تفاوت بین درشت مغذی ها و ریز مغذی ها چیست
تفاوت اصلی – درشت مغذیها و ریز مغذیها
مواد مغذی (Nutrients) مورد نیاز برای بقای انسان و سایر موجودات زنده را میتوان به دو دسته تقسیم کرد. آنها درشت مغذیها (macronutrients) و ریز مغذیها (micronutrients) هستند. به نظر میرسد در مورد تفاوت بین درشت مغذیها و ریز مغذیها سردرگمی زیادی وجود دارد. تفاوت اصلی بین درشت مغذیها و ریز مغذیها این است که بدن انسان به درشت مغذیها در مقادیر بیشتری نیاز دارد در حالی که ریز مغذیها در مقادیر کمتر مورد نیاز است. کربوهیدرات، پروتئین و چربی، درشت مغذیهای اصلی هستند که بخش عمده غذای ما را تشکیل میدهند. آنها اجزای اصلی ساختاری و کالری ترکیبات انرژی بخش غذاهای ما هستند. در همین حال، ریزمغذیها مانند ویتامینها، مواد معدنی و فیتوکمیکالها برای حفظ سلامتی ضروری هستند. در این مقاله، بیایید تفاوت بین درشت مغذیها و ریز مغذیها را از نظر ویژگیها و خواص شیمیایی آنها توضیح دهیم.
درشت مغذیها چیست؟
درشت مغذیها مواد شیمیایی مورد نیاز برای رشد و سایر عملکردهای بدن انسان هستند. انسانها و حیوانات در مقایسه با ریز مغذیها به مقادیر بیشتری به درشت مغذیها نیاز دارند. آنها به انرژی عمده مورد نیاز برای سیستم متابولیک موجود زنده کمک میکنند.
ریز مغذیها چیست؟
ریز مغذیها مواد شیمیایی مورد نیاز برای عملکردهای مختلف بدن، رشد و پیشگیری از بیماری هستند. علاوه بر این، آنها برای سلامت کلی انسان ضروری هستند. انسانها و حیوانات ریز مغذیها را در مقادیر کمتری نسبت به درشت مغذیها مصرف میکنند. آنها کوفاکتورهای مورد نیاز را برای متابولیسم بدن انسان فراهم میکنند.
تفاوت بین درشت مغذیها و ریز مغذیها را میتوان به دستههای زیر تقسیم کرد. آنها هستند؛
تعریف
درشت مغذیها: “ماکرو” نشان دهنده بزرگی است و درشت مغذیها مواد مغذی مورد نیاز در مقادیر زیاد هستند.
ریز مغذیها: «میکرو» نشاندهنده کوچکی و ریز مغذیها مواد مغذی مورد نیاز در مقادیر کم هستند.
مثالها
درشت مغذیها: به عنوان مثال میتوان به پروتئین، چربی، فیبر، آب و کربوهیدرات اشاره کرد.
ریز مغذیها:
- فیتوکمیکالها و آنتی اکسیدانها
- ویتامینها
- مواد معدنی مانند آهن، کبالت، کروم، مس، ید، منگنز، سلنیوم، روی و مولیبدن
استثنا: مواد معدنی مانند کلسیم، کلرید سدیم، منیزیم، پتاسیم، فسفر و گوگرد گاهی اوقات به عنوان درشت مغذی شناخته میشوند زیرا در مقادیر زیاد در مقایسه با سایر ویتامینها و مواد معدنی ضروری هستند. بنابراین، آنها همچنین به عنوان مواد معدنی درشت شناخته میشوند.
عملکرد بدن
درشت مغذیها:
- تامین کالری یا انرژی – چربی دارای محتوای انرژی ۹ کیلو کالری در گرم و پروتئین و کربوهیدرات ۴ کیلو کالری در گرم است.
- رشد عضلانی
- ساخت و ترمیم بافتها
- کربوهیدراتها برای ذخیره انرژی (مانند نشاسته و گلیکوژن) مفید هستند.
- اجزای ساختاری (مانند سلولز در گیاهان و کیتین در بندپایان)
- کربوهیدراتها جزء مهم کوآنزیمها (به عنوان مثال ATP، FAD و NAD) و ستون فقرات مولکول ژنتیکی به نام DNA و RNA هستند.
- چربی برای ذخیره ویتامینها استفاده میشود
- حفظ دمای بدن
- ارتقاء عملکرد سلولهای سالم
- نقشهای کلیدی در سیستم ایمنی، لقاح، جلوگیری از پاتوژنز، لخته شدن خون دارند
- سنتز هورمونها، آنزیمها و سایر ترکیبات شیمیایی
- حفاظت از اعضای بدن و عایق
- عملکرد غشای سلولی و مکانیسم سیگنال دهی سلولی
- برای حفظ میکروارگانیسمهای مفید روده
ریز مغذیها:
- سنتز آنزیمها، هورمونها و سایر مواد ضروری برای رشد و نمو مناسب
- ویتامین A – چرخه بینایی را حفظ کنید
- ید – سنتز هورمونهای تیروئید
- اسید فولیک – توسعه لوله عصبی
- پیشگیری از بیماریهای غیر واگیر
- به عنوان کوآنزیم یا کوفاکتور برای آنزیمهای مختلف عمل میکند
- فعالانه در فرآیند متابولیسم انسان (تنفس سلولی، چرخه سلولی) درگیر است.
- سنتز هموگلوبین
مواد غذایی غنی از مواد مغذی
درشت مغذیها: غلات (برنج، گندم، جو)، حبوبات، گوشت، ماهی، سیب زمینی، آجیل، دانههای روغنی سرشار از درشت مغذیها هستند.
ریز مغذیها: عمدتاً سبزیجات، میوهها، تخم مرغ، شیر، سبزیجات برگ سبز، غذاهای تخمیری، غذاهای جوانه زده سرشار از ریز مغذیها هستند.
نیازهای روزانه توصیه شده
درشت مغذیها:
- ۵۵ تا ۷۵ درصد کل انرژی از کربوهیدراتها است
- ۱۵-۲۰ درصد کل انرژی از پروتئین یا ۱ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز – پروتئین
- ۲۰-۳۵ درصد کل انرژی از کل چربی است
- ۲۰ درصد کل انرژی از چربیهای تک غیراشباع است
- ۱۰٪ از کل انرژی از چربیهای اشباع نشده چندگانه
- ۷ درصد کل انرژی از چربیهای اشباع شده است.
ریز مغذیها:
- ویتامین A – (700 میکروگرم)
- ویتامین E – (15 میلی گرم)
- ویتامین C – (75 میلی گرم)
- اسید پانتوتنیک – (۱.۵ میلی گرم)
- ویتامین B12 – (2.4 میلی گرم)
- پیریدوکسین – (۳ میلی گرم)
- تیامین – (۱ میلی گرم)
- ریبوفلاوین – (۱.۱ میلی گرم)
- نیاسین – (۱۴ میلی گرم)
- فولات – (۴۰۰ میلی گرم)
- آهن – (۱۸ میلی گرم)
- سلنیوم – (۵۵ میلی گرم)
- کلسیم – (۱۰۰۰ میلی گرم)
بیماریهای کمبود
درشت مغذیها: کمبود درشت مغذیها میتواند باعث سوء تغذیه پروتئین-انرژی، کواشیورکور، ماراسموس شود.
ریز مغذیها: کمبود ریز مغذیها میتواند باعث شود
- کمبود ویتامین A – شب کوری، خشکی چشم، کراتومالاسی
- نارسایی کمبود آهن
- کمبود ید – گواتر
- کمبود تیامین – بری بری
- کمبود ریبوفلاوین – استوماتیت
- کمبود نیاسین – پلاگرا
- ویتامین C – اسکوربوت
بیماریهای افراطی
درشت مغذیها: چاقی، دیابت نوع دوم، بیماریهای قلبی عروقی و سندرم متابولیک میتواند ناشی از مصرف بیش از حد درشت مغذیها باشد.
ریزمغذیها: مصرف بیش از حد ویتامین میتواند به اندامهای بدن انسان مانند کبد آسیب برساند.
در نتیجه، کمیت و کیفیت درشت مغذیها و ریز مغذیها بسیار متفاوت است، نه تنها به نوع غذایی که مصرف میکنید بلکه به کیفیت آن غذا نیز بستگی دارد. رژیم غذایی روزانه تمایل به داشتن درشت مغذیهای بیشتری نسبت به ریز مغذیها دارد و این مواد مغذی ضروری برای بدن انسان هستند.
منابع
Flour Fortification Initiative, GAIN, Micronutrient Initiative, USAID, The World Bank, UNICEF, Investing in the future: a united call to action on vitamin and mineral deficiencies, p. 17.
UNICEF Canada, Global Child Survival and Health: A 50-year progress report from UNICEF Canada, p. 68.
Canadian UNICEF Committee, Global Child Survival and Health, 2006, p. 67.
Image Courtesy:
“Oats, barley, and some products made from them” by Peggy Greb, USDA ARS (Public Domain) via commons.wikimedia.org