ادامه سوالات تشریحی درس دوم روانشناسی یازدهم رشته علوم انسانی همراه پاسخ
ویژگی‌های رشد در دوره نوجوانی
۱- جای خالی را تکمیل نمایید.
الف) همه ما به راحتی به یاد می‌آوریم که در دوره‌ای از رشد به طور ناگهانی تغییرات زیادی را تجربه کرده‌ایم. تغییراتی که در بسیاری از حیطه‌های جسمی و روانی، مثل توانمندی‌های شناختی هیجانی و اجتماعی، متفاوت شدیم. این دوره، همان دوره ………. است.
نوجوانی
ب) دوره نوجوانی میان دوره …………… و …………… قرار دارد.
کودکی _ بزرگسالی
ج) انسان در دوره ………… با تغییراتی در حیطه‌های مختلف رشد روبه‌رو شده و در انتهای این دوره به پختگی رسیده و شبیه بزرگسالان عمل می‌کند.
نوجوانی
۲- آیا شما این احساس را تجربه کرده‌اید که به طور ناگهانی تغییراتی در شما رخ دهد؟ در چه سنی؟
همه ما در دوره‌ای از رشد به طور ناگهانی تغییرات زیادی را تجربه کرده‌ایم و در بسیاری از حیطه‌های جسمی و روانی، مثل توانمندی‌های عقلانی و شناختی، هیجانی و اجتماعی متفاوت شده‌ایم. این دوره همان دوره‌ی نوجوانی است که از ۱۲ تا ۲۰ سالگی را شامل می‌شود.
۳- کدام محدوده سنی را با نام دوره نوجوانی می‌شناسیم؟
از دوازده سالگی تا بیست سالگی
۴- ابعاد مختلف رشد نوجوانی کدامند؟
رشد جسمانی و بلوغ جنسی، رشد اجتماعی، رشد شناختی، رشد و شکل‌گیری هویت، رشد اخلاقی و رشد هیجانی
رشد جسمانی و بلوغ جنسی در دوره نوجوانی
۵- درستی یا نادرستی عبارت زیر را مشخص کنید.
الف) نوجوانان بسیاری هستند که شروع نوجوانی را برای خود شروع یک بحران می‌دانند. آنها می‌گویند به یکباره احساس کردم بینی من خیلی بزرگ شده، یا می‌گویند با اینکه خوشحال بودم که در حال قد کشیدن هستم، ولی بی‌قوارگی و عدم تناسب در قد را احساس می‌کردم.
درست
ب) یکی از ویژگی‌های رشد در دوره نوجوانی، ناگهانی بودن آن است.
درست
ج) در نوجوانی، اندازه بدن به سرعت افزایش می‌یابد و تناسب بدن به‌سرعت تغییر می‌کند.این تغییرات در اغلب اجزای بدن دیده می‌شود.
درست
د) در دوره نوجوانی اندام‌های داخلی بدن نیز رشد قابل توجهی دارند.
درست
۶- کدام دوره زندگی انسان، با شدیدترین و گسترده‌ترین تغییرات زیستی همراه است؟
نوجوانی
۷- حوزه‌های اساسی رشد جسمانی، که در این دوره دستخوش تغییر می‌شوند، کدامند؟
قد و وزن، رشد استخوانی و عضلانی، رشد مغز و سیستم عصبی، رشد اندام‌های داخلی و تغییراتی که در هنگام بلوغ روی می‌دهند.
در ادامه بخوانید: » سوالات روانشناسی در کنکور ۱۳۹۹ علوم انسانی همراه پاسخ
۸- یکی از ویژگی‌های رشد در دوره نوجوانی، ناگهانی بودن آن است؛ یعنی چه؟
اندازه بدن به سرعت افزایش می‌یابد و تناسب بدن به‌سرعت تغییر می‌کند.
۹- در کدام دوره زندگی انسان اندازه بدن به سرعت افزایش می‌یابد و تناسب بدن به‌سرعت تغییر می‌کند؟
نوجوانی
۱۰- جای خالی را تکمیل نمایید.
الف) وزن و قد نوجوان …….. می‌یابد.
افزایش
ب) در حدود …… پس از افزایش قد و وزن، ماهیچه‌ها رشد بیشتری می‌کنند.
یک سال
ج) در دوره نوجوانی، اندازه و ظرفیت شش ……. برابر و اندازه قلب ……. برابر قبل می‌شود و حجم کلی خون ……. پیدا می‌کند.
سه _ دو _ افزایش
د) رشد دستگاه ………….، تغییر اساسی دوره نوجوانی است که با ……….. رخ می‌دهد.
تولیدمثل _ بلوغ جنسی
۱۱- کدام تغییرات باعث می‌شود نوجوانان احساس توانمندی زیادی کنند؟
وزن و قد نوجوان افزایش می‌یابد. و در حدود یک سال پس از افزایش قد و وزن، ماهیچه‌ها رشد بیشتری می‌کنند. در دوره نوجوانی اندام‌های داخلی بدن نیز رشد قابل توجهی دارند؛ به طوری که اندازه و ظرفیت شش سه برابر و اندازه قلب دو برابر قبل می‌شود و حجم کلی خون افزایش پیدا می‌کند. این تغییرات باعث می‌شود نوجوانان احساس توانمندی زیادی کنند.
۱۲- منظور از بلوغ جنسی چیست؟
مرحله‌ای است که در آن رسش جنسی رخ می‌دهد.
۱۳- منظور از رسش جنسی چیست؟
وقوع تغییرات مربوط به جنس است.
۱۴- برجسته‌ترین تغییرات مربوط به جنس در نوجوانی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ آنها را نام ببرید.
ویژگی‌های جنسی اولیه و ویژگی‌های ثانویه
۱۵- تغییراتی که بر توانایی تولیدمثل تأثیر می‌گذارند را چه می‌نامند؟
ویژگی‌های جنسی اولیه
۱۶- کدام ویژگی‌های تغییرات جنسی به طور مستقیم در تولیدمثل نقش دارند؟
ویژگی‌های جنسی اولیه
۱۷- به تغییرات جنسی که جزئی از علائم رشد و قابل رؤیت‌اند، چه نامیده می‌شوند؟
ویژگی‌های ثانویه
۱۸- رویش موی صورت در پسران مثالی از کدام ویژگی‌های تغییرات جنسی در نوجوانان است؟
ویژگی‌های ثانویه
در ادامه بخوانید: » روانشناسی سلامت؛ نقش‌های متغیرهای روان‌شناختی؛ سبک زندگی و بیماری
رشد شناختی در دوره نوجوانی
۱۹- درستی یا نادرستی عبارت زیر را مشخص نمایید.
الف) هرچند در بیان تغییرات دوره نوجوانی، به ویژگی‌های جسمانی اشاره می‌شود، اما واقعیت این است که تغییرات شناختی دوره نوجوانی شگفت‌آور است.
درست
ب) توجه نوجوانان، در مقایسه با کودکان، گزینشی‌تر است؛ به این معنا که بر اطلاعات مرتبط متمرکز می‌شوند و با ضرورت‌های تکلیف مورد نظر، بهتر سازگار می‌شوند.
درست
۲۰- جاهای خالی را تکمیل نمایید.
الف) یکی از تغییرات ……..، فرضیه‌سازی در نوجوانان است.
شناختی
ب) برای اولین بار در دوره …………، تفکر فرضی شکل می‌گیرد.
نوجوانی
ج) مبنای استدلال در دوره ……….، واقعیت‌های ملموس و بیرونی است.
کودکی
د) توجه …………، در مقایسه با ……….، گزینشی‌تر است.
نوجوانان _ کودکان
۲۱- انسان در کدام دوره زندگی برای اولین بار در پیش‌بینی یک موقعیت، از احتمال‌های مختلف بهره می‌برد؟
نوجوانی
۲۲- مبنای استدلال در دوره کودکی چیست؟
واقعیت‌های ملموس و بیرونی
۲۳- فرق‌های تفکر در دوره نوجوانی با دوره کودکی چیست؟
برای اولین بار در دوره نوجوانی، تفکر فرضی شکل می‌گیرد؛ به این معنا که آنان فرضیه‌سازی می‌کنند و در پیش‌بینی یک موقعیت، از احتمال‌های مختلف بهره می‌برند؛ در حالی که مبنای استدلال در دوره کودکی، واقعیت‌های ملموس و بیرونی است.
۲۴- مادر رامین، مبلغی را به رامین و برادرش امین می‌دهد و از آنها می‌خواهد تا برای خرید نمک به مغازه نزدیک منزلشان بروند. هنگام خروج از منزل به مادرشان می‌گویند:
امین: چشم مامان. همین الان سریع می‌روم و بعد از خرید بر می‌گردم.
رامین: چشم مامان. اگر بسته بود چکار کنم؟
به نظر شما احتمالاً محدوده سنی هر یک از آنها در کدام دوره زندگی است؟ چرا؟
احتمالاً امین کودک و رامین نوجوان است. زیرا تفاوت تفکر رامین و امین آشکار است. رامین به دلیل در نظر گرفتن احتمال‌های مختلف، چیزی را احتمال می‌دهد که امین هرگز به آن نمی‌اندیشد.
به عبارت دیگر توجه نوجوانان، در مقایسه با کودکان، گزینشی‌تر است؛ به این معنا که بر اطلاعات مرتبط متمرکز می‌شوند و با ضرورت‌های تکلیف مورد نظر، بهتر سازگار می‌شوند.
۲۵- درستی یا نادرستی عبارت زیر را مشخص نمایید.
الف) نوجوانان، در مقایسه با کودکان، بر اطلاعات مرتبط متمرکز می‌شوند و با ضرورت‌های تکلیف مورد نظر، بهتر سازگار می‌شوند.
درست
ب) یکی از تفاوت‌های مهم دوره نوجوانی با دوره کودکی این است که نوجوانان به دنبال چگونگی تقویت حافظه خود هستند.
درست
ج) یکی از تفاوت‌های مهم دوره نوجوانی با دوره کودکی این است که نوجوانان می‌خواهند چگونگی به حافظه سپردن اطلاعات را فرا بگیرند.
درست
۲۶- نوجوانان را از نظر حافظه با کودکان مقایسه کنید.
نوجوانان بهتر از کودکان قادر به رمزگردانی، اندوزش و بازیابی اطلاعات هستند. یکی از تفاوت‌های مهم دوره نوجوانی با دوره کودکی این است که نوجوانان به دنبال چگونگی تقویت حافظه خود هستند؛ به عبارت دیگر می‌خواهند چگونگی به حافظه سپردن اطلاعات را فرا بگیرند. به این نوع مهارت‌آموزی «فراحافظه» می‌گویند. این تلاش در دوره کودکی وجود ندارد.
در یک لحظه اطلاعات بیشتری در حافظه آنها نگه‌داشته می‌شود. نوجوانان، برخلاف کودکان، قادر به ظرفیت‌سازی حافظه خود هستند.
۲۷- مراحل حافظه به ترتیب چیست؟
رمزگردانی، اندوزش و بازیابی اطلاعات
۲۸- جاهای خالی را تکمیل نمایید.
الف) نوجوانان بهتر از کودکان قادر به ……..، اندوزش و …….. اطلاعات هستند.
رمزگردانی _ بازیابی
ب) به مهارت‌آموزی چگونگی تقویت حافظه، ……….. می‌گویند.
فراحافظه
ج) تلاش فراحافظه‌ای در دوره ………… وجود ندارد.
کودکی
د) نوجوانان، …………. کودکان، قادر به نظارت، ارزیابی و تغییر جهت تفکر لحظه به لحظه هستند.
برخلاف
ه) انسان در دوره …….. بر استدلال‌ها، قضاوت‌ها و تصمیم‌هایشان اشراف ندارد.
کودکی
و) سرعت تفکر در دوره نوجوانی ………. می‌یابد.
افزایش
ی) نوجوانان، ……… کودکان، قادر به ظرفیت‌سازی حافظه خود هستند.
برخلاف
۲۹- فرق‌های تفکر در دوره کودکی و نوجوانی را بنویسید.
نوجوانان، برخلاف کودکان، قادر به نظارت، ارزیابی و تغییر جهت تفکر لحظه به لحظه هستند؛ در حالی که کودکان بر استدلال‌ها، قضاوت‌ها و تصمیم‌هایشان اشراف ندارد.
سرعت تفکر در دوره نوجوانی افزایش می‌یابد؛ در نتیجه، در یک لحظه اطلاعات بیشتری در حافظه آنها نگه‌داشته می‌شود. نوجوانان، برخلاف کودکان، قادر به ظرفیت‌سازی حافظه خود هستند.
۳۰- کودکان بر اساس کدام نوع پردازش عمل می‌کنند؟
ادراکی
۳۱- اگر فرد براساس ویژگی‌های حسی و فیزیکی عمل نماید، نوع پردازش او چیست؟
ادراکی
۳۲- فرق‌های پردازش در دوران کودکی با پردازش در دوران نوجوانی چیست؟
کودکان بر اساس پردازش ادراکی، یعنی ویژگی‌های حسی و فیزیکی، عمل می‌کنند؛ مثلاً مفید بودن یک کالا را به اندازه و رنگ آن نسبت می‌دهند، درحالی‌که پردازش غالب نوجوانان، مفهومی است. نوجوانان فایده‌مندی یک کالا را براساس ماندگاری، کیفیت و … می‌سنجند.
۳۳- اگر مفید بودن یک کالا را به اندازه و رنگ آن نسبت دهیم از کدام نوع پردازش استفاده کرده‌ایم؟
پردازش ادراکی
۳۴- پردازش غالب نوجوانان، از چه نوعی است؟
مفهومی
۳۵- اگر فایده‌مندی یک کالا را براساس ماندگاری، کیفیت و … بسنجیم، از چه نوع پردازش استفاده نموده‌ایم؟
مفهومی
۳۶- جاهای خالی را تکمیل نمایید.
کودکان بر اساس پردازش ……….، یعنی ویژگی‌های حسی و فیزیکی، عمل می‌کنند؛ درحالی‌که پردازش غالب نوجوانان، ………… است.
ادراکی _ مفهومی
۳۷- نوجوانان را از نظر توانایی‌های شناختی با کودکان مقایسه نمایید.
هر چند نوجوانان، در مقایسه با کودکان، رشد فزاینده‌ای در توانایی‌های شناختی دارند، اما در نحوه به‌کارگیری این توانایی‌ها، پختگی لازم را ندارند و تغییرات شناختی نوجوانان باعث پیامدهای ناسازگارانه‌ای می‌شود.
۳۸- تغییرات شناختی نوجوانان باعث پیامدهای ناسازگارانه‌ای می‌شود. علت چیست؟
زیرا با وجود رشد فزاینده در توانایی‌های شناختی نوجوان، اما در نحوه به‌کارگیری این توانایی‌ها، پختگی لازم را ندارند.
۳۹- جدول زیر پیامدهای تغییرات شناختی نوجوانان و توصیه پیشنهادی را نمایش می‌دهد. جاهای خالی را تکمیل نمایید.
| پیامد تغییرات شناختی | توصیه |
| ………… | بهتر است در حضور دیگران از نوجوانان عیب‌جویی نشود. |
| احساس منحصر به فرد بودن اغراق‌آمیز | ………. |
| ……….. | باید به نوجوانان کمک کرد تا دریابند جوامع و افراد، آمیزه‌ای از محاسن و معایب هستند. |
| مشکل در تصمیم‌گیری روزمره | ……… |
حساسیت نسبت به انتقاد دیگران
باید ویژگی‌های منحصر به فرد نوجوانان را پذیرفت تا در زمان مناسب دیدگاه متعادل‌تری ایجاد شود.
آرمان‌گرایی و عیب‌جویی
به جای نوجوانان تصمیم‌گیری نشود. تصمیم‌گیری کارآمد الگوی تصمیم‌گیری نوجوانان باشد.
در ادامه بخوانید: » سبک‌های تصمیم‌گیری؛ موانع تصمیم‌گیری؛ پیامدهای ناتوانی در تصمیم‌گیری
رشد هیجانی در دوره نوجوانی
۴۰- توضیحات زیر نشانگر رشد کدام بُعد در دوره نوجوانی است؟
سارا ۱۴ ساله است و بیشتر اوقات احساس می‌کند نمی‌تواند خود را کنترل کند. گاهی آن‌قدر شاد است که دلش می‌خواهد با صدای بلند بخندد و همه دوستان را به ناهار مهمان کند، و گاهی هم آن‌قدر غمگین است که دلش می‌خواهد زار زار گریه کند.
رشد هیجانی
۴۱- علی ۱۵ ساله است و می‌گوید: بیشتر اوقات، بدون اینکه خودم بخواهم، یک دفعه و ناگهانی عصبی می‌شوم و چیزی می‌گویم یا رفتاری نشان می‌دهم که بلافاصله پشیمان می‌شوم؛ مخصوصاً به برخی رفتارهای بزرگ‌ترها حساسم و بیشتر عصبانی می‌شوم. تصور کنید این نوجوان شما را مشاور خود قرار داده و از شما می‌خواهد به او کمک کنید تا بتواند احساسات و هیجانات خود را کنترل کند. او نمی‌داند علت این تحریک‌پذیری و بی‌ثباتی در احساسات و هیجاناتشان چیست و نگران این هست که نکند بیمار باشد. شما چگونه این نوجوان را راهنمایی می‌کنید؟
به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی در دوره نوجوانی، تحریک‌پذیری نوجوانان افزایش می‌یابد و حالات هیجانی آنان به سرعت تغییر می‌کند. هیجانات منبع رفتارهای مثبت و سازنده هستند، در صورت هدایت نشدن و به کارگیری غلط آنها، هیجان‌ها به رفتارهای مخرب و پرخطر منجر می‌شوند؛ بنابراین، لازم است در این دوره مهارت‌هایی را بیاموزیم که بتوانیم هیجانات خود را در جهت صحیح به‌کارگیریم؛ مهارت‌هایی از قبیل کنترل خشم و ورزش کردن.
۴۲- علت افزایش تحریک‌پذیری نوجوانان چیست؟
به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی در دوره نوجوانی، تحریک‌پذیری نوجوانان افزایش می‌یابد و حالات هیجانی آنان به سرعت تغییر می‌کند. هیجانات منبع رفتارهای مثبت و سازنده هستند، در صورت هدایت نشدن و به کارگیری غلط آنها، هیجان‌ها به رفتارهای مخرب و پرخطر منجر می‌شوند؛ بنابراین، لازم است در این دوره مهارت‌هایی را بیاموزیم که بتوانیم هیجانات خود را در جهت صحیح به‌کارگیریم؛ مهارت‌هایی از قبیل کنترل خشم و ورزش کردن.
۴۳- چرا حالات هیجانی نوجوانان به سرعت تغییر می‌کند؟
به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی در دوره نوجوانی.
۴۴- در کدام دوره لازم است مهارت‌هایی را بیاموزیم که بتوانیم هیجانات خود را در جهت صحیح به‌کارگیریم؟ چرا؟
نوجوانی. به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی در دوره نوجوانی، تحریک‌پذیری نوجوانان افزایش می‌یابد و حالات هیجانی آنان به سرعت تغییر می‌کند. هیجانات منبع رفتارهای مثبت و سازنده هستند، در صورت هدایت نشدن و به کارگیری غلط آنها، هیجان‌ها به رفتارهای مخرب و پرخطر منجر می‌شوند.
۴۵- چرا در دوره نوجوانی لازم است مهارت‌هایی از قبیل کنترل خشم و ورزش کردن را بیاموزیم؟
به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی در دوره نوجوانی، تحریک‌پذیری نوجوانان افزایش می‌یابد و حالات هیجانی آنان به سرعت تغییر می‌کند. هیجانات منبع رفتارهای مثبت و سازنده هستند، در صورت هدایت نشدن و به کارگیری غلط آنها، هیجان‌ها به رفتارهای مخرب و پرخطر منجر می‌شوند؛ بنابراین، لازم است در این دوره مهارت‌هایی را بیاموزیم که بتوانیم هیجانات خود را در جهت صحیح به‌کارگیریم.
۴۶- به نظر شما مهارت‌های شناخت، ارزیابی و کنترل هیجان چه نوع مهارت‌هایی هستند؟ تاکنون در این زمینه تجربه‌ای داشته‌اید؟
مهارت‌های خودآگاهی و شناخت ویژگی‌های جسمی، شناختی، هیجانی و اجتماعی که به عنوان هوش هیجانی یا EQ از آنها یاد می‌گردد.
رشد اجتماعی در دوره نوجوانی
۴۷- جاهای خالی را تکمیل نمایید.
الف) اگر قصد تفریح، مثلاً رفتن به سینما داشته باشید، ترجیح می‌دهید با چه کسانی به سینما بروید؟ پدر و مادر، دوستان و..؟ اگر از شما بخواهند برای مسافرت در ایام تعطیل، خانواده‌ای را انتخاب کنید که با خانواده شما همسفر شوند، احتمال انتخاب کدام خانواده بیشتر است؟ عمه، خاله، عمو و… یا خانواده‌ای که بچه‌های آن خانواده همسال شما باشند؟ نوع انتخاب شما بیانگر رشد …………. شما است.
اجتماعی
ب) در این دوره هم خود نوجوان و هم اطرافیان وی احساس می‌کنند که گرایش نوجوان به گروه …….. خیلی بیشتر از سابق شده است.
همسالان
ج) در کنار همسالان بودن برای ……… بسیار لذت‌بخش است.
نوجوانان
۴۸- درستی یا نادرستی عبارت زیر را مشخص نمایید.
الف) رشد اجتماعی در دوره نوجوانی، مانند دیگر ابعاد رشد، دستخوش تغییر می‌شود.
درست
ب) در دوره نوجوانی هم خود نوجوان و هم اطرافیان وی احساس می‌کنند که گرایش نوجوان به گروه همسالان خیلی بیشتر از سابق شده است و در کنار همسالان بودن برای نوجوان بسیار لذت‌بخش است. البته این به آن معنی نیست که نوجوان به ارتباط با والدین و یا خواهر و برادرهای خود علاقه‌ای ندارد.
درست
رشد و شکل‌گیری هویت در دوره نوجوانی
۴۹- جاهای خالی را تکمیل نمایید.
الف) یکی از تغییرات در رشد اجتماعی دوره نوجوانی، دستیابی به «………» است.
هویت
ب) آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که من کیستم؟ چه ویژگی‌هایی دارم؟ پسرم؟ دخترم؟ خوش قیافه هستم؟ باهوشم؟ احساساتی هستم؟ اجتماعی هستم؟ به دستورات مذهبی وفا دارم؟ از چه چیزهایی خوشم یا بدم می‌آید؟ چه رشته دانشگاهی را انتخاب می‌کنم؟ در چه شغلی استعداد دارم؟ از چه آدم‌هایی خوشم می‌آید؟
الف) پاسخ به این سؤالات، بیانگر ……… شماست.
هویت
ب) نوجوانانی که خود را می‌پذیرند و هویت ……. برای خود قائل‌اند، به لحاظ روانی از افرادی که هویتی ……. داشته و به خود علاقه‌ای ندارند، سالم‌ترند.
مثبتی _ منفی
ج) افراد ممکن است به لحاظ ویژگی‌های جسمی (قیافه)، جنسی (دختر یا پسر بودن)، ویژگی‌های ……… (ایفای نقش جنسیتی برای نشان دادن رفتارهای زنانه با مردانه)، ………. (عضویت در گروه‌ها با انتخاب شغل و پیشرفت)، سیاسی، مذهبی، اخلاقی، ارزشی و یا قومی، خصوصیات رفتاری و شخصیتی متمایزی را دارا باشند.
روانی _ اجتماعی
۵۰- درستی یا نادرستی عبارت زیر را مشخص نمایید.
الف) «من کیستم؟» این سؤالی است که ذهن هر فرد، به ویژه نوجوانان و جوانان را درگیر کرده است و افراد برای یافتن پاسخ همین سؤال به جست‌وجوی خویشتن و کسب هویت می‌پردازند.
درست
ب) هویت، اجزای متعددی دارد و شامل ویژگی‌های جسمی، جنسی، اجتماعی، شناختی، اخلاقی، هیجانی، آرمانی و شغلی است که در مجموع هویت فرد را می‌سازند.
درست
۵۱- هویت چیست؟
هویت همان تمایزی است که فرد بین خود و دیگران می‌گذارد.
هویت طرز فکر، عقاید و نحوه ارتباط فرد با دیگران را شامل می‌شود.
در ادامه بخوانید: » تفکر تصمیم‌گیری؛ تعریف تصمیم‌گیری؛ انواع تصمیم‌گیری؛ ملاک تصمیم‌گیری
۵۲- به نظر شما تلاش برای هویت‌یابی در بین نوجوانان نسل گذشته با نسل امروز چه تفاوتی کرده است؟
در گذشته نوجوانان برای هویت‌یابی از شبکه خانوادگی و دوستان بهره می‌گرفتند؛ اما امروز نوجوانان تحت تاثیر شبکه‌های ارتباط جمعی و فضای مجازی می‌باشند.
عوامل شکل‌گیری هویت‌یابی در هر دو نسل چه بوده است؟ شما در تلاش برای هویت‌یابی تحت تأثیر کدام یک از عوامل زیر بوده‌اید؟
۱- والدین ۲- همسالان ۳- مذهب ۴- اقوام ۵- فرهنگ ۶- رسانه ۷- فضای مجازی ۸- مطالعات ۹- اوقات فراغت
شما هویت خود را مثبت می‌دانید یا منفی؟ چرا؟
من هویت خود را مثبت می‌دانم؛ زیرا با نقش‌ها و موقعیت‌های مختلفی که در آن قرار گرفته ام سازگار می‌باشم.
رشد اخلاقی در دوره نوجوانی
۵۳- موارد زیر نشانگر کدام بعد رشدی نوجوان است؟
نظر شما درباره انجام دادن اعمال اخلاقی در سنین مختلف، با توجه به رشد و تحول چیست؟ آیا الان که شما بزرگ‌تر شده‌اید، نسبت به گذشته راست‌گوتر شده‌اید؟ بیشتر به دیگران کمک می‌کنید؟ به حق خود قانع هستید و از کسی _ حتی وقتی توانش را دارید _ سوءاستفاده نمی‌کنید؟
اخلاقی
۵۴- جاهای خالی را تکمیل نمایید.
الف) تحول اخلاقی و ارزشی در ………. بیش از هر دوره دیگری است.
نوجوانی
ب) اخلاقی به شکل‌گیری ……… وابسته است.
شناخت
ج) در ………….. موارد صرف داشتن شناخت، به رفتار اخلاقی منجر نمی‌شود.
بسیاری از
د) یک نوجوان ممکن است در خلوت به خود بگوید: «من فردی صادق و مهربان هستم» یا «من آدمی دیندار و انسان دوست هستم» یا «من فقط به مصالح خودم اهمیت می‌دهم و مسائل دیگران به من مربوط نیست».
جملات بالا به رشد …….. مربوط می‌شود.
اخلاقی
۵۵- انسان در کدام دوره‌های زندگی بهتر می‌تواند درباره مسائل اخلاقی، ارزشی و دینی قضاوت کند؟ چرا؟
رشد سریع شناختی در نوجوانی و جوانی باعث می‌شود که فرد بهتر بتواند درباره مسائل اخلاقی، ارزشی و دینی قضاوت کند و واکنش دقیق‌تری نشان دهد.
۵۶- انسان در کدام دوره‌های زندگی بهتر می‌تواند درباره مسائل اخلاقی، ارزشی و دینی واکنش دقیق‌تری نشان دهد؟ چرا؟
رشد سریع شناختی در نوجوانی و جوانی باعث می‌شود که فرد بهتر بتواند درباره مسائل اخلاقی، ارزشی و دینی قضاوت کند و واکنش دقیق‌تری نشان دهد.
۵۷- روابط اجتماعی نوجوان، در مقایسه با دوران کودکی به چه صورت است؟
روابط اجتماعی نوجوان، در مقایسه با دوران کودکی و بروز احساس خود مختاری و استقلال نسبت به والدین، با مسائل اخلاقی و ارزشی نیز بیشتر درگیر می‌شود و زمینه‌های رشد ارزش‌های اخلاقی در وی افزایش می‌یابد.
۵۸- درستی یا نادرستی عبارت زیر را مشخص نمایید.
الف) شناخت و تعریف نوجوان از هویت خویش، مستلزم نسبت دادن ویژگی‌های دینی، ارزشی و اخلاقی به خویشتن است.
درست
ب) در شکل‌گیری هویت نوجوان، او باید به خود بگوید چه خصوصیات اخلاقی، ارزشی و دینی دارد.
درست
۵۹- یکی از تکالیف اصلی رشد در دوره نوجوانی چیست؟
شکل‌گیری هویت
۶۰- زمینه‌های رشد ارزش‌های اخلاقی چگونه در نوجوان افزایش می‌یابد؟
روابط اجتماعی نوجوان، در مقایسه با دوران کودکی و بروز احساس خود مختاری و استقلال نسبت به والدین، با مسائل اخلاقی و ارزشی نیز بیشتر درگیر می‌شود و زمینه‌های رشد ارزش‌های اخلاقی در وی افزایش می‌یابد.
۶۱- در چه صورت شناخت به اخلاق منتهی شود؟
در صورتی که شناخت به عقاید و باورها و ارزش‌های فرد تبدیل شود.
در ادامه بخوانید:
» احساس، توجه، ادراک؛ حواس؛ محرک‌های محیطی را چگونه انتخاب می‌کنیم
۶۲- به دو مثال زیر توجه کنید.
• پزشکی که می‌داند سیگار کشیدن برای سلامت بدن مضر است، ولی سیگار می‌کشد.
• شخصی که می‌داند مسواک زدن موجب سلامتی و حفظ دندان‌ها می‌شود، ولی در مسواک زدن سهل‌انگاری می‌کند. به نظر شما اشکال کار در کجاست؟ شناخت یا باور؟ چرا؟
در باور. زیرا لازمۀ ترک عادت بد یا عمل به کار مفید، علاوه بر نیاز به شناخت، باید آگاهی‌ها به باورها و ارزش‌های فرد تبدیل شود.
خودِ آرمانی و خودِ واقعی
۶۳- جاهای خالی را تکمیل نمایید.
الف) همه افراد …….. خودِ واقعی و ……. خودِ آرمانی دارند.
یک _ یک
ب) خودِ ……… همان ویژگی‌های فردی، و خود …….. ویژگی‌هایی است که فرد دوست دارد داشته باشد.
واقعی _ آرمانی
ج) پسری ۱۴ ساله را در نظر بگیرید که قدبلند، دارای هوش متوسط، عملکرد تحصیلی معمولی، روحیه شاد و استعداد نقاشی عالی و علاقه‌مند به مسائل ارزشی است. اگر این نوجوان ایده‌آل‌هایی مثل هنرمند و یا فیلسوف شدن برای خود داشته باشد، این ایده‌آل‌ها …………. او را شکل می‌دهد.
خودِ آرمانی
د) در روند طبیعی زندگی انتظار می‌رود که نوجوانان برای رسیدن به ………. تلاش کنند.
خودِ آرمانی
۶۴- چرا استفاده مکرر از رویاپردازی باعث افت در عملکرد تحصیلی و سایر عملکردها می‌شود؟
در روند طبیعی زندگی انتظار می‌رود که نوجوانان برای رسیدن به خودِ آرمانی تلاش کنند. در حالی که بسیاری از آنان به جای تلاش برای کم کردن فاصله بین خودِ آرمانی و خودِ واقعی، رؤیاپردازی می‌کنند و از آن لذت می‌برند. هرچند این پدیده در دوره نوجوانی غیرطبیعی نیست، ولی استفاده مکرر از آن باعث افت در عملکرد تحصیلی و سایر عملکردها می‌شود.
در ادامه شرکت کنید:
۶۵- رؤیاپردازی چه تأثیر مثبت یا منفی بر زندگی شما داشته است؟
تخیل و خیال‌پردازی لازمه‌ی خلاقیت و بروز نوآوری است، اما افراط در تخیل، برای نوجوان مضر است زیرا اگر نوجوان در دنیای واقعی و در برخورد با واقعیات دچار شکست‌های مکرر شود و نتواند به نحو احسن، از توانایی‌های خود استفاده کند و ابراز وجود داشته باشد آرام‌آرام به سمت تخیل گرایی مفرط پیش می‌رود و این مسئله باعث افت عملکرد تحصیلی و سایر عملکردهای او می‌شود.
