اختلالات انتقالی عصبی – عضلانی؛ بوتولیسم: علل، تظاهرات بالینی و درمان

بوتولیسم: علل، تظاهرات بالینی و درمان

پاتوژنز

سم کلستریدیوم بوتولینیوم با مهار آزاد شدن استیل‌کولین در فضای سیناپسی، موجب فلج عصبی-عضلانی می‌شود.

اتیولوژی (علت‌شناسی)

۱. بوتولیسم غذایی:

• معمولاً ناشی از مصرف غذاهای کنسروشده آلوده به سم.

۲. بوتولیسم زخم:

• کلستریدیوم بوتولینیوم در زخم‌های عمیق و محیط بی‌هوازی رشد کرده و سم تولید می‌کند.

3. بوتولیسم شیرخواران:
   • ناشی از خاک یا عسل آلوده به اسپور باکتری.
   • اسپورها در روده نوزاد فعال شده و سم بوتولینوم تولید می‌کنند.

تظاهرات بالینی

✅ درگیری عضلات چشم، زبان، حلق و تنفس
✅ علائم چشمی:

• دوبینی، تاری دید، پتوز (افتادگی پلک)
  ✅ علائم نورولوژیک:
• ضعف عضلات صورت و اندام‌ها
• دیسفاژی (اختلال در بلع)، تکلم تو دماغی
  ✅ علائم گوارشی و سیستمیک:
• خشکی دهان، ایلئوس پارالیتیک، هیپوتانسیون وضعیتی
  ✅ در نوزادان:
• شلی عضلات، یبوست، بی‌حالی شدید، مشکلات تنفسی

🔍 دو علامت کلیدی در تشخیص:

1. مردمک دیلاته با پاسخ ضعیف به نور
2. کاهش یا از بین رفتن رفلکس‌های تاندونی عمقی

تشخیص

✅ بررسی نمونه‌ها (غذای مشکوک، سرم، محتویات معده یا مدفوع) از نظر وجود سم بوتولینوم
✅ مطالعات الکتروفیزیولوژیک (تغییرات مشابه سندرم میاستنیک لامبرت-ایتون)

درمان

1. حمایت تنفسی (در صورت نارسایی تنفسی)
2. تزریق آنتی‌توکسین سه‌ظرفیتی (ABE) برای خنثی کردن سم بوتولینوم

⚠ توجه: در صورت مشاهده علائم، مراجعه اورژانسی به پزشک ضروری است.

پرسش‌هایی درباره بوتولیسم

خانم ۳۰ ساله‌ای با دوبینی و تاری دید و اختلال بلع از ۲ روز قبل مراجعه کرده است. در معاینه، افت فشارخون در حالت ایستاده، مردمک‌های گشاد و بدون واکنش به نور و اختلال حرکتی چشم‌ها همراه با پتوز و Nasal Speech وجود دارد. کدامیک از تشخیص‌های زیر محتمل‌تر می‌باشد؟
(دستیاری – اسفند ۹۷)
الف) Brain stem infarction
ب) Botulism
ج) Guillain – Barre syndrome
د) Myasthenia Gravis