کنکور عمومی انسانی ۱۳۹۹ داخل کشور
ماده امتحانی: زبان و ادبیات فارسی
تعداد سوالات: ۲۵
از شماره ۱ تا شماره ۲۵
مدت پاسخگویی ۱۸ دقیقه
کد کنترل: ۳۱۱-A
۱-«خیمه، هراس، اصل هر چیز، خنجر» به ترتیب، معانی کدام واژه‌هاست؟
۱) دژ، هرّا، مقیاس، درع
۲) عرش، رعب، مِلاک، دشنه
۳) سریر، مهیب، معیار، تیغ
۴) شراع، دمان، سنجش، سنان
پاسخ گزینه: ۲
۲- معنی همه واژه‌ها در مقابل آن‌ها درست آمده است؛ به جز:
۱) (صنف: گونه) (شایق: درخور) (گیوه: پای افزار)
۲) (رایت: درفش) (سست عنصر: بی‌غیرت) (فایق: پیروز)
۳) (کافی: دانای کار) (شائبه: شک و گمان) (تمّکن: ثروت)
۴) (چابک: تند و فرز) (فراخ‌تر: راحت‌تر) (تعبیه کردن. قرار دادن)
پاسخ گزینه: ۱
۳- کدام گزینه، می‌تواند معانی مناسبی برای تعداد بیشتری از واژه‌های زیر باشد؟
«ارتفاع، محظور، هویدا، واتر قیدن، کربت، حریف»
۱) بهره‌ور، مانع، روشن، تحریر
۲) عایدات مملکت، بهره‌ور، آشکار، غم
۳) مانع، آشکار، پس‌روی کردن، همراه
۴) زمین‌های زراعتی، گرفتاری، اندوه، همدم
پاسخ گزینه: ۳
۴- در کدام عبارات، «غلط املایی» وجود دارد؟
الف) اسراف آن باشد که بر خلاف رضای حق و در حظّ نفس خرج کند.
ب) اعراض، روی از خدا گردانیدن است و به هوا مشغول شدن.
ج) غرور، جاه و مال و فریفته شدن و صراط و صواب و ترازو را فراموش کردن است.
د) در حفظ مال و مِلک رعیّت کوشند و در امارت و زراعت جدّ بلیغ نماند.
۱) الف، د
۲) ب، د
۳) ب، ج
۴) ج، د
پاسخ گزینه: ۴
۵- در میان واژه‌های داده شده املا و رسم‌الخط چند واژه درست است؟
«مخذول و زبون گردید، تشییع و بدرقه، شیر و آقوز، ضمیمه و پیوست، مخنقه و قلّاده، مظغ و جویدن، عنبان و مشک، لطیفه‌گویی و دلقکی، مسحور و مفطون، محوّطه و سحن، راحت و مرفّح، مخمصه و تنگنا، لئیمی و فرومایه گی، سیاره ذحل و مریخ»
۱) پنج
۲) شش
۳) هفت
۴) هشت
پاسخ گزینه: ۲
۶- در متن زیر، چند غلط املایی وجود دارد؟
«پس تاثیر عنایت ازلی او را در کار بندگی هر ساعت مجدّتر می‌گرداند و شوق عشق او به غایت‌تر می‌رساند و او به قلبات شوق و رقبات ذوق و در کثرت مجاهده و جودت معامله می‌افزاید و آن شجره عبودیت هر روز طراوتی دیگر می‌گیرد.»
۱) دو
۲) سه
۳) چهار
۴) پنج
پاسخ گزینه: ۱
۷- ابیات زیر به ترتیب، سروده چه کسانی هستند؟
الف) اولاً تجرید شو از هر چه هست وانگهی از خود بشو یک‌بار دست
ب) سرو و مَهت نخوانم خوانم، چرا نخوانم؟ هم ماه با کلاهی هم سرو با قبایی
۱) سلمان ساوجی، خاقانی
۲) محّمدتقی بهار، منوچهری
۳) هاتف اصفهانی، بیدل دهلوی
۴) اسیری لاهیجی، فرخی سیستانی
پاسخ گزینه: ۴
۸- آرایه‌های «تشبیه، مجاز، حسن تعلیل و ایهام» به ترتیب در کدام ابیات آمده است؟
الف) به قامت خوش خوبان نگاه می‌کردم لباس حسن تو دیدم به قد هر یک راست
ب) اگر جمال تو با عاشقان کرشمه نکرد ز بهر چه شر و آشوب از جهان برخاست
ج) دو اسبه پیک نظر می‌دوانم از چپ و راست به جستجوی نگاری که نور دیده ماست
د) به غمزه گر نربودی دل همه عالم از عشق تو دل جمله جهان چرا شیداست
۱) الف، د، ب، ج
۲)الف، ج، د، ب
۳) ج، د، ب، الف
۴) ج، ب، د، الف
پاسخ گزینه: ۳
۹- آرایه‌های مقابلِ همه ابیات تماماً درست است؛ به جز:
۱) راستی را بنده شمشاد بالای توام ورنه من آزادم از هر سرو بستانی که هست (استعاره، ایهام)
۲) دیدی که غمت به خون من می‌کوشد تو نیز به کشتنم میان دربستی (مجاز، کنایه)
۳) مهر رخسار تو در جان من شوریده دل همچو ماه چارده در کنج ویران تافته است (تشبیه، ایهام)
۴) گر زان که نه رنجیده‌ای از ما به خطایی چین در خم ابروی تو ای ترک ختا چیست؟ (حسن تعلیل،جناس)
پاسخ گزینه: ۴
۱۰- آرایه‌های بیت زیر کدام‌اند؟
«ز مهر روی او عمری ایستادم می‌زنی «سلمان» به مهرش صادقی چون صبح از آن مشهور آفاقی»
۱) ایهام، استعاره، حس آمیزی، کنایه
۲) ایهام، تشبیه، ایهام تناسب، مجاز
٣) حسن تعلیل، ایهام ایهام تناسب، حس آمیزی
۴) حس تعلیل، استعاره، ایهام تناسب، جناس ناقص
پاسخ گزینه: ۲
۱۱- در بیتِ زیر، «چند ایهام تناسب و چند جناس» وجود دارد؟
«می‌ساختم چو بربط و می‌سوختم چو عود زیرا که چاره دل من سوز و ساز بود»
١) دو – دو
۲) سه – سه
۳) یک – دو
۴) دو – سه
پاسخ گزینه: ۴
۱۲- اجزای تشکیل دهنده همه جمله‌ها در مقابل آن‌ها، «کاملاً» درست است؛ به جز:
۱) دانشجویان تازه وارد با وضعیت کنونی خوابگاه کنار آمده‌اند. (نهاد + متمم + فعل)
۲) از ابتدای برنامه، شور و هیجان خاصّی در وجود معلّمم احساس می‌کردم. (نهاد+ مفعول+ فعل)
۳) این فضای معنوی را دوست پدرم از سالیان پیش، ترتیب داده بود. (نهاد+ مفعول+ مسند+ فعل)
۴) در شرایط سخت و طاقت‌فرسای اسارت، همه چیز را مخفی می‌کردم. (نهاد – مفعول + مسند + فعل)
پاسخ گزینه: ۳
۱۳-«ترکیب‌های اضافی» در کدام بیت، بیشتر است؟
۱) شعر حافظ در زمان آدم اندر باغ خلد دفتر نسرین و گل را زینت اوراق بود
۳) از دم صبح ازل تا آخر شام ابد دوستی و مهر بر یک عهد و یک میثاق بود
۳) رشته تسبیح اگر بگسست معذورم بدار دستم اندر ساعد ساقی سیمین ساق بود
۴) حسن مه رویان مجلس گرچه دل می‌برد و دین بحث ما در لطف طبع و خوبی اخلاق بود
پاسخ گزینه: ۱
۱۴- در کدام گزینه، دو نوع وابسته وابسته دیده می‌شود؟
الف) به چشم اشکبار من چه خواهد کرد حیرانم که آتش را به چشم آن روی تاوان آب گرداند
ب) مجوی عیش خوش از دور باژگون سپهر که صافِ این سر خم جمله دردی آمیز است
ج) خنده جام می و زلف گره گیر نگار ای بسا توبه که چون توبه حافظ بشکست
د) خط به گرد لب جانبخش تو می‌دانی چیست؟ ظلماتی که از آن چشمهه حیوان سر زد
۱) الف، ب
٢) الف، د
٣) ب، ج
۴) ب، د
پاسخ گزینه: ۴
۱۵- در بیتِ زیر نقش واژه‌های مشخص شده به ترتیب کدام است؟
«گریه تلخ است چون گل حاصلش از زندگی عمر خود هرکس که صرف شادمانی کرده است»
۱) مسند، نهاد، مفعول، نهاد
٢) نهاد، متمم، نهاد، مسند
٣) مسند، متمم، مفعول، نهاد
۴) مسند، نهاد، مضاف علیه، بدل
پاسخ گزینه: ۱
۱۶- با توجّه به ابیات زیر، کدام مورد از دیدگاه زبانِ فارسی «غلط» است؟
«علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد دریغ سود ندارد چو رفت کار از دست
به روزگار سلامت سلاح جنگ بساز وگرنه سیل چو بگرفت سد نشاید بست»
۱) در کل ابیات چهار مفعول وجود دارد.
۲) دو جمله غیر ساده در ابیات یافت می‌شود.
۳) اجزاء مصراع سوم «نهاد+ مفعول+ متمم+ فعل» است.
۴) ابیات فاقد ترکیب وصفی و دارای سه ترکیب اضافی است.
پاسخ گزینه: ۳
۱۷- مفهومِ کدام بیت، متفاوت است؟
۱) قامت پیری ز حرصت شد کمینگاه امل ور نه خم گردیدنت بر هر دو عالم پشتت پاست
۲) حرص و یک عالم فضولی خواه طاقت خواه عجز جز جوانی‌ها ازین بی‌پیر نتوان یافتن
۳) دو بالا می‌شود طول امل چون قد دوتا گردد که مار از امتداد روزگاران اژدها گردد
۴) پیش راه حرص پیری چوب نتواند گذاشت بیشتر دست طمع‌کار از عصا گردد بلند
پاسخ گزینه: ۲
۱۸- همه ابیات با بیتِ زیر، تناسب مفهومی دارند؛ به جز:
«من و مقام رضا بعد از این و شکر رقیب که دل به درد تو خو کرد و ترک درمان گفت»
۱) هر که روزی بی رضایش چهره زیباش دید بی خلاف از وی برآرد داغ بی‌صبری دمار
۲) در خرابات رضا نشو و نما یافته‌ام درد میخانه قسمت می سرجوش من است
۳) مرا به بند تو دوران چرخ راضی کرد ولی چه سود که سررشته در رضای تو بست
۴) صبر و تحّمل است و رضا چاره با قضا تدبیر این قضّیه برون زین سه چار نیست
پاسخ گزینه: ۱
۱۹- کدام بیت، با بیتِ زیر «تقابل» مفهومی دارد؟
«رزق هر چند بی‌گمان برسد شرط عقل است جستن از درها»
۱) قانع از رزق پریشان با دل صد پاره شو روزی آماده می‌خواهی برو غمخوار شو
۲) گر چه از آتش زبانى شمع این نُه محفلم نیست رزقی جز سر انگشت پشیمانی مرا
٣) دخل و خرج خویش را چون مه برابر هر که کرد کم نگردد روزی‌اش هرگز خوان آفتاب
۴) دست بیعت با توکّل داده‌ام روز ازل از برای رزق کوشیدن نمی‌آید ز من
پاسخ گزینه: ۴
۲۰- کدام بیت، مفهومی نظیرِ بیتِ زیر را دارد؟
«در عشق کسى قدم نهد کش جان نیست با جان بودن به عشق در سامان نیست»
۱) یار اگر جلوه کند دادن جان این همه نیست عشق اگر خیمه زند ملک جهان این همه نیست
۲) جذبه عشق کشانید به کیشی ما را که ز هفتاد و دو ملّت همه بیزار شدیم
٣) عشق بازی چیست سر در پای جانان باختن با سر اندر کوی دلبر عشق نتوان باختن
۴) گر گریزد عاشق از زاهد عجب نبوت که نیست الفتی با یکدیگر دیوانه و فرزانه را
پاسخ گزینه: ۳
۲۱- مفهوم کدام بیت با سایر ابیات، تفاوت دارد؟
۱) دل شکسته حافظ به خاک خواهد برد چو لاله داغ هوایی که بر جگر دارد
۲) چنین که در دل من داغ زلف سرکش توست بنفشه‌زار شود تربتم چو درگذرم
۳) به عشق روی تو روزی که از جهان بروم ز تربتم بدمد سرخ گل به جای گیاه
۴) باشد غم هجر تو به خونابه بر آن نقش گر از سر خاکم بدمد برگ گیاهی
پاسخ گزینه: ۱
۲۲- بیت زیر با کدام بیت، قرابت مفهومی دارد؟
«عشق و درویشی و انگشت نمایی و ملامت همه سهل است تحمّل نکنم بار جدایی»
۱) زبان خامه ندارد سر بیان فراق وگرنه شرح دهم با تو داستان فراق
٢) به پیش شمع اگر روان سوزد نیست دشوارش چه باک که سوختن او را که بر بالین بود یاریش
٣) دامنی دارم پر از خون چون نگفتم شکر وصل در کنار خویشتن دیدم سزای خویش را
۴) شنیده‌ام سخنی خوش که پیر کنعان گفت فراق یار نه آن می‌کند که بتوان گفت
پاسخ گزینه: ۲
۲۳- مفهومِ مقابل کدام بیت «غلط» است؟
۱) کرسی چه حاجت آن را که از عرش برگذشته است از زیر پای منصور کرسی کشید باید (فناء فی الله)
۲) منشور رستگاری است طومار خود حسابان در روزنامه خود هر روز دید باید (حاسبوا قبل ان تحاسبوا)
۳) چون رنگ می ز مینا بیرون دوید باید نه پرده فلک را از هم درید باید (کل اناء بترشح بمافیه)
۴) نوش دکان هستی آمیخته است با نیش چون خنده‌ای دهد روی لب را گزید باید (الدهر یوهان یوم لک و یومٌ علیک)
پاسخ گزینه: ۳
۲۴- بیتِ زیر با کدام بیت قرابت مفهومی دارد؟
«مگر به تیغ اجل خیمه برکنم ور نه رمیدن از در دولت نه رسم و راه من است»
۱) اگر پیش از اجل یک دم بمیری در آن یک دم دو عالم را بگیری
۲) با چنین عمری که ما بر حال خود درمانده‌ایم کس نمی‌داند چه می‌خواهد اجل از جان ما
۳) تا نزند بر سرم دست اجل آستین کیست که برگیردم روی از این آستان
۴) زندگی از وصل اوست و ز غم او چاره نیست گر بکشد گو بکش پیش از اجل کس نمرد
پاسخ گزینه: ۳
۲۵- بیتِ زیر با کدام بیت، قرابت مفهومی دارد؟
«ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری»
۱) سر به جیب فکر بر تا از فلک بیرون شوی بر کمی زن تا چو ماه عید روزافزون شوی
۲) آسیای فلک از بهر تو سرگردان است تو ز اندیشه روزی چه پریشان شده‌ای؟
۳) پیچیدن سر پنجه من کار فلک نیست کز دهشت من پنجه هم زور شود خشک
۴) آسمان است تو را ضامن روزی و ز حرص رزق خود را تو ز هر در چو گدا می‌طلبی
پاسخ گزینه: ۲
