هیپوکرتین یا اورکسین و حملات خواب یا نارکولپسی

اورکسین ها مواد شیمیایی هستند که بطور طبیعی در بدن تولید شده و با اثر گذاری بر سیستم عصبی، مغز را هوشیار نگه می دارند. شرکت های داروسازی با شناسایی این مواد شیمیایی در بدن، داروهایی تولید کرده اند که جلوی عملکرد این محرک ها را در مغز می گیرد و  هوشیاری فرد را کاهش داده، زمینه خواب وی را فراهم می کنند.

داروهای خواب آوری که عملکرد اورکسین را هدف می گیرند به عنوان گیرنده آنتاگونیست اورکسین شناخته می شوند. این داروها گیرنده های دریافت کننده اورکسین را مسدود می کنند و جلوی پیام رسانی این ماده شیمیایی به مغز را می گیرند. از آنجایی که عملکرد این ماده شیمیایی هوشیار نگه داشتن فرد است، مسدود کردن آن بطور بالقوه زمینه خوابیدن فرد را فراهم می کند.

اورکسین ها (که به نام هیپوکرتین هم شناخته می شوند) مواد شیمیایی هستند که بطور طبیعی در ناحیه ای از مغز به نام هیپوتالاموس تولید می شوند. کارکرد این محرک ها افزایش هوشیاری و برانگیختگی در انسان است.

ما این موضوع را تا حدودی از افرادی که به بیماری نارکولپسی (نوعی اختلال خواب که منجر به بی خوابی مزمن و خواب غیر ارادی می شود) مبتلا هستند می دانیم. این افراد در ناحیه هیپوتالاموس خود نورون های تولید کننده اورکسین کمتری دارند.

دانشمندان برای نخستین بار اورکسین ها را در سال ۱۹۹۸ شناسایی کردند و از آن زمان تحقیقات بسیاری در مورد نقش آن ها بر خواب و برانگیختگی افراد انجام شده است. همچنین پژوهش هایی در مورد نقش بالقوه آن ها برای درمان اختلالات خواب از قبیل بیماری بی خوابی (Insomnia) صورت پذیرفته است.

داروی خواب سوورکسانت (Suvorexant) یکی از اولین نمونه ها از این نوع داروها بود که توسط سازمان غذا و داروی امریکا تائید شد و اورکسین ها را هدف قرار می داد.

داروهای خواب آور اورکسین چه تفاوتی با داروهای خواب آور دیگر دارند؟

داروهای آنتاگونیست، بدون تحریک گیرنده های عصبی، آن ها را مسدود می کنند. این یعنی داروهای آنتاگونیست بسترهای بیوشیمیایی فعلی را که مواد شیمیایی محرک آن ها را فعال می کنند، اشغال کرده و مانع اتصال محرک ها به گیرنده های عصبی می شوند.

داروهای خواب آور اورکسین در مقایسه با داروهای رایج فعلی، سیستم شیمیایی متفاوتی را در مغز هدف قرار می دهند. داروهای رایج معمولا برای ایجاد حس خواب آلودگی بر سیستم GABA اثر می گذارند که یک مهار کننده وسیع انتقال دهنده های عصبی در مغز است.

اما داروهای اورکسین، گیرنده های عصبی مغز را تنها برای مواد شیمیایی اورکسین مسدود می کنند. از آنجایی که این داروها بخش محدودتری از مغز را تحت تاثیر قرار می دهند امیدوار هستیم که عوارض جانبی کمتری داشته باشند.

با این حال، با توجه به جدید بودن این نوع داروها ما هنوز عوارض جانبی این داروهای خواب آور را بطور دقیق نمی شناسیم. توصیه کارشناسان خواب داتیس به مشتریان خود این است که تا جایی که اصلاح عادت های خواب و تغییر در سبک زندگی و استفاده از کالای خواب مناسب می تواند مشکلاتشان را حل کند، از بکار بردن داروهای شیمیایی اجتناب کنند.

رعایت روش های پیشنهاد شده در مجله خواب داتیس می تواند به کاهش مشکلات شما کمک کند ، اما در صورتی که مشکلات شما همچنان ادامه پیدا کرد، پیش از استفاده از داروهای خواب آور اورکسین با پزشک خود مشورت نموده و از مصرف دارو بدون تجویز پزشک خودداری نمائید.

«اورکسین»، پروتئینی که مغز را بیدار می‌کند

محققان تاکنون علل مختلفی را برای ابتلا به بیماری آلزایمر کشف کرده‌اند و در سال‌های اخیر نیز ارتباط خواب را با این مساله بیان کرده‌اند. آنها در مطالعات خود دریافتند که انتقال‌دهنده‌های عصبی موسوم به «اورکسین» عاملی برای بیدار کردن مغز از خواب به شمار می‌روند و مقدار این ماده در مبتلایان به آلزایمر بالاتر از حد میانگین است و این امر با بروز آلزایمر ارتباط دارد. پژوهشگران دانشگاه واشنگتن عنوان کردند که حذف پروتئین «اورکسین» در موش‌ها باعث می‌شود که آنها خواب طولانی‌تری داشته باشند. آنها با استفاده از این روش جدید مانع از پیشرفت بیماری آلزایمر می‌شوند.
یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود پروتئین «اورکسین» و کمبود خواب از عوامل ایجاد‌کننده آلزایمر محسوب شوند، تشدید سرعت رشد پلاک‌های مغزی است. شکل‌گیری این پلاک‌ها قبل و حین شروع آلزایمر انجام می‌شود و با بروز علائمی چون کاهش حافظه بروز می‌کند. از این رو محققان با مطالعات گسترده به این نتیجه رسیدند که توقف روند شکل‌گیری این پلاک‌ها می‌تواند روش موثری برای مبارزه با این بیماری باشد.
آنها بررسی‌های خود را روی موش‌ها انجام دادند و پروتئین‌های «آمیلوئید بتا»یی را که به تشکیل پلاک‌ها داخل مغز کمک می‌کنند، بالا بردند. آنها گروه دیگری از موش‌ها را نیز در کنار این گروه مورد بررسی قرار دادند که پروتئین «اورکسین» کمی در مغز دارند. محققان دریافتند که این گروه از موش‌ها که «اورکسین» کمتری داشتند کمتر دچار مشکلات خواب می‌شوند و پلاک‌های کمتری در مغز آنها تشکیل می‌شود.
پژوهشگران دریافتند موش‌هایی که فاقد پروتئین «اورکسین» هستند، در طول ۱۲ ساعت، یک ساعت بیشتر از سایر گروه‌های تحت بررسی می‌خوابند، در حالی که موش‌های دارای این پروتئین سرزنده‌تر به نظر می‌رسیدند. ولی محققان با بالا بردن میزان «اورکسین» توانستند کاری کنند که موش‌ها بیشتر بیدار بمانند، پلاک‌ها رشد بیشتری کنند و در واقع، به این نتیجه رسیدند که تغییر میزان ترشح این ماده در مغز با توانایی مغز موش‌ها در ساخت پلاک ارتباطی ندارد.