سؤالات امتحان نهایی زیستشناسی ۳؛ دوازدهم تجربی؛ دیماه ۱۳۹۸
کتاب الکترونیکی «جامـــــــعترین و آخــــــــرین پرسشهای آزمونهای نهایی زیستشناسی دوازدهم»
انتشارات: موسسه آموزشی تالیفی ارشدان
تعداد صفحه: ۱۱۵
این کتاب شامل
- بررسی تمامی امتحانهای نهایی (از دیماه ۱۳۹۷ تا دیماه ۱۴۰۱) داخل کشور
- پاسخ تشریحی پرسشها؛
- پاسخ کامل فعالیتهای کتاب؛
- مطابق با جدیدترین تغییرات کتاب درسی
- تفکیک موضوعی پرسشها براساس سرفصلهای کتاب درسی
- سؤالات امتحان نهایی درس: زیست شناسی (۳)
رشته: علوم تجربی
پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه
تاریخ امتحان: ۱۳۹۸/۱۰/۱۴
دانش آموزان روزانه، بزرگسالان و داوطلبان آزاد سراسر کشور در نوبت دیماه سال ۱۳۹۸
۱ درستی یا نادرستی هر یک از عبارتهای زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید.
الف) فقط یکی از دو رشته هر ژن رونویسی میشود.
ب) نمیتوان تنها از روی ژنها، علت اندازه قد یک فرد را توضیح داد.
ج) پیرووات از طریق انتشار وارد راکیزه (میتوکندری) میشود و در آنجا اکسایش مییابد.
د) تثبیت کربن در گیاهان C4 در دو مرحله، ابتدا در یاختههای غلاف آوندی و سپس در یاختههای میانبرگ انجام میشود.
هـ) یاختههای بنیادی کبد میتوانند تکثیر شوند و به یاخته کبدی با یاخته مجرای صفراوی تمایز پیدا کنند.
و) رفتار نوک زدن جوجه کاکایی به منقار والد یک رفتار غریزی است که به طور کامل هنگام تولد در جانور ایجاد شده است.
الف) درست (۰/۲۵)، صفحه ۲۵
ب) درست (۰/۲۵)، صفحه ۴۵
ج) نادرست (۰/۲۵)، صفحه ۶۸
د) نادرست (۰/۲۵)، صفحه ۸۷
هـ) درست (۰/۲۵)، صفحه ۹۹
و) نادرست (۰/۲۵)، صفحه ۱۰۹
۲ در هر یک از عبارتهای زیر جای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
الف) اولین پروتئینی که ساختار آن شناسایی شد، ……………….. بود.
ب) در ساختار سه بعدی دنای ناقل یک بخش محل اتصال آمینواسید و دیگری توالی ۳ نوکلئوتیدی به نام …………………. است.
ج) یکی از راههای تأمین ATP در ماهیچهها، برداشت فسفات از مولکول ……………………………… و انتقال آن به ADP است.
د) باکتریهای نیترات¬ساز که …………………………….. را به نیترات تبدیل میکنند، از باکتریهای شیمیوسنتز کننده هستند.
هـ) جداسازی یک یا چند ژن و تکثیر آن¬ها را ……………………………………. می گویند.
و) جابه جایی طولانی و رفت و برگشتی جانوران،…………………………………………. نام دارد.
الف) میوگلوبین (۰/۲۵)، صفحه ۱۶
ب) پادرمزه (آنتی کدون) (۰/۲۵)، صفحه ۲۹
ج) کراتین فسفات (۰/۲۵)، صفحه ۶۵
د) آمونیوم (۰/۲۵)، صفحه ۹۰
هـ) همسانهسازی دنا (۰/۲۵)، صفحه ۹۳
و) مهاجرت (۰/۲۵)، صفحه ۱۱۹
۳ در هر یک از عبارتهای زیر، جواب صحیح را از بین کلمات داخل پرانتز انتخاب کنید و در برگه پاسخ نامه بنویسید.
الف) دو انتهای رشتههای پلی نوکلئوتید میتوانند با پیوند فسفودی استر به هم متصل شوند و نوکلئیک اسید (حلقوی – خطی) را ایجاد کنند.
ب) شکل آنزیم در جایگاه فعال با شکل پیش ماده یا بخشی از آن (مشابه – مکمل) یکدیگرند.
ج) به بخشهایی از مولکول دنا که رونوشت آنها در رنای پیک سیتوپلاسمی حذف شده، (میانه – بیانه) می گویند.
د) در تنظیم منفی رونویسی در باکتری اشرشیاکلای، مانع پیش روی رنابسپار از نوعی پروتئین به نام (مهار کننده – فعال کننده) است.
هـ) اگر پروتئین D در غشای گویچههای قرمز وجود داشته باشد، گروه خونی RH (مثبت – منفی) است.
و) مرکز واکنش فتوسیستم ها، شامل مولکولهای (کلروفیل a – کلروفیل b) است که در بستری پروتئینی قرار دارند.
الف) حلقوی (۰/۲۵)، صفحه ۵
ب) مکمل (۰/۲۵)، صفحه ۲۰
ج) میانه (۰/۲۵)، صفحه ۲۵
د) مهار کننده (۰/۲۵)، صفحه ۳۴
هـ) مثبت (۰/۲۵)، صفحه ۳۸
و ) کلروفیل (۰/۲۵)، صفحه ۸۰
۴ به سؤالات زیر درباره آزمایشهای مربوط به شناسایی دنا به عنوان ماده وراثتی و همانندسازی آن پاسخ دهید.
الف) گریفیت با انجام چه آزمایشی نتیجه گرفت که وجود پوشینه در باکتریها به تنهایی عامل مرگ موشها نیست؟
ب) با توجه به نتایج آزمایشهای مزلسون و استال کدام طرح همانندسازی دنا مورد تأیید قرار گرفت؟
الف) باکتریهای پوشینهدار کشته شده با گرما را به موشها تزریق (۰/۲۵)، و مشاهده کرد که موشها سالم ماندند. (۰/۲۵)، صفحه ۳
ب) همانندسازی نیمه حفاظتی (۰/۲۵)، صفحه ۱۰
۵ دو آنزیم مهم که برای همانندسازی دنا لازم هستند را نام ببرید.
هلیکاز (۰/۲۵) و دنابسپاراز (DNAپلی مراز) (۰/۲۵)، صفحه ۱۱
۶ به سؤالات زیر درباره پروتئینها پاسخ دهید.
الف) تشکیل کدام ساختار پروتئینها، در اثر برهم کنشهای آب گریز است؟
ب) چرا آنزیم، انرژی فعال سازی واکنش را کاهش میدهد؟
الف) ساختار سوم (۰/۲۵)، صفحه ۱۷
ب) آنزیم امکان برخورد مناسب مولکولها را افزایش میدهد. (۰/۲۵)، صفحه ۱۸
۷ به سؤالات زیر درباره فرایند ترجمه پاسخ دهید.
الف) در مرحله آغاز ترجمه، کدام جایگاه در رناتن (ریبوزوم)، محل قرار گیری رنای ناقل (tRNA) متیونین است؟
ب) در چه مرحلهای از ترجمه، جایگاه A توسط پروتئینهایی به نام عوامل آزاد کننده اشغال میشود؟
ج) چرا در یوکاریوتها فرصت بیشتری برای پروتئین سازی است؟
الف) جایگاه P (0/25)، صفحه ۳۰
ب) مرحله پایان (۰/۲۵)، صفحه ۳۱
ج) در این یاختهها سازوکارهایی برای حفاظت رنای پیک در برابر تخریب وجود دارد. (۰/۵)، صفحه ۳۲
۸ شکل زیر تنظیم بیان ژن در یوکاریوتها (هوهستهایها) را نشان میدهد. نام بخشهای مشخص شده (۱) و (۲) را بنویسید.
(۱) توالی افزاینده (۰/۲۵)، صفحه ۳۵ (۲) عوامل رونویسی (۰/۲۵)، صفحه ۳۵
۹ ژن نمودهای (ژنوتیپهای) فرزندان حاصل از ازدواج مردی هموفیل با زنی ناقل هموفیلی را با رسم مربع پانت بنویسید.
صفحه ۴۳
گامتها | Y | Xh |
XH | (۰/۲۵) XHY | XHXh (0/25) |
Xh | XhY (0/25) | XhXh (0/25) |
۱۰ به سؤالات زیر درباره انتقال اطلاعات در نسلها پاسخ دهید.
الف) در گروه خونی ABO، بین دو دگره (آلل) O و Aچه رابطهای برقرار است؟
ب) کدام رنگ گل میمونی نشان دهنده رابطه با رزیت ناقص بین دو دگره R و w است؟
ج) در رنگ نوعی ذرت که یک صفت چندجایگاهی است، دگرههای بارز چه رنگی را به وجود میآورند؟
د) در بیماری فنیل کتونوری (PKU) تجمع چه مادهای در بدن به ایجاد ترکیبات خطرناک منجر میشود؟
الف) رابطه بارز و نهفتگی (۰/۲۵)، صفحه ۴۱
ب) رنگ صورتی (۰/۲۵)، صفحه ۴۱
ج) رنگ قرمز (۰/۲۵)، صفحه ۴۴
د) فنیل آلانین (۰/۲۵)، صفحه ۴۵
۱۱ هر یک از موارد ستون «A» با یکی از عبارتهای ستون «B» ارتباط دارد. آنها را مشخص کنید و در برگه پاسخ نامه بنویسید. (یکی از عبارتهای ستون «B» اضافه است).
«A» | «B» |
۱- کم خونی ناشی از گویچههای قرمز داسی شکل ۲- نشانگان داون ۳- جهش در گامتها (کامهها) ۴- واژگونی | الف) ناهنجاری ساختاری در فامتن (کروموزوم) ب) جهش ارثی ج) جهش جانشینی د) جهش خاموش هـ) ناهنجاری عددی در فامتن (کروموزوم) |
۱- ج جهش جانشینی (۰/۲۵)، صفحه ۴۸
۲- هـ ناهنجاری عددی در فامتن (۰/۲۵)، صفحه ۵۰
۳- ب جهش ارثی (۰/۲۵)، صفحه ۵۲
۴- الف ناهنجاری ساختاری در فامتن (۰/۲۵)، صفحه ۵۰
۱۲ اصطلاحات زیر را تعریف کنید.
الف) انتخاب طبیعی ب) جاندار تراژنی
الف) به فرایندی را که در آن افراد سازگارتر با محیط انتخاب میشوند (۰/۲۵) یعنی آنهایی که شانس بیشتری برای زنده ماندن و تولیدمثل دارند، انتخاب طبیعی مینامند. (۰/۲۵)، صفحه ۵۳
ب) به جانداری که از طریق مهندسی ژنتیک دارای ترکیب جدیدی از مواد ژنتیکی شده است، جاندار تغییر یافته ژنتیکی یا تراژنی می گویند. (۰/۵)، صفحه ۹۳
۱۳ به سؤالات زیر درباره تغییر در جمعیتها و گونهها پاسخ دهید.
الف) وجود چه دگرهای، باعث بقای جمعیت انسان در مناطق مالاریا خیز نسبت به سایر مناطق میشود؟
ب) به ساختارهایی که نشان میدهند، برای پاسخ به یک نیاز، جانداران به روشهای مختلفی سازش پیدا کردهاند، چه می گویند؟
ج) در کدام گونه زایی، جدایی جغرافیایی رخ میدهد؟
د) چه عاملی باعث ایجاد گیاهان چندلادی (پلیپلوییدی) میشود؟
الف) Hb (0/25)، صفحه ۵۶
ب) ساختارهای آنالوگ (۰/۲۵)، صفحه ۵۸
ج) گونهزایی دگر میهنی (۰/۲۵)، صفحه ۶۰
د) خطای میوزی (کاستمانی) (۰/۲۵)، صفحه ۶۱
۱۴ به سؤالات زیر درباره از ماده به انرژی پاسخ دهید.
الف) طی واکنشهای متفاوت چرخه کربس، چه مولکول گازی آزاد و چه مولکولی بازسازی میشود؟
ب) در زنجیره انتقال الکترون، با ورود پروتونها به فضای بین دو غشا، تنها راه پیش روی آنها برای برگشتن به بخش داخلی چیست؟
ج) یاختههای بدن انسان به طور معمول از چه منابعی برای تأمین انرژی استفاده میکنند؟
د) چرا خوردن میوهها و سبزیجات در حفظ سلامتی بدن نقش دارند؟
الف) CO2 آزاد (۰/۲۵) و مولکول چهار کربنی بازسازی میشود. (۰/۲۵)، صفحه ۶۹
ب) آنزیم ATP ساز (۰/۲۵)، صفحه ۷۰
ج) گلوکز (۰/۲۵) و ذخیره قندی کبد (۰/۲۵)، صفحه ۷۲
د) این موادغذایی دارای پاداکسندههایی مانند کاروتنوئیدها هستند. (۰/۲۵)، صفحه ۷۵
۱۵ با توجه به شکل به سؤالات زیر پاسخ دهید.
الف) شکل مقابل چه نوع تخمیری را نشان میدهد؟
ب) نام ماده مشخص شده (۱) را بنویسید.
الف) تخمیر الکلی (۰/۲۵)، صفحه ۷۳
ب) اتانول (۰/۲۵)، صفحه ۷۳
۱۶ به سؤالات زیر درباره از انرژی به ماده پاسخ دهید.
الف) یک تفاوت بین ساختار برگ تک لپهایها و دولپهایها را بنویسید.
ب) یک ویژگی سبز دیسههای (کلروپلاست های) اسپیروژیر را بنویسید.
ج) در واکنشهای وابسته به نور، منشأ پروتونهای موجود در فضای درون تیلاکوئید از کجاست؟
د) در چرخه کالوین، افزودن CO2 به مولکول پنج کربنی توسط کدام فعالیت آنزیم روبیسکو انجام میشود؟
هـ) به گیاهانی که تثبیت کربن در آنها در زمانهای متفاوت انجام میشود، چه میگویند؟
الف) میانبرگ گیاه دولپه از یاختههای نرم آکنهای (پارانشیمی) نردهای و اسفنجی تشکیل شده (۰/۲۵) ولی در گیاه تک لپه از یاختههای اسفنجی تشکیل شده است (۰/۲۵) و یا در یاخته غلاف آوندی گیاه دو لپه سبزدیسه وجود ندارد (۰/۲۵) ولی در یاخته غلاف آوندی گیاه تک لپه وجود دارد (۰/۲۵)، صفحه ۷۸ و ۷۹
ب) نواری یا دراز (۰/۲۵)، صفحه ۸۱
ج) پروتئینی که در زنجیره انتقال الکترون یونهای پروتون را از بستره به فضای درون تیکوئید پمپ میکند (۰/۲۵) و تجزیه آب درون فضای تیلاکوئید (۰/۲۵)، صفحه ۸۳
د) کربوکسیلازی (۰/۲۵)، صفحه ۸۵
هـ) گیاهان CAM (0/25)، صفحه ۸۸
۱۷ به سؤالات زیر در باره فناوریهای نوین زیستی پاسخ دهید.
الف) در مهندسی ژنتیک برای تشکیل انتهای چسبنده چه پیوندهایی شکسته میشوند؟
ب) در کدام مرحله مهندسی ژنتیک از پادزیست (آنتی بیوتیک) استفاده میشود؟
ج) به کمک مهندسی پروتئین، چه تغییری در اینترفرون ساخته شده با مهندسی ژنتیک ایجاد میشود تا فعالیت ضد ویروسی آن را به اندازه اینترفرون طبیعی افزایش دهند؟
د) در اولین ژن درمانی موفقیت آمیز، چرا لازم بود بیمار به طور متناوب لنفوسیت مهندسی شده را دریافت کند؟
۱۷ الف) پیوند فسفودی استر (۰/۲۵) و هیدروژنی (۰/۲۵)، صفحه ۹۴
ب) جداسازی یاختههای تراژنی (۰/۲۵)، صفحه ۹۴
ج) با تغییر جزئی در رمز آمینواسید، توالی آمینو اسیدهای اینترفرون طوری تغییر میکند که به جای یکی از آمینواسیدهای آن آمینواسید دیگری قرار میگیرد. (۰/۵)، صفحه ۹۷
د) چون این سلولها قدرت بقای زیادی ندارند (۰/۲۵)، صفحه ۱۰۴
۱۸ در هر مورد نوع یادگیری را مشخص کنید.
الف) در آزمایش پاولوف، بزاق سگ با شنیدن صدای زنگ ترشح میشد.
ب) رام کنندگان جانوران، انجام حرکات نمایشی در سیرک را به آنها میآموزند.
ج) کلاغ با جمع کردن نخ، تکه گوشتی که به انتهای آن آویزان است را به دست میآورد.
الف) شرطی شدن کلاسیک (۰/۲۵)، صفحه ۱۱۱
ب) شرطی شدن فعال (آزمون و خطا) (۰/۲۵)، صفحه ۱۱۲ و ۱۱۴
ج) حل مسئله (۰/۲۵)، صفحه ۱۱۳
۱۹ به سؤالات زیر درباره رفتارهای جانوران پاسخ دهید.
الف) رفتار خوگیری (عادی شدن) در جانوران چه فایدهای برای آن¬ها دارد؟
ب) در کدام نظام جفتگیری، جانور نر و ماده در انتخاب جفت سهم مساوی دارند؟
ج) چرا خرچنگهای ساحلی صدفهای با اندازه بزرگ را به عنوان غذا انتخاب نمیکنند؟
د) رفتار به اشتراک گذاشتن غذا (خون) در خفاشهای خون آشام، چه نوع رفتاری است؟
الف) جانور با چشم پوشی از محرکهای بیاهمیت، انرژی خود را برای انجام فعالیتهای حیاتی حفظ کند. (۰/۲۵)، صفحه ۱۱۰
ب) نظام جفتگیری تک همسری (۰/۲۵)، صفحه ۱۱۸
ج) صدفهای بزرگتر انرژی بیشتری دارند (۰/۲۵) اما برای شکستن آنها باید انرژی بیشتری صرف شود. (۰/۲۵)، صفحه ۱۱۸
«موفق و سربلند باشید» جمع نمره ۲۰
بارمبندی زیستشناسی دوازدهم
بارم بندی زیستشناسی ۳ سال تحصیلی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۱
درس زیستشناسی دوازدهم
ارزشیابی از دانش آموزان در این درس به دو صورت مستمر و پایانی انجام میشود.
ارزشیابی مستمر بر اساس فعالیتهای گروهی یا انفرادی دانش آموزان در کلاس یا خارج از کلاس و در طول سال تحصیلی انجام میشود. این ارزشیابی بر اساس مشاهدات معلم و تعامل بین معلم و دانش آموز در هنگام انجام هر فعالیت و بر اساس عملکرد دانش آموزان در انجام فعالیتها، مانند ارائه گزارش، مشارکت در بحثهای گروهی، پاسخ به پرسشهای کتبی و شفاهی انجام میشود.
نمره این ارزشیابی برای هر نوبت (نوبت اول سال و نوبت دوم سال) ۲۰ نمره است.
ارزشیابی پایانی به صورت آزمون کتبی انجام میشود. در نوبت اول ۲۰ نمره از چهار فصل اول کتاب (تا پایان صفحه ۶۲) و در نوبت خرداد، شهریور و دی ماه ۲۰ نمره از همه کتاب مطابق با جدول زیر پیشنهاد میشود.
نکات قابل توجه:
۱- طرح پرسش از مطالب مربوط به بیشتر بدانید، واژه شناسی، پاورقی ها و پیوستهای آخرکتاب در همه آزمونها ممنوع است.
۲- گرچه نمره جداگانهای برای فعالیتهای کتاب زیست شناسی ۳ منظور نشده، اما بدیهی است که بخشی از نمره هر فصل به فعالیتهای آن فصل اختصاص دارد. بر این اساس طراحان محترم در طراحی پرسش مربوط به هر فصل، فعالیتها و نتایج آنها را مد نظر قرار دهند.
شماره فصل و عنوان | نیمسال اول | نیمسال دوم و شهریور |
۱- مولکولهای اطلاعاتی | ۶ | ۲/۵ |
۲- جریان اطلاعات در یاخته | ۵ | ۲/۵ |
۳- انتقال اطلاعات در نسل ها | ۴ | ۲/۵ |
۴- تغییر در اطلاعات وراثتی | ۵ | ۲/۵ |
۵- از ماده به انرژی | – | ۲/۵ |
۶- از انرژی به ماده | – | ۲/۵ |
۷- فناوریهای نوین زیستی | – | ۲/۵ |
۸- رفتارهای جانوران | – | ۲/۵ |
جمع | ۲٠ | ۲۰ |
کتاب زیستشناسی ۳
فصل ۱- مولکولهای اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئینها
فصل ۲- جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
فصل ۳- انتقال اطلاعات در نسلها
مفاهیم پایه
انواع صفات
فصل ۴- تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیتها
تغییر در گونهها
فصل ۵- از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
فصل ۶- از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنشهای فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
فصل ۷- فناوریهای نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فصل ۸- رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
ارتباط و زندگی گروهی
آزمونهای آنلاین زیست ۳
فصل مولکولهای اطلاعاتی
نوکلئیک اسیدها
همانندسازی دِنا
پروتئینها
مولکولهای اطلاعاتی
فصل جریان اطلاعات در یاخته
رونویسی
به سوی پروتئین
تنظیم بیان ژن
جریان اطلاعات در یاخته
فصل انتقال اطلاعات در نسلها
مفاهیم پایه
انواع صفات
انتقال اطلاعات در نسلها
فصل تغییر در اطلاعات وراثتی
تغییر در مادۀ وراثتی جانداران
تغییر در جمعیتها
تغییر در گونهها
تغییر در اطلاعات وراثتی
فصل از ماده به انرژی
تأمین انرژی
اکسایش بیشتر
زیستن مستقل از اکسیژن
از ماده به انرژی
فصل از انرژی به ماده
فتوسنتز: تبدیل انرژی نور به انرژی شیمیایی
واکنشهای فتوسنتزی
فتوسنتز در شرایط دشوار
از انرژی به ماده
فصل فناوریهای نوین زیستی
زیست فناوری و مهندسی ژنتیک
فناوری مهندسی پروتئین و بافت
کاربردهای زیست فناوری
فناوریهای نوین زیستی
فصل رفتارهای جانوران
اساس رفتار
انتخاب طبیعی و رفتار
رفتارهای جانوران
ارتباط و زندگی گروهی