«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: جغرافیا ۳
رشته: ادبیات و علوم انسانی
تعداد صفحه: ۳
ساعت شروع: ۸ صبح
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۰۳/۰۷
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۹۰ دقیقه
دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت خرداد ماه سال ۱۳۹۸
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱) درست یا نادرست بودن جملات زیر را مشخص کنید: (۱)
الف) روستاهایی که جمعیت آن‌ها به حد معین رسیده، با موافقت وزارت کشور، شهر اعلام شده و در آن‌ها شهرداری تأسیس می‌شود.
ب) در برنامه‌ریزی و اداره شهر باید به ایجاد فرصت‌های شغلی و سر و سامان بخشیدن به مشاغل رسمی توجه کرد.
ج) ظرفیت کامیون و تریلی برای حمل بار بیشتر از وسایل حمل و نقل آبی و ریلی است.
د) طول مسیر قابل احداث دو شهر ۳ کیلومتر و فاصله مستقیم این دو شهر ۲ کیلومتر، شاخص انحراف ۵۰ درصد است.
الف) درست (ص ۱۹)
ب) نادرست (ص ۲۳)
ج) نادرست (ص ۴۵)
د) نادرست (ص ۶۰)
۲) عبارت‌های زیر را با کلمات مناسب کامل کنید: (۱)
الف) حمل و نقل …………………………. ، ترکیبی از دو یا چند شیوه حمل و نقل است.
ب) ساعت هر یک از کشورها با توجه به زمان‌بندی …………………………. معین شده است.
ج) در گوشته فوقانی حرکت …………………………. مواد موجب حرکت صفحات نسبت به هم می‌شود.
د) مهم‌ترین عامل تهدیدکننده بخش کشاورزی در کشور ما، …………………………. است.
الف) چندوجهی (ص ۶۵)
ب) گرینویچ (ص ۷۵)
ج) همرفتی (ص ۸۲)
د) خشک‌سالی (ص ۱۰۸)
۳) گزینه مناسب را انتخاب کنید: (۱)
الف) مهم‌ترین پدیده‌های مربوط به تغییرات الگوی شهرنشینی در جهان کدام است؟
۱) افزایش شهرهای چند میلیونی
۲) مگالاپلیس
۳) حومه‌نشینی
۴) دامنه نفوذ
گزینه ۱ (افزایش شهرهای چند میلیونی) (ص ۱۱)
ب) استفاده از ماشین‌آلات و فناوری در کشاورزی مربوط به کدام گزینه است؟
۱) اصلاحات ارضی
۲) تقسیم زمین و انتقال مالکیت آن
۳) گسترش انقلاب سبز
۴) توسعه صنایع دستی روستایی
گزینه ۳ (گسترش انقلاب سبز) (ص ۳۴)
ج) کدام کشور، موقعیت جغرافیایی و ترابری بسیار مناسبی در منطقه جنوب غربی آسیا و قفقاز دارد؟
۱) ترکیه
۲) ایران
۳) عراق
۴) ترکمنستان
گزینه ۲ (ایران) (ص ۷۱)
د) معمول‌ترین نوع خشک‌سالی در جهان کدام است؟
۱) آبی
۲) آب و هوایی
۳) زراعتی
۴) قحطی
گزینه ۲ (آب و هوایی) (ص ۹۷)
۴) از کلمات داده شده برای پاسخ‌دادن به سوالات زیر استفاده کنید: (دو کلمه اضافی است) (۱)
(دبی – کروز – حمل و نقل ریلی – مرکز سطحی زمین‌لرزه – حمل و نقل آبی – کانون زمین‌لرزه)
الف) مصرف سوخت در این شیوه حمل و نقل یک هفتم حمل و نقل جاده‌ای است.
ب) کشتی‌های تفریحی که برای گردشگری استفاده می‌شوند.
ج) نقطه‌ای در عمق زمین است که انرژی انباشته شده در آن برای نخستین بار آزاد می‌شود.
د) حجم آبی که در زمانی مشخص از یک مقطع معین رود عبور می‌کند.
الف) حمل و نقل ریلی (ص ۴۸)
ب) کروز (ص ۵۲)
ج) کانون زمین‌لرزه (ص ۸۳)
د) دبی (ص ۸۹)
۵) به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید: (۳/۵)
الف) برنامه توسعه روستایی با کدام هدف برای روستانشینان طراحی می‌شود؟
بهبود زندگی اقتصادی و اجتماعی (ص ۳۳)
ب) رقومی کردن و تصمیم‌گیری به ترتیب جزء کدام مرحله از سیستم اطلاعات جغرافیایی است؟
ورودی – خروجی (ص ۳۹)
ج) مهم‌ترین انواع کشتی‌های باربری را نام ببرید.
فله‌بر – کانتینری (ص ۵۳)
د) چه رابطه‌ای بین هزینه انرژی و شیوه‌های حمل و نقل وجود دارد؟
هر چه قیمت انرژی مصرف شده در یک شیوه حمل و نقل بیشتر باشد هزینه حمل بیشتر است. (ص ۶۲)
هـ) در کدام شهرهای ایران اغلب خانواده‌ها دوچرخه دارند و به وسیله آن به سر کار می‌روند؟
بناب – میاندوآب (ص ۶۹)
و) جابه‌جایی زمین در زمین‌لرزه‌ها بر چه اساسی اندازه‌گیری می‌شوند؟
شدت بزرگی (ص ۸۴)
ز) به چه علت میزان خسارت‌ها در زمین لغزش کمتر از زمین‌لرزه است؟
زیرا عرض و طول اغلب توده‌های لغزشی کمتر از یک کیلومتر است. (ص ۱۰۷)
۶) در جملات زیر عبارت صحیح را از داخل پرانتز انتخاب کنید: (۱)
الف) بزرگ‌ترین و مهم‌ترین شهر یک ناحیه، استان یا یک کشور (جهان‌شهر – متروپل) است.
ب) کشور (روسیه – ژاپن) از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عمده قطارهای تندرو هستند.
ج) در یک شبکه، بین مکان‌ها خطوطی قرار گرفته‌اند که (مسیر – گره) نام دارد.
د) هرچه شکل حوضه آبریز (گردتر – کشیده‌تر) باشد سیل‌خیزتر است.
الف) متروپل (ص ۱۲)
ب) ژاپن (ص ۴۹)
ج) مسیر (ص ۶۰)
د) گردتر (ص ۹۰)
۷) در سکونت‌گزینی انسان‌ها در کنار رودهایی چون دجله و فرات کدام عوامل نقش مهمی داشته است؟ (۰/۷۵)
عواملی چون آب فراوان، آب و هوای ملایم، خاک حاصلخیز جلگه‌ها (ص ۲)
۸) پاسخ مناسب هر یک را در مقابل آن بنویسید. (۰/۵)
الف) مجموعه وسیعی از وسایل و نمادها که در فضاهای شهری برای استفاده عموم نصب می‌شود: ………………
ب) شهری که در آن برای امور مختلف از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) استفاده می‌شود: ………………
الف) مبلمان شهری
ب) شهر هوشمند (ص ۲۸)
۹) برای تقویت فرهنگ ایمنی، به ساکنان هر یک از مناطق زیر چه آموزش‌هایی باید داده شود؟ (۱)
الف) ساکنان مناطق نزدیک ریل‌های قطار:
باید آموزش داده شود که از توقف روی ریل‌ها خودداری کنند، هم‌چنین خطرات پرتاب اشیاء به سمت قطارها را باید به آنان گوشزد کرد.
ب) ساکنان روستاها و مزارع مجاور خطوط لوله حمل نفت و گاز:
باید آموزش داده شود که از حفاری‌های غیرمجاز در این نواحی و دستکاری لوله‌ها بپرهیزند. (ص ۶۴)
۱۰) شهر «الف» در طول جغرافیایی ۶۰ درجه شرقی و شهر «ب» در ۱۵ درجه شرقی قرار دارد؛ پاسخ دهید: (۰/۷۵)
الف) اختلاف زمانی این دو شهر را محاسبه کنید.
(ص ۷۶) ۶۰-۱۵=۴۵ ۴۵÷۱۵=۳ ساعتی قاچ
ب) اگر ساعت شهر «ب» ۹ صبح باشد، ساعت شهر «الف» چند است؟
۹+۳=۱۲ الف شهر ساعت
۱۱) چهار مورد از مهم‌ترین کاربردهای GPS را نام ببرید. (۱)
تعیین موقعیت جغرافیایی و طول و عرض – ارتفاع مکان‌ها – زمان مورد نظر – نقشه‌برداری – طرح‌های عمرانی – کوهنوردی – عملیات امداد و نجات در حوادث – ردیابی – کنترل کیفیت (ذکر ۴ مورد) (ص ۷۷)
۱۲) با توجه به پراکندگی زمین‌لرزه‌ها در سطح کره زمین به سؤالات زیر پاسخ دهید: (۰/۷۵)
الف) بیشترین میزان تخریب و خسارت زمین‌لرزه مربوط به کدام نوع حرکت گسل است؟
گسل‌های همگرا (ص ۸۴)
ب) کدام یک از کمربندهای زمین‌لرزه سطح زمین، در حال باز شدن و گسترش است؟
کمربند میانی اقیانوس اطلس (ص ۸۷)
ج) ایران بر روی کدام کمربند زمین‌لرزه قرار دارد؟
کمربند کوهستانی آلپ – هیمالیا (ص ۸۸)
۱۳) چه عواملی سبب شکسته شدن ناگهانی سدها و سرریز شدن حجم زیاد آب و سیل در پایین دست می‌شود؟ (۰/۷۵)
زلزله، بارش بیش از گنجایش مخزن سد، مقاوم نبودن سازه سد، یا عوامل انسانی (ذکر ۳ مورد) (ص ۹۰)
۱۴) سه مورد از فعالیت‌های انسانی که در وقوع زمین لغزش مؤثرند را نام ببرید. (۰/۷۵)
ساخت و ساز بر روی دامنه‌ها، فعالیت کشاورزی، خاک‌برداری، زیربری دامنه‌های پر شیب برای ساخت جاده (ذکر ۳ مورد) (ص ۹۵)
۱۵) مهم‌ترین علل اصلی افزایش خشکسالی‌ها در چند دهه اخیر کدامند؟ (۱)
الف) گرم شدن آب و هوای کره زمین و بی‌نظمی‌های بارش در نتیجه تغییرات اقلیمی
ب) افزایش جمعیت و مقدار مصرف آب، نبود مدیریت صحیح و بهره‌برداری نادرست از منابع آب (سطحی و زیرزمینی) (ص ۹۹)
۱۶) چرا آب‌های زیرزمینی در هنگام وقوع زمین‌لرزه تغییر می‌کنند؟ (۰/۷۵)
در اثر فشار بر لایه‌های پوسته زمین سطح آب‌های زیرزمینی بالا یا پایین می‌رود یا ترکیب شیمیایی آن‌ها تغییر می‌کند. (ص ۱۰۱)
۱۷) چهار مورد از مشکلاتی که پس از وقوع زمین‌لرزه، سبب افزایش خسارات و تلفات انسانی می‌شود را نام ببرید. (۱)
آتش‌سوزی، فشار لوله‌های گاز، لغزش‌های زمین، پس‌لرزه‌ها، اتصال کابل‌های برق (ذکر ۴ مورد) (ص ۱۰۳)
۱۸) روش سازه‌ای با انجام چه شیوه‌هایی نسبت به مهار یا هدایت سیل اقدام می‌کند؟ (۰/۷۵)
در این روش قبل از وقوع سیل، شدت جریان با روش‌های هیدرولوژی محاسبه و تخمین زده می‌شود. سپس با به کار گیری روش‌های مهندسی یا احداث سازه‌های مناسب (اصلاح بستر رودخانه – کانال‌های انحرافی – دیوارهای مهار و پایدارکننده و احداث سدهای ذخیره‌ای و اصلاح شیب آبراهه) نسبت به هدایت و انحراف یا مهار سیل اقدام می‌شود. (ص ۱۰۴)
۱۹) در کشور ما مسئولیت مدیریت بحران بر عهده کدام سازمان‌ها است؟ (۰/۷۵)
بر عهده سازمان مدیریت بحران وابسته به وزارت کشور و در همه استان‌ها اداره مدیریت بحران زیر نظر استانداری فعالیت می‌کند. (ص ۱۰۰)
۲۰) کشورهای مختلف با چه اهدافی ماهواره‌ها را در جو زمین و بالاتر از آن قرار داده‌اند؟ (۱)
اهداف نظامی، هواشناسی، مخابراتی، منابع زمینی (ص ۱۱۱)
(جمع نمره: ۲۰)
«موفق و سربلند باشید.»
