یک جامعه به سوی توحید حرکت کنند، ارکان جامعه بیشتر رنگ توحیدی به خود می‌گیرد؛ و هر قدر نهادهای اجتماعی در خدمت اجرای قوانین الهی باشد، زمینه برای رشد انسان‌ها و حرکت به سوی خداوند آسان‌تر می‌گردد. (درس ۳ ص ۳۵)
۱۹) تفاوت میان امتحان الهی را با امتحان بشری بنویسید. (۱)
در امتحان بشری ما از حقیقت درون افراد بی‌خبر هستیم و می‌کوشیم تا از طریق امتحان کردن آن‌ها به آگاهیِ لازم برسیم؛ ولی امتحان خداوند برای آگاه شدن از درون افراد نیست، بلکه برای رشد دادن و به ظهور رساندن استعدادها و نشان دادن تمایلات درونی افراد است. (درس ۶ صفحه ۷۰)
۲۰) منظور از تسویف چیست؟ چگونه شیطان از این حیله برای گمراهی جوانان استفاده می‌کند؟ (۱)
«تسویف» از ریشه «سوف» و به معنای امروز و فردا کردن و کار امروز را به فردا انداختن است. فرد گنهکار دائماً به خود می‌گوید «به زودی توبه می‌کنم.» و آن‌قدر تکرار می‌کند، تا میل به توبه در او خاموش می‌شود. شیطان به او می‌گوید تو هنوز جوانی و فرصت توبه داری و می‌توانی در آینده توبه کنی. (درس ۷ صفحه ۸۷)
۲۱) یکی از مراحل توبه، جبران حقوق مردم (حق الناس) است، آن را با یک مثال توضیح دهید. (۲)
توبه‌کننده باید بکوشد اگر ستمی بر مردم کرده است آن را جبران نماید و حقوق مادی یا معنوی آن‌ها را در حد توان ادا کند و رضایت صاحبان حق را به دست آورد. حقوق معنوی انسان‌ها بسیار مهم‌تر از حقوق مادی آنان است. مثلاً اگر با دروغ، غیبت و تهمت آبروی انسانی ریخته شده یا… در واقع حقوق معنوی افراد ضایع شده است و باید فرد توبه‌کننده به جبران حقوق از دست رفته بپردازد. (درس ۷ صفحه ۸۹)
بخش انتخابی
دانش‌آموز عزیز جهت کسب ۴ نمره از سوالات ۲۲ تا ۲۹ فقط ۴ سؤال را به دلخواه انتخاب کرده و پاسخ دهید:
۲۲) در چه صورت اعتقاد به توانایی پیامبر (ص) در برآوردن حاجات موجب شرک می‌گردد؟ (۱)
عقیده به توانایی پیامبر اکرم (ص) و اولیای دین (ع) وقتی موجب شرک است که این توانایی را از خود آن‌ها و مستقل از خدا بدانیم. (درس ۲ صفحه ۲۴)
۲۳) دو مورد از میوه‌های درخت اخلاص را نام ببرید. (۱)
دستیابی به درجاتی از حکمت – نفوذناپذیری در برابر وسوسه‌های شیطان – دریافت پاداش‌های وصف‌نشدنی (درس ۴ صفحه‌های ۴۷ و ۴۸)
۲۴) رابطه اراده الهی و اختیار انسان را بنویسید. (۱)
وجود اختیار در انسان ناشی از اراده خداست. در فعل اختیاری، تا زمانی که ما اراده کاری را نکرده‌ایم، آن کار انجام نمی‌گیرد؛ لذا وجود ما، اراده ما و عملی که از ما سر می‌زند همگی وابسته به اراده خداست، یعنی اراده انسان در طول اراده خداوند است. (درس ۵ صفحه‌های ۶۰ و ۶۱)
۲۵) چرا قمار در اسلام حرام شمرده شده است؟ (۱)
قمار یک کار بیهوده است. پول و ثروت مردم را در مسیری که هیچ فایده‌ای برای جامعه ندارد به کار می‌گیرد. از طرف دیگر، این عمل میان برنده و بازنده کینه و دشمنی به وجود می‌آورد. (درس ۸ صفحه ۱۰۰)
۲۶) دو اصل اعتقادی را که در آیه «مَن آمَنَ بِاللّهِ وَ الیَومِ الاخِرِ وَ عَمِلَ صالِحًا فَلَهُم اَجرُهُم…» آمده است، بنویسید. (۱)
توحید – معاد (درس ۹ صفحه ۱۱۱)
۲۷) رفتار رسول خدا (ص) را با دختر خود حضرت فاطمه (س) با هدف ارتقای جایگاه زن، بنویسید. (۱)
هر صبح پدر دریچه پنجره خانه‌اش را می‌گشود و به دخترش سلام می‌کرد، هرگاه قصد سفر داشت، در منزل او را می‌زد و با او خداحافظی می‌کرد. هرگاه از سفر برمی‌گشت، فاطمه (س) اولین کسی بود که پیامبر (ص) به سراغش می‌آمد و حال او را می‌پرسید (ذکر دو مورد کافی است) (درس ۹ صفحه ۱۱۴)
۲۸) دو مورد از آثار مثبت تمدن جدید در حوزه عدل و قسط را نام ببرید. (۱)
توجه به قانون – مشارکت مردم در تشکیل حکومت (درس ۱۰ صفحه ۱۳۵)
۲۹) علت ظهور مکاتب عرفانی و معنوی در غرب چیست و چرا نتیجه‌ای جز سردرگمی برای بشر نداشته است؟ (۱)
چون جوامع غربی با گذشت چند قرن و شکست‌های پی‌درپی دریافتند که علم تجربی نمی‌تواند پاسخ‌گوی همه نیازهای انسان باشد، پس این نیاز انسان غربی به معنویت باعث ایجاد مکاتب عرفانی و معنوی شد، اما به دلیل آن‌که برآمده از آموزه‌های وحیانی نیستند، نتیجه‌ای جز سردرگمی برای بشر نداشته‌اند. (درس ۱۰ صفحه ۱۳۳)
(جمع نمرات: ۲۴)
«در پناه حضرت حق موفق باشید.»
