کتاب الکترونیکی «جامـــــــع‌ترین و آخــــــــرین پرسش‌های آزمون‌های نهایی زیست‌شناسی دوازدهم»
انتشارات: موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
تعداد صفحه: ۱۱۵
این کتاب شامل
- بررسی تمامی‌امتحان‌های نهایی (از دی‌ماه ۱۳۹۷ تا دی‌ماه ۱۴۰۱) داخل کشور
- پاسخ تشریحی پرسش‌ها؛
- پاسخ کامل فعالیت‌های کتاب؛
- مطابق با جدیدترین تغییرات کتاب درسی
- تفکیک موضوعی پرسش‌ها براساس سرفصل‌های کتاب درسی
فصل از انرژی به ماده
شامل گفتارهای:
گفتار ۱: فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
گفتار ۲: واکنش‌های فتوسنتزی
گفتار ۳: فتوسنتز در شرایط دشوار
بارم‌بندی مربوط به این فصل:
نیمسال اول: ۰ نمره
نیمسال دوم و شهریور: ۲/۵ نمره
درستی یا نادرستی
درستی یا نادرستی هر یک از عبارت‌های زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید.
در فتوسنتز، عامل تجزیه کننده‌ی مولکول آب، در مجاورت فتوسیستم ۱ قرار دارد.
نادرست
روزنه‌های گیاهان CAM برخلاف گیاهان C3 و C4 و در شب بسته می‌شود.
نادرست
در اثر فعالیتِ اکسیژنازی آنزیم روبیسکو، CO2 تولید می‌شود. (خرداد ۹۱؛ ۰٫۲۵)
درست
همه پروتئین‌ها، نوکلئیک اسیدها و دیگر مولکول‌هایی که در سلول هستند، حاصل تجمع و تغییر بخش‌هایی از قندهایی ساخته شده در گیاه هستند. (شهریور ۹۳)
درست
اکسیژن حاصل از فتوسنتز، از واکنش تجزیه آب در داخل تیلاکوئیدها منشأ می‌گیرد. (شهریور ۹۳)
درست
در گیاه C4، شب هنگام، دی‌اکسیدکربن در واکوئول‌های گیاه به صورت اسید آلی تثبیت می‌شود. (خرداد ۹۴)
نادرست
در فرآیند تنفس نوری ATP تولید می‌شود. (دی ۹۴)
نادرست
اولین ترکیب پایدار CO2 در گیاهان CAM یک ترکیب چهار کربنی می‌باشد. (خرداد ۹۵)
درست
تجزیه آب به منظور جبران الکترون‌های برانگیخته شده از فتوسیستم ۲ بدون نور انجام می‌شود. (شهریور ۹۶)
نادرست
دومین سیستم آنزیمی‌در گیاهان C3 برای تثبیت CO2 در سلول‌های غلاف آوندی عمل می‌کند. (دی ۹۶)
نادرست
در مرحله نوری فتوسنتز، اتم‌های هیدروژن حاصل از تجزیه آب، الکترون‌های خود را به فتوسیستم ۲ می‌دهند. (دی ۹۶)
نادرست
تثبیت کربن در گیاهان C4 در دو مرحله، ابتدا در یاخته‌های غلاف آوندی و سپس در یاخته‌های میانبرگ انجام می‌شود. (دی ۹۸)
نادرست
فتوسیستم‌ها در غشای تیلاکوئید قرار دارند و با مولکول‌هایی به نام ناقل الکترون به هم مرتبط می‌شوند. (شهریور ۹۸)
درست
بیشتر گیاهان برای تثبیت دی اکسید کربن فقط از چرخۀ کالوین استفاده می‌کنند. (دی ۹۸)
درست
هر فتوسیستم شامل آنتن گیرنده نور و یک مرکز واکنش است. (خرداد ۹۹)
نادرست
میانبرگ در بعضی گیاهان از یاخته‌های اسفنجی تشکیل شده است. (شهریور ۹۹)
درست
تجزیۀ نوری آب در فتوسیستم ۲، موجب تجمع پروتون‌ها در فضای درون تیلاکوئیدها می‌شود. (دی ۹۹)
درست
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
۱. فرآیندی که در آن با استفاده از نور خورشید، مولکول‌های آلی ساخته می‌شود………….. نام دارد.
فتوسنتز (۰/۲۵)
۲. میانبرگ گیاهان دولپه و تک‌لپه شامل یاخته‌های نرم آکنه است یا سخت آکنه؟ (دی‌ماه ۹۷؛ ۰٫۲۵)
پارانشیم (نرم آکنه)
۳. یک تفاوت بین ساختار برگ تک لپه ای‌ها و دو لپه ای‌ها را بنویسید. (دی‌ماه ۹۸)
میانبرگ گیاه دولپه از یاخته‌های نرم آکنه ای (پارانشیمی) نردهای و اسفنجی تشکیل شده (۰/۲۵) ولی در گیاه تک لپه از یاخته‌های اسفنجی تشکیل شده است. (۰/۲۵)
یا در یاختۀ غلاف آوندی گیاه دو لپه کلروپلاست (سبزدیسه) وجود ندارد (۲۵/۰) ولی در یاختۀ غلاف آوندی گیاه تک لپه وجود دارد. (۰/۲۵)
۴. در برگ گیاهان دولپه، یاخته‌های اسفنجی میانبرگ به سمت روپوست (رویی – زیرین) قرار دارند. (دی‌ماه ۹۹؛ ۰٫۲۵)
زیرین
۵. علاوه بر سبزینه‌های (کلروفیل‌های) a و b، چه رنگیزه‌های فتوسنتزی دیگری در غشای تیلاکوئید قرار دارند؟ (خردادماه ۹۸ و شهریورماه ۹۹؛ ۰٫۲۵)
کاروتنوئیدها
۶. سبزینه‌های a و b و کاروتنوئیدها، کدام نور را به طور مشترک، بیشتر جذب می‌کنند؟ (خردادماه ماه ۹۵ صبح خارج؛ ۰٫۲۵)
۱) قرمز ۲) نارنجی ۳) آبی ۴) بنفش
پاسخ گزینه: ۳
۷. کلروفیل بخش اعظم کدام نورها را جذب می‌کند؟ (خردادماه ۹۱؛ ۰٫۵)
کتاب دوازدهم: آبی، بنفش، قرمز، نارنجی
پاسخ پیش دانشگاهی: آبی، بنفش، قرمز
۸. بیشترین جذب کاروتنوئیدها در چه بخش‌هایی از نور مرئی است؟ (دی‌ماه ۹۷؛ ۰٫۵)
آبی – سبز
۹. کدام نوع رنگیزه‌ها در گیاهان نور سبز را جذب می‌کنند؟ (شهریورماه ۹۰؛ ۰٫۲۵)
کاروتنوئیدها
۱۰. رنگیزه‌های…………….. نور آبی و سبز را بیشتر جذب می‌کنند. (دی‌ماه ۹۶؛ ۰٫۲۵)
کاروتنوئید
۱۱. استفاده از دو گروه رنگیزه توسط گیاهان چه تأثیری بر میزان فتوسنتز خواهد داشت؟ (دی‌ماه ۹۳ و شهریورماه ۹۵؛ ۰٫۵)
جذب طول موج‌های متفاوت (۰/۲۵) توسط دو گروه از رنگیزه‌ها (۰/۲۵) (کاروتنوئیدها و کلروفیل‌ها)
۱۲. چه عاملی کارایی گیاه را در استفاده از طول موج‌های متفاوت نور افزایش می‌دهد؟ (خردادماه ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
وجود رنگیزه‌های متفاوت
۱۳. چه علتی موجب می‌شود تا میزان جذب انرژی نوری هنگام فتوسنتز توسط گیاه بیشتر شود؟ (شهریورماه ۹۷؛ ۰٫۵)
جذب طول موج‌های متفاوت (۰/۲۵) توسط دو گروه از رنگیزه‌ها (۰/۲۵) (کاروتنوئیدها و کلروفیل‌ها)
۱۴. کاروتنوئیدها چگونه باعث افزایش میزان جذب انرژی نوری به هنگام فتوسنتز می‌شوند؟
کاروتنوئیدها طول موج‌هایی را جذب می‌کنند که با طول موج جذبی کلروفیل متفاوت است. (۰٫۵)
۱۵. مزیت وجود رنگیزه‌های متفاوت در سبزدیسه‌های (کلروپلاست‌های) گیاه را بنویسید. (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
کارایی گیاه را در استفاده از طول مو ج‌های متفاوت نور افزایش می‌دهد.
۱۶. ساختارهای غشایی و کیسه‌مانند و به هم متصل در فضای درون سبزدیسه (کلروپلاست) چه نام دارد؟ (دی ۹۱ و خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
تیلاکوئید
۱۷. در مورد تیلاکوئید کلروپلاست، به سؤالات زیر پاسخ دهید: (دی ۹۸؛ ۰٫۷۵)
الف) شکل آنها چگونه است؟
کیسه مانند و به هم متصل
ب) جنس این ساختارها از چیست ؟
غشایی
واکنش‌های فتوسنتزی
۱۸. هر آنتن گیرنده نور از چه قسمت‌هایی ساخته شده است، نام ببرید. (دی ۹۹؛ ۰٫۵)
هر آنتن از رنگیزه‌های متفاوت (کلروفیل‌ها و کاروتنوئیدها) و انواعی پروتئین ساخته شده است.
۱۹. حداکثر جذب نور سبزینه a در مرکز واکنش فتوسیستم ۲، در چه طول موجی است؟ (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
۶۸۰ نانومتر
۲۰. به سبزینه یا کلروفیل a در فتوسیستم ۲، (P700 – P680) می‌گویند. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۲۵)
P680
۲۱. حداکثر جذب سبزینه a در مرکز واکنش فتوسیستم ۱، در چه طول موجی است؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
۷۰۰ نانومتر
۲۲. فتوسیستم ۱ و ۲، در کدام بخش کلروپلاست واقع شده‌اند؟ (شهریور ۹۲، دی ۹۰ و خرداد ۹۷؛ ۰٫۲۵)
غشای تیلاکوئید
۲۳. مولکول‌هایی به نام……………………… دو فتوسیستم (۱ و ۲) را به هم وصل می‌کنند. (خرداد ۹۳، خرداد ۹۴ و خرداد ۹۵؛ ۰٫۲۵)
ناقل الکترون
۲۴. مرکز واکنش فتوسیستم‌ها، شامل مولکول‌های (کلروفیل a – کلروفیل b) است که در بستری پروتئینی قرار دارند. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
کلروفیل a
۲۵. یک ویژگی سبزدیسه‌های (کلروپلاست‌های) اسپیروژیر را بنویسید. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
نواری یا دراز
۲۶. نقش NADPH در فتوسنتز چیست؟ (شهریور ۹۳؛ ۰٫۵)
یک مولکول ناقل الکترون است، برای واکنش‌های چرخه کالوین (تثبیت کربن)
۲۷. الکترون برانگیخته از فتوسیستم ۱ در نهایت به چه مولکولی می‌رسد؟ (دی ۹۵، شهریور ۹۸ و خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
+NADP
۲۸. الکترون‌های خارج شده از فتوسیستم ۱ صرف تولید چه ماده‌ای می‌شوند؟ (۰٫۲۵)
NADPH
۲۹. تجزیه نوری آب برای جبران کمبود الکترون سبزینه a در کدام فتوسیستم صورت می‌گیرد؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
فتوسیستم ۲
۳۰. الکترون‌های حاصل از تجزیۀ آب، کمبود الکترونی……………… در مرکز واکنش فتوسیستم ۲ را جبران می‌کنند. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
سبزینه (کلروفیل) a
۳۱. الکترون‌هایی که فتوسیستم ۱ از دست می‌دهد، چگونه جانشین (برطرف) می‌شوند؟ (دی ۹۰؛ ۰٫۲۵)
با الکترون‌های خارج شده از فتوسیستم ۲
۳۲. کمبود الکترون سبزینه a در فتوسیستم ۱ چگونه جبران می‌شود؟ (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
با الکترونی که از کلروفیل a در مرکز فتوسیستم ۲ می‌آید.
۳۳. کمبود الکترونی فتوسیستم ۲ چگونه جایگزین می‌شود؟ (دی ۸۹، خرداد ۹۴؛ ۰٫۲۵)
تجزیه آب
۳۴. کمبود الکترون سبزینه a در فتوسیستم ۲ چگونه جبران می‌شود؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)
از تجزیه نوری آب
۳۵. در مرحله وابسته به نور فتوسنتز، مولکول‌های آب پس از تجزیه، چه اجزایی را تولید می‌کند؟ (۰٫۷۵)
الکترون، پروتون‌ها و اکسیژن
۳۶. در فرآیند فتوسنتز، تجزیه آب درون بخشی از کلروپلاست به نام………….. صورت می‌گیرد. (خرداد ۹۲؛ ۰٫۲۵)
تیلاکوئید
۳۷. اکسیژِن حاصل از فتوسنتز، در کدام بخش از کلروپلاست تولید شده و از چه واکنشی منشاء می‌گیرد؟ (شهریور ۹۲ و دی ۹۲؛ ۰٫۵)
در داخل تیلاکوئیدها – از واکنش تجزیه آب
۳۸. تولید گاز اکسیژن در کدام یک از مراحل اصلی فتوسنتز انجام می‌شود؟ (شهریور ۹۷؛ ۰٫۲۵)
مرحله نوری فتوسنتز
۳۹. تجزیه آب در فتوسنتز باعث تجمع یون +H در کدام بخش کلروپلاست سلول گیاهی می‌شود؟ (دی ۹۴؛ ۰٫۲۵)
فضای درون تیلاکوئید
۴۰. در واکنش‌های وابسته به نور، منشأ پروتون‌های موجود در فضای درون تیلاکوئید از کجاست؟ (دی ۹۸ و شهریور ۹۹؛ ۰٫۵)
پروتئینی که در زنجیره انتقال الکترون یون‌های پروتون را از بستره به فضای درون تیلاکوئید پمپ می‌کند (۰/۲۵) و تجزیه آب درون فضای تیلاکوئید (۰/۲۵) یا تعدای پروتون از تجزیه آب و تعدادی دیگر از طریق زنجیره انتقال الکترون که بین فتوسیستم ۲ و ۱ قرار دارد، از بستره به فضای درون تیلاکوئیدها پمپ می‌شود.
۴۱. چه عواملی سبب افزایش تراکم یون‌های هیدروژن در تیلاکوئیدها می‌شوند؟ (۰٫۵)
پمپ غشایی و تجزیه آب
۴۲. پمپ غشایی در زنجیره انتقال الکترون فتوسنتزی چگونه عمل می‌کند و نتیجه فعالیت آن چیست؟ (خرداد ۹۴؛ ۰٫۷۵)
از انرژی الکترون‌ها برای پمپ کردن یون‌های هیدروژن (۰/۲۵) از بستره به درون تیلاکوئید استفاده می‌کند. (۰/۲۵) باعث افزایش تراکم یون هیدروژن در تیلاکوئید می‌شود. (۰/۲۵)
۴۳. الکترون‌های ایجاد شده حاصل از تجزیه نوری آب چه نقشی دارند؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
کمبود الکترونی سبزینه a در مرکز واکنش فتوسیستم ۲ را جبران می‌کنند.
۴۴. از انرژی الکترون‌های برانگیخته از فتوسیستم ۲ هنگام عبور از پمپ غشایی چه استفاده‌ای می‌شود؟ (شهریور ۹۰؛ ۰٫۵)
پمپ کردن یون‌های هیدروژن (۰/۲۵) از بستره به درون تیلاکوئید (۰/۲۵) یا ایجاد شیب غلظت یون هیدروژن برای تولید ATP
۴۵. پمپ غشایی تیلاکوئید انرژی لازم جهت تلمبه کردن یون‌های هیدروژن از استروما به درون فضای تیلاکوئید را چگونه تأمین می‌کند؟ (خرداد ۹۷؛ ۰٫۲۵)
از انرژی الکترون‌ها
۴۶. نقش پمپ غشایی در غشای تیلاکوئیدها چیست؟ (خرداد ۹۴؛ ۰٫۲۵)
پمپ کردن یون‌های هیدروژن از بستره به درون تیلاکوئید
۴۷. پمپ غشایی در غشای تیلاکوئیدی، از انرژی الکترون‌ها برای تلمبه کردن یون هیدروژن (+H) از……….. به درون تیلاکوئید استفاده می‌کند. (خرداد ۹۳؛ ۰٫۲۵)
بستره
۴۸. پروتئین‌های کانالی و آنزیمی‌موجود در غشای تیلاکوئید، کدام مولکول را می‌سازند؟ (شهریور ۹۴؛ ۰٫۵)
ATP
۴۹. چگونگی تولید ATP در غشای تیلاکوئیدها را توضیح دهید.
در غشای تیلاکوئید، پروتون‌ها فقط از طریق مجموعه ای پروتئینی به نام آنزیم ATP ساز می‌توانند به بستره منتشر شوند. همراه با عبور پروتون‌ها از این آنزیم، ATP ساخته می‌شود. (۰/۷۵)
۵۰. در فتوسنتز، منظور از ساخته شدن نوری ATP چیست؟ (دی ۹۰ و شهریور ۹۷؛ ۰٫۵)
به ساخته شدن ATP در واکنش‌های نوری، ساخته شدن نوری ATP می‌گویند، زیرا حاصل فرایندی است که با نور به راه می‌افتد.
۵۱. رایج ترین روش تثبیت CO2 در جانداران کلروفیل دار چیست؟ (دی ۹۰، شهریور ۹۲ و شهریور ۹۵؛ ۰٫۲۵)
چرخه کالوین
۵۲. در چرخه کالوین، افزودن CO2 به مولکول پنج کربنی توسط چه آنزیمی‌انجام می‌شود؟ نام کامل آن را بنویسید. (شهریور ۹۹؛ ۰٫۵)
ریبولوزبیس فسفات کربوکسیلاز – اکسیژناز
۵۳. کدام آنزیم سبب ترکیب CO2 با مولکول پذیرنده در چرخه کالوین می‌شود؟
روبیسکو (۰٫۲۵)
۵۴. آنزیم آغازگر چرخه کالوین چه نام دارد؟
روبیسکو (۰٫۲۵)
۵۵. در چرخه کالوین، کدام آنزیم سبب اتصال کربن دی اکسید به ترکیب ۵ کربنی می‌شود؟ (شهریور ۹۰؛ ۰٫۲۵)
روبیسکو
۵۶. در چرخه کالوین CO2 با فعالیت کدام آنزیم با ریبولوز بیس فسفات ترکیب می‌شود؟ (دی ۹۷؛ ۰٫۲۵)
روبیسکو
۵۷. در چرخه کالوین، ترکیب CO2 با ترکیب پنج کربنه توسط آنزیم……………….. صورت می‌گیرد. (۰٫۲۵)
روبیسکو
۵۸. ورود مولکول دی اکسید کربن به چرخه‌ی کالوین با کمک کدام آنزیم کاتالیز می‌شود؟ (دی ۸۹؛ ۰٫۲۵)
روبیسکو
۵۹. محل فعالیت آنزیم روبیسکو در کدام بخش کلروپلاست است؟ (خرداد ۹۷؛ ۰٫۲۵)
بستره
۶۰. واکنش‌های چرخه کالوین در چه بخشی از سبزدیسه انجام می‌شوند؟ (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
بستره
۶۱. در چرخه کالوین آنزیم روبیسکو سبب کربوکسیله شدن کدام مولکول می‌شود؟ (خرداد ۹۶؛ ۰٫۲۵)
ریبولوز بیس فسفات
۶۲. نام قند پنج کربنی که در چرخه کالوین با CO2 ترکیب می‌شود را بنویسید. (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
ریبولوز بیس فسفات
۶۳. قند ۵ کربنه ابتدای چرخه کالوین چه نام دارد؟ (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
ریبولوز بیس فسفات
۶۴. در چرخه کالوین به ازای تولید یک مولکول قند سه کربنی به ترتیب چند مولکول CO2 ،ATP و NADPH مصرف می‌شوند؟ (خرداد ۹۲ و دی ۹۳؛ ۰٫۷۵)
۹، ۶ و ۳
۶۵. طی تثبیت ۳ مولکول CO2 در چرخه کالوین، چند مولکول NADPH مصرف می‌شود؟ (۰٫۲۵)
۶
۶۶. در چرخه کالوین به ازای ورود یک مولکول CO2 چند مولکول NADPH مصرف می‌شود؟ (خرداد ۹۴؛ ٠/۲۵)
۲
۶۷. با مصرف سه مولکول کربن دی اکسید در چرخه کالوین، چند مولکول قند ۳ کربنی از چرخه خارج می‌شود؟ (شهریور ۹٠؛٠/۲۵)
۱
۶۸. نحوه تولید قندهای سه کربنی از ترکیب شش کربنی ناپایدار را در چرخه کالوین شرح دهید.
هر مولکول شش کربنی که ناپایدار است، بلافاصله تجزیه و دو مولکول اسید سه کربنی ایجاد می‌کند. (این مولکول‌ها با کمک ATP و NADPH) در نهایت به قندهای سه کربنی تبدیل می‌شوند.
۶۹. در تبدیل قندهای ۳ کربنه به ۵ کربنه‌ی آغازگرِ چرخه، چه ماده ای مصرف می‌شود؟ (٠/۲۵)
ATP
۷٠. کدام مولکول محصول نهایی واکنش‌های آنزیمی‌چرخه کالوین می‌باشد؟ (دی ۹۴؛ ٠/۲۵)
قند سه کربنی
۷۱. کدام مورد از موارد زیر، در مرحله‌ی واکنش‌های مستقل از نور انجام می‌شود؟
۱- تولید گاز اکسیژن
۲- تولید +NADP
۳- تولید ATP
گزینه ۲
۷۲. مولکول‌هایی که زنجیره‌ی انتقال الکترون را تشکیل می‌دهند، در کدام بخش از کلروپلاست قرار گرفته‌اند؟ (خرداد ۹۱؛ ٠/۵)
غشای تیلاکوئید
۷۳. انرژی نورانی پس از تبدیل به انرژی شیمیایی، به طور موقتی در کدام مولکول یا مولکول‌ها ذخیره می‌شود؟ (شهریور ۹٠؛ ٠/۵)
ATP – NADPH
۷۴. کدام مولکول‌ها انرژی و هیدروژن مورد نیاز چرخه کالوین را فراهم می‌کنند؟ (دی ۸۹ و خرداد ۹۵؛ ٠/۵)
ATP – NADPH
۷۵. در چرخه کالوین، افزودن CO2 به مولکول پنج کربنی توسط کدام فعالیت آنزیم روبیسکو انجام می‌شود؟ (دی ۸۹؛ ٠/۲۵)
کربوکسیلازی
۷۶. سرنوشت قندهای سه کربنی ساخته شده در چرخه کالوین چیست؟ (دی ۹۹؛ ٠/۵)
تعدادی از این قندها برای ساخته شدن گلوکز و ترکیبات آلی دیگر و تعدادی نیز برای بازسازی ریبولوز بیس فسفات به مصرف می‌رسند.
۷۷. به فرآیند استفاده از CO2 برای تشکیل ترکیب‌های آلی، چه می‌گویند؟ (دی ۹۷؛ ٠/۲۵)
تثبیت کربن
عوامل مؤثر بر فتوسنتز
۷۸. دو مورد از عوامل محیطی مؤثر بر فتوسنتز نام ببرید. (دی ۹۴؛ شهریور ۹۵ و دی ۹۹؛ ٠/۵)
نور، دما و CO2
۷۹. چرا دما بر روی فتوسنتز تأثیرگذار است؟ (خرداد ۹۹؛ ٠/۵)
فتوسنتز فرایندی آنزیمی‌است و می‌دانیم بیشترین فعالیت آنزیم‌ها در گستره دمایی خاص انجام می‌شود.
فتوسنتز در شرایط دشوار
۸٠. فرآیند تنفس نوری را تعریف کنید. (دی ۹۶؛ ٠/۷۵)
چون این فرایند با مصرف اکسیژن، آزاد شدن CO2 و همراه با فتوسنتز (یا فرایند وابسته به نور) است، تنفس نوری نامیده می‌شود.
۸۱. در حالتی که میزان CO2 برگ کم و میزان اکسیژن در آن افزایش می‌یابد (فتوسنتز در شرایط دشوار).
الف) اکسیژن با چه مولکولی ترکیب می‌شود؟
ریبولوز بیس فسفات
ب) این فرایند که با مصرف اکسیژن، آزاد شدن CO2 و همراه با فتوسنتز است، چه نامیده می‌شود؟ (شهریور ۹۹؛ ٠/۵)
تنفس نوری
۸۲. تنفس نوری مانع از وارد شدن (اکسیژن – کربن دی اکسید) به چرخه کالوین می‌شود. (دی ۹۲؛ ٠/۲۵)
کربن دی اکسید
۸۳. در چه صورت روبیسکو عمل اکسیژنازی انجام می‌دهد؟ (خرداد ۹۶؛ ٠/۵)
کاهش نسبت CO2 به O2
۸۴. در تنفس نوری، وضعیت برای نقش (اکسیژنازی – کربوکسیلازی) آنزیم روبیسکو مساعد می‌شود. (خرداد ۱۳۹۸؛ ٠/۲۵)
اکسیژنازی
۸۵. دو تفاوت تنفس نوری و تنفس سلولی را بنویسید. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ٠/۵)
تنفس نوری، وابسته به نور است و در آن ATP تولید نمی‌شود.
۸۶. در فرآیند تنفس نوری برخلاف تنفس سلولی، مولکول…………….. تولید نمی‌شود. (دی ۹٠؛ ٠/۲۵)
ATP
۸۷. در (تنفس نوری – تنفس یاخته ای) ماده آلی تجزیه می‌شود، اما ATP از آن ایجاد نمی‌شود. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ٠/۲۵)
تنفس نوری
۸۸. آنزیم روبیسکو در مسیر تنفس نوری چه واکنشی را کاتالیز می‌کند؟ (شهریور ۸۹؛ ٠/۵)
ترکیب اکسیژن با ریبولوز بیس فسفات
۸۹. در تنفس نوری، CO2 آزاد شده، حاصل تجزیۀ مولکول دو کربنی است یا مولکول سه کربنی؟ (خرداد ۹۹؛ ٠/۲۵)
مولکول دو کربنی
۹٠. محل دقیق هر یک از موارد زیر را تعیین کنید:(خرداد ۹۰؛ ٠/۷۵)
الف) زنجیره ی انتقال الکترون در فرآیند فتوسنتز: غشای تیلاکوئید
ب) واکنش‌های مربوط به تنفس نوری: بستره کلروپلاست – میتوکندری ۳/۹۰ ۷۵/۰
گیاهان CAM و C4 و C3
۹۱. علت نام گذاری گیاهان C۳ را بیان کنید. (شهریور ۹۱؛ ٠/۵)
زیرا اولین مولکول آلی پایداری که در آنها تشکیل شود یک اسید سه کربنه است.
۹۲. در گیاهان C3 با کم شدن نسبت CO2 به O2 شرایط برای انجام کدام فعالیت آنزیم روبیسکو مناسب می‌شود؟ (دی ۹۵؛ ٠/۲۵)
اکسیژنازی
۹۳. در چه گیاهانی تثبیت کربن فقط در چرخه کالوین انجام می‌شود؟ (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ٠/۲۵)
گیاهان C3
۹۴. کارایی گیاهان C4 در دما و شدت نور زیاد بیشتر از گیاهان C3 است. دلیل علمی‌آن را بنویسید. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ٠/۵)
این گیاهان در دماهای بالا، شدت‌های زیاد نور و کمبود آب، در حالی که روزنه‌ها بسته شده‌اند تا از تبخیر آب جلوگیری شود، همچنان میزان CO2 را در محل عملکرد آنزیم روبیسکو بالا نگه می‌دارند.
۹۵. دلیل آن که گیاهان C4 در دماهای بالا و شدت نور زیاد توانسته اند بر تنفس نوری غلبه کنند، چیست؟ (خرداد ۹۵؛ ٠/۵)
میزان CO2 در محل فعالیت آنزیم روبیسکو، به اندازه ای بالا نگه داشته می‌شود که بازدارنده تنفس نوری است.
۹۶. کارآیی گیاهان C4 را در دمای بالا و شدت نور زیاد با گیاهان C3 مقایسه کنید. (شهریور ۹۵؛ ٠/۲۵)
کارآیی گیاهان C4 در دمای بالا و شدت نور زیاد از گیاهان C3 بیشتر است.
۹۷. در نمودار زیر کدام یک از گیاهان (۱ و ۲) C3 و کدام یک C4 است؟ (خرداد ۹۱؛ ٠/۵)
گیاه ۱: C4 و گیاه ۲: C3
۹۸. سلول‌های غلاف آوندی دارای کلروفیل، در میانبرگ کدام یک از گیاهان یافت می‌شوند؟ (C3 یا C4) (خرداد ۹۱؛ ٠/۲۵)
C4
۹۹. در گیاهان C4، اسید چهار کربنی در کدام یاخته‌های برگ ایجاد می‌شود؟ (شهریور ۹۸؛ ٠/۲۵)
یاخته‌های میانبرگ
۱۰۰. در گیاهان C4، اولین مرحله تثبیت CO2 در کدام سلول برگ انجام پذیر است؟ (دی ۹۵؛ ٠/۲۵)
میانبرگ
۱۰۱. شکل مقابل آناتومی‌برگ یک گیاه C4 را نشان می‌دهد، موارد ۱ و ۲ را نام گذاری کنید: (شهریور ۱۳۹۰؛ ۰/۵)
۱) میانبرگ ۲) غلاف آوندی
۱۰۲. واکنش‌های چرخه کالوین در گیاهان C4 در کدام سلول‌های برگ انجام می‌شود؟
غلاف آوندی
۱۰۳. در گیاه ذرت چرخه کالوین در یاخته‌های…………… انجام می‌شود. (خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ٠/۲۵)
غلاف آوندی
۱۰۴. در چه گیاهانی تثبیت اولیه کربن و چرخه کالوین در دو نوع یاخته متفاوت انجام می‌شود؟ (خرداد ۱۳۹۸؛ ٠/۲۵)
C4
۱۰۵. در مورد گیاهان C3،C4 و CAM به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
الف) کدام گروه در دما و شدت نور زیاد، کارآیی بیشتری دارد؟
C4
ب) در کدام گروه تثبیت کربن دی اکسید در دو زمان مختلف انجام می‌شود؟
CAM
ج) کدام گروه در نور شدید و دمای بالا، تنفس نوری بیشتری دارد؟
C3
۱۰۶. در جدول زیر، هر یک از ویژگی‌های ذکر شده، مربوط به کدام گروه از گیاهان است؟ (خرداد ۱۳۹۹؛ ۰/۷۵)
| تثبیت اولیه کربن در شب | «الف» |
| تثبیت اولیه کربن در میانبرگ و انجام چرخۀکالوین در غلاف آوندی | «ب» |
| تثبیت کربن فقط با انجام چرخۀکالوین | «ج» |
الف) CAM
ب) C4
ج) C3
۱۰۷. چگونه سلول‌های میانبرگ گیاهان C4، شرایط را برای انجام فتوسنتز در این گیاهان مناسب‌تر می‌کند؟
اسید چهار کربنی از یاخته‌های میانبرگ از طریق پلاسمودسم‌ها به یاخته‌های غلاف آوندی منتقل می‌شود. در این یاخته‌ها، مولکول CO2 از اسید چهار کربنی آزاد و وارد چرخه کالوین می‌شود. اسید سه کربنی باقیمانده نیز به یاخته‌های میانبرگ بر می‌گردد.
۱۰۸. در گیاهان C4، در سلول‌های (میانبرگ – غلاف آوندی) کربن دی اکسید از اسید ۴ کربنی آزاد، و وارد چرخه کالوین می‌شود. (دی ۱۳۹۲؛ ٠/۲۵)
غلاف آوندی
۱۰۹. چه تفاوتی میان تثبیت کربن در گیاهان C4 و گیاهان CAM وجود دارد؟ (شهریور ۱۳۹۹؛ ۰/۵)
تثبیت کربن در این گیاهان، مانند گیاهان C4 است، با این تفاوت که تثبیت کربن در آنها در یاخته‌های متفاوت نیست و به عبارتی تقسیم‌بندی مکانی نشده (۰/۲۵)، بلکه در زمان‌های متفاوت انجام می‌شود. (۰/۲۵)
۱۱۰. تفاوت آنزیم روبیسکو با آنزیمی‌که در ترکیب CO2 با اسید سه کربنی در گیاهان C4 و CAM نقش دارد، چیست؟ (خرداد ۱۳۹۹؛ ۰/۵)
آنزیمی‌که در ترکیب CO2 با اسید سه کربنی و تشکیل اسید چهار کربنی نقش دارد، برخلاف روبیسکو به طور اختصاصی با CO2 عمل می‌کند و تمایلی به اکسیژن ندارد.
۱۱۱. مهم ترین ویژگی و سازگاری گیاهان CAM نسبت به سایر گیاهان، در محیط‌های خشک چیست و این ویژگی چه اهمیتی دارد؟
روزنه‌ها در روز بسته و در شب باز می‌شوند (۰/۲۵) تا از انجام تعرق که می‌تواند برای گیاه مرگ آور باشد ممانعت شود. (۰/۲۵)
یا
در این گیاهان برای جلوگیری از هدر رفتن آب، روزنه‌ها در طول روز بسته و در شب بازند. برگ، ساقه یا هر دوی آنها در چنین گیاهانی گوشتی و پر آب است. این گیاهان در کریچه‌های (واکوئل‌های) خود ترکیباتی دارند که آب را نگه می‌دارند. تثبیت اولیۀ کربن در شب که روزنه‌ها بازند و چرخۀ کالوین در روز انجام می‌شود که روزنه‌ها بسته اند. (۰/۵)
۱۱۲. سه مورد از سازش‌هایی را که گیاهان CAM به منظور حفظ بقاء و کارآیی فتوسنتز خود در گرمای شدید پیدا کرده اند را بنویسید. (خرداد
۱- روزنه‌ها در روز بسته تا از انجام تعرق ممانعت شود. (۰/۲۵)
۲- اسید آلی در شب تشکیل می‌شود. (۰/۲۵)
۳- در روز کربن دی اکسید را آزاد کرده و آن را به درون کلروپلاست انتشار می‌دهد. (۰/۲۵)
۱۱۳. متابولیسم CAM، سازش مهم برای گیاهان کدام مناطق است؟ (دی ۱۳۹۱؛ ۰/۵)
گیاهان مناطق خشک یا در وضعیت بسیار خشک
یا
مناطقی که با مسئله دما و نور شدید در طول روز و کمبود آب مواجه اند.
در گیاهان CAM، چرخه کالوین در کدام یاخته انجام می‌شود؟ (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
میانبرگ
در گیاهان CAM مولکول CO2 در چه هنگامی‌و به صورت چه ماده‌ای تثبیت می‌شود؟ (شهریور ۸۹، دی ۹۰ و خرداد ۹۲؛ ۰٫۵)
شب – به صورت اسید آلی (مولکول ۴ کربنی)
شکل مقابل فتوسنتز در گیاهان CAM را نشان می‌دهد. دو ویژگی مناطقی که این گیاهان در آن جا زندگی می‌کنند، را بنویسید. (دی ۹۷؛ ۰٫۵)
این گیاهان در مناطقی زندگی می‌کنند که با مسئله دما ونور شدید در طول روز و کمبود آب مواجه اند.
شکل روبرو فتوسنتز در چه گیاهانی را نشان می‌دهد؟ (دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)
CAM
به گیاهانی که تثبیت کربن در آنها در زمان‌های متفاوت انجام می‌شود، چه می‌گویند؟ (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
گیاهان CAM
تثبیت اولیه کربن در آناناس در (روز – شب) انجام می‌شود. (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
شب
در گیاهان CAM، چرخه کالوین در چه موقعی از شبانه روز انجام می‌شود؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
روز
در مورد «جانداران فتوسنتزکننده دیگر» به پرسش‌های زیر پاسخ دهید. (دی ۹۷؛ ۰٫۵)
الف) یک باکتری فتوسنتز کننده اکسیژن زا نام ببرید.
سیانوباکتری‌ها
ب) چه نوع باکتری‌هایی در معادن، اعماق اقیانوس‌ها و اطراف دهانه آتشفشان‌های زیر آب وجود دارند؟
شیمیوسنتزکننده
سیانوباکتری‌ها، جزء باکتری‌های فتوسنتزکننده (اکسیژن‌زا – غیراکسیژن‌زا) هستند. (خرداد ۹۹؛ ۰٫۲۵)
اکسیژن‌زا
باکتری‌هایی که منبع تأمین الکترون در آنها ترکیبی به غیر از آب است، فتوسنتز کننده (غیر اکسیژن‌زا – اکسیژن‌زا) هستند. (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
غیر اکسیژن زا
باکتری‌های نیترات ساز که آمونیوم را به نیترات تبدیل می‌کنند، از باکتری‌های (شیمیوسنتز کننده – فتوسنتز کننده اکسیژن زا) هستند. (خرداد ۹۸ و خرداد ۹۹ خارج صبح؛ ۰٫۲۵)
شیمیوسنتزکننده
باکتری‌های نیترات‌ساز که…………….. را به نیترات تبدیل می‌کنند، از باکتری‌های شیمیوسنتزکننده هستند. (دی ۹۸؛ ۰٫۲۵)
آمونیوم
باکتری‌های نیترات‌ساز که آمونیوم را به نیترات تبدیل می‌کنند، از باکتری‌های……….. هستند. (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
شیمیوسنتزکننده
نام رنگیزه فتوسنتزی باکتری‌های فتوسنتزکننده غیراکسیژن‌زا چیست؟ (شهریور ۹۸؛ ۰٫۲۵)
باکتریوکلروفیل
رنگیزه فتوسنتزی در باکتری‌هایی که در تصفیه فاضلاب‌ها برای حذف هیدروژن سولفید به کار می‌رود، چه نام دارد؟ (خرداد ۹۹ خرج صبح؛ ۰٫۲۵)
باکتریوکلروفیل
از چه باکتری‌هایی در تصفیه فاضلاب‌ها برای حذف هیدروژن سولفید استفاده می‌کنند؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
باکتری‌های گوگردی
منبع تأمین الکترون در باکتری‌های گوگردی چه مولکولی است؟ (شهریور و دی ۹۹؛ ۰٫۲۵)
H2S
اوگلنا در چه صورتی سبزدیسه‌های خود را از دست می‌دهد؟ (خرداد ۹۹ خارج عصر؛ ۰٫۲۵)
در صورتی که نور نباشد.
یک آغازی تک یاخته ای را نام ببرید که در صورت نبود نور، سبزدیسه‌های (کلروپلاست‌های) خود را از دست می‌دهد؟ (خرداد ۹۸؛ ۰٫۲۵)
اوگلنا
کدام طیف نوری طول موج بیشتری دارد؟ (گاج)
الف) قرمز
ب) زرد
ج) سبز
د) آبی
پاسخ گزینه: الف
کدام طیف نوری کمترین جذب را به وسیله رنگیزه‌های فتوسنتزی دارد؟ (گاج)
الف) قرمز
ب) زرد
ج) سبز
د) آبی
پاسخ گزینه: ب
نمودار طیف جذب کدام رنگیزه فقط یک نقطه ماکزیمم دارد؟ (گاج)
الف) کلروفیل a
ب کلروفیل b
ج) کاروتنوئید
د) کلروفیل b و کاروتنوئید
پاسخ گزینه: ج
بیشترین O2 متصاعد شده از گیاه سبز، ضمن عمل فتوسنتز در کدام نور صورت می‌گیرد؟ (خانه زیست‌شناسی)
الف) قرمز و آبی
ب) قرمز و نارنجی
ج) سبز و زرد
د) نارنجی و زرد
پاسخ گزینه: الف
بیشترین مقدار جذب انرژی، توسط کلروفیل a، در کدام نور است؟ (خانه زیست)
الف) قرمز
ب) زرد و سبز
ج) بنفش
د) آبی
پاسخ گزینه: د
کلروفیل a در کدام طیف‌های نوری جذب بیشتری دارد؟ (گاج)
الف) قرمز و زرد
ب) قرمز و آبی
ج) سبز و زرد
د) سبز و آبی
پاسخ گزینه: ب
رنگیزه کاروتنوئید چه رنگ‌هایی را بیشتر منعکس می‌کند؟ (گاج)
الف) نارنجی و زرد
ب) قرمز و آبی
ج) سبز و آبی
د) سبز و زرد
پاسخ گزینه: ب
کاروتنوئیدها کدام نور را بیشتر جذب می‌کنند؟ (سنجش)
الف) قرمز
ب) زرد
ج) نارنجی
د) آبی
پاسخ گزینه: د
بیشترین جذب انرژی کاروتنوئید در کدام طول موج نور انجام می‌شود؟ (خانه زیست‌شناسی)
الف) نزدیک به nm 700
ب) نزدیک به nm 450
ج) nm 400
د) nm 600
پاسخ گزینه: ب
کدام یک به وسیله هر دو رنگیزه کلروفیل‌ها و کاروتنوئیدها بیشتر جذب می‌شود؟ (گاج)
الف) قرمز
ب) زرد
ج) سبز
د) آبی
پاسخ گزینه: د
کدام یک به وسیله هر دو رنگیزه کلروفیل‌ها و کاروتنوئیدها بیشتر منعکس می‌شود؟ (گاج)
الف) قرمز
ب) زرد
ج) سبز
د) آبی
پاسخ گزینه: ب
کدام رنگیزه درصد بیشتری از نور آبی را جذب می‌کند؟ (گاج)
الف) کلروفیل a
ب) کلروفیل b
ج) کاروتنوئید
د) هر سه به یک میزان جذب می‌کنند.
پاسخ گزینه: ج
گیرنده CO2 در میانبرگ گیاه C4، چند کربنه است؟ (پایندگان)
الف) ۳
ب) ۴
ج) ۵
د) ۶
پاسخ گزینه: نظر طراح الف. نظر شما چیست؟
بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم
بارم بندی زیست‌شناسی ۳ سال تحصیلی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۱
درس زیست‌شناسی دوازدهم
ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام می‌شود.
ارزشیابی مستمر بر اساس فعالیت‌های گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام می‌شود. این ارزشیابی بر اساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیت‌ها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحث‌های گروهی، پاسخ به پرسش‌های کتبی و شفاهی انجام می‌شود.
نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.
ارزشیابی پایانی به صورت آزمون کتبی انجام می‌شود. در نوبت اول ۲۰ نمره از چهار فصل اول کتاب (تا پایان صفحه ۶۲) و در نوبت خرداد، شهریور و دی ماه ۲۰ نمره از همه کتاب مطابق با جدول زیر پیشنهاد می‌شود.
نکات قابل توجه:
۱- طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی ها و پیوست‌های آخرکتاب در همه آزمون‌ها ممنوع است.
۲- گرچه نمره جداگانه‌ای برای فعالیت‌های کتاب زیست شناسی ۳ منظور نشده، اما بدیهی است که بخشی از نمره هر فصل به فعالیت‌های آن فصل اختصاص دارد. بر این اساس طراحان محترم در طراحی پرسش مربوط به هر فصل، فعالیت‌ها و نتایج آنها را مد نظر قرار دهند.
| شماره فصل و عنوان | نیمسال اول | نیمسال دوم و شهریور |
| ۱- مولکول‌های اطلاعاتی | ۶ | ۲/۵ |
| ۲- جریان اطلاعات در یاخته | ۵ | ۲/۵ |
| ۳- انتقال اطلاعات در نسل ها | ۴ | ۲/۵ |
| ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی | ۵ | ۲/۵ |
| ۵- از ماده به انرژی | – | ۲/۵ |
| ۶- از انرژی به ماده | – | ۲/۵ |
| ۷- فناوری‌های نوین زیستی | – | ۲/۵ |
| ۸- رفتارهای جانوران | – | ۲/۵ |
| جمع | ۲٠ | ۲۰ |
کتاب زیست‌شناسی ۳
فصل ۱- مولکول‌های اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئین‌ها
فصل ۲- جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
فصل ۳- انتقال اطلاعات در نسل‌ها
مفاهیم پایه
انواع صفات
فصل ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیت‌ها
تغییر در گونه‌ها
فصل ۵- از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
فصل ۶- از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنش‌های فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
فصل ۷- فناوری‌های نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فصل ۸- رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
ارتباط و زندگی گروهی
آزمون‌های آنلاین زیست ۳
فصل مولکول‌های اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئین‌ها
مولکول‌های اطلاعاتی
فصل جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
جریان اطلاعات در یاخته
فصل انتقال اطلاعات در نسل‌ها
مفاهیم پایه
انواع صفات
انتقال اطلاعات در نسل‌ها
فصل تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیت‌ها
تغییر در گونه‌ها
تغییر در اطلاعات وراثتی
فصل از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
از ماده به انرژی
فصل از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنش‌های فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
از انرژی به ماده
فصل فناوری‌های نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فناوری‌های نوین زیستی
فصل رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
رفتارهای جانوران
ارتباط و زندگی گروهی
