پرسش های امتحان نهایی درس زیست شناسی دوازدهم دی ماه ۱۴۰۲

---

---

باسمه تعالی

درستی یا نادرستی هر یک از عبارت‌های زیر را بدون ذکر دلیل مشخص کنید.

الف) در هر یک از اجزای فام‌تن‌های (کروموزوم‌های) یوکاریوتی پیوندهای اشتراکی و هیدروژنی وجود دارد.

درست (۰/۲۵) (ص ۲ و ۴ و ۷ و ۱۵ و ۱۷) 

ب) نوعی نوکلئیک اسید می‌تواند در برخی از فرایندهای سوخت‌وسازی یاخته‌ای انرژی فعال‌سازی واکنش را کاهش دهد.

درست (۰/۲۵) (ص ۸ و ۱۸)

پ) در تک یاخته‌ای‌ها تشکیل رنای بالغ بعد از فرایند رونویسی اتفاق می‌افتد.

نادرست (۰/۲۵) (ص ۱۲ و ۱۳ و ۲۵ و ۲۶ و ۹۰)

ت) در یک مرد درگیر با فقدان عامل انعقادی هشت قطعاً بر روی نوعی فام‌تن جنسی، دگره‌ای (اللی) نهفته وجود دارد.

درست (۰/۲۵) (ص ۴۳)

ث) اگر جهش در ژن آنزیمی در جایی دور از جایگاه فعال رخ دهد، احتمال تغییر در عملکرد آنزیم کم یا حتی صفر است.

نادرست (۰/۲۵) (ص ۵۱) 

ج) تنها ترکیب کربن‌دار و بدون فسفات تولید شده در قندکافت (گلیکولیز)، پیرووات است.

درست (۰/۲۵) (ص ۶۶)

چ) عدد اکسایش اتم کربن در مولکول قند نسبت به کربن در CO2، افزایش یافته است.

نادرست (۰/۲۵) (ص ۸۴ ) 

ح) فقط بعضی از مورچه‌های برگ‌بر کارگر، برگ‌ها را به لانه حمل می‌کنند.

درست (۰/۲۵) (ص (۱۲۲) 

در هر یک از عبارت‌های زیر جای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید. 

الف) عامل ایجاد ویژگی‌های منحصر به فرد آمینواسیدها، در تشکیل ساختار …………… پروتئین نقش مهمی را ایفا می‌کند. 

سوم (۰/۲۵) (ص ۱۵ و ۱۷)

ب) پیوند هیدروژنی بین رنای تازه ساخت و رشته الگو در مرحلهٔ ………… رونویسی شکسته نمی‌شود.

آغاز (۰/۲۵) (ص ۲۳ و ۲۴)

پ) در رنگ نوعی ذرت، رخ‌نمودی که بیشترین فراوانی را دارد دارای ………… عدد دگره بارز در ژن‌نمودهایش است.

سه (۰/۲۵) (ص ۴۵)

ت) در ارتباط با سازوکارهای گونه‌زایی، گونه‌زایی …………… به تدریج اتفاق می‌افتد. 

دگر میهنی (۰/۲۵) (ص ۶۰)

ث) بر اساس مطالب کتاب درسی باکتری فتوسنتز کننده‌ای به نام ………….. آخرین پذیرنده الکترون در تنفس یاخته‌ای هوازی را تولید می‌کند.

سیانوباکتری (۰/۲۵) (ص۸۹)

ج) مجموعه ای از تدابیر مقررات و روش‌هایی برای تضمین بهره‌برداری از زیست فناوری………. نام دارد.

ایمنی زیستی (۰/۲۵) (ص ۱۰۵) 

برای کامل کردن هر یک از عبارت‌های زیر از بین کلمات داخل پرانتز کلمۀ مناسب را انتخاب کنید.

الف) نوکلئوتید آزاد دارای قند ریبوز و باز آلی سیتوزین (سبک‌تر – سنگین‌تر) از نوکلئوتید آزاد با قند دئوکسی ریبوز و باز آلی سیتوزین است.

سنگین تر (۰/۲۵) (ص ۴)

ب) پروتئین (انسولین – عوامل رونویسی) پس از ساخته شدن به دستگاه گلژی منتقل می‌شود.

انسولین (۰/۲۵) (ص ۱۸ و ۳۱)

پ) در صورتی که بین دو دگره رابطه بارز و نهفتگی وجود داشته باشد تعداد رخ نمودها (مساوی – کمتر) از ژن‌نمودها خواهد بود.

کمتر (۰/۲۵) (ص ۴۰ و ۴۱)

ت) در ارتباط با بیماری کم خونی داسی شکل در رشته (رمزگذار – الگو) جانشینی نوکلئوتید T به جای A مشاهده می‌شود. 

رمزگذار (۰/۲۵) (ص ۴۸)

ث) با ایجاد الکترون برانگیخته در سبزینه مرکز واکنش فتوسیستم‌ها انتقال (الکترون- انرژی) صورت میگیرد.

الکترون (۰/۲۵) (ص (۸۲)

ج) در برگ گیاهان دولپه آوند آبکش به روپوست (رویی – زیرین) نزدیک‌تر است.

زیرین (۰/۲۵) (ص ۷۸)

ج) در یک دوره کاهش فعالیت به نام (رکود تابستانی – خواب زمستانی) جانور پیش از ورود به این دوره، مقدار زیادی غذا مصرف می کند.

ج) خواب زمستانی (۰/۲۵) (ص ۱۲۰)

ح) در رفتار دگرخواهی خفاش‌های خون آشام دم عصایی جانوران با یکدیگر گروه همکاری تشکیل میدهند.

خفاش‌های خون آشام (۰/۲۵) (ص ۱۲۳)

در دو انتهای یک رشته پلی پپتیدی چه گروه‌هایی وجود دارد؟

گروه آمین (۰/۲۵) گروه کربوکسیل (۰/۲۵) (ص ۱۶ و ۲۷)

شکل زیر همانندسازی دنای اصلی یاختهٔ پروکاریوت را نشان می‌دهد با توجه به شکل به سؤالات زیر پاسخ دهید.

الف) در این شکل چند نقطه آغاز همانندسازی وجود دارد؟

یک نقطه (۰/۲۵) (ص ۱۳)

ب) کدام آنزیم شرکت کننده در این فرایند بیش از یک فعالیت دارد؟

دنابسپاراز (DNAیلی‌مراز) (۰/۲۵) (ص (۱۲)

در جدول زیر چند تفاوت بین فرایند همانندسازی و رونویسی بیان شده است. آن را کامل کنید.

	همانندسازی	رونویسی
نام آنزیمی که پیوند هیدروژنی بین دو رشته دنا را می‌شکند.	هلیکاز	الف)……
تعداد دفعات انجام فرایند در هر چرخه یاخته ای	ب)……….	میتواند بارها انجام شود.

الف) یک بار (۰/۲۵) (ص ۲۳)

ب) رنابسپاراز (RNA پلی مراز) (۰/۲۵) (ص ۲۳)

شکل زیر یکی از عوامل لازم در ترجمه را در سیتوپلاسم یاختهٔ جانوری نشان می‌دهد با توجه به شکل به سؤالات زیر پاسخ دهید.

الف) انواع آنزیم‌های رونویسی کننده از ژن‌های سازنده این عامل را نام

ببرید.

رنابسپاراز ۲ و رنابسپاراز ۱ (0/5) (ص ۲۳ و ۲۷ و ۲۹)

ب این عامل در درون کدام اندامک این یاخته‌ها نیز دیده می‌شود؟

راکیزه (میتوکندری) (۰/۲۵) (ص ۶۷)

در ارتباط با تنظیم بیان ژن در پروکاریوت‌ها و یوکاریوت‌ها به سؤالات زیر پاسخ دهید.

الف) در صورت تغییر قند محیط کشت باکتری از مالتوز به لاکتوز، کدام پروتئین تنظیمی تغییر شکل می‌دهد؟

مهارکننده (۰/۲۵) (ص ۳۴)

ب) در یوکاریوت‌ها پروتئین‌هایی می‌توانند به رنابسپاراز (RNAپلی‌مراز) کمک کنند تا رونویسی از ژن آغاز شود. این پروتئین‌ها به کدام بخش‌های دنا می‌توانند متصل شوند؟

راه انداز (۰/۲۵) و افزاینده (۰/۲۵)( ص ۳۵)

اگر پدر و مادری دارای ژن‌نمود (ژنوتیپ) خالص برای هر دو گروه خونی باشند و گروه خونی مادر A و پدر B باشد.

الف) ژن‌نمود مادر خانواده را از نظر گروه خونی Rh بنویسید.

DD (۲۵) (ص (۳۹)

ب) ژن‌نمود دو گروه خونی ABO و Rh دختر خانواده را بنویسید.

AB و D (۰/۵) ( ص ۴۰ و ۴۱)

پ) آیا این پدر و مادر می توانند صاحب فرزندی با گروه خونی Rh منفی شوند؟

خیر (۰/۲۵) (ص (۴۲)

طبق مطالب کتاب درسی عوارض بعضی بیماری‌های ژنی مثل بیماری فنیل کتونوری را چگونه می توان مهار کرد؟

می‌توان با تغییر عوامل محیطی عوارض بیماری‌های ژنی را مهار کرد. (۰/۵) (ص ۴۵)

دو سازوکار نام ببرید که با وجود انتخاب طبیعی در جمعیت‌هایی با تولید مثل جنسی، باعث تداوم گوناگونی در جمعیت شوند؟

گوناگونی دگره‌ای در گامت‌ها، نوترکیبی و اهمیت ناخالص‌ها ذکر (دو) (مورد ( ۰/۵) (ص ۵۵ و ۵۶)

در شکل زیر بخشی از توالی طبیعی و جهش یافته دنا، رنای پیک و پروتئین نشان داده شده است. با توجه به شکل به سؤالات پاسخ دهید.

الف) نوع جهش جانشینی را مشخص کنید.

دگر معنا (۰/۲۵) (ص ۵۰)

ب) در چه صورت طول رشته پلی پپتیدی بالا ممکن است افزایش یابد؟

در صورتی که رمز پایان به رمزی برای یک آمینواسید تبدیل شود. اشاره به نوعی جهش تغییر چارچوب خواندن صحیح می باشد.) (۰/۵) (ص ۵۰) 

برای هر یک از عبارت‌های زیر یک دلیل علمی بنویسید.

الف) در آزمایش مزلسون و استال پس از گریز دادن (سانتریفیوژ) نمونه های دور دوم همانندسازی نواری در انتهای لوله مشاهده نشد.

چون همانندسازی نیمه حفاظتی است بنابراین تیمی از دنای باکتری‌ها چگالی متوسط و نیمی دیگر چگالی سبک داشتند و دنایی با چگالی سنگین ایجاد نشد. (۰/۵) (ص ۱۰)

ب) گل میمونی با ژن‌نمود (ژنوتیپ) RW رخ‌نمود صورتی دارد.

چون بین دو دگرۀ R و W رابطهٔ بارزیت ناقص برقرار است بنابراین رنگ صورتی که حالت حد واسط قرمز و سفید است ایجاد میشود. (۰/۵) (ص ۴۱)

پ) در مهندسی بافت از یاخته های ماهیچه ای برای تولید بافت یا اندام‌های مختلف استفاده نمی شود.

یاخته های ماهیچه ای در محیط کشت به مقدار کم تکثیر می‌شوند و یا اصلاً تکثیر نمی شوند. (۰/۵)(ص ۹۸)

در مورد عوامل بر هم زننده تعادل ژنی جمعیت به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) اثرگذاری کدام عامل به اندازۀ جمعیت وابسته است؟

رانش دگره ای (۰/۲۵) (ص ۵۵)

ب) فراوانی نسبی ژن نمودها توسط چه نوع آمیزشی (تصادفی یا غیرتصادفی) تغییر می کند؟

غیرتصادفی (۰/۲۵) (ص ۵۵)

در رابطه با تنفس یاخته ای به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) در کدام مراحل تجزیه گلوکز مولکول CO و NADH تشکیل می‌شوند؟

اکسایش پیرووات (۰/۲۵) چرخۀ کربس (۰/۲۵) ( ص ۶۸ و ۶۹)

ب) در زنجیره انتقال الکترون آنزیم ATP ساز با چه فرایند انتقالی انرژی مورد نیاز برای تشکیل ATP از ADP و فسفات را فراهم می‌کند؟

انتشار تسهیل شده (۰/۲۵) (ص ۷۰)

پ) در زنجیره انتقال الکترون عامل افزایش دهنده غلظت H در فضای بین دو غشای راکیزه (میتوکندری) را نام ببرید.

فعالیت پمپ‌ها (۰/۲۵) (ص (۷۰)

ت) چرا رادیکال‌های آزاد به مولکول‌های سازنده یاخته و اجزای آن حمله می‌کنند و باعث تخریب آنها می‌شوند؟

برای جبران کمبود الکترونی خود (۰/۵) (ص ۷۵)

ث) با توجه به نقش غشای درونی راکیزه در تنفس یاخته ای چین خورده بودن آن چه ارزشی برای یاخته دارد؟

چین خوردگی ها به افزایش سطح و در نتیجه امکان وجود بیشتر زنجیره های انتقال الکترون می انجامد و ATP بیشتری تولید می‌شود. (۰/۵) (ص ۷۰) 

با توجه به شکل به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) کدام نمودار اثر کربن دی اکسید جو بر میزان فتوسنتز گیاه ذرت را نشان می‌دهد؟

نمودار ۱ (۰/۲۵) (ص ۸۹) 

ب) در غلظت‌های بالای کربن دی اکسید جو (بالای ۸۰ واحد) میزان فتوسنتز گیاه رز بیشتر است یا گیاه ذرت؟

نمودار ۱ (۰/۲۵) (ص ۸۷ و ۸۹)

پ) کدام نمودار مربوط به گیاهی است که تنفس نوری به ندرت در آن اتفاق می‌افتد؟

گیاه گل رز (۰/۲۵) (ص ۸۸ و ۸۹)

آنزیم روبیسکو سه پیش ماده دارد نام آنها را بنویسید.

قند ریبولوزبیس فسفات،  O2 و CO۲ (۰/۷۵) (ص ۸۴ و ۸۵ و ۸۶)  

هر یک از موارد زیر در کدام یک از مراحل همسانه سازی دنا اتفاق می افتد؟

الف) شناسایی دو جایگاه تشخیص آنزیم توسط آنزیم برش دهنده

جداسازی قطعه ای از دنا (۰/۲۵) (ص ۹۳ و ۹۴)

ب) استفاده از شوک الکتریکی

وارد کردن دنای نوترکیب به یاخته میزبان (۰/۲۵) (ص ۹۵)

پ) تشکیل پیوند اشتراکی بین دو نوکلئیک اسید

اتصال قطعه دنا به ناقل و تشکیل دنای نوترکیب (۰/۲۵) (ص ۹۴ و ۹۵)

در مورد فناوری‌های نوین زیستی به پرسش‌های زیر پاسخ دهید.

الف) فعالیت ضد ویروسی اینترفرون ساخته شده با مهندسی پروتئین را با اینترفرون طبیعی مقایسه کنید.

فعالیت ضد ویروسی اینترفرون ساخته شده با مهندسی پروتئین به اندازۀ پروتئین طبیعی افزایش می‌یابد (۰/۲۵) و همچنین پایدارتر می‌شود (۰/۲۵) (ص ۹۷ و ۹۸)

ب) در تولید پروتئین‌های انسانی با استفاده از دام‌های تراژنی یاختهٔ میزبان دیسک نوترکیب چیست؟ 

تخمک (۰/۲۵) لقاح یافته (۰/۲۵) (ص ۱۰۵) 

در ستون “ب” جدول زیر توضیحاتی مربوط به یادگیری و رفتار بیان شده است. هر یک از موارد ستون “الف” با یکی از موارد ستون بارتباط منطقی دارد آنها را پیدا کنید در ستون “ب” یک مورد اضافه است.

ستون “الف”	ستون “ب”
الف) نقش پذیری	۱- عدم پاسخ به محرک‌های تکراری و بدون سود و زیان
ب) آزمون و خطا	۲- برنامه‌ریزی آگاهانه و استفاده از تجارب گذشته
پ) عادی شدن	۳- در دورهٔ حساسی از زندگی با بیشترین موفقیت انجام می‌شود.
ت) حل مسئله	۴- رفتاری که به صورت تصادفی شروع می‌شود.
	۵- محرک شرطی به تنهایی می‌تواند سبب پاسخ شود.

الف) ۳- در دورهٔ حساسی از زندگی با بیشترین موفقیت انجام می‌شود. (۰/۲۵) (ص ۱۱۳)

ب) ۴- رفتاری که به صورت تصادفی شروع می‌شود. (۰/۲۵) (ص ۱۱۱) 

پ) ۱- عدم پاسخ به محرک‌های تکراری و بدون سود و زبان (۰/۲۵) (ص ۱۱۰)

ت) ۲- برنامه‌ریزی آگاهانه و استفاده از تجارب گذشته (۰/۲۵) (ص ۱۱۲)

چرا جانور زمانی که در خطر شکار شدن یا آسیب دیدن قرار می‌گیرد رفتار غذایابی خود را تغییر می‌دهد و در حالتی آماده و گوش به زنگ به غذایابی مشغول می‌شوند؟ 

چون رفتار برگزیده باید موازنه ای بین کسب بیشترین انرژی و کمترین خطر باشد. (۰/۵) (ص ۱۱۸)

جمع نمرات 20

“موفق باشید”

---

مجموعه پرسش‌های نهایی زیست

---

---

---

بارم‌بندی زیست‌شناسی دوازدهم

---

شماره فصل و عنوان	نیمسال اول	نیمسال دوم و شهریور
۱- مولکول‌های اطلاعاتی	۶	۲/۵
۲- جریان اطلاعات در یاخته	۵	۲/۵
۳- انتقال اطلاعات در نسل ها	۴	۲/۵
۴- تغییر در اطلاعات وراثتی	۵	۲/۵
۵- از ماده به انرژی	–	۲/۵
۶- از انرژی به ماده	–	۲/۵
۷- فناوری‌های نوین زیستی	–	۲/۵
۸- رفتارهای جانوران	–	۲/۵
جمع	۲۰	۲۰

---