باسمه تعالی
سؤالات امتحان نهایی درس: تعلیمات دینی ۳ (دینی، اخلاق و قرآن)
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه رشته: ادبیات و علوم انسانی
تاریخ امتحان: ۱۴۰۰/۰۲/۲۸
ساعت شروع: ۸ صبح
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
تعداد صفحه: ۲
دانش آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت خرداد سال ۱۴۰۰
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
الف) تدبر در آیات قرآن و حدیث
۱- الف) عبارت قرآنی: “… إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ” را ترجمه کنید. (۱ نمره)
همانا خداوند تمام گناهان را می‌بخشد (۰/۵ نمره) بدرستی که او بسیار بخشنده و مهربان است (۰/۵ نمره)
ب) با توجه به عبارت قرآنی:« أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَیْرٌ» زندگی محکم و استوار برچه پایه‌هایی بنا می‌شود؟ (۰/۵ نمره)
تقوای الهی (۰/۲۵ نمره) خشنودی خدا (۰/۲۵ نمره) (درس ۹، ص ۱۱۰)
ج) آیه شریفه:« لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَ أَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ… » به کدام معیار تمدن اسلامی اشاره دارد؟ (۰/۵ نمره)
برپایی جامعه براساس عدالت (۰/۵ نمره) (درس ۱۰، ص ۱۲۵)
د) با توجه به آیه شریفه: “مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ” دو جبهه‌ای که همیشه مقابل هم قرار دارند، کدام اند؟ (۰/۵ نمره)
جبهه حق (۰/۲۵ نمره) جبهه باطل (۰/۲۵ نمره) (درس ۱۰، ص ۱۲۷- ۱۲۶)
ه) حدیث شریف امام صادق علیه السلام که می‌فرماید: «کسانی که به واسطه گناه می‌میرند، از کسانی که به واسطه سر آمدن عمرشان می‌میرند، بیشترند » بیانگرکدام سنت الهی است؟ (۰/۵ نمره)
الف) سنت تأثیر اعمال انسان در زندگی او
ب) سنت سبقت رحمت بر غضب
تأثیر اعمال انسان در زندگی (۰/۵ نمره) (درس ۶، ص ۷۶)
ب) درستی یا نادرستی گزاره‌های زیر را با ( ص/ غ) مشخص کنید.
۲- الف) احکام الهی انسان را از توجه به امیال مادی منع می‌کند. (۰/۵ نمره)
غ (درس ۷ صفحه ۸۵)
ب) احکام و قوانین دین اسلام فقط سعادت و نیک بختی اخروی و ابدی را تأمین می‌نماید. (۰/۵ نمره)
غ (درس ۹ صفحه ۱۰۹)
ج) اولین آیاتی که بر رسول خدا صلى الله علیه و آله نازل شد درباره دانش و آموختن بود. (۰/۵ نمره)
ص (درس ۱۰ صفحه ۱۲۸-۱۲۷)
د) اسلام فقط ورزشی را که همراه با قمار یا زیان آور باشد، بد می‌شمارد و منع می‌کند. (۰/۵ نمره)
ص (درس ۹ صفحه ۱۱۱ ) ( هر کدام ۰/۵ نمره)
ج) عبارت‌های زیر را با کلمات مناسب تکمیل کنید.
۳- الف) عادت و تکرار گناهان ………………. زمینه ساز رفتن انسان به سمت گناهان ………………… است. (۰/۵ نمره)
صغیره (۰/۲۵) – کبیره (۰/۲۵) (درس ۷، ص ۸۹)
ب) احساس رضایت و پشیمانی و ……………….. و ……………. از شواهد وجود اختیار در انسان است. (۰/۵ نمره)
تفکر و تصمیم (۰/۲۵) مسئولیت پذیری (۰/۲۵) (درس ۵، ص ۵۶)
ج) انسان موحد، چون زندگی خود را براساس رضایت خدا تنظیم کرده، شخصیتی ثابت و ……………. دارد و برخوردار از ………………….. است. (۰/۵ نمره)
پایدار ۰/۲۵ آرامش روحی ۰/۲۵ (درس ۳، ص ۳۳)
د) رسول خدا صلى الله علیه و آله دعوت خود را در جامعه‌ای آغاز کرد که نشانه‌هایی بسیاراندک از …………………… دانایی داشت. (۰/۲۵ نمره)
تعقل (۰/۲۵)- تفکر (۰/۲۵) (درس ۱۰، ص ۱۲۷)
د) به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید.
۴- الف) مهم‌ترین راه اصلاح و معالجه جامعه از انحراف‌های اجتماعی کدام است؟ (۰/۵ نمره)
امر به معروف و نهی از منکر (درس ۸، ص ۹۷، ۰/۵ نمره)
ب) در آفرینش، یک موجود در چه صورتی در وجود خود نیازمند به دیگری نیست؟ (۰/۵ نمره)
در صورتی که خودش ذانا موجود باشد (درس ۱، ص ۷، ۰/۵ نمره)
ج) بعد اجتماعی توحید به چه معنا است؟ (۰/۵ نمره)
به معنای قرارگرفتن همه ارکان یک جامعه در جهت خداوند و اطاعت همه جانبه از اوست. (درس ۳، ص ۳۴، ۰/۵ نمره)
د) گذراز عصر جاهلیت به عصر اسلام، نیازمند چه تغییر و تحولی بود؟ (۰/۵ نمره)
تغییر در نگرش انسان‌ها (۰/۲۵) و تحولی بنیادین در شیوه زندگی فردی و اجتماعی مردم بود. (۰/۲۵) (درس ۱۰، ص ۱۲۴)
ه) اگر کسی به هر علتی گناهی را انجام داد، چرا نباید گناهش را برای دیگران بیان کند؟ (۰/۵ نمره)
زیرا با اظهار گناه، زشتی آن درنظراو و دیگران از بین می‌رود (۰/۲۵) و انجام گناه امری عادی جلوه می‌کند. (۰/۲۵) (درس ۷، ص ۸۹)
و ) هرکسی مالک چیزی باشد حق تصرف و تغییر در آن چیز را دارد، به کدام مرتبه توحید اشاره دارد؟ (۰/۵ نمره)
توحید در ولایت (درس ۲، ص ۱۹، ۰/۵ نمره)
ه) کشف ارتباط
۵- هر یک از موارد سمت راست با کدام یک از موارد سمت چپ ارتباط دارد؟ (در سمت چپ یک مورد اضافی است) (هر کدام ۰/۵ نمره)
| الف) تأثیر روزه در تقویت اخلاص ب) برو این دام بر مرغی دگر نه ج) آفرینش همه تنبیه خداوند دل است. | ۱) افزایش معرفت نسبت به خدا ۲) دریافت پاداش وصف ناشدنی ۳) دوری از گناه و تلاش برای انجام واجبات ۴) نفوذ ناپذیری در برابر وسوسه‌های شیطان |
الف) تأثیر روزه در تقویت اخلاص: ۳ (درس ۴، ص ۴۸- ۴۷)
ب) برو این دام بر مرغی دگر نه: ۴ (درس ۴، ص ۹۷۴۸)
ج) آفرینش همه تنبیه خداوند دل است.: ۱ (درس ۴، ص ۴۶)
و) اصطلاحات زیر را تعریف کنید.
۶- الف) “پیرایش” یا “تخلیه” (۱ نمره)
گناه، آلودگی است و توبه، پاک شدن از آلودگی است. (۰/۵) توبه گناهان را از قلب خارج می‌کند و آن را شست و شو می‌دهد. (۰/۵ نمره) (درس ۸، ص ۹۶)
ب) “شرک در خالقیت” (۰/۵ نمره)
اگر کسی معتقد باشد که این جهان را چند خالق آفریده‌اند، گرفتار شرک خالقیت شده است. (درس ۲، ص ۲۱، ۰/۵ نمره)
ز) احکام
۷- حکم هر یک از موارد زیر را بنویسید: حرام- جایز و حلال مستحب واجب حواجب کفایی (یک مورد اضافی است) (۲ نمره)
الف- خود داری از خرید کالاهای خارجی که مصرف آن سبب وابستگی کشور شود؟
واجب
ب- خرید و فروش و تبلیغ فیلم‌ها و لوح‌های فشرده که موجب انحراف و فساد می‌شوند؟
حرام
ج- استفاده از موسیقی، خواه موسیقی سنتی و کلاسیک باشد و خواه غیرسنتی و مدرن؟
جایز و حلال
د) فراهم کردن امکانات ورزش و بازی‌های ورزشی برای دور شدن افراد جامعه از فساد و بی بندوباری ها؟
واجب کفایی. (درس ۹، ص ۱۱۷- ۱۱۵، هر کدام ۰/۵ نمره)
ی) به پرسش‌های زیر پاسخ کامل دهید. (۵ نمره)
۸- الف) موقعیت و جایگاه زن پس از اسلام را شرح دهید.
با گرویدن مردم به اسلام، زن منزلت انسانی خود را کسب کرد و استقلال مالی به دست آورد. حضور زن در جامعه با عفاف و پاک دامنی توأم شد، رابطه زناشویی در چارچوب خانواده و به شکل ازدواج قرارگرفت و استفاده ابزاری از زن لغو شد تا خانواده کانون رشد فضایل اخلاقی، دوستی و مودت گردد و محیط جامعه از فساد و بی بندوباری محفوظ بماند و حریم عفاف و عزت زن حفظ شود. (درس ۱۰، ص ۱۲۶، هر کدام ۰/۲۵ نمره)
ب) تفاوت میان امتحان الهی و امتحان بشری را بنویسید.
در امتحان بشری ما غالباً از حقیقت درون افراد بی خبر هستیم و می‌کوشیم تا از طریق امتحان کردن آنها به آگاهی لازم برسیم، (۰/۵ نمره) ولی امتحان خداوند علیم برای آگاه شدن از درون افراد نیست، بلکه برای رشد دا دن و به ظهور رساندن استعدادها و نشان دادن تمایلات درونی افراد است. (۰/۵ نمره) (درس ۶، ص ۷۰- ۶۹)
ج) رابطه اختیار انسان با اراده الهی را شرح دهید.
وجود اختیار و اراده در انسان ناشی از اراده الهی و خواست خداست. به عبارت دیگر، خداوند اراده کرده است که انسان موجودی مختار و دارای اراده باشد. در فعل اختیاری، تا زمانی که ما اراده کاری را نکرده‌ایم، آن کار انجام نمی‌گیرد (۰/۵ نمره) در عین حال، وجود ما، اراده ما و عملی که از ما سر می زند همگی وابسته به اراده خداوند است، یعنی اراده انسان در طول اراده خداست و با آن منافات ندارد. (۰/۵ نمره) (درس ۵، ص ۶۱)
د) از مراحل تکمیلی توبه «تلاش در جهت دور شدن از گناه» را توضیح دهید.
توبه کننده تلاش می کنددیگر به سراغ گناهی که از آن پشیمان شده است نرود، زیرا انجام آن مساوی با شکستن توبه است که در آن صورت باز هم باید توبه کند. (به عبارت دیگر، اگر توبه کننده حقیقتاً توبه کرده باشد، گرچه ممکن اسن به آن گناه علاقه‌ای هم داشته باشد سعی خواهد کرد در عمل از آن دوری نماید، یعنی از افراد، مکان‌ها و موقعیت‌هایی که می‌توانند زمینه ساز شکل گیری گناه باشند، دوری می‌کند.) (مفهوم کلی سؤال را رساند نمره لحاظ گردد.) (درس ۸، ص ۱۰۰)
ه) از آثار نامطلوب گناه بر زندگی دنیوی و اخروی انسان، “سلب توفیق” را توضیح دهید.
وقتی انسان مرتکب گناه می‌شود، علاوه بر آثار مستقیم گناه، توفیقی نیز از او سلب و دری از خیر به روی او بسته می‌شود. (۰/۵ نمره) همین محرومیت چه بسا سرچشمه محرومیت‌های بعدی می‌شود، مگر اینکه شخص پس از انجام گناه، قلبا پشیمان شود و با توبه به درگاه الهی بازگردد. (۰/۵ نمره) (درس ۷، ص ۹۰)
قابل توجه مصححان گرامی: در پاسخ به سؤالات در صورت رساندن مفهوم نمره کامل لحاظ گردد.
در پناه ایزد منان سلامت و سربلند باشید.
