«باسمه تعالی»
سوالات امتحان نهایی درس: علوم اجتماعی
رشته: ریاضی فیزیک – علوم تجربی
تعداد صفحه: ۲
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۰۳/۰۷
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
مدت امتحان: ۸۰ دقیقه
ساعت شروع: ۸ صبح
دانش‌آموزان روزانه، بزرگسال و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت خرداد ماه سال ۱۳۹۸
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
۱) در عبارات زیر موارد صحیح و غلط را مشخص کنید: (۲)
الف) لیبرالیسم به معنای مباح دانستن همه امور برای انسان است. ص ☐ غ ☐
ب) در نظام جمهوری اسلامی قوانین و مقررات بر اساس احکام الهی و اسلامی تعیین می‌گردند.
ص ☐ غ ☐
ج) فرهنگ آموختنی است و از راه آموزش و تربیت از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. ص ☐ غ ☐
د) رفاهی که از درآمدهای نفتی به وجود می‌آید پایدار است. ص ☐ غ ☐
الف) صحیح
ب) صحیح
ج) صحیح
د) غلط
۲) جای خالی را با عبارات مناسب کامل کنید. (۲/۵)
الف) خردترین پدیده اجتماعی که سایر پدیده‌های اجتماعی آثار و پیامدهای آن هستند را ……………….. می‌نامند.
کنش اجتماعی
ب) دانشمندان علوم سیاسی از نارضایتی مردم از نظام سیاسی لیبرال دموکراسی با عنوان ……………. یاد کرده‌اند.
پارادوکس دموکراسی
ج) دو ابزار مهم برای شناخت عقاید و ارزش‌ها ……………….. و ……………….. است.
عقل – وحی
د) کارمند یک اداره وقتی مدیر بخشی از آن اداره می‌شود، تحرک اجتماعی ……………….. داشته است.
صعودی
ه) در جامعه سرمایه‌داری هویت اشخاص بر مبنای ……………….. شناخته می‌شود.
ثروت (توان اقتصادی، سرمایه)
۳) سوالات چهارگزینه‌ای: (۲)
۱- کدام مورد از ویژگی‌های کنش نیست؟
الف) آگاهانه
ب) ارادی
ج) غریزی
د) هدف‌دار
ج- غریزی
۲- «ترشح بیش از حد غده تیروئید موجب عصبانی شدن انسان‌ها می‌شود» این جمله نشان‌دهنده رابطه کدام ابعاد هویت با یکدیگر است؟
الف) نفسانی بر جسمانی
ب) جسمانی بر نفسانی
ج) اجتماعی بر نفسانی
د) اجتماعی بر جسمانی
ج- جسمانی بر نفسانی
۳- به فرایندی که هر فرد برای مشارکت در زندگی اجتماعی و مسیری که برای شکل دادن به هویت اجتماعی خود دنبال می‌کند چه می‌گویند؟
الف) ارزش اجتماعی
ب) هویت اجتماعی
ج) کنترل اجتماعی
د) جامعه‌پذیری
د- جامعه‌پذیری
۴- اولین و مهم‌ترین آشنایی فرد با جامعه‌ای که در آن متولد شده در کدام یک از گروه‌های زیر انجام می‌شود؟
الف) خانواده
ب) مدرسه
ج) رسانه‌های جمعی
د) گروه‌های همسالان
الف- خانواده
۴) ﭘﺎﺳﺦ ﮐﻮﺗﺎه: (۲)
۱- مفاهیم زیر را تعریف کنید:
الف) فرهنگ واقعی:
آن بخش از فرهنگ که مردم به آن عمل می‌کنند.
ب) جامعه:
گروهی از انسان‌ها که برای سالیان متمادی با یکدیگر زندگی می‌کنند.
ج) غرب‌زدگی:
خود باختگی جوامع غیر غربی در برابر جهان غرب
د) تحرک اجتماعی:
جابه‌جایی افراد از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت اجتماعی دیگر
سوالات تشریحی
۵) تفاوت فرهنگ عمومی و خرده‌فرهنگ را بنویسید. (۱)
آن بخش از فرهنگ که همه مردم یک جامعه در آن اشتراک دارند فرهنگ عمومی و بخش‌هایی که مربوط به یک قوم، قشر، صنف یا گروه است خرده‌فرهنگ نامیده می‌شود.
۶) کجروی اجتماعی را تعریف کرده، یک مورد از روش‌های پیشگیری از آن را بنویسید. (۱)
به کنش‌هایی که بر خلاف عقاید، ارزش‌ها و هنجارهای جامعه هستند کجروی اجتماعی گویند.
(تبلیغ و اقناع – تشویق و پاداش – تنبیه و مجازات) (اشاره به یک مورد)
۷) تحولات هویتی چه زمانی مثبت و چه زمانی منفی است؟ (۱)
اگر فرهنگی که دچار تحول می‌شود، فرهنگی باطل باشد و جهت تغییرات به سوی فرهنگ حق باشد، تحول فرهنگی مثبت است؛ اما اگر فرهنگی که اعتبار اجتماعی خود را از دست می‌دهد، فرهنگ حق باشد و جهت تغییرات به سوی فرهنگ باطل باشد، تحول فرهنگی منفی است.
۸) خود باختگی فرهنگی چه زمانی رخ می‌دهد؟ توضیح دهید. (۱/۵)
اگر اعضای یک جامعه، مبهوت و مقهور جامعه دیگر شوند و در نتیجه، حالت فعال و خلاق خود را در گزینش عناصر فرهنگی آن جامعه از دست بدهند، جامعه آن‌ها دچار خود باختگی فرهنگی می‌شود.
۹) چگونه اسلام ب ه‌عنوان یک قطب فرهنگی جدید در جهان ظاهر می‌شود؟ (۱)
جوامع اسلامی با الهام گرفتن از انقلاب اسلامی ایران، هویت خود را بیرون از تصاویری که فرهنگ غربی القا می‌کند جستجو می‌کنند، به این ترتیب اسلام به عنوان یک قطب فرهنگی جدید در جهان ظاهر می‌شود.
۱۰) هویت فرهنگی ایرانیان پس از آشنایی با اسلام و پذیرفتن آن چه تغییری یافت؟ (۱)
ایرانیان پس از پذیرفتن اسلام، عناصر اساطیری فرهنگ ایرانی را کنار گذاشتند، به تفسیر توحیدی عمیق‌تری از هویت خویش دست یافتند و جامعه اسلامی را بنا نهادند.
۱۱) بر اساس تعداد افراد تأثیرگذار و تصمیم‌گیرنده، نظام سیاسی به چند دسته تقسیم می‌شود؟ بنویسید. (۱/۵)
سه دسته: الف) نظام‌هایی که در آن‌ها یک فرد حاکم است و تصمیم می‌گیرد.
ب) نظام‌هایی که در آن‌ها اقلیت تصمیم‌گیرنده است.
ج) نظام‌هایی که در آن‌ها اکثریت مردم در سرنوشت سیاسی خود تأثیر گذارند.
۱۲) چهار مورد از ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی را بنویسید. (۱)
اقتصادی پیشرفته، مستقل و مستحکم است، که با اعتقاد به تعالیم اسلام و تکیه بر دانش و فناوری، هویت اقتصادی نوینی را برای ایران می‌سازد. – خودکفا، دارای روحیه جهادی، خلاقیت، نوآوری، درون‌زایی در عین برون‌گرایی… (چهار مورد از موارد) (صفحه ۷۶)
۱۳) مستشرقان چه تصویری از جوامع اسلامی ارائه کردند؟ (۱)
مستشرقان هویت فرهنگی این جوامع را به ابعاد تاریخی و جغرافیایی محدود ساختند و امت و ملت اسلامی را به اقوام مختلف نظیر ترک و عرب و فارس تقسیم کردند.
۱۴) منظور از سیاست‌های جمعیتی چیست؟ (۱/۵)
وقتی یک جامعه با کاهش یا افزایش جمعیت مواجه می‌شود، نظام سیاسی آن برای حل مشکل جمعیت چاره‌اندیشی می‌کند و با همراهی و همکاری مردم راهکارهایی را به اجرا درمی‌آورد.
(جمع نمره: ۲۰)
«موفق باشید.»
