زیست‌شناسیزیست‌شناسی (۱)

اسفنج و دمواسفنج

امتیازی که به این مقاله می دهید چند ستاره است؟
[کل: ۱ میانگین: ۵]

با اسفنج‌ها و دمواسفنج‌ها به طور کامل آشنا شوید

اسفنج‌ها از لحاظ شکل ظاهری، قابل شناسایی می‌باشند.  اغلب اسفنج‌های موردعلاقه ی آکواریوم داران در کلاسدمواسفنج‌ها قرار دارند.

تنها چندین نوع از اسفنج‌ها را نمی‌توان از شکل ظاهری شناسایی کرد و ساختار درونی اسکلت آنها به عنوان وجه تمایز مورد معاینه قرار میگیرد. اغلب اسفنجها شکل ظاهری خاصی ندارند و به همین دلیل شناسایی آنها از روی عکس بسیار مشکل می‌باشد. دمواسفنج‌ها از روی ساختار سیلیکاتی شاخک‌هایشان شناسایی می‌شوند.

اسفنج

آشنایی با اسفنج‌ها

دانشمندان از روی ساختار داخلی اسفنج‌ها، آنها را به گروههای مجزا تقسیم می‌کنند. این ساختارهای داخلی از شاخک‌های ریز تشکیل گردیده است. شاخک‌ها در سلول‌های اسفنجها قرار داشته و به شکل مینرال، اسکلت اسفنجها را شکل می‌دهند.

جنس این شاخک‌ها از کربنات کلسیم یا سیلیکات است. در چندین مورد هم، شاخک‌ها در اسکلت وجود ندارند و تمام اسکلت از پروتئین تشکیل شده است. شاخک‌ها دارای طولی بین چندهزارم میلی متر تا چندین سانتیمتر هستند. اغلب این شاخک‌ها دارای درازایی بین ۰.۱ تا ۰.۵ میلیمتر هستند.

ده‌ها نوع شاخک شناسایی شده و بارها در یک اسفنج، چندین نوع شاخک مشاهده میگردد. گروه بندی اسفنجها مستلزم اندازه گیری شاخک‌ها و تشخیص نوع و فراوانی شاخک‌ها می‌باشد.
به علت کمبود امکانات آزمایشگاهی، اغلب اسفنجها داخل صخره‌های زنده، قابل شناسایی در خانه نیستند. این مهم نیز مستلزم مشاهدات میکروسکوپی و تجهیزاتی است که اغلب علاقمندان از آن محروم می‌باشند.

نتیجه ی نهایی: شما عموما نمیتوانید از روی شکل ظاهری، اسفنجها را شناسایی کنید. به همین دلیل به دانستن نام عمومی‌آنها قناعت کنید. اسفنج خمره ای که در طبیعت میتواند چندین قرن به رشدونمو ادامه دهد و به قدری بزرگ شود که یک انسان بالغ را در میان خود جای دهد.

نوعی اسفنج

آشنایی با دمواسفنج‌ها

اغلب اسفنج‌های موردعلاقه ی آکواریوم داران در کلاس دمواسفنج‌ها قرار دارند (گروه سوم اسفنج‌ها به نام هگزالتینلیدها در اعماق زندگی می‌کنند و به روی صخره‌های مرجانی قرار نداشته و در نتیجه به آکواریوم نیز راه پیدا نمی‌کنند).

دمواسفنج‌ها از روی ساختار سیلیکاتی شاخک‌هایشان شناسایی می‌شوند. سیلیکات جزء اصلی سازنده ی شیشه بوده و از این‌رو حداکثر جانداران توانایی استفاده ی متابولیسمی‌از این ماده را دارند. اسفنجها نیز به عنوان اسکلت و ساختار تدافعی خود از این ماده سود می‌برند.

دمواسفنج‌ها معمولا از اسفنجهای آهکی بزرگتر می‌باشند. در واقع اندازه ی برخی از این اسفنجها در قطب جنوب به اندازه ی یک خانه ی کوچک نیز میرسد.
دمواسفنج‌ها در تمامی‌دریاها و در آب شیرین نیز یافت می‌شوند.

علی‌رغم پیچیدگی بیشتری که در ساختار این اسفنجها نسبت به اسفنج‌های آهکی قابل مشاهده است، مواد غذایی هر دو گروه یکسان می‌باشند. این گروه در تمامی‌رنگ‌ها یافت می‌شوند اما تمامی‌این اسفنج‌ها مناسب نگهداری در آکواریوم نیستند.

یک نوع دمواسفنج

در طبیعت، شکارچیانی مانند ماهی‌ها و خرچنگ‌ها از اسفنج‌های با رنگ روشن جهت جلب طعمه استفاده می‌کنند. اغلب این شکارچیان خطرناک و سمی‌می‌باشند. از سوی دیگر، معدودی از اسفنجهای زیبا نیز سمی‌بوده و جایی در آکواریوم‌های خانگی نخواهند داشت.
خوشبختانه، اغلب این اسفنجها بی خطر بوده و زیبایی خاصی را به آکواریوم خواهند بخشید. فراوانی اسفنجها در تپه‌های مرجانی یکسان نبوده و اغلب در حوزه ی کارائیب یافت می‌شوند.
دمواسفنج‌ها (برخلاف اسفنجهای آهکی که بر روی صخره‌های زنده یافت می‌شوند) از فروشگاه‌ها خریداری می‌شوند و اقدامات پیشگیرانه به منظور حفظ سلامت آنها الزامی‌است.

سطح دمواسفنج‌ها نباید هیچگاه با هوا تماس پیدا کند. اسفنجها دارای میلیون‌ها کنال میکروسکوپی هستند که وظیفه ی تنفس و تغذیه موجود را بر عهده دارند. هر حباب هوا به وسیله این کانالهای مانند مویرگ جذب شده و باعث انسداد کانال می‌شود.

در نتیجه تمامی‌سلول‌های اطراف کانال می‌میرند. فساد این سلول‌ها سبب تولید گاز و در نتیجه حبابهای بیشتر می‌گردد. نتیجه ی این فرآیند زنجیره ای، مرگ تمامی‌اسفنج خواهد بود. اغلب اسفنج‌ها در نواحی زندگی می‌کنند که حباب در آن دیده نمی‌شود.

دمواسفنج

از این رو فاقد مکانیزم فیزیولوژیک یا مکانیکی جهت خارج کردن حباب هستند. تمامی‌فرآیند جابجایی اسفنج باید در زیر آب انجام پذیرد.
علاقمندان کنجکاو می‌توانند با نمونه برداری از اسفنج تعیین کنند که اسفنج آهکی است یا سیلیکاتی. بدین منظور ۱ تا ۲ میلیمتر از اسفنج را با پنس نمونه برداری کنید.

به هیچ عنوان از دست خود بطور مستقیم برای نمونه برداری استفاده نکنید. اسفنج، ناحیه ی برداشته شده را ترمیم خواهد کرد. نمونه را در محلول سفیدکننده حل کنید. سفیدکننده را خارج کرده و باقیمانده را با آب شیرین بشویید. ذرات شیشه ای را در ظرف خواهید دید. مقداری سرکه در ظرف بریزید.

اگر حباب در ظرف تشکیل شد، اسفنج آهکی است در غیر این صورت اسفنج سیلیکاتی (دمواسفنج) است.


فهرست کتاب زیست‌شناسی ۱

فصل ۱ـ دنیای زنده 
گفتار ۱. زیست‌شناسی چیست؟
گفتار ۲. گستره حیات
گفتار ۳. یاختـه و بافـت در بـدن انسـان

فصل ۲ـ گوارش و جذب مواد
گفتار ۱. ساختار و عملکرد لولۀ گوارش
گفتار ۲. جذب مواد و تنظیم فعّالیت دستگاه گوارش
گفتار ۳. تنوع گوارش در جانداران

فصل ۳ـ تبادلات گازی
گفتار ۱. سازوکار دستگاه تنفس در انسان
گفتار ۲. تهویۀ ششی 
گفتار ۳. تنوع تبادلات گازی

فصل ۴ـ گردش مواد در بدن
گفتار ۱. قلب
گفتار ۲. رگ‌ها
گفتار ۳. خون
گفتار ۴. تنوع گردش مواد در جانداران

فصل ۵ ـ تنظیم اسمزی و دفع مواد زائد
گفتار ۱. هم ایسـتایی وکلیه‌ها
گفتار ۲. تشـکیل ادرار و تخلیـۀ آن
گفتار ۳. تنوع دفع و تنظیم اسمزی در جانداران

فصل ۶ ـ از یاخته تا گیاه
گفتار ۱. ویژگی‌هـای یاختـۀ گیاهـی
گفتار ۲. سامانۀ بافتی
گفتار ۳. ساختار گیاهان

فصـل ۷ـ جـذب و انتقـال مـواد در گیاهـان
گفتار ۱. تغذیـۀ گیاهـی
گفتار ۲. جانداران مؤثر در تغذیۀ گیاهی
گفتار ۳. انتقـال مـواد در گیاهـان


آیا این مقاله برای شما مفید بود؟
بله
تقریبا
خیر

داریوش طاهری

اولیــــــن نیستیــم ولی امیـــــد اســــت بهتـــرین باشیـــــم...! خدایــــــــــا! نام و آوازه مــــــرا چنان در حافظــه‌ها تثبیت کن که آلزایمـــــــــر نیز تــوان به یغمـا بـردن آن را نـداشتــــــه باشـد...! خدایـــــــــا! محبّـت مــرا در دل‌های بندگانت بینداز ... خدایــــــا! مــــرا دوســــت بــــدار و محبوبــم گـــردان...!

یک دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا