«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: تاریخ ۳
رشته: ادبیات و علوم انسانی
تعداد صفحه: ۲
ساعت شروع: ۸ صبح
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۰۳/۰۹
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت خرداد ماه سال ۱۳۹۸
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱) به خاطر آوردن: (۳)
الف) جمله‌های صحیح و یا غلط را مشخص کنید. (هر مورد ۰/۲۵)
۱- تاریخ‌نگاری سنتی، ادامه وقایع‌نگاری‌ها و مجلس‌نویسی‌های دوره صفوی و پیش از آن محسوب می‌شود.
صحیح (درس ۱ ص ۲)
۲- نظام حکومتی ایران تا پیش از انقلاب مشروطه، پادشاهی مطلقه و استبدادی بود.
صحیح (درس ۳ ص ۳۷)
۳- با شروع جنگ جهانی دوم، دولت ایران آماده شرکت در جنگ شد.
غلط (درس ۸ ص ۱۰۸)
ب) کدام یک از گزینه‌های سمت چپ با شماره‌های سمت راست در ارتباط است؟ (هر مورد ۰/۲۵)
| ۱- مورخ مشهور عصر قاجار و رئیس دار الترجمه همایونی | الف- سید ضیاء الدین طباطبایی |
| ۲- دولت‌مرد ایرانی موافق قرارداد ۱۹۱۹ | ب- میرزا رضا کرمانی |
| نخست وزیر احمدشاه بعد از کودتای ۱۲۹۹ | ج- محمدحسن خان اعتماد السلطنه |
| د- آیت الله طباطبایی | |
| هـ- وثوق الدوله |
۱- ج) محمدحسن خان اعتماد السلطنه (درس ۱ ص ۳)
۲- هـ) وثوق الدوله (درس ۶ ص ۸۹)
۳- الف) سید ضیاء الدین طباطبایی (درس ۷ ص ۹۱)
ج) جاهای خالی را با کلمات زیر تکمیل کنید. (دو مورد اضافی است) (هر مورد ۰/۲۵)
(مصر – رود ارس – عراق – رود اترک)
۱- در نتیجه قراردادهای گلستان و ترکمانچای ………….. مرز دو کشور قرار گرفت.
رود ارس (درس ۳ ص ۴۳)
۲- انور سادات، رئیس جمهور ……………………، با وساطت آمریکا، با اسرائیل صلح کرد.
مصر (درس ۸ ص ۱۱۱)
د) گزینه‌های مناسب را انتخاب کنید. (هر مورد ۰/۲۵)
۱- بر اساس پیمان ورسای، بخش‌هایی از خاک آلمان به کدام کشورها واگذار گردید؟
الف) فرانسه و انگلیس
ب) اتریش و مجارستان
ج) فرانسه و لهستان
د) انگلیس و لهستان
گزینه ج- فرانسه و لهستان (درس ۶ ص ۸۴)
۲- رضاخان در دوره نخست‌وزیری، برای زمینه‌سازی انتقال قدرت برای خود دست به چه اقدامی زد؟
اﻟﻒ) ارتش منظمی در کشور تشکیل داد.
ب) شیخ خزعل را در جنوب سرکوب کرد.
ج) خواستار نظام جمهوری در کشور شد.
د) احمدشاه را به سفر اروپا تشویق کرد.
گزینه ج- خواستار نظام جمهوری در کشور شد. ( درس ۷ ص ۹۲)
هـ) ﺑﻪ ﺳﺆال زﯾﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﮐﻮﺗﺎه دﻫﯿﺪ. (۰/۵)
رضاه شاه پس از مسافرت به ترکیه و آشنایی با آتاتورک، رئیس جمهور آن کشور، به تقلید از وی دست به چه اقدامی زد؟
به مبارزه با همه سنت‌های اسلامی پرداخت. (به مصداق‌های مبارزه با سنت‌ها مانند کشف حجاب، تغییر لباس، محدود کردن روحانیان و دفاتر شرعی نیز اشاره شد، نمره کامل داده شود.) (درس ۷ ص ۹۴)
۲) تعریف اﺻﻄﻼﺣﺎت یا ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺗﺎرﯾﺨﯽ (۱/۵) (هر مورد ۰/۷۵)
الف) جنگ تحمیلی:
هجوم ارتش بعثی عراق به ایران (جنگ هشت ساله ایران و عراق) (درس ۱۲ ص ۱۴۹)
ب) سیاست موازنه منفی:
یعنی ایستادگی در برابر امتیازخواهی دولت‌های سلطه‌جو (درس ۹ ص ۱۱۶)
۳) توصیف، فهرست و طبقه‌بندی اجزا یا ویژگی‌های پدیده‌های ﺗﺎرﯾﺨﯽ (۲) (هر مورد ۱ نمره)
الف) با پیروزی انقلاب مشروطه در ایران، ایرانیان به چه دستاوردهایی رسیدند؟ (چهار مورد را نام ببرید)
آزادی – برابری – تدوین قانون اساسی – برپایی مجلس شورای ملی – حکومت قانون‌مند و کارآمد (حکومت مشروطه) – رشد سریع نشریات – تشکیل احزاب و گروه‌ها (ذکر چهار مورد) (درس ۵ ص ۶۱)
ب) دو مورد از اقدامات رضا شاه را پس از به سلطنت رسیدن نام ببرید.
۱- بازگشت به حکومت استبدادی ۲- ایجاد ارتش منظم ۳- احداث راه‌آهن سراسری ۴- اسکان عشایر ۵- یک شکل کردن لباس‌ها و کشف حجاب. (ذکر دو مورد) (درس ۷ ص ۹۴-۹۳)
۴) ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ (۳)
دلایل رکود کشاورزی ایران در دوره نادرشاه افشار و رشد و رونق صنایع دستی در اوایل دوره قاجار را مقایسه کرده و در یک سطر نتیجه‌گیری تاریخی کنید.
– تداوم جنگ‌های داخلی و خارجی در زمان نادر شاه و نیز تشکیلات نظامی به نیروی رزمنده به کاهش شدید نیروی انسانی در بخش کشاورزی انجامید. (کلیدواژه بخش اول: جنگ‌های داخلی و خارجی – کاهش نیروی انسانی) (درس ۲ ص ۲۲)
– با به قدرت رسیدن قاجاریه و فروکش کردن جنگ‌های داخلی، در اوایل دوره قاجار صنایع دستی در ایران رشد و رونق گرفت. (کلید واژه بخش دوم: فروکش کردن جنگ‌های داخلی – به قدرت رسیدن قاجار) (درس ۴ سال ۴۹)
(کلیدواژه بخش سوم: تداوم در جنگ، عدم رونق کشاورزی – فروکش کردن جنگ، رونق صنایع دستی) (هر بخش ۱ نمره) (درس ۳ ص ۳۷) و (درس ۵ ص ۶۱)
۵) اظهار نظر و قضاوت (۱) (هر مورد ۰/۲۵)
الف) به نظر شما عمده تحولات تاریخ جهان در قرن نوزدهم؛ متأثر از کدام رویداد تاریخی بوده است؟
انقلاب کبیر فرانسه یا انقلاب صنعتی (ذکر ۱ مورد کافی است.) (درس ۶ ص ۷۶)
ب) به نظر شما مردم کشورهای مستعمره در قرن ۱۹م. برای رهایی از استعمار چه اقداماتی می‌توانستند انجام دهند؟
در برابر ورود آن‌ها مقاومت می‌کردند. یا (با آن‌ها مبارزه یا (جنبش اعتراضی) می‌کردند.) (درس ۶ ص ۷۷)
ج) به نظر شما اکتشاف نفت در ایران چه تأثیری در تاریخ معاصر کشور داشته است؟
تأثیر مثبت داشته است. (اقتصاد کشور را متحول کرد.) تأثیر منفی داشت (استعمارگران نظرشان به ایران جلب شد.) (اشاره به تأثیر مثبت یا منفی کافی است.) (درس ۹ ص ۱۱۲)
د) به نظر شما، چرا تمام اقوام، قشرها و گروه‌ها در سراسر ایران در دفاع مقدس مشارکت فراگیر و گسترده‌ای داشتند؟
(کلید واژه: عشق به میهن – پیروی از رهبر و ولی فقیه – وحدت و یکپارچگی سرزمین و…) (ذکر هر مورد از مضامین فوق یا هم‌معنا بودن با این مفاهیم نمره کامل را به خود اختصاص می‌دهد.) (درس ۱۲)
۶) کاربست شواهد و مدارک تاریخی: (هر مورد ۰/۵)
متن زیر را بخوانید و به پرسش‌های آن پاسخ دهید.
«در اواخر زندگی حضرت امام خمینی (ره)، عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای عالی قضایی از ایشان درخواست کردند که قانون اساسی بازنگری و اصلاح شود. امام خمینی (ره) در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۸، هیئتی متشکل از ۲۰ نفر از شخصیت‌های مذهبی و سیاسی و ۵ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی را مأمور این کار کردند. هنوز فعالیت این هیئت به پایان نرسیده بود که بنیان‌گذار جمهوری اسلامی از دنیا رفتند؛ اما روند بازنگری و اصلاح قانون اساسی ادامه یافت. مهم‌ترین تغییر و اصلاحی که در قانون اساسی صورت گرفت، حذف منصب نخست‌وزیری و سپردن ریاست هیئت دولت به رییس جمهور بود. همچنین شرط مرجعیت از شرایط رهبری حذف شد. سرانجام با نظر مساعد حضرت آیت الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب، همه‌پرسی اصلاحات قانون اساسی در ۶ مرداد ۱۳۶۸ برگزار شد و مردم به آن رأی مثبت دادند. هم‌زمان با همه‌پرسی، انتخابات پنجمین دوره ریاست جمهوری نیز انجام گرفت و حجت الاسلام اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان چهارمین رئیس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.»
الف) در بازنگری قانون اساسی یکی از مهم‌ترین تغییرات و اصلاحاتی که صورت گرفت را بنویسید.
حذف منصب نخست‌وزیری و سپردن ریاست هیئت دولت به رییس جمهور بود؛ یا همچنین شرط مرجعیت از شرایط رهبری حذف شد. (ذکر یک مورد کافی است)
ب) کدام رویداد، روند بازنگری و اصلاح قانون اساسی را متوقف نکرد؟
از دنیا رفتن بنیان‌گذار جمهوری اسلامی
ج) همه‌پرسی اصلاحات قانون اساسی با نظر مساعد چه کسی برگزار شد؟
حضرت آیت الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب
د) در اردیبهشت ۱۳۶۸، چه کسانی خواستار بازنگری و اصلاح قانون اساسی شدند؟
عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای عالی قضایی (درس ۱۱ ص ۱۴۴)
ﺳﺆاﻻت ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ
۷) دو مورد از آثار و پیامد جنگ جهانی دوم را بنویسید. (۱)
حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر انسان بر اثر این جنگ کشته شدند. تلفات روسیه و آلمان در این جنگ بیش از سایر کشورها بود. بسیاری از کشورهای اروپایی و برخی از کشورهای جنوب شرقی آسیا که درگیر جنگ شده بودند، به شدت صدمه دیدند و آسیب‌های اقتصادی فراوانی به آن‌ها رسید. گرسنگی، بیماری‌های مسری، آوارگی و اختلال‌های روحی و روانی نیز از دیگر مصیبت‌های ناشی از جنگ بود که بسیاری از مردم جهان را به شدت آزار داد.
(کلید واژه: اشاره به کشتار وسیع/ اشاره به آسیب‌های اقتصادی/ اشاره به گرسنگی و بیماری‌های روحی و جسمی) (ذکر دو مورد کافی است.) (درس ۸ ص ۱۰۷)
۸) دو خواسته ایران در جریان دفاع مقدس که در قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل هم مطرح شد، چه بود؟ (۱)
عقب‌نشینی به مرزها و تعیین متجاوز (درس ۱۲ ص ۱۵۸)
۹) دو مورد از نتایج قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲ را بنویسید. (۱)
۱) سرنگونی رژیم پهلوی هدف نهایی مبارزان شد.
۲) حضور امام خمینی (ره) در صحنه مبارزه موجب شد بسیاری از روحانیون به مبارزات سیاسی روی بیاورند.
۳) علاوه بر روحانیون و دانشگاهیان، اقشار دیگری از جامعه نیز به جمع مبارزان پیوستند.
۴) رهبری امام خمینی به عنوان مرجع دینی برجسته‌تر شد.
۵) مبارزان به نقش و قدرت مذهب در این زمینه توجه بیشتری نشان دادند.
(ذکر دو مورد کافی است.) (درس ۱۰ ص ۱۲۸)
۱۰) اقامت چند ماهه امام خمینی (ره) در فرانسه (مهر ۱۳۵۷) چه نتایج مهمی برای انقلاب به دنبال داشت؟ (ذکر یک مورد کافی است.) (۱)
ایشان با استفاده از امکانات تبلیغی، مصاحبه و سخنرانی جنایات حکومت پهلوی را افشا می‌کردند – امکان ملاقات با رهبری انقلاب فراهم آمد و پیام‌های امام با شتاب بیشتری در ایران منتشر شد. (ذکر یک مورد) (درس ۱۰ ص ۱۳۴)
۱۱) سیاست موسولینی در بُعد روابط خارجی چه بود؟ (۱/۵)
موسولینی سودای احیای دوباره امپراتوری روم باستان و تسلط بر دریای مدیترانه و شمال آفریقا را در سر می‌پروراند. (درس ۸ ص ۱۰۰)
۱۲) دو مورد از اقدامات انگلستان برای جلوگیری از ملی شدن صنعت نفت در ایران را بنویسید. (۲)
تحریک کارگران صنعت نفت به اعتصاب گسترده یا (منع شرکت نفت ایران و انگلیس، از پرداخت فوق‌العاده دستمزد آنان) – فرستادن کشتی‌های جنگی خود به خلیج فارس و بنادر ایران ایران و تهدید نظامی – طرح شکایت از ایران در مجامع بین‌المللی – تهدید اقتصادی ایران با تعطیلی شعب بانک انگلیس – خارج کردن سرمایه‌های شرکت نفت و تحریم خرید نفت از ایران. (ذکر دو مورد) (درس ۹ ص ۱۱۹)
(جمع نمره: ۲۰)
«موفق و پیروز باشید.»
