سؤالات امتحان نهایی زیستشناسی ۳؛ دوازدهم تجربی؛ شهریورماه ۹۹
کتاب الکترونیکی «جامـــــــعترین و آخــــــــرین پرسشهای آزمونهای نهایی زیستشناسی دوازدهم»
انتشارات: موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
تعداد صفحه: ۱۱۵
این کتاب شامل
- بررسی تمامی امتحانهای نهایی (از دیماه ۱۳۹۷ تا دیماه ۱۴۰۱) داخل کشور
- پاسخ تشریحی پرسشها؛
- پاسخ کامل فعالیتهای کتاب؛
- مطابق با جدیدترین تغییرات کتاب درسی
- تفکیک موضوعی پرسشها براساس سرفصلهای کتاب درسی
سؤالات امتحان نهایی درس: زیست شناسی (۳)
رشته: علوم تجربی
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
تاریخ امتحان: ۱۳۹۹/۶/۱۱
دانش آموزان بزرگسالان و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت شهریورماه ۱۳۹۹
۱ درستی یا نادرستی هر یک از عبارتهای زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید.
الف) گریفیت عامل بیماری آنفولانزا را نوعی باکتری به نام استرپتوکوکوس نومونیا میدانست.
ب) در یاختههای یوکاریوتی، رناهای ساخته شده در رونویسی برای انجام کارهای خود، دستخوش تغییراتی میشوند.
ج) تنظیم بیان ژن، موجب ایجاد یاختههای متفاوتی از یاختههای بنیادی مغز استخوان میشود.
د) جهشهای اضافه و حذف، الزاماً به تغییر چارچوب خواندن میانجامند.
هـ) تخمیرلاکتیکی همواره بسبب فساد مواد غذایی میشود.
و) میانبرگ در بعضی گیاهان از یاختههای اسفنجی تشکیل شده است.
الف) درست (۰/۲۵) (ص ۲)
ب) درست (۰/۲۵) (ص ۲۵)
ج) درست (۰/۲۵) (ص ۳۳)
د) نادرست (۰/۲۵) (ص ۴۹)
هـ) نادرست (۰/۲۵) (ص ۷۴)
و) درست (۰/۲۵) (ص ۷۹)
۲ در هر یک از عبارتهای زیر جای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
الف) نوکلئوتیدها با نوعی پیوند اشتراکی به نام ……………….. به هم متصل میشوند و رشته پلی نوکلئوتیدی را میسازند.
ب) در بیماری …………………………. آنزیمی که آمینواسید فنیل آلانین را میتواند تجزیه کند، وجود ندارد.
ج) اگر جهش، سبب تغییر در نوع آمینواسید در زنجیره پلی-پپتیدی شود، این نوع جهش جانشینی را جهش ………….. مینامند.
د) وجود یک فامتن (کروموزوم) ۲۱ اضافی در مبتلایان به نشانگان داون، مثالی از ناهنجاری ……………….. در فام¬تن¬ها است.
هـ) اولین مرحله تنفس یاختهای، ……………… و به معنی تجزبه گلوکز است.
و) پیرووات در راکیزه (میتوکندری) یک کربن دی اکسید از دست میدهد و به …………….. تبدیل میشود.
الف) فسفردیاستر (۰/۲۵) (ص ۴)
ب) فنیل کتونوری (PKU) (0/25) (ص ۴۵)
ج) دگرمعنا (۰/۲۵) (ص ۴۸)
د) عددی (۰/۲۵) (ص ۵۰)
هـ) قند کافت (۰/۲۵) (ص ۶۶)
و) بنیان استیل (۰/۲۵) (ص ۶۸)
۳ در هر یک از عبارتهای زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید و در برگه پاسخنامه بنویسید.
الف) در مدل پیشنهادی واتسون و کریک، پلههای این نردبان را (قند و فسفات – بازهای آلی) تشکیل میدهند.
ب) در باکتری اشرشیاکلای، تنظیم مثبت رونویسی در مورد ژنهای مؤثر در تجزیه (مالتوز – لاکتوز) انجام میشود.
ج) در رابطه با رنگ نوعی ذرت، در رخنمودهای ناخالص، هرچه تعداد دگرههای بارز بیشتر باشد، مقدار رنگ قرمز (بیشتر – کمتر) است.
د) گاهی جهش در یکی از توالیهای تنظیمی رخ میدهد، این جهش بر (توالی – مقدار) پروتئین اثری نخواهد داشت.
هـ) دلفین با (شیر کوهی – کوسه) خویشاوندی نزدیکتری دارد، بنابراین در یک گروه قرار میگیرند.
و) به سبزینه یا کلروفیل a در فتوسیستم ۲، (۷۰۰P- 680P) میگویند.
الف) بازهای آلی (۰/۲۵) (ص ۷)
ب) مالتوز (۰/۲۵) (ص ۳۴)
ج) بیشتر (۰/۲۵) (ص ۴۴)
د) توالی (۰/۲۵) (ص ۵۱)
هـ) شیر کوهی (۰/۲۵) (ص ۵۸)
و) ۶۸۰ P (ص ۸۰) (۰/۲۵)
۴ در مورد آزمایشهای مزلسون و استال به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) برای تشخیص رشتههای دنای نوساز از رشتههای قدیمی، نوکلئوتیدها را با چه ایزوتوپی نشانهگذاری کردند؟
ب) با توجه به نتایج آزمایشهای آنها، کدام طرح همانندسازی دنا مورد تأیید قرار گرفت؟
الف) ایزوتوپ سنگین نیتروژن (N15) (0/25) (ص ۹)
ب) همانند سازی نیمه حفاظتی (۰/۲۵) (ص ۱۰)
۵ در محل هر دو راهی همانندسازی
الف) چند آنزیم دنا بسپاراز (DNA پلی¬مراز) فعالیت دارد؟
ب) آنزیم هلیکاز چه پیوندهایی را میشکند؟
الف) ۲ (۰/۲۵) (ص ۱۱)
ب) پیوند هیدروژنی (۰/۲۵) (ص ۱۱)
۶ در مورد پروتئینها و آنزیمها به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) ساختار نهایی پروتئین در میوگلوبین کدام است؟
ب) زنجیرههای سازنده هموگلوبین، در ساختار دوم به چه شکل در میآیند؟
ج) افزایش غلظت پیش ماده در محیطی که آنزیم وجود دارد، تا چه زمانی میتواند باعث افزایش سرعت واکنش شود؟
ساختار سوم (۰/۲۵) (ص ۱۷)
ب) مارپیچ (۰/۲۵) (ص ۱۷)
ج) افزایش غلظت پیش ماده در محیطی که آنزیم وجود دارد تا زمانی ادامه مییابد که تمامی جایگاههای فعال آنزیمها با پیش ماده اشغال شوند. (۰/۵) (ص ۲۰)
۷ با توجه به شکل روبرو به پرسشها پاسخ دهید.
الف) کدام مرحله از رونویسی را نشان میدهد؟
ب) شمارههای (۱) و (۲) را نامگذاری کنید.
الف) آغاز (۰/۲۵) (ص ۲۴)
ب) ۱- راهانداز ۲- رنابسپاراز (RNAپلی مراز) (۰/۵) (ص ۲۴)
۸ در مورد جریان اطلاعات در یاختهها به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) چرا حضور رمزه (کدون)هایUAA ،UGA و UAG در رنای پیک، موجب پایان یافتن عمل ترجمه میشود؟
ب) در هنگام ترجمه، توالی پادرمزه (آنتیکدون) با توالی رَمزه مکمل خود چه پیوندی برقرار میکند؟
ج) اولین پیوند پپتیدی در کدام مرحله از مراحل ترجمه تشکیل میشود؟
د) در یوکاریوتها (هوهستهای) عوامل رونویسی به چه بخشهایی از دنا ممکن است متصل شوند؟
الف) چون هیچ آمینواسیدی را رمز نمیکنند (۰/۲۵) (ص ۲۷)
ب) پیوند هیدروژنی مناسب (۰/۲۵) (ص ۲۹)
ج) طویل شدن (۰/۲۵) (ص ۳۰)
د) راهانداز و توالی افزاینده (۰/۵) (ص ۳۵)
۹ در مورد صفات گروههای خونی ABO و Rh به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) جایگاه ژنی کدام یک از صفات فوق در فامتن (کروموزوم) شماره ۹ است؟
ب) ژننمود (ژنوتیپ) فردی با گروه خونی O منفی را بنویسید.
ج) چه رابطهای بین دگره (الل) A و B وجود دارد؟
الف) گروه خونی ABO (0/25) (ص ۴۱)
ب) OOdd (0/5) (ص ۴۰ و ۴۱)
ج) هم توانی (۰/۲۵) (ص ۴۱)
۱۰ زن و مردی سالم صاحب فرزندی هموفیل شدهاند. با توجه به این که هموفیلی یک بیماری وابسته به X و نهفته است
الف) جنسیت فرزند هموفیل را مشخص کنید.
ب) ژننمود (ژنوتیپ) والد ناقل را بنویسید.
ج) احتمال تولد کدام یک، دختر هموفیل یا پسر سالم در این خانواده وجود ندارد؟
الف) پسر (۰/۲۵) (ص ۴۳)
ب) XHXh (0/5) (ص ۴۳)
ج) دختر هموفیل (۰/۲۵) (ص ۴۳)
۱۱ در مورد تغییر در اطلاعات و رانتی به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) از عواملی که باعث میشوند جمعیت از حال تعادل خارج شود، در مورد نام ببرید.
ب) با مطالعه توزیع بیماری کم خونی داسی شکل در جهان، فراوانی دگره Hbs در چه مناطقی بسیار بیشتر از سایر مناطق است؟
ج) به ساختارهایی که نشان میدهند، برای پاسخ به یک نیاز، جانداران به روشهای مختلفی سازش پیدا کردهاند، چه میگویند؟
د) انواع گونهزایی را نام ببرید.
الف) جهش، رانش دگرهای، شارش ژن، آمیزش غیرتصادفی، انتخاب طبیعی (ذکر دو مورد) (۰/۵) (ص ۵۴ و ۵۵)
ب) در مناطقی که مالاریا شایع است (۰/۲۵) (ص ۵۶)
ج) ساختارهای آنالوگ (۰/۲۵) (ص ۵۸)
د) گونهزایی هم میهنی (۰/۲۵) و گونهزایی دگرمیهنی (۰/۲۵) (ص ۶۰)
۱۲ در مورد از ماده به انرژی به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) نام کامل ATP که شکل رایج و قابل استفاده انرژی در یاختهها است، را بنویسید.
ب) در چرخه کریس، چگونه مولکولی شش گرینی، ایجاد میشود؟
ج) در زنجیره انتقال الکترون، پروتونها در چند محل از بخش داخلی به فضای بین دو غشا پمپ میشوند؟
د) در تخمیر الکلى، انانال چگونه اتانول را ایجاد میکند؟
هـ) سیانید چگونه باعث توقف تنفس باختهای میشود؟
الف) آدنوزین تری فسفات (۰/۲۵) (ص ۶۴)
ب) در این چرخه، ضمن ترکیب استیل کو آنزیم A (0/25) با مولکولی چهارکربنی (۰/۲۵)، کوآنزیم A جدا و مولکولی شش کربنی ایجاد میشود. (۰/۲۵) (ص ۶۹)
ج) سه محل (۰/۲۵) (ص ۷۰)
د) اتانال با گرفتن الکترونهای NADH اتانول ایجاد میکند. (۰/۲۵) (ص ۷۳)
هـ) سیانید واکنش نهایی مربوط به انتقال الکترونها (۰/۲۵) به O2 را مهار (۰/۲۵) و در نتیجه باعث توقف زنجیره انتقال الکترون میشود. (ص ۷۵)
۱۳ در مورد از انرژی به ماده به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) در واکنشهای وابسته به نور، منشأ پروتونهای موجود در فضای درون تیلاکوئید از کجاست؟
ب) در چرخه کالوین، افزودن CO2 به مولکول پنج کربنی توسط چه آنزیمی انجام میشود؟ نام کامل آن را بنویسید.
ج) چه تفاوتی میان تثبیت کربن در گیاهان C2 و گیاهان CAM وجود دارد؟
الف) تعدای پروتون از تجزیه آب و تعدادی دیگر از طریق زنجیره انتقال الکترون که بین فتوسیستم ۲ و ۱ قرار دارد، از بستره به فضای درون تیلاتوئیدها پمپ میشود. (۰/۵) (ص ۸۳)
ب) ریبولوزبیس فسفات کربوکسیلاز- اکسیژناز (۰/۵) (ص ۸۴ و ۸۵)
ج) تثبیت کربن در این گیاهان، مانند گیاهان C4 است، با این تفاوت که تثبیت کربن در آنها در یاختههای متفاوت نیست و به عبارتی تقسیمبندی مکانی نشده (۰/۲۵)، بلکه در زمانهای متفاوت انجام میشود. (۰/۲۵) (ص ۸۸)
۱۴ در حالتی که میزان CO2 برگ کم و میزان اکسیژن در آن افزایش مییابد (فتوسنتز در شرایط دشوار)
الف) اکسیژن با چه مولکولی ترکیب میشود؟
ب) این فرایند که با مصرف اکسیژن، آزاد شدن CO2 و همراه با فتوسنتز است، چه نامیده میشود؟
الف) ریبولوزبیس فسفات (۰/۲۵) (ص ۸۶)
ب) تنفس نوری (۰/۲۵) (ص ۸۶)
۱۵ در مورد فناوریهای نوین زیستی به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) تولید موادی مانند پادزیستها، آنزیمها و مواد غذایی در کدام دوره زیست فناوری ممکن شد؟
ب) در مرحله تشکیل دنای نوترکیب نفش آنزیم لیگاز چیست؟
ج) چگونه میتوان با مهندسی پروتئین، مدت زمان فعالیت پلاسمایی و اثرات درمانی پلاسمین را بیشتر کرد؟
د) در تولید پنبه مقاوم به آفت، ژن پروتئین سمی از کدام جاندار جداسازی میشود؟
هـ) مزیت واکسنهای تولید شده با روش مهندسی ژنتیک نسبت به واکسنهای تولید شده با روشهای قبلی چیست؟
الف) زیست فناوری کلاسیک (۰/۲۵) (ص ۹۲)
ب) آنزیم لیگاز پیوند فسفودی استر (۰/۲۵) بین دو انتهای مکمل را ایجاد میکند. (۰/۲۵) (ص ۹۵)
ج) جانشینی یک آمینواسید پلاسمین (۰/۲۵) با آمینواسید دیگری در توالی (۰/۲۵)، باعث میشود که مدت زمان فعالیت پلاسمایی و اثرات درمانی آن بیشتر شود. (ص ۹۸)
د) باکتریهای خاکزی (۰/۲۵) (ص ۱۰۱)
هـ) در واکسنهای تولید شده با روشهای قبلی، چنانچه در مراحل تولید واکسن خطایی رخ میداد، احتمال بروز بیماری در اثر مصرف آن وجود داشت (۰/۲۵) ولی واکسنهای تولید شده با روش مهندسی ژنتیک چنین خطری ندارند. (۰/۲۵) (ص ۱۰۳)
۱۶ در مورد رفتارهای جانوران به پرسشهای زیر پاسخ دهید.
الف) در کدام نوع یادگیری، جانور بین تجربههای گذشته و موقعیت جدید ارتباط برقرار میکند و آگاهانه برنامه¬ریزی میکند؟
ب) عدم انقباض بازوهای شقایق دریایی در پاسخ به حرکت مداوم آب، مثالی از کدام یادگیری است؟
ج) کدام جانور، طاووس ماده یا جیرجیرک ماده برای تولیدمثل هزینه بیشتری نسبت به جفت خود میپردازد؟
د) غذایابی بهینه را تعریف کنید.
هـ) در مورد از فایدههای قلمرو خواهی برای جانوران را بنویسید.
و) رفتار تولید صدا توسط افراد نگهبان هنگام حضور شکارچی چه نوع رفتاری است؟
الف) حل مسئله (۰/۲۵) (ص ۱۱۲)
ب) خوگیری(عادی شدن) (۰/۲۵) (ص ۱۱۰ و ۱۱۴)
ج) ۱- طاووس ماده (۰/۲۵) (ص ۱۱۶ و ۱۱۷)
د) موازنه بین محتوای انرژی غذا (۰/۲۵) و هزینه به دست آوردن آن (۰/۲۵) (ص ۱۱۸)
هـ) استفاده اختصاصی از منابع قلمرو میتواند غذا و انرژی دریافتی جانور را افزایش دهد، امکان جفتیابی جانور و دسترسی به پناهگاه برای در امان ماندن از شکارچی نیز افزایش مییابد. (ذکر دو مورد) (۰/۵) (ص ۱۱۹)
و) رفتار دگرخواهی (۰/۲۵) (ص ۱۲۲)
جمع نمره ۲۰
«موفق و سربلند باشید»
بارمبندی زیستشناسی دوازدهم
بارم بندی زیستشناسی ۳ سال تحصیلی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۱
درس زیستشناسی دوازدهم
ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام میشود.
ارزشیابی مستمر بر اساس فعالیتهای گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام میشود. این ارزشیابی بر اساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیتها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحثهای گروهی، پاسخ به پرسشهای کتبی و شفاهی انجام میشود.
نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.
ارزشیابی پایانی به صورت آزمون کتبی انجام میشود. در نوبت اول ۲۰ نمره از چهار فصل اول کتاب (تا پایان صفحه ۶۲) و در نوبت خرداد، شهریور و دی ماه ۲۰ نمره از همه کتاب مطابق با جدول زیر پیشنهاد میشود.
نکات قابل توجه:
۱- طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی ها و پیوستهای آخرکتاب در همه آزمونها ممنوع است.
۲- گرچه نمره جداگانهای برای فعالیتهای کتاب زیست شناسی ۳ منظور نشده، اما بدیهی است که بخشی از نمره هر فصل به فعالیتهای آن فصل اختصاص دارد. بر این اساس طراحان محترم در طراحی پرسش مربوط به هر فصل، فعالیتها و نتایج آنها را مد نظر قرار دهند.
شماره فصل و عنوان | نیمسال اول | نیمسال دوم و شهریور |
۱- مولکولهای اطلاعاتی | ۶ | ۲/۵ |
۲- جریان اطلاعات در یاخته | ۵ | ۲/۵ |
۳- انتقال اطلاعات در نسل ها | ۴ | ۲/۵ |
۴- تغییر در اطلاعات وراثتی | ۵ | ۲/۵ |
۵- از ماده به انرژی | – | ۲/۵ |
۶- از انرژی به ماده | – | ۲/۵ |
۷- فناوریهای نوین زیستی | – | ۲/۵ |
۸- رفتارهای جانوران | – | ۲/۵ |
جمع | ۲٠ | ۲۰ |
کتاب زیستشناسی ۳
فصل ۱- مولکولهای اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئینها
فصل ۲- جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
فصل ۳- انتقال اطلاعات در نسلها
مفاهیم پایه
انواع صفات
فصل ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیتها
تغییر در گونهها
فصل ۵- از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
فصل ۶- از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنشهای فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
فصل ۷- فناوریهای نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فصل ۸- رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
ارتباط و زندگی گروهی
آزمونهای آنلاین زیست ۳
فصل مولکولهای اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئینها
مولکولهای اطلاعاتی
فصل جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
جریان اطلاعات در یاخته
فصل انتقال اطلاعات در نسلها
مفاهیم پایه
انواع صفات
انتقال اطلاعات در نسلها
فصل تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیتها
تغییر در گونهها
تغییر در اطلاعات وراثتی
فصل از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
از ماده به انرژی
فصل از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنشهای فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
از انرژی به ماده
فصل فناوریهای نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فناوریهای نوین زیستی
فصل رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
رفتارهای جانوران
ارتباط و زندگی گروهی